Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 269, 31 August 1891 — Page 2

This text was transcribed by:	Kate Motoyama
This work is dedicated to:	the amazing honeygirl motoyama

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

MA KE KAUOHA.

I keia la ua hookohu ia aku o W. Von Gravemeyer Esq., i hoa no ka Papa Alanui o Hana, Mokupuni o Maui, ma kahi o P. M. Rooney i waiho mai.

Eia na hoa ua Papa la:

DAVID CENTER--Luna Hoomalu.

OSCAR

W. VON. GRAVEMEYER.

C. N. SPENCER.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Aug. 28, 1891. 3ts-d

KUAI O KA HOOLIMALIMA O

NA AINA AUPUNI O MANU-

KA A ME KAULANAMAU@A,

ILOKO O KA APANA O KAU,

HAWAII.

Ma ka Poakolu, Separtemaba 23. 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, ua makaukau e hoolilo ia aku ma ke kuai kudala akea ana, kahoolimalima o na Aina Aupuni o Mauu-ka a me Kaulanamauna iloko o ka apana o Kau, Hawaii, o ka nui o ko laua ili, he 26,000 eka oi, a emi mai paha.

Ka manawa hoolimalima 10 makahiki

Uku koho mua, $100. a ma ka hapa makahiki ka uku ana.

Ua kuai ia na hoolimalima o keia mau aina me ke kuleana, ua hiki no hoi i ke Aupuni i kekahi wa iloko o ke manawa o ka hoolimalima, ke komo aku a ke lawe nona, ke hoolilo aku a pau i kekahi mahee paha o ua mau aina nei, no na mea e pili ana i na pa aina home, me ka hookuu ana o ke aupuni i na hoemi kupono mai ka uku hoolimalima aku.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Aug. 27 '91. 269 4t-d.

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH.

Lunahoonponopono a me Puuku.

POAKAHI AUGATE 31, 1891.

KE ALII J. O. DOMINIS.

He lono ka i loaa mai ia makou, e ka wa e hoolewa ia ai ke kino wailua o ke Kane o ko kakou Moiwahine. ka Mea Kiekie ke Keiki Ahi J. O. Dominis, oia no ka Lapule e hiki mai ana Sepatemaba 13, ma nae he oiaio ia, aka, aia wale no ia i ka manao o ka mea nana na iwi a me Kona aha kuka.

He haole oia ma ka hanau ana, aka, ua hoolilo oia iaia iho i kupa Hawaii, a hiki i ka waiho ana o na iwi i ka lepo o Hawaii nei.

O ka nui o kona mau la ma keia ao mauleule, he kanaono on a mau makahiki a oi iki, a ua noho lawelawe hoi ma kekahi mau oihana o keia aupuni, a i ka makahiki 1887, i ka malama o ka Mahoe-mua, i o Olepau, oia kona waiho ana i ka oihana Kiaaina no ka mokupuni o Oahu nei, malalo hoi o ka mana o ke Kumukanawai Hou i kukala ia ai i ka la 7 o ka Mahoe-hope, o Kulu hoi ua la ala ma ka helu a ka Hawaii.

O ka oiaio a me ka ole o ka manawa e hoolewa ia ai o ke kino wailua o ke Alii, koe aku ia ia makou, a mali'a paha, o hoolaha mai ke keena Puuku, a ia wa kou e ike ai i ka papa hoonohonoho o ka huakai hoolewa. A ma he oia keia, e malama ia ana ka la hanau o ko kakou Moiwahine i ka pule ekolua a eha paha.

Nolaila, e na Hawaii oiaio, eia ka aina iloko o ke kanikau i keia mau la, oiai hoi, he ekhiku wale no malama i hala ae nei, mai kela luuluu mua o ka lahui e auamo ana, a hiki i ka halawai ana me keia auamo hou, aka, ua hoike mua mai no ka Haku, ma kapa huaolelo e i ana penei:

"O ka la o ka Haku,

Me he aihue ala ia i ka po

No ka lepo mai oe,

A e hoi hou aku no oei ka lepo."

Haiolelo a ke Kiaaina Bush

imua o na Makaainana o

Lihue Kauai.

(Feberuari 17, 1877.)

E na makamaka a me na hoaloha, ke hoomaikeike ia aku nei imua o oukou kekahi o na olelo a ka Hon. John E. bush, oiai oia i hoonoho ia aku ai e ka Moi Kalakaua I, i Kiaaina no ka Mokupuni kaili la o Kauai.

Ma keia haiolelo ana, ua ikea ka milolii o kona mau manao kalaiaina a hooko kauoha hoi mai ke Alii aimoku aku, nolaila, eia iho ke ano nui o kana mau olelo:

"E na makaainana o ka Moi Kalakaua I, e noho ana ma ka apana o Lihue nei, aloha oukou; ua hauoli loa i ko kakou hui pu ana, oiai, ua like wale no kakou a pau, aole no ko'u lilo ana i kiaaina no keia Mokupuni, a he mea ia no'u e olelo iho ai, owau ka haku maluna o oukou a pau; aole loa pela, oiai, ua hoalii ia mai kela a me keia kanaka e Iehova ke Akua, ua alii maluna o na mea a pau.

"Nolaila, e na makaainana aloha o ka Moi Ilihia Kalakaua I, i hele mai nei au e ike i ke kanaka nui a me ke kanaka iki, i ka u'i hoi a me ka hapauea, pela no hoi au e ike ai i na mea a pau; oiai hoi, iloko o ka'u huakai palaia i ka aina, ua ikea ka hamama o ko oukou puuwai no'u nei, oiai, ua haawi mai oukou i ko oukou aloha puemhana ana ia'u; nolaila, e wehewehe iki aku au i kekahi mau mea a'u i ike ai a me na mea e pili ana:

O ke kumu nui i na waiwai a me na pomaikai o ke kanaka ma keia ao, oia no ka Hoopono.

"Nolaila, e kukulu ana au i ka hapanui o ka'u mau olelo ma ia ano; ua maopopo, o keia mea ka ilina o ka pomaikai a me ka holomua, e laupa'i ai na pomaikai maluna o ka aina.

"Nolaila, e o'u mau hoa makaainana, e noi aku ana aua au ia oukou, e noi aku ana au ia oukou, i hookahi o kakou puuwai, hookahi o kakou maka hana, a hookahi kakou iloko o ka lokahi, a pela auanei ke Akua Kiekie Loa e kokua mai ai.

"Nolaila, in a e loaa ia kakou ka haawina o ka "Hoopono," alaila, oia ka mea nana e hoomahuahua i ka naauao, oiai, ua olelo mai Oia, o ka maka'u aku Iaia, oia ka mole o ka naauao; a he mea hauoli loa hoi ia'u, ke loaa ke naauao ia kakou hoa kanaka a malama pono ia, alaila, e hoohua mai no auanei oia i na hua ohaha he nui.

MAHALO.

Mr. Lunahooponopono:

Aloha oe:--

Ma ka inoa o ka Halemai Moiwahine, ke panee aku nei au i ka hoomaikai, no kou manawalea ana mai i elua nupepa o KA LEO no ko makou pomaikai na keiki ilihune e noho ana iloko o ka nawaliwali ma ke kino malalo o kona [Halemai Moiwahine] mau eheu. Me ka lana o ka manao, e hoomau mai ana no oe i kou ahonui a i ka mau loa.

Me ke aloha no.

G. W. N. Owaihonaku.

Halemai Moiwahine, Aug. 26, 1891.

[Ke lawe mai nei au i kau mau hoomaikai ana a hoopaa iho iloko o ko'u hoomanao ana, a na ke Akua hoi e kokua ia oe iloko o kou noho popilikia ana ma ke kinoi.--L.H.]

KA HUAKAI WALOHIA A J.

ALAPAI NO KE PANALAAU

O KALAUPAPA A ME

KALAWAO.

Noho malaila a hiki i ka hora 3 o ia auina la no Kaunakakai, a hiki ma kamokuahi Mokolii i ka hora 6 no Honolulu nei ka pahu hopu.

He 28 ae nei na makahiki o ko'u kaawale ana mai ka aina mai, a akahi no a hehi hou i ka aina ma ka leaa ana o kekahi o na ohana i kekahi wahi kiko o keia ma'i e luku nei i keia lahui.

Me ke kaumana au e hoike ae nei ia kakou e kuu lahui oiwi, mai Hawaii a Kauai, ua hoopaa ia kakou ma kela kaula hookahi e li ia nei kakou ma ke kanawai hoohui.

Nolaila, e naauao mai e ka lahui, e koho i na alii a me na lunamakaainana aloha lahui no keia kau ae, alaila, ola oe e Hawaii, e ke ole pela, alaila, e hahao mau ia ana no oe iloko o ka make mau loa.

Ma ka nona ana i ka aina, ua ano hou, me he ia, ua ane like no me Honolulu nei, nui na hale noho, na halepule, na hale Vilikina: maikai na alanui, e holo mau ana na kaa lealea, na kaa hana, e hana mau ana na hololio, piha ka uwapo i na kanaka like ole o na helehelena a keia ma'i e hoano e ai i ke kanaka.

Ka noho ana o na ma'i ma keia Panalaau, he maikai ke ola o kekahi poe, nunui na kino, momona, o iamau no e like me ia a'u i ike ai ma Honolulu nei. Pela o Kuala a me kekahi poe e ae he nui loa, a o kekahi poe, he ano inoino no.

Ma ke kamailio mai a ka poe ano maikai ia'u, he ano huikau ka noho ana o na ma'i, aole he hookaawale ia o ka poe maikai a me ka poe ua ano inoino, pela ma na hale a pau a me kahi e noho la o na Vilikina, oia huikau no ia.

Pehea la keia o ka Papa Ola? Ma keia noho huikau ana, ua hoohemahema ia ke ola o ka poe maikai, e lilo like lakou i poe inoino no ka make.

Aka nae paha, wahi a lakou e pane mai ai, ua hiki no, he poe make lakou a pau. Ina pela ka manao ana, aloha ino maoli keia poe. Aka, ke lana nei no ko'u manao, aia no he manawa a ke Akua e hookahuli mai ai, a hookuu ia keia poe ano maikai.

Ka lakou mau mea ai, ma ka hoike mai a na mai, ua lawa lakou, aole he pilikia i ka ai a me ka i'a, nolaila, ua mahalo lakou i ka Papa Ola ma keia mea.

Aole i pau.

NUHOU KULOKO.

Eia ka moku kaua Amerika Kaletona, ke hokau mai nei, ma ke awa lai o Kou

E hoi aku ana o Miss Mary Mcguire i hope kumu no ke kula o Kipahulu, Maui.

I ke awakea o ka Poaono nei, i haalele iho ai ka Mariposa i ke awa la'i o Kou no ka aina Gula o Kaleponi.

Ke hookomo hou ia mai nei ka ipuhao hou o ke Aliiwahine Kinau, a o ka pono mua, lelepu-lu i ke kai o Kou.

Eia ka mokukana Penesekola a heea mai io kakou nei o kiai ai i na hana o ko kakou wahi aupuni uuku hana nui.

Ua lapaau hou ia iho nei ka hemahema o ka ogana nui o loko o ka halepule Pelekane, a ua maikai, ua like kona kani.

Ua huli hoi mai ka puali keaka a Sarah Bernhardt, ma keia Mariposa mai nei, a hoomau aku la no i ka lakou huakai no Kaleponi.

I ka anina la apopo, e hoea mai ai ia i o kakou nei ka mahimahi o na Kona, a ma on a la e loaa mai ai na mea hou o Keawe a me Kama.

E na Luna lawe pepa o ka LEO, ke kauoha ia aku nei oukou, in a he mau helu koe e paa ia nei e oukou. o ka la 6, 11, 17, e hoihoi mai i ke Keena nei.

Lehau ka oneki o Kalaudine i na ohua kapena a me oneki, ua kau aku ma kona oneki o Mr. G. Beckly a me kona hope, no ka laua apana hana maa mau.

Ke lohe ia mai nei, e hana ia'ku ana i pa hao no ka Pa 'lii ae nei. E aho ia, aole hoi e noanoa loa e like me keia, ka hele o kela a me keia a loaa ko lakou wahi e noho ai.

O ka pains luau i manao ia'i ma Manana i ka la 29 iho nei o Augate, ua hoopaneeia a Sept. 12, hora 2 a 6 pm oia ka manawa paina, a mai ka hora 2 a 10 pm ka manawa hula. $1.00 ka auhau puni.

He halawai hoalohaloha ka na hoahanau pelekane i ke ahiahi nei, no ka hoomama ana i ka naau kau maha o ko kakou Moiwahine iloko o kona hora o ka luuluu no kana aliikane i haalele mai.

I ka la apopo e haalele iho ai ka mokukaua Kaletona i keia awa, no ka holo ana aku no ka aina pua, aole no paha oukou i paina i keia moku, ka moku nana i lawe a hoihoi mai hoi i ke kino make o ko ka kou Moi i aloha nui ia.

Ua ike oukou i na hiohiona o kela wahine Palani kaulana loa i ka himeni, a me kona mau hoa hele, he poe wale no lakou no ia lahui hookahi, a me he mea la, ua pahee nui no pah ai ka welowelo.

O ka uwapo a ka Hon. J. E. Bush i hooikaika ai i keia kau iho nei, no ka pomaikai o ko Koolau, ua paa i keia manawa. Aia ka poe kaahele ke hehiku ala; o ka maikai ia, pale hoi ka au ana iloko o ka wai.

I ke kakakahiaka o ka la hoomalolo nei, i kapalulu mai ai ka mokuahi Mariposa io kakou nei, a i ka auina la ua kaiehu aku la oia no kona ala moana, e loaa aku ai i ka aina o ka nanai me ka maikai i noho ai.

Ua lawe ia mai no Honolulu nei, kekahi Kahunapule Katolika mai Hana, Maui mai, o kona moa o Anagarina, no ka ma'i pupule, oiai, ua uluhia ia oia e na daimonio ino, ua lawe loa ia ae no Kalakaua Hale, ma ke kakahiaka onehinei.

Ua makemake ia na lala a pau o ka Aha Hui Hoonaauao Liliuokalani. Mahele Elua, e akoakoa ae ma ka hale noho o Mrs. L. Wilikaki, i ka hora 10 a.m, o ke kakahiaka Poakahi, Augate 31.

Ma ke kauoha.

MRS LAHILAHI WERR

I ka hora 10 o keia kakahiaka e kuai kudaleia aku ai na mea gula o ka halekuai gula o. Mr. A. J. Schrieber, ma alanui Hotele.

Ma keia mua aku, e holo pololei ana na moku lawe leta a hiki ma ke awa o Apia Samoa, a pela no hoi me ka huli hoi ana mai; aole hoi e like me mamua, ka hele a waho ae o Tutuila e kalewa ai, a mai laila aku ka ohua e kau aku ai maluna o kekahi wahi moku kiakahi uuku, a holo aku no 70 mile, alaila hiki aku i ke awa o Apia. He maalahi loa keia no ka poe kaahele.

Ma ka aluna o ka la i ka Poaono iho nei, oiai ko makou wahi kiu hanu mea hou e hookunoni ana ma kona alahele o ka imi mea hou, aia hoi, ua hookui aku la ka lena ike a kona mau maka me kekahi mea i haule iho mai luna iho o ka lanai o kekahi hale, a i kona hele ana aku a kokoke, ua ike iho la oia he keiki uuku nona na makahiki 3 a 4 paha, oiai oia i haule mai ai, mai luna mai o kekani hale nona ke kiekie he 20 kapuai, o keia hale aia ma ka aoao akau o Kaumakapili, ma ke alanui Beritania. E na makua, e malama pono i ka oukou mau keiki, aole o ka hoopapau ma na hana lealea.

OLELO HOOLAHA.

Ua makemake ia i 50,000 kawowo Alanui momona, aole e emi malalo o 6 iniha ke kiekie, a e uku ia no he 5 keneta o ke kumu hookahi. No na mea ae i koe, e pono e hele ae e kuka pu me Dilinahama.

B. F. DILINAHAMA.

Luna Nui O. R. & L Co.

Honolulu, Aug. 24, '91. 265-d1m.

HE ILIO PAE HEWA.

Ua loaa ia'u ma ko'u wahi noho ma Peleula, ika la 20 o Aug, kekahi ilio opiopio; eia kona ano, eleele ka ihu, ulaula ke kino, keokeo na wahi wawae ai eha. O ko on a nana keia wahi ilio, e pono oia e kii koke mai, me ka uku pu mai i ko'u mau lilo o ka hoolaha ana, a me kuu malama ana iaia, a in a e hala na la he 15, e lilo loa no ia'u keia ilio.

Owau no me ka oiaio

Moses Waakahuli.

Peleula, a i ole, ma kahi kuai paka.

*1w d

HALAWAI KUIKAWA.

Ua makemake ia na lala a pau o ka Hui Hooula a Hoola Lahui, e akoakoa ae ma Honuakaha, i ka Poalua ae nei, Augate 25, hora 2 p.m., no ke kuka ana i kekahi hana ano nui e hoike ia aku ana. E hoolohe i keia. Ma ke kauoha,

MRS ANE K. ULUKOU.

Aug. 21, 3ts.-d.

OLELO HOOLAHA.

E ike auanei kanaka na a pau, eia ma ka pa aupuni o Makiki nei, kekahi lio hele hewa. He lio ulaula kiko keokeo ma ka lae, a he keokeo na wawae hope a i elua a aia ka hao kuni ma ka uha hope, ano like me ke K. O ka mea nona keia lio, e pono oia e kii koke mai o hala auanei na la he 12, pau ia'u i ke kudala ia i ka la 29 o Aug i ka hora 12 o ke awakea Poaono.

D. Kaoao.

Luna Pa Aupuni.

OLELO HOOLAHA.

E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kekahi lio w hele hewa, hulu melemele, lae-kea, huelo poomuku, 1 wawae keokeo hope hema, kikokiko keokeo kekahi ma na aoao, 3 wawae i paa i ka hao, hao kuni anoe a mau mea nono keia lio e pono e kii koke mai o hal ana la he 15, kuai kudala ia aku e a'u i ka la 12 o Sepatemaba. Poaono.

D. KAOAO.

266--1w-d* Luna Pa Aupuni.