Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 290, 28 September 1891 — NO KA UA KANILEHUA. [ARTICLE]

NO KA UA KANILEHUA.

Ke hoomaka nei ke kukulu ana i ka luakini o na Pukiki, ma. ka huina o aknui Kaluapele me Halepule; nona ka loa he 50 kapuai, ahe 32 kapuai iaula. O kekahi haole kuonoono o keia taona, ka mea nana na opuu pqa roSjB gtila e popohe nei, ua olelo ae oia ike akea i kahi wa aku nei i >faala, "O ka nupepa Ka ame Ka Oiaio a Buki, oia kā~nupepa oiaio a kuokoa ona manao i hoopukaia, aole hoopilimeaai; pololei . kana mea e hoolaha ai no na mapao kalai aupuni, aole maka'u wale."

Ua hoopau ia ko J. N. Kamoku noho ana ma ke kula hanai o Hilo ma ke ano he mea malama, a hoohana i na haūmana ma ka ma* hiaiana; a me ka malama ana i ka pule me na haumana, no ke kumu maopopo ole. Ua mahalo ia kana mau alakai ana i na haumana ma ka mahiai, a ua nui ka ai o ke kuia i keia wa, malalo o kana mau iawelawe ana; eia nae, ua hoopau ia aku la me ka hewa ole, a hoonoho ia aku la kekahi keiki a R. A. Lyman ma ia wahi, ho &a uku he $40 o ka malama; a o ko J. N. Kamoku uku malama nai, he $25 waie bo.

Ke hoomaka mai nei ka ninau aku nina'u mai o na kanaka i ka lakou mau lunam&kaainana e koho ai no keia kau ae o 1892* He n»i na inoa e hookapaliii ia mai nei ma na kamailio ana a kanaka. i mau moho holo balota; aka, lole aku a lole ae kekahi poe kanaka, i kekahi mau inoa i hoolaha ia no ka holo lunamakaainana.

O na paahao e noho hana mai la 1 ke alanui Kaluapele, ua pahola ia mai ka lono, a he lono oiaio no hoi aole ka ho hiki i ka Luna Nui John Moore, ke kauoha aku i na paahao, e hana ma kahi ana i makemake ai aia & olelo aku ma o na luna la i hoonoho ia aku e ka makai nui, alaila hiki; i ole pela, aole hiki i ka luna nui ke kauoha i kekahi paahao e hana, a e hele mai a hele aku., Aole pela mamua aku nei. o ka luna nui ka mana maluna o na mea a pau. O ka apana aina o ka mea hanohano A. F. Judd ma Kukuau, i kanu ia ai i ka maia i 1890, aohe ulu pono iki o ka maia, mimino a olala 110 hoi, no ke kahu ole nana e hanai i na lepo ono a momona hoi. He paa mare kai hoohuiia e J. Hanai ma Paukaa i ka la 19 ae nei, he pake inaoli ke kane, a he hapa pake hoi ka wahine. Eeia ka apiki i hai ia mai eka poe i ike pono, Aohe o laua hui, a launa oluolu hoi mamua ae o ka mare ana. Ninau ia aku ka wahine e kekahi o konn inau makua, no ka mar« i ke kane, hoole mai oia, aohe makemake, me ia hoole no ka, hoomakakau no ka ahaaina niare. A mahone o ka mare ana, aole no he noho pu iki mai o ka wahine me ke kane, he ahiuhiu loa ha. Ke wehe lua nei na buke helo a ko makou Luna Helu me Ohi Auhau i keia luau la, no ke kilohi īa iho e na poe hookaa auhau. Ke hoomakaukau nei na hoahanau Moremona o Hilonei e hoouluulu dala luakini no lakou, 4 « kuai aina h«i i wah» e ku ai lakoa

luakini, ke hoouna mi na Komite ma na kai ewalu, a* ina kukulu eha o ka Paeaina. ' He mau pule ae nei i hala, ua waiho aku oHenry West i ka hana ana i ke alanui Kaluaopele mahope iho o kona papa leo oolea ana me ke ānaina ake kuhina i hoouna mai ai. Ia laua e papa leo ana, "iia pane o Menry West i ua haole anaina nei, me nai mau hua oole'a, "Ma keia mea, aole o'u hilinai ia oe a me ke Kuhina Kalaaina." Aole i hoolei ia ko Laūpāhoehoe ukana a me na ohua, ma ka holo ana mai nei a Kalaudine, no ke kaikoo, a no ia pilikia, ma unua loa ia Aiai xxa ohua no Hilo nei, a hoi aku i keia la, hoolele aku & i ole hiihoi hou paha i Waimea. He man la ua keia oua laona nei, hele no hoi a ukele lua na ala* nui. Hilo, Sept. 24,1891.