Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 260, 17 August 1891 — Page 3

Page PDF (1.10 MB)

This text was transcribed by:  Joanne Ha'o
This work is dedicated to:  Joseph Kamae Ha'o (KS1939) & Dora Naumu Ha'o (KS 1940)

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

UA HALA MAO.

            Ma ka po Poaono nei.  ua kipa ae la ka anela o ka make a lawe aku i ka hanu hope loa o Mrs Ana Kuamoo, a ma ka hora 4 onehinei i hoolewa ia aku ai oia.  Aloha wale ka kou a ka make e luku mai nei.

MAIKAI KE OLA KINO O KO KAKOU MOIWAHINE.

            Ma ke kakahiaka Poalima nei. ma ike ia aku na hiohiona wainohia o ko kakou Moiwahine e hele kaapauni ana iloko o ka Pa'lii, maluna o kona kaa. e makaikai ana oia i ka nani o na pua.

            He mau nanaina maikai kona o kona ola kino. he oluolu maikai, na kaapuni ae oia ia loko a hiki i ka puni ona.  He wahi ouli ano hou no hoi keia a na Lani nei, akahi wale no hoi ka ike ia aole mai kinohi n ai.

            Aka, wahi a Salomona. i hoike mai ai.  He mau auwai ka naau o na alii, e hookahe ana e like me ko lakou makemake.  Ina pela i'o, ua hiki. ua nani. ua maikai. oia ka mea e nui ai ka ike. a me ka na auao.

UA KUU KA LUHI.

            Ma ke ahiahi o ka Poaha nei ma kahi noho o Mr. J. Kaae, na haalele mai la ka hanu ola i ke kino o J. P. Kama.  Lunakanawai o Waianae.  He mahina i hala ae nei na hoihoi ia mai ia i Honolulu nei me ka onawaliwali o kona ola kino me ka manao la hoi e loaa ana ka oluolu iaia.

            O Ewa, Oahu. kona one hanu. a na piha iaia he 53 makahiki, a kuu aku la ka lulii; a he 9 makahiki ko na noho Lunakanawai ana no Waianae. a ua lawelawe no hoi ia ia ha na me ko maikai a pololei.

            M ke ahiahi Poalima nei i kau aku ai kona kino ma ke kaa ahi a hoihoi loa ia aku la i Waianae e kaua ia ai.  Ua haalele iho ia he wahine mahope nei e kanikau aku ai nona.

KA PUALI PUHI OHE NO HAMAKUA HAWAII.

            He lono keia i loaa mai ia makou, e ahai ia ana e ka makani anu he Waikoloa.

            Oiai, i na e hoi mai ana ka wahine a ko kakou Kuhina Nui, alaila e holo aku ana ka Puali Puhi Ohe no Hamakua Hawaii. a me he ala, o ke alii wahine aimoku ana kekahi alia, aole i maopopo loa, e kali kakou a hoike mai ka ua waahila i ka puana a ka moe, alaila, pau kuhihewa ia Hilo paliku.

            No makou iho, ke haohao nei ina kou i ka haawi ole ia i manawa hoomaha no keia poe, oiai o Augate nei ka manawa hoomaha, aole nae he ike ia pela i keia wa, ei aku nae paha i muliwaa, pele io paha, aole paha.  Ina o ka oiaio keia, lealea ino ka ike i ua aina kini loa ala o Hawaii.

            He lono kai hoea mai io mai io makou nei, mai Waikiki mai, e piii ana no ka hana a kekahi kiai o ke aupuni, ke ike mau ia nei oia e kona poe Haku [Kalehule] e hele wale ana ma o a maanei, aole ona malama pono i kana wahi i kauoha ia ai e kiai.  Nolaila, e ka Ham@ku o ke aupuni, e haawi iho oe i ke kauoha i na kapena, e a'o ia kela maka'i ku huina aole e hana hou pela.

NUHOU KULOKO.

            @  Ua makemake ia kekahi ke kahi kanaka.  Hawaii oiaio, i ike i na moolelo pololei o Hawaii nei, e kipa mai ma ke Keena o ka Nupepa KA LEO, ma ke Alanui Pa'i-@alapala.   Ma ke Kauoha.

 

            @  E na Luna Lawe Pepa o ka LEO O KA LAHUI, ke hai ia aku nei ka lohe ia oukou, ina he mau helu koe o ka la 3 o Augate nei, oia hoi ka Poakahi mua, alaila e pono e hoi hoi mai i keia keena.

            @  Ma keia hope aku, aole e hoouna ia kekahi pepa ma ka owili pakahi ke ole e uku mua ia mai, ke ola o ka pepa, ae hoolohe e na makamaka i keia no ka OIAIO a me ka LEO, nele no ka uku ana mea nele no oukou i ke kukui ole.     

            Make kauol a

            Hookahi wale no anahulu i koe a nie ke kualima, hoea mai ka la hanau o ko kakou Moiwahine, a ia oukou ka liuliu mai.

            Ua lohe mai makou, aole e hoomaha ana na keiki puhi ohe a hiki i ka wa e hoi mai ai ka wahine a ke Kuhina Nui, he oiaio paha, aole paha.

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Kinau ma ka Poaono nei, na lohea maila na mea hou o ka madame Pele. ke huai pau ala ia i na pala paa o Ualemaumau.

            Ina oe o makemake e i ko kakou hapaumi Kalakaua i hana ia ai i ka makahiki 1881, e ninau oe i kela keiki hana uwea olelo o ka Hui Kelepona Miukala (Ioela) no ka mea aia iaia kekahi oia ano hapaumi kahi i paa ai.

            O na kii hoowehiwehi a Keoni Kamaki i hana ai, he poe kii kanaka maoli no ia, ma kaupo he kii K@pani i waena aku he mau kii kanaka maoli, a pela i kauhale he ku ka i ka hoomaka'uka'u ke nana aku i ke ano o keia poe kii.

            He elua wa o ka Moiwahine Liliuokalani i komo ai maloko o ka puloulou ahi a Keoni Kamaki i hana ai, Kona hiki ana aku, a me Kona hoi ana mai, o ko makou lohe keia, i na nae oia ka oiaio, alaila, aole ia he mau hana makai, he hoomaewaewa kona ano.

            Ua lohe mai makou ua hoike aku kekahi hoa hele o ka Moiwahine i kona naauao, e pili ana no kela hoowehwehi o Waimanalo, he mau hana kumakaia kela, a me he mea ala, ei aku i wahi awa ka poino kaihi i waiho ai.  He mea oiaio, ma papau na 'lii he ino o Waialua.--

            Ma ka hookuku kinipopo i malama ia ma ka auina la Poaono nei mawaena o na hui Kamehameha me Honolulu, ua kaa ka lauakila i ka inoa mua, ma o ka loaa ana i na ponoki a Olekona (Kamehameha) he 5 puni kue ia 4 wale no a ka Honolulu, iloko o 12 komo ana a laua.  To late Robert.

            Ma ke ahiahi Poaha aku nei i hala, Aug. 13, ua hoohui ia ka poe no lakou na inoa malalo iho, ma ka pelika maemae o ka mare, na Rev Waiamau, oia keia, Miss Lala o Kauakauilehua, me Mr. M. Mahelona o ka ia hamau leo o Ewa.  Miss Elena o na wai Eha, me Mr. D. W. Aiwohi o ka ua apaapaa o Kohala, a Lukanela makai hoi o Honolulu nei, maikai kela, ke hooko pono i ke Kanawai mare.

            Eia mai ka Leo me na mea hou makamaka hou loa, o ano a pau, e haupa iho oe a oe laua aku.

            Ke oaahana mai nei na Wili ko o Ewa i keia mau la, a he uliuli maikai no hoi ka ulu o ke ko.

            O kekahi o na hoolewa nui i ike ia, oia no ka hoolewa o Makua Tavens [Petero] i ke kakahiaka Poalima nei.

            He lono kai loaa mai iamakou e pili ana i ke kaualako ia ana o kekahi pukikiia ka lio i ka po Poaono nei ma ke Alanui Nuuanu.

            Ua loaa mai ia makou he lono e holo aku ana ko kakou Kuhina Nui no ke anu o Kaleponi, ne ke  kii ana aku i kana pua mamanehaa i ke kula.

            Mai poina e na makamaka i ka naue ae e ike maka i na hana e malama ia ana i keia po, ma Brito Hall, he haiolelo, a me ka hoikeike kii hooleleaka, he 50 keneta wale no ka uku komo.  E hele ae, he ole loa ka lohe pepeiao.

            Ma ka po Poaha nei, na komo hou aku la no ke kolohe, iloko o ka rumi hana o E. B. Thomas, a pela no hoi me ka Hawaiian Bazar, a aohe he pala i loaa, aku iaia ma ka ma ka puka aniani na pilo pau ioie nei i komo mai ai.

            Ua loaa mai ia makou he lono makamaka hou loa, oia iho keia, ua hoohaahaa loa ia ke kulana kiekie o na keiki alii Kawananakoa a me Keliianaole, ma keia huakai kaapuni aku nei a ko kakou Moiwahine ia Oahu nei, oiai, aole laua i kau pu i luna o ka waapa, me ko laua Makuahine Moi, a he mea oko'a loa kai kau pu aku me ia, ma keia hana, ke hoike aku nei makou, aole loa i pono ia mau hana, a ke minamina nei makou i na alii hanau o ka aina, i ka hana ia e like me keia.

HOINAINAU O KA WA.

            Heaha ka i'a u ke kanaka e ai ai, nana oia e hoonaukiuki mau ana ?  Kahaha, wahi a Kaukaopua he Inamona ka.

            Heaha ka manu e hoike ana i ko na @maikai iho -- ana hoi i aluna ai a pono o kekahi holoholona okoa aku ?  Kahuhu, wahi a Wainohia, he palanu, pokeokeo, pokeokeo, he hulu puaa i ka umauma.

            Heaha ka mea i olelo ia ai, he wahi pali iki wale no hoi o Ki-pu la, kaunu ia ana ?  No Hanale laua o Keonipulu, oia hoi, ina e loaa oe ia Hanale, alaila, makemake o Keonipulu oia kekahi.

            Heaha ka manu e hoike ana i ka ino o kekahi mau aina, ma kana kani ana.  Ka-ha-wi, ka-ha-wi he Elepaio, o Ka-ha he aina inoino loa keia, aia i Kona, Hawaii, o Wi oia aina ino ia, he pali kinikini aia iuka o Papio ma ke awaawa o Hakalau.

            Heaha ka manu e hoike ana i kona ono i ka i'a aole nae he hele ?  Wahi mai a Limaloa, he Elepaio no ka, oiai, @oo ka i'a uno ka i'a aohe nae he hele e huli i i'a nana.

            Heaha la kela wahi i'a hoopouli ike o ke kanaka ?  Kahuhu, he Hoe pehea hoi e pouli ai, no ka pupahi o ka lepo-uli.

 

KUAI HOOPAU NUI

Mai keia manawa aku a hiki i ko Makou hoonee ana aku iloko o ko makou

HAELEKUAI HOU

Ma ke Alanui Papu, --(NA HALE BURUA.

E hoolilo aku ana Makou i ko Makou waiwai a pau o na ano Lole:

NA LOLE NANI,

NA LOLE I @UMUIA,

KAPU A ME PAPALE

PAHU LOLE, a pela aku

No na Uku Hooemi Loa Nae.

Egan & Gunn.

ALANUI MOI kokoke i ke ALANUI PAPU.          tf--d.

 

HOOLAHA HOU

B. F. Ehlers & Co --PAINAPA.

HELU 99 Alanui Papu.

IA OUKOU E NA MAKAMAKA A ME NA HUALOHA, OIAI HOI, UA

makaukau makou i ke kuai ana aku ia oukou i na lako lole wahine o na ano ilaila a pau : oia hoi-

Na Silika hou  Na Sateen hou

Na Mikilima hou         Na Lihilihi hou

Na Lihilihi keokeo hou           Na lihilihi kau lole hou

Na ano Mamalu hou loa          Na Paku Pukaaniani

Na lole hou o na wahine         Na lole o na keiki liilii.

Na lole o kela a me keia ano e loaa no ia oukou no na kumukuai haahaa loa.

@E kipa mai e na makamaka, i hoopau ia ai ko oukou kanalua no ka makou kuai hoopoho aku ia oukou.   Owau me ka oiaio.

            tf         B. F. EHLERS & CO.

He Kuai Nui Hoopau aku.

E HOOMAKA ANA I KEIA

POAONO, AUGATE 1, 1891.

Ua Lilo ko makou Waiwai he mea Mohai wale.

Ua Hoemiia ke Kumukuai ilalo, aole i ko Makou @ Pono, aka nou no-

Papa Kumukuai no 30 La wale no:

200 paa lihilihi keokeo puka aniani. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .$ .90

  20 i-a Kalekoa maikai. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  1.00

  12 keokeo 1 i-a laula. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  1.00

    8 keokeo 1 i-a laula. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  1.00

159 kakini lakeke o na Kamalii (huluhulu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   .45

  93 kakini ka'e waihooluu o na wahine. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   .05

Huluhulu no na paa lole kupono, .25 keneta o ka i a, e kuai no makou i keia

            mau ia no 7 i-a no. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  1.00

Papale Kula o na Kamalii. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .    .25

Na Kawele nunui, 2 no. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   .25

Kakini eleele maikai. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .    .25

Na Papale i kahiko maikai ia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   2.50

RUMI HANA LOLE MALUNA, HOLOKU etc., HANA IA ME KA OLUOLU LOA.  E HOOPAA AKU NO MAKOU NO NA KUMUKUAI MALUNA NO 30 LA.  NO KE DALA KUIKE WALE NO KEIA KUAI ANA.

            C. J. Fishel.

            @  Ka makamua o na Hale lako o na Wahine, oia hoi ma alanui Papu a me Hotele, kahi i hanau ia ai na kuai hoopono a ano nui no hoi.       249-dt

 

KUAI HOOPOHO NUI.

----------- MA KAHI O -------

104, alanui Papu  N. S. SACH. Honolulu  H. i.,

---------- E HOOMAKA ANA ------

POAKAHI AUG. 10, 1891.

NO ELUA PULE WALA NO KEIA KU AI ANA

IA WA E HOOLILO IA AKU AI NA WAIWAI A PAU O KA HALEKUAI LILO MUA.  HE MAU KUAI OIAIO, AOLE HAMABAGA.

            He oiaio ka makou e olelo aku la, he hookahi no a makou kuai nui ana o ka makahiki, a ia manawa makou e hoemi ai i ke kumukuai o na mea a pau iloko o na pule elua.  Aole makou e nonoi aku ana i ola no ka makou mea kuai, o makemake ana makou e hoemi iho i na waiwai a e loaa hoi @o makou kumu lilo ma k@ dala kuike.

KA OI KEIA O NA KUAI ANA I HOIKE LA AKU.

Kalakoa maikai loa, 20 ia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   1.00

Keokeo halena 20 i-a. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   1.00

Keokeo halena 1 i-a laula, 12 i a. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . .   1.00

Keokeo maoli, maikai, 1 i-a laula, 12 i-a. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . .   1.00

Lole Kinamu Papamu, hoemi ia he 10 i-a no. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . .   1.00

Keokeo Papamu a kakauloloa, 7 i-a no. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . .    1.00

Satina, hoemi ia o hookahi i a no. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . .     .20

Huluhipa Kakauloloa 10 i-a. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . .   1.00

Na Uhimaka Virikine @ i-a. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . .   1.00

Kakimia eleele, hoemi ia o hookahi i-a no .40 keneta

Silika eleele ia@, hoemi ia a ka hookahi ia no. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . .   1.00

Lilina halena @ i-a no. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   1.00

Lakeke o Kamaliikane. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .    .50

Paku Puka aniani lihilihi, 10 i-a. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . .   1.00

Nahenahe Vitoria. 8 i-a o ka ap. hoemi ia a ke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . .    .60

Na hainaka Waihooluu o ka'eka'e, no ke kakini. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . .    .50

Muumau o na lede he emi loa, he .25 keneta.

Na Pulekoki o ka lole 2 pihapiha he .60 keneta.

Na Kaliki he $1 00 mamua, na hoemi ia i keia manawa a ka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .  .50

Na Lole Kinamu, he .25 keneta.

Na Lole Keokeo, he 50 keneta.

Paku makika, 90 iniha ka laula, he 10 i-a o ka apa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   1.75

Kihei uhimoe keokeo, ka'@ kuuwel@, he 1 dala nie .25 keneta.

Kakini makai o na keiki ma ka paa, he .25 keneta.

Na paleniu'i kane, he @ no 1 dala.

Na Palule i aiano ole ia he .50 keneta.

            He mau kuai makepono loa ma na Papale Wahine a me Keiki.  Na Papale Sela o na Le@le, na hoemi ia a .90 keneta.  Na Papale hele kula o na Keiki malalo o na Kuma lilo.  E HOOMANAO ! E HOOMANAO !! 

            @  Elua pule wale no keia mau kumukuai.

231-dtf.           N. S. SACHS.