Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 263, 21 August 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Diane Farrar |
| This work is dedicated to: | No kuʻu kumu ʻolelo, Kilohana |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA
KA RULA NO NA KAA
Mamuli o ka n@na i ili mai maluna o ʻ u @a o kekahi kanawai e hooponopono ai i ka lawe ana o na Qhana a nie na Ukana a me ka ae ana no hoolimalima ma o ua Kai, Kaahhuilalua, Kaaukana, Kaakikane, a me na ano kaa e ae, ma ka Apana o Honolulu. Ke hana hou aka nei ma keia i na Rula Hou iho ma hope nei e pili ana i ke ku ana o na Kaaohua, e heluhelu ia Rula 12 A., pene:
12 A - O ke Kaa ohua laikini ia a kali ana ma kahi Hoolulu ma Honolulu o ke Alanui Kaamahu Oahu, e hoolaina ia la lou ma ka aoao Ewa o ka aoao hema aku o ke Alanui Moi, o kahi e Kipoho Manienie ia la, a ke alanui kapae makai a ma ia ala aku a ke alakapae ma ke kihi o ka Hale Hoolulu o ke Alakaamahu.
A ma ka lihi makai o ke Kipoho Manienie Waena, e huli la ma Ewa.
A ma la lihi o ke Kipoho Manienie Akau Hema, mai ke Alanui Moi aku e huli la makai.
C.N. SPENCER
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina, 262-3ts-d.
HOOLAHA OIHANA WAI
Honolulu, June 22, 1891
I kulike ai me ka Pauku 1, Mokuna XXVII o na Kanawaio 1886.
O na mea a pau e lawe nei i ke kuleana wai a e hookaa nei paha i ka uku wai, ke hoomaopopo ia aku nei, o na uku @@@ no ka manawa e pau ana i Dekemaba 31, 1981, ua hiki a ua kupono e hoo kaa ia ma ke Keena o ka Oihana Wai, Ma ka la 1 o Iulai, 1891.
O na auhau wai a pau e waiho uku ole ana ke umikumamalima la mahope iho o ia wa, e paku ʻ i ia aku ana no he umi pa haneri keneta.
O ka poe a pau e hookaa mai ana i ko lakou auhau wai e hoike pu mai i ka lakou likiki hope i uku ai.
Ma ke Keena o ka Oihana Wai ma Kapuaiwa, a uku ia na auhau.
John C. White.
Luna Hooponopono Oihana Wai
223-24ts.
KUAI O KA HOOLIMALIMA O AINA AUPUNI E WAIHO LA MAWAE@NA O HUMUULA A ME WAIPUNALEI. HILO, HAWAII.
Ma ka Poaha, Augato 6, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke komo ʻ na alo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ʻ ia aku ai ka hoolimalima o na aina aupuni e waiho la mawaena o Hmuula a me Waipunalei, Hilo, Hawaii, nona ka ili he @75 eka, oi aku a emi mai paha.
Ka manawa he umi makahiki.
Ka uku koho mua $100 no ka makahiki e uku mua ia i ka hapa makhiki.
Ua ho moe ia ka manawa o ke kuai ana a hiki i ka Poaha, Sepatemaba 10, 1891, ma ia hora noa ma ia wahi no.
C.N.Spencer.
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina. Aug. 1891. td
Ua hookohu ia aku i keia la o Mr. George Ross i hoa no ka Papa Alanui o ka Apana o Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o James Chamlers i haalele mai,
Penei iho la ka Papa e ku nei:
C. M. Leman, Luna Hoomalu
W. G. Walker,
Geo. Ross.
C.N. Spencer
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina. Aug. 1891.
KUAI HOOLIMALIMA O KA AINA AUPUNI O KAAPOKO, APANA O HILO HAWAII
Ma ka Poakolu, Sepatemaba 6, 1891, Ma ke alo iho o Aliiolani Hale, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ana ka hoolimalima o keia apana aina aupuni o Kaapolo, e kokoke ana ma ke poo o ke alanui aupuni, iloko o ka apana o Hilo, Hawaii.
A o kona ili he 108 eka, a oi a emi mai paha.
Ka manawa hoolimalima i koe he 10 makahiki.
Kumu koho mua he $300, a e uku mua ia ka hoolimalima i keia a me keia makahiki.
C.N. SPENCER
Kuhi Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Aug. 8, 1891. 250-@@.
KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI O MAUUKA A ME KAULANAMAUNA, ILOKO O KA APANA O KAU, HAWAII.
Ma ka poakolu, Separtmaba 23, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ko alo iho o Aliiolani Hale, ua makaukau e hoolilo ia aku ma ke kuai ku@ala akea ana, ka hoolimalima o na Aina Aupuni o Mauuka a me Kaulanamauna iloko o ka apana o Kau, Hawaii, o ka nui o ka laua ili, he 15,000 eka oi, a emi mai paha.
Ka manawa hoolimalima 10 makahiki
Uku koho mua, #100. a ma ka hapa makahiki ka uku ana.
C.N. Spencer
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina. Aug. 21, 1891. 4t-d.
KA LEO O KA LAHUI.
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POALIMA AUGATE 21, 1891.
KA PULE A KA AI-A
I keia mau la koke iho nei no, ua halawai ae lā ka hui holoholo holohonua a na wahine, mahalo o ke alakai a ka Peresidena ke kaula wahine o na hoomana o na haipule o na La Hope.
Mamua o ka hoomaka ana, kahea ae la ka Peresidena, e na hoahanau, e pule kakou. Ia wa. kulou like iho la na hoa o ka hui ilalo, e like paha me ke ano o na pua i kulou ai imua o ka pua a ke keiki Iosepa o Aigupita, pela iho la na kulou ana a keia mau pua. I ka meha ana iho o ka ahahui, ua puana ae la ka leo pule o ke kaula wahine me ka leo o ka manu kapalulu, a eehia ia iho la na hoa. Hoomau aku la oia i kana pule imua o na aumakua, e like me ke a ʻ o ana a kona hoomana, - ia Ku, ia Ka, ia Wahineomao, ia Kana, ia Kamapuaa ame Pele, a penei iho ua pule ala:
"E K o Kana a me Kanaloa
E Pele e Hiiaka a me Wahineomao
Eia makou la ka oukou mau oua
He pua hoi i kikokiko ia
E na manu nuku loloa o Kahiki
Na mamu nuku uli o ka aina
Ka Alae manu nuku ula
O ke ki ʻ owai lepo e -
E ike mai ia makou
Ka oukou mau puaa."
Maanei, puha ae la ka honu o ke kaula e pule nei, o omo aku la oia i ke ea a piha hou kona kino e like me ke ano o ka oopuhue, puana hou ae le kona leo, i ka mahele elua o ka pule, -
"Ua lewa mai ka lani
Ua haule o Makakulukahi
Ke kau mai la na kapuai o Kahiki
Nahae na lala kamahele o ke Akua
Haule ke kini o Lono i ka hiwa
Kapu ka nawao i ka naele
Ku ke kino o ia laau i Laniwao
Ua kau ka aha-kapu o Lono o ka iuiu kapu."
Ma keia wahi, haule iho la ke kaula Peresidena kana kookeo e like me ka M@@e i kona wa i komo ai i Aigupita, a moe loa iho la na hoa o ka hui holoholo holahonua i ka papahele: a ia wa i lena ae ai na ma@@ o ke Kaula @@@@. a hoo@@@@ aku la i kana pule:
"Kani ke ka leo o ka pupu
Kani kauleo o ke kahuli
Kani halale ka leo o ka manu
Uwi ka leo o ka laau i ka nahele
Eia makou la na kini ha ʻ iwale ou
E Lono e! e Lono
Ke wili nei ka la i ka lani
Lele na maka o Lono i Lele-o-Hoomo
Ke noho mai la i ka wa o ka moku
Kupu ke kino a kiekie i ka lani
Haule na kikiao makani mua
Oia makou na makahiapo
A Kamapuaa - pua ʻ a
E ola makou ia oe e Lono ke Akua
E ola ia kalele pule
E ola i ka waioha
E ola i kanaenae ia oe e ke akua!
Eia kanaenae la he mohai leo!
Amana!
Hookahi no iu haumana a ua o Moelehulehu, ia wa ua lele puoho ae ia na hoa a ku pololei iluna, a ia wa oia i puana aku a@. E na hoa. ua maikai ka pule a kakou, no ka mea. iho mai nei he kuukuu ma mua pono o ʻ u, a ia ʻ u e hamama ana iluna ma ka pule, ua komo pololei oia ma ia alahele me ka maneo ole o kuu puu, nolaila. eia na aumakua me ka kakou mau hana. a eia ua hana la; e akoakoa na hoa a pau o ka ahahui me na pa-u ula, na kane me na malo ula, me na holohonua pu mai o oukou. o ka poe o oukou i piha mua i na hua o ka pono o ke au o ko kakou alii. malama lakou o na kariota o ke alii Parao-wahine. ka makuahine o Moso a me ka lahui pouli o Aigupita. Ia wa, hoonehe ae la ia e hookuu i ka halawai, aka, pane koke mai la ke kiaaina Iosepa O Aigupita, ka pu hoi, nawai e puhi ka pu. e hoolale, a nana e alakai ka huakai.
Pane mai la ka Peresidena, e Iosepa he @iahu oe ma kou lilo ana he hoakane no ka hui a na wahine, aka, e noho malie oe, a hiki i ka la e kani ai ka leo o ka pu, alaila, e ike ana oe a e lohe ana na mea a pau. Nolaila, e o ʻ e mau hoa o ka i ʻ a miliopu, e hoi oukou a e hamau, no ka mea, e ka lohe auanei e ke Kaupu, o ka Leo o ka La - Powahi e! Hookuu ia ae la ka halawai me ka powahi like ana.
HEAHA KA MEA O KA HOOLE ANA.
Ke hoike nei makou i keia mamuli o ko makou i keia, ma muli o ko makou ike ana i hoi na mea i hoike ia ma ka Hawaii Holomua. e hoole ana ko kakou Moiwahine, aole ka o ka Hoopono kona makia, a aole no ka ia hopuna olelo nana.
Nolaila, ke haohao nei makou i ka hoole honua ana o ka moiwahine, i ka huaolelo i puka mai kona waha ponoi mai no, aole mai ko ha ʻ i waha ae..
Oiai, oia ponoi no kai hai mai imua o kekahi anaina halawai i malama ia ma ka rumi kalaunu o ka halealii, o ka hoopono oia ka makia o ko ʻ u au hoopnopono aupuni ana, a o ka pule a ke kanaka pono, oia ke kakoo o ko ʻ u nohoalii ana.
Aole hoi ia halawai wale, aka, imua kekahi o kekahi mau kahunapule, a aole oia wale, aka, imua o kekahi mau loea kalaiaina kekahi. Me ka olelo ponoi mai no o ka Moiwahine, e hoopono kakou ma na ano a pau, aole hoi o ʻ u makemake i ka poe hana hewa.
Nolaila, ke hoike nei makou i keia me ko makou minamina i @oo@ leo alii, oiai, ke hoi hope aku nei oia a i mai, ua pau mua ka hoopono ia Kauikeaouli. Ea! he mea kahaha no makou ka ikea ana o kona hoole honua ana, e hoolaha ia ana ma kekahi nupepa e hoolaha ia nei iloko o keia aupuni.
Ina mai ka nohoalii pololei mai keia hoole ana, alaila, aia ke alii o na alii o na alii, ka haku hoi o na haku, ke nana mai la i ka hopena o na mea i puka mai mai ka waha mai nei oia i kona mau aoao a pau.
O ka mea hoi e alii ana, mai ke Akua mai no ia, a o na hooponopono ana a pau, nana no ia. Nolaila, ma ka aoao o na makainaana ou e ka Moiwahine, ke ku nei makou a hoike aku, o ke aha la ka ka hana a kou lahui e hana ai. Nolaila, ua kanalua makou i ka hoole ana o ko kakou alii aimoku, aka, na ke au o ka manawa e hoike mai ia kakou.
HE LEKA MAI MOLOKAI MAI.
He leta ka i loaa mai ia makou mai Molokai mai, i kakou inoa ia e Jno. Andrew, e hoike ana hoi i ke ano o ka luna nui a me kona mau hope a me ka makua iwi ha ʻ i ao.
A ma ka makou wae pono ana i na mea i ha ʻ i ia, ua ike makou mai ka loi manao ana, ua oolea loa na loelo maluna o ka luna nui, kona mau hope a pela aku.
Aole makou e kokua ana iaia, aka, e a ʻ o aku ana makou iaia e hoopono, aole hoi e pono iaia e hana aku mawaho o ka mea kupono, a he mea kupono no hoi ia oe e hoo kanaka makua iho i kau mau hana e hhoko pono, e hana pono, e kapae aku hoi i ko ke kiaha haalealeana ae.
Nolaila e ka makamaka, e ake@@ l@ oe ma kau mau hana, mai hoolilo oe i ka pono o ka len@lehu i mea ole. Ina oe e makemake e loaa ka ike, e pono oe e lawe aku i keia mau a ʻ o ana; a o ke koena a me ka leta okoa, ke waiho nei makou ma ko makou pakaukau nei, a k@ manao nei makou, ua lawa ae la keia mau a ʻ o aka ia oe e ka makamaka, a na ke Akua e hoopnonpono ma@i kau mau hana una, ke hilinai aku oe maluna ona.
NUHOU KULOKO.
E na Luna Lawe Pepa o ka Leo O KA LAHUI, ke hai ia aku nei ka lohe ia oukou, ina he mau helu koe o ka la 3 o Augate nei, oia hoi ka Poakahi mua, alaila e pono e hoi hoi mai kiea keena.
O Honolulu me Hawaii, na hui iho ma ke kahua maa mau, me ke alanui Piikoi. Wake up Hawaii.
Eia mai ku Leo, a me ka Oiaio, ke pulelo aku la i keia kakhiaka nui poniponi me na mea hou, onoono, kuhikuhi o na ano apau, e ike iho ana oe i ka papa lohi o Apua, e haale ana ka wai i ke kaha o Mana, he oia mau laua i ke alo pali.
Ma ke kakhiaka o neihinei, ua hole pukalaki ae la kekahi lio ma ke alanui Pupu, me kekahi pauku mau e kaiewa ana mahope ona, a o ka pahu hopu o kona owala ana eia kona pau ana i ka hopu ia, e na @@@@ kokua, ma kai o Aina Hou.
Eia ke kakelekele mau ia mai nei i keia mau kakahiaka, ka lio holo lealea o ko kakou Moiwahine, o Mrs. Hairama, oia ka lono i hoea mai i o makou nei.
Ma ke kakhiaka o neihinei, ua paikau hookahakaha ae la na makai, ma ke kuea mamua iho o ka Palii, ua eleu no ke nana ʻ ku, a he puali koa maopopo.
Oiai o Joe Castino iluna o ka pou Telepona ana e hooponopono ana i ua uwea, aia hoi ua haki pu iho la ka pou ana e ku ana a haule iho la oia ilalo. Ua loaa no iaia na pala.
Ua hoopulu ia na waiwai o ka Hale kuai o Mr. N. S. Sachs e ka wai, mai luna mai o ka hale o luna ka wai o ke kahe ana mai, ua poina ia ke ki ia ana o ka oiula wai.
Ua hookiekie hou ia ae nei na pou o ka Telepona o ka Telepo-Bell, a ma ka makou nana ana, ua nani maoli no, a oia ka makou i mahalo ai, maikai kela.
Owai neia hueu, e komokomo kauhale mai nei. e lima ai, a i ole, he imi epa maoli no paha ia kakou Hawaii, ina oia ka puana a ka ua nahua, he wi aku koe o ka niho.
Aia ma ka puka aniani o ka hale kuai Egan & Guen ma ke alanui Papu e ike ia ai ke kii o ka mokuahi Kalaukina me ka huakai Alii i holo pu aku nei, i Hana ua lani haahaa. Maemae ke ike aku oe e ka makamaka.
HE ANAINA HOOMANA MA BRITS HALE.
O na Halawai i malama mau ia iho nei ma Ariona Hale, ua uwai ia ae nei ma Brits Hale, ma ka kihi o na alanui Moi a me Kamika. E hoomaka ana ma na Lapule a pau ke anaina haipule i ka hora 10, o ka haiolelo ana i ka hora 11, mao ka mahele olelo ala, a i ka hora 7 o ke ahiahi no na mea a pau i lohe i ka olelo haole. Lunakahiko
A. Hawa
HALAWAI KUIKAWA
Ua makemake ia na lala a pau o ka Hui Hooulu a Hoola Lahui, e akoakoa ae ma Honuakaha, i ka Poalua ae nei, Augate 25. hora 2 p.m., no ke kuka ana i kekahi hana ano nei e hoike ia aku ana. E hoolohe i keia. Ma ke aloha,
MRS. ANE K. ULUKOU
Aug. 21, 3ts-d.
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei kanaka na a pau, eia ma ka pa aupuni o Makiki nei, kekahi lio hele hewa. He lio ulaula kiko keokeo ma ka lae, ahe keokeo na wawae hope a i elua a aia ka hao kuni ma ka uha hope, ano like me ke K. O ka mea nona keia lio, e pono oia e kii koke mai o hala auanei na la he 12, pau ia ʻ u i ke kudala ia i ka la 29 o Aug i ka hora 12 o ke awakea Poaono.
D. Kaoao.
Luna Pa Aupuni.
NAWAHI ME HUNTSMAN.
NA LOIO LAHUI!
Ua makaukau maua e kokua aku i na poe o ka Lahui i loohia ia e ne pilikia ki@ila a hewa paha; a e K@@ a e hoopii aku ma kekahi o ia mau ano imua o na Aha Kanawai, mamuli o na uku i @e ʻ ike ia. Aia no ko maua keena Loio ma ke ki@i akau o na alanui Moi a me Alakea maloko o ke kulanakauhale o Honolulu. Na hora hana mau, mai ka hora 9 a.m. a @ p.m., ma ka Poaono nau, e pau ana i ka hora 12 n.
O na hana a na aina, mahele aina a me ke kaha au@@ na kii a me na @@@@@@@@ aina a pau, ua waiho @@@@@@@@ ia @@ Lora Ana Aina a Cirila Enekinia kaula na K. W. WILIKONI e lawelawe, a e hooko me ka @leu.
No na mea i koe, e kipa mai no ma ka maua @@ena nei e kuka uu ai. O maua no me ke aloha,
J. NAWAHI me D. I. HUNTSMAN.
Honolulu, Iune @, 1891. @@-@@