Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 261, 18 August 1891 — He Moolelo Kaao NO KANA. [ARTICLE]

He Moolelo Kaao NO KANA.

KE AHI KANAN'A' KA . HIAi'AIOLE—KA MOOPUKA A ULI-—KA MEA NANA I HoohiolO o h aupuk?:LE KA PUU KAUA I MO- .. LOKAI. .

A mahope koke iho no, ua uhaki hou iho lā no o ua o Kana i ka hui 0 kekahi honu; a mahope iho o ka haki ana o kona hui, o ka pau no ia o ka Dii anao ka puu. 3faniuli o ke?a niāō hana ana a Kana» ua lanakila )ho la oia maluna o ke koa o kala puu; a i kana iele, a i kana lele, aohe ahaiiono o luna o kela puu, mai make pupamakou, ina iLiaua. i iele nje lakou. Māmua o ko inaua ānehe ana o 3ele pu me lakou, ua loaa mai uaaua i na lima kokua aloha o Kana ia manawa pokole. ~-Oia ke kumu i pakele ai o ko maua mau ola; a ua hoihoi ia iho lamaua a luna o na waa, hui pu iho la maua me ka maua maif katie, a me ka makou mau keiki a)t>ha, oia hoi o Niheu. Nolaila, oia ka'u hoike ano nui 3 ko maua moolelo, i ioaa ae nei maua i ka maua kane, a me na keiki a maua. Mamuli o ka lakou mau hooikaika ana. oia keia a oukou e ike mai nei ia maua. mct ko ke Akua aloha īiui, a lokomaikai lua ole hoi. Ma keia wani o ko kakon moolelo 1 hooki iho ai ke alii wahinē i kana mau oleio wainohia, i pahoia aku aiimua t o na makaainaoa. . . Ua hoomaka hou mai la ka leo uweo . na inakaainana, i jia iōhe aiaopopo anā i kā moolelo, o ka lifo ana o ko lakou alii wahine i ka aihue ia. . • . E Kapepeekauila kekanaka puuwai elip©ld, "haiia i latfe* «ihue i na wahine a a Hakalainiieo, aole paha ia he arihue aia keiki heola. | Ke uw<snei kekahi hapa o na ma kaa'inanā, ā ke.hauoli nei hoi keka hihapao ka lahui kanaka, no ka halawai hou a.nā o lakou īne na niaka mahalo uliuli ponipnm o ka lakou alii wahine. . lilo ix mau la" o Hilo, he nia'ir ]a kanaka nui, no ia aina kaif]aria. a oia ka kau niea kakau e hooheno ae nei— Moe pu iio Hilo i ke ala o ka ha-

ia, ino ka lehua He.«lua laua i ka Xnla o liuiu E hui ka j>ono me Wailama 1 hookah-i ke kalana A hiki \ Loleiwi e—r E aloha e— " Mahope-o ka pau ana o k'ela uianana aliaaina a na «nakaainana, ua )ioi aku ]a ko pe'a o ka ania. ma ko lakou mau wahi ponoi iho, a. ua noho iiio la ke alo alii me ka maluhia, a me ka oluolu inaikai o ke oia kino o na alii, a pela no hoi me na makaainana. I ka hoea ana mni o kekaiii mau la maikai o ke kupu, lau; ua hooui* iani hou ae la no ka manao ona alii i na hana no i maa niau ia lakou i na la opio, oia no ka heen; 'u. A niamuli no hoi o neia mau hana a ua mau a3ii nei, i iiio ai kona kino-i ka aihue ia, u kakou Hoi i ike mua ae nei. I'a hooinaka aku la na alii wahine e hele i ka hee hoolawa mai la na makaaiuana i ma»i iei lehua no na alii wahine. no ka J hele ana i ka bee nalu. Ile mea mau no ia i na makaainana.. he punahele na lakou he mea ljoomoanioa nai ja na alii; inai na ani wahine a i na a)ii kane, ka, hoopu naViele ia. Ua hoolaukanaka hou ia na kamkahakai o Hilo i kola rnau la; no ka mea, ua hoala ae nei na a'ii i ke īa hana, he hee liaiu; he liana no hoi ia i kuluma 'iwaena o keia lahui kanaka, mai ka wa kahikoloa tnai, a 1 keia wa' hoi a kakou e ike nei, aole i lawelawe ia ia hana o au kahiko o ko kukou mau kupuna mai. Ua komo pu aku la no hoi na makaaiiiana i na hana a na aiii;>no ka mea, na na aiii e Jiapai kahi hana nui, ahe kokua wUe aku no ka na makaainana mahope o ka hana a na alii.

Ua haalele aku la na kanaka i ka mahiai, ame ka lawaia, a ua haalele pu aku la ke kane i kana wahine 1 ke ao. a pela pu no hoi me na keiki. Pela i hoohala i.-i ai ia mau l i o ka. noho ana o na kanoka Ililo. me ka lakou mau alii. He nolio ana oluolu me ka maikai, he malama kanaka na alii i ke la wa. e ike ana i ke kanaka nui. a i ke kanaka iki. Nolaila, ua pi'i aloha o na makaamana i ini nlii kanaka, ua nolio kuikahi lakou me ka ]oaa ole o'ka hiea'nāihi o -IPoimioni ' hou ka'n(>onoo'o na alii, e like tne ke au o- na manāwa i hala mu-a ae la. Ua pau loii io no na kupua o liawaii nei i kn. lukuia e k«i?.koa lauakila, g. Kanaitka v aole i na olelo a Kana 1 oleio tr.ai ai ia lakou, niam\ia o kona haalele ana iho ia lakou i Hilo.