Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 268, 28 August 1891 — He Moolelo Kaao NO KANA. [ARTICLE]

He Moolelo Kaao NO KANA.

KE AHI KANANA —KA HIAPAIOLE—KA MOOPUNA A ULI—KA MEA NANA I HOOHIOLO 0 HAUPUKELE KA TUU KAUA I MOLOKAI. Aka nae, aole e hiki ia iakou ke aua aku i na alii, e aku no e like me ko laua makemake, a i ike mai laua ua piliki ka lahui kanaka, a i ele o ka laua keiki, he mea hiki no hoi ia laua ke huli mai a kokua. No ka mea, ina e hooholo ka manao o na alii no ka hele, aoka hele no ia, he auwai ka manao o na alii, aia i kahi e kahe ai. Ua hoi laua e noho pu me ka lakeiki i ke kuahiwi, oia no hoi o Kana, no ka mea, ua kokoke mai ko laua mau la palupalu. A ma ia noho ana o laua me ia keiki, he oluolu no ahe Jpi no hoi i ka maikai ia noho ana o laua. Ua malama ia ko laua kino me ka maikai, a hiki i na la hapauea o ko laua mau la o ke ola ana ma keia ao. A hiki i ko laua hookuu ana mai i na inea o keia ao, a pau hoi kolaua hanu ana i na ea oloolu o keia ao mauleule, a kuu aku Ia i ko iaua mau kino no ka moe ana i ka moe kau a moe hooilo» Ua noho iho la no hoi o Kana, e like me kona ano mau, ma ke ano kino kupua a hookala kupua, aohe mea nana i hoohaahua iaia ma na ano a pau.

Ke noho la oia iuka me kona ka-? hu hanai, oia no hoi o Uli. 0Ma kekahi la, ua olelo aku la o Kaiia ia Uli kona kahu hanai penei: E iho ana wau i kai o Hilo, e halawai pu wau me ko'u kaikuaana me Niheu, pehea aku nei la kona noho ana me na makaainana o na makua o maua. O ke kauoha hope a na makua o maua faia; e malama pono i ke kanaka nui a i ke kanaka iki. Nolaila, ua manao' wau e iho i ka la apopo, e hui me ko'u kaikuaana, a me na makaainana q maua, i ninau pono aku wau iko lakou pilikia o ka noho ana, a me ka ole. īna hoi he maikai, aole hoi ana olelo ana, o ko'u makemake ia r o ka noho me ke ano maikai, i ole hoi e lilo ka inoa i mea hoinoino ia e na makaainana, a ina hoi he pilikia e ae hoi kekahi o lakou, alaila, aa'u hoi ia e pulumi aku o lilo ia enemi i mea ole. 0 ka noho like a oluolu, oia ka'u i ake ai, oiai ko'u mau la e noho ana ma keia ao, me ko'u hanau mua. Pane mai la o Uli, aohe a'u mea e hoole aku ai i kou manao e kuu moopuna, e hana oe e like me kou manao he ' Nolaila, ua hooholo like ae la laua i ka wa a Kana e iho ai i kai 0 Hilo e huipu me kona hanau mua, nolaila, ua noho iho la laua ia koena o ka la, a hiki i ka poeleele ana, a haule aku laua nei hiamoe. Ua hoi nō hoi o Kana iloko o kona hale e moe ai, a o uli no M aia no hoi oia iloko o kona hale?%ahi i noho ai. Na ke ao ana ae o kekahi la, 1 ala like ae ai laua, a hoomakaukau iho la ika laua mau mea ai, no ko laua paina ana a iho aku hoi o Kana no kai o Hilo ma ia kakahiaka, e like me na mea i hoike mua ia ae la maluna, ma kona iho ana e hui pu me kona hanau mua, oia kana i hooko ai. Ua iho o Kana makona kino kanaka i hui pu oia me koua hanau mua, a me ko laua mau makaainana, a haiawai he kino a he kino, he maka a he maka. A i kona hui io ana me kona kai kaina me Niheu, ua hoopiha ia ko laua mau puuwai me ke aloha walohia, ahu mai la ko laua aloha 1 na makua o laua, aohe hoi ka nana ana ae i na maka o na makua. Aka, ua hala laua ma kela aoao, i ka pahu hopu o ko ke kanaka hopena o keia ola ana, a e na keiki wale no nei e hui aloha pu nei, me ka hookuu nui ana i na waimaka, e hoonuu i na lihilihi i na ukana a ke aloha e kipa mai ai. Mahope o ka pau ana o ko laua hui aloha ana, ua kauoha ae la o Niheu i na kanaka e kalua mai i t■ puaa, a e hele kekahi poe i ka lawaia, i ka i'a o na loko a me na kahawai o Hilo. Ua hooko ia ia leo alii, no ka mea. ua hoea uai o Kana,Jko lakou puukalahala o na la a ka enemi e kipa mai ai i o lakou la. l r a holo ia lohe a puni o Hilo ho lookoa, no ka hiki ana mai o Kāna e hui pu me Niheu, a me na makaainana. T T a hiki loa aku la no hoi ia lohe no ko Kana hiki ana i kai o Hilo, a hala loa i Puna, i ka aiua paia ala i ka hala.