Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 273, 4 September 1891 — He Moolelo No KAMAPUAA. [ARTICLE]

He Moolelo No KAMAPUAA.

£K KEIKI PUAA A K/iHIKIULA ME HINA —KA MOOPUNA PUAA A KAMAUNUANIHO —KA HOA PAIO HOI O PELE, KA WAHINE 0 KA LUA I KILAUEA, A lĪALA LOAAKŪINA KUPUNA 0 KUKULU 0 KAHIKI. O oela e Haunuu, e Haulani E Haalokuīoku Ra Mano e ka Pa nui JĒ ui, e Uilani Ko iaoa Puaa ia e o mai. Ua haawi mai la nae laua i ko laua aloha i na k«mtaina, a kaha aku la laua nei hele, i ka laula o Kapaa. Kahi hoi ia a Hiiaka i olelo aku m ia Lohiau i kana ipo aloha-— ■ Kunihi ka mauna i Kahiki e — O Waialeale la i Wailua Huki ae la ka papaau o Kawaikini Alai ae ia ia Nonnou Paa ka ipu haa ka laula o Kapaa E— mai paa i ka leo He ole kahea mai e— Ua hele aku la laua nei a hiki i Waioouli, me ko laua nei hoouiau < aku no nae i ka hele ana iniua, a hiki i ke kula o Mailehuna, a ke hele !a no laua a hiki i Keaiia. Oiai laua nei i hoea aku ai ma ia w.ihi, ua hoomaha iho Ia iaua i kekahi wahi ahua, a huli aku la ko laua alo nana i ka naiu i ka hee mai iuka o ka aina. Ninau ae la o Kaipapuaa ia Limaloa; owai hoi ka inoa o keui naln, e waiho iiei. O -ka nalvi ia o Makaiwa, ka mea i olelo ia: "E walea ae ana i k»kce o ka naiu o Makaiwa, a i ka lul i o Moik«ha." A pau ko laua hoooiaha an#, ua hele aku la laua v ia piina oia kula ioa. a hiki i ke kiei J.ua . ao.io o Anahola. - ' . A pela laua i heh; ai a hiki i: Iw • laua lolie ana i ka leokaheii.o kamaaina-—e kipa hnl<> k* hoa, maloko hale.walo «» ka , _ - " * * 4 | •.Wni., • * . > ' XQfaila, ita nlelo akii la o 1.1.-ua-loa i .aikan4» aia k;i- tui:\ (N ke • ola o kaua !•* ke kahea ia niMi" »a. * . I aku la o Kamepiūia;-1k «a •...V » »

hoi ka hewa o ka leo ? • He 'leo oia io lioi kenar; n6 ka mea, ke pololi mai nei hoi kana i keia wa. lla kipa io aku ia lt?ua i kauhale kamaaina, a hookipa ia aku la laua me ka maikai, a ua iiaawi mai la i ka ai, i'a na laua nei, a noho iho la. laua nei ai. 0 ka mea mau no ia o keia lahui kanaka, he puuwai hamama, he umauma lahalaha, he lima kokua, he ipuka wehe wale. Nolaila, ua noho iho la laua. e hooniiu i ka lokomaikai o na kamaama, a i ko laua maona ana, ua hooheiio ae la o Kamapuaa i kana mau huaolelo imua o na kamaaina, penei: īleaha la auanei ka muua uku ka kamahele e uku aku ai i ka na kamaaina ? Ona iwi no paha aua nei ka na malihini, aohe wahi uku e ae. Aohe ia lie mea pilikia, malia pa-j ha o kuia ae hoi ko makou..huakail hele, a hiki aku hoi i ko olua wahi, b o ka loaa no hoi ia o kamaaina, a kipa aku la, he ai, he i'a, a he halo j e moe ai; e like no hoi ine olua i. kipa m.ii nei, nolaila, e moō kakou I i keia po, no ka mea, ua ahiahi olua. Aia ia i koi nei ae e moe mana, aiaila maua moe maanei, ma Anahola nei i keia po. a ao ana maua he 3a okoa. i ike aku hoi ka malihini nei i na wahi pana o ko kakou aina nei, wahi a Limaloa. 1 mai la na kamaaina o A nahola; he pono ia manao; na ka makole auanei hoi e hele ke. ao'. - — — A peliea kou manao e Kanakaokai ? I keah* auanei hoi ? kai no hoi o !:a makao pono ia. E moe io hoi paha kakou i keia me oukou ia nei. Ua hoomakaukau mai la na kauiaaina i na mea ai na laua oei e ai iho ai i ko laua aina ahiahi, a i ka lako ana o na mea ai a na' kamaaina i pahola mai ai imua o laua nei; oia no hoi ko laua nei maimwa i hōonuu iho ai i ka lakou Ia mau moa ono, a ko'u ka puuii ka wai a ka Naulu. A maboje o ko laua nei maona aiia, ua hooluana wale iho la no laua nei, me na kamaaina o ia {tome a ke aloha i hookip* ai ia laua nei, a hIM i ka poc?le«»le ana, ua haulo iho la laUa 'nei "hiamōe me na ka maaina o ka'hale, a'iia kamoakua kahi i lioāla 1 ae i ko' Kamapuaa hla inoe-an'a. t L * 1 Ua ala ae la keia' iluha. a hoala 'aku I;i la Limal«>ā, ei nei e moe ilei, e ala ae oe r ua kau.;, lee" hf)ftla kamoa ia k'iua, & hele ae kaua, oiai ka" \va īaeihimhlū* oke nuK i niai kahi wnhi a k'uurt<>*holo aku oi« 6* awakea ..mai'';ui:ineu lie'wola k':i l;t; nōlaīia, h ioln ka«n. -' 1 ivō'l.imah»a' a«a ho

okoa no, no kk niea, o ka hora ekahi no paha ia o ka po. I aku la.o Limaloa, he kupanaif«i no hoi oe e ke aikane, eia no i ka po okoa. hoeu no kau hele ia kaua e hēle; no ka hele aku hoi ka hapa nui o kaua. a molowa aku paha oe i keia ala loa a kaua e hele aku ai i keia la. 1 ' v 4 ua haule hou aku la no o Limaloa hiai|»oe, me ka pane pu ana mai i ke aikane: Aole kaua e hele i keia po okoa, malia paha o olelo mai na kamaaina i ko kaua hele 1 ka po okoa; he. hele ano kolohe ko kaua, alaila, e lilo auanei kaha he mea ino loa i ka manao o na kamaaina. Malia paha npu wale iho no kena mau olelo - a ke aikane, wahi a Kamapuaa. ( Ua manao. k>ho no wau, e ulu mai ana no ia nianao ia lakou, e like me ka ulu cfWpaanao iloko o'u, a oia no ka medg|^io. Me keia mau Itab' hawanawana o laua nei, ma na ia leo ha« wanawana i hoalW mai i ka hiamoe o na kalnaaina mea Heaha keia e aa mālihini e hamumumu mai nei o ka po okoa ? I aku la o Linialoa i na kamaaina, oia nei maoa, e hoeu mai neia e maua, oia ka'u i kaua aku nei, aole i ao kaua. e moe iho kaua, a ike ia ta ili o kanaka, alaila hoi kaua haele; i ala ae hoi na kamaaina o kaua, ka ]>oe hoi nana kaua 1 hookipa iho nei, a oia ka maua e hamumu nei o ka po. -I*"niajr-4a na k'amaaina. aole p«*la, e moe iho kakou a ao, a pau ka pai na ana, alaiia, hele ana olua ua, puipui mai hoi oloko o ka naau. I uhaele aku palia hoi ia o olua me ke' kmo ikaika, 1 «Ie hoi e maka poniuniu aku i ke alanui; no ka mea, he ala loa keia a olua e haele aku ai i koia la. Nolaila, ua hoopau ae la o Kama puaa i kona manao uilani hole iloko ona. a haula like aku la lakou nei hiamoe hou, a i ala ae ka hana aia ka la iluna !ilo. Mamua o ko laua nei hoomakauKau ana no ka laua huakai, uapain& pu iho la laua nei, uie na kamaaina ma ia kakahiaka. A mahope o ka paii sna o ka'lakoa kei ar ana, ua liuliuihp la laua nei ho'W laiia* huakai hete, a haawi enai la laua i k« aloiia' 1 ?ta . . . ..... *..< ..' -*;.o A' k >.v.r,? kajnaaip& v a ua paiiai> la no kam^^ : % v ; .• ; *kw r*ei x foua«M iha4a kahiaka, a hiki laua nei 'i 'HeleīiiKĪ'i ki<j laueie i ; vVei*rftn ka"piiō"oi?nnakliitio* la liolaua nne, at;ula^. la n<> lauā pei a h\ki i . . , v * *•. - ♦ - »' i . * «»»w . 4:i lnu*v | n pae m ke!a aku hx no ■ PookU|. *'S" * ?i .v - - •••'.

huli ae la o Kamapuaa a niaau mai la i kana aikane: Owai kōia kuaniwi e Tvaiho kaho,la mai nēi inauka o kauii ? .Ma keia kuahiwi _e waiho mainei aia ilaila ke koa maKua ole o Kaj hihikolo, a o kela waihoi e lele n\ai la iluna o kela pali mamua o kaua, Owai ia wai ? . O ka wai hoi ia o na Mplokama. A owai hoi keia one e waiho hoolalahu mai nei imua o kaua ? | O ke, one hoi ia o Mahamoku. a • aia no iiaila, o ka limu kaha kanaka o Manuakepa. He aina maikai ka hoi keia o ka noho ana, he oluolu aohe wela ino 0 keia aina i ka la. Owai ka inoa o keia aina '? O Hanalei keia ai«a, a o Waioli kela aina aku. 0 Hanalei keia aina, ka airia i olelo ia, o Hanalei i ka ua loku. E loku mau ana ka ua o keia aina i ka po a tne ke ao, a he ua hoi 1 aloha ia e koonei keiki; e hele wa le m> koonei keiki ma kahi e, aole e poina kona aloha i ka ua o ka aina, h<> ua mehana, me he mea la no, niai ka poli mai no o ka wahine a i ole ia, mai ka poli ma ; no pah». o fioohi!a- . Ua maha iho la paha kaua, e he- : le kaua a kina aku i kauhale kama | aina, i komo wahi ai ko kaua opu, ! ua hele mai la oloko o'u a ua ane- ! ane, aohe ikaika o ko'u heie ana aKU, ua kaumaha mai la na wawae no ka pololi mai ke kumu o keia kaumaha o na wawae. 01 hoi ha. wahi a Kamapuaa. o make e mai auanei oe o kaua, aoho auanei kaua e niake i ka moo o ha pali o Kauai nei, wahi au ī olelo mai nei; a make o pahā auanei ka« i ua i ka pololi. i-..- .. A ua hele io āku la laua, a ka ihona o Kikiula» a hiki laua neī ilaloo Hanaiei, ua ike aku !a laua nei he inau kanaka lawaia elua e hoi mai ana mai ka lawaia mai, a e hoe mai ana i ko laua waa iloko o ka muliwai o H analei. Pa ana ka laua nei kahea ma ka pa muliwai: K olnolu hoi o)ua e kela mau kanaka kwaia e ho)o ae la nialuna o ka wiia, e ku mai hoi ia maua, a kau hoi kakou maluna o ko olua waa, a pae aku hoi inaua ma kela aoao. Aele i nau. .. ■»!. I " V ■■ ■ f . ivn» Luna.Uwe pepao.ka Lg<v .ke kauoha ia ak«iteirf>ukou t ina he. mau helu.koe,®e o&kom o.ika 4a