Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 300, 13 October 1891 — Page 1

Page PDF (1020.12 KB)

This text was transcribed by:  Presley Ah Mook Sang
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

BUKE II.                                HONOLULU, OKATOBA 13, 1891.                                   Helu 300

----

He Moolelo Nanea.

NO

De Atanani.

---

Ke Koa o ka Lio Olohe,

-A I OLE-

NA KIAI EKOLU O FARANI.

---

            E hea ae i keia ahiahi ma Sana Cloud, i hora 10 ponoi, ma ke alo iho o ka halelole e ku la ma ke kihi o ka hotele M. de Estrees.

C. B.

            I ka pau ana o ka Atanani heluhelu ana i ua leta la opiopi iho la iloko o ke eke o kona kuka, alaila huli ae la ia a haka pono aku la maluna o kana wahi kauwa, a ua awala koke mai la no ua wahi kauwa nei i ke kamailio, me keia mau olelo:

            Aha! I see iu nao - He oiaio no ka'u i hai mua aku nei ia oe, aia he mea kamahao o ke pohihi iloko o kena leta, e like me ke kamahao o kona komo ana mai iloko nei.

            A-he!  He akua maoli no oe i pololei ai.  O ka pololei ia o ka olalau, mai pono ina oe i lilo he pupule, aka no ke ola o Atanani, eia ke dala, e hele a e hoohauoli noi iho i keia kakahiaka.

            Ua lalau aku la ua wahi Palaneke nei i ke dala me ka haawi pu ana mai i na hoomaikai ana maluna o kona haku opio, aka, o na hooninole ana no na mea e pili ana i ka leta, aia mau no ia ma kona mau lehelehe kahi i kau ai.

            O ka maluhiluhi i loaa i ke koa opio, oia ka mea nana i hooki koke iho i ka laua mau kakai olelo ana me kana kauwa, a haule aku la na koa opio nei hooluolu, a pela no hoi me kahi kauwa.

            Mamua ae o ka pili ana iho o na lihilihi o ke koa opio, ua haawi hou iho la oia he elua a ekolu manawa o ka nana ana maluna o kana leta, alaila pili iho la kona mau lihilihi no ka aina o na moeuhane paha'oha'o he nui wale.

            Ma ka hora 7 o ua kakahiaka la, ala ae la oia a hoomakaukau iho la nona iho, alaila kehea aku la oia no kana wahi kauwa.

            Ua komo mai la ua wahi kauwa la e like me ke kauoha a kona haku, a aia maluna o na helehelena o na wahi Palaneke nei, e hakumakuma iho ana no na haawina o ke pohihihi no na mea e pili ana i kela leta pahaohao.

            E Palaneke; wahi a Atanani, e hele ana au i keia la a po, a aole au e huli hoi hou mai ana a hiki i ka hora 7, a ma ka hora 7  no hoi, ua makemake au ia oe e hoomakaukau i elua mau lio.

            Halo! i hooho ae ai i kahi Palaneke, he huakai hele hou no keia a kaua?  Alaila, e hele hou ana no kaua e okioki i ko kaua mau ili me ka pahi, aole anei kaua i lawa me ia mau mea?

            Pane aku la o Atanani; aole au ninau no ia mea, o kau wale no o ka hooko e like me ka'i i hai aku nei, e hoomakaukau pu oe i kau eke poke a me na pu-panapana.

            O keia pane o ke kauoha a Atanani i luai aku ai imua o kana kauwa, oia ka ua wahi Palanele nei i pane mai ai:

            Iu si nao, ua pololei au, na kela leta keia mau hana.

            Mai hoolilo ia oe i hehena e Palaneke, aole kaua e hele ana no ke kaua ana ia Farani holookoa nei, e hele ana kaua no kekahi huakai e hoohauoli ia ai kou mau noonoo; ano e Palaneke, ua lohe maiala anei oe i ka'u mau olelo?

            A-ha!  Pela io ka hoi, alaila, he huakai anei o ka hauoli ka kaua i hele ai mai ia nei aku a Ladana, aole anei oia kekahi o na huakai iloko o ka make a me ke ola?

            Pela io no e Palaneke, aka e like me ka'i i hai mua aku nei ia oe aole kaua e hele ana no ke kaua ana ia Farani holookoa nei, alaila, heaha kau e maka'u nei?  Ina ua hopohopo a maka'u oe o lilo ke poo alaila owau no ke hele, a e noho no oe, ua oi aku ka pono o Atanani hookahi ke hele, mamua o ka lawe pu ana i kokolua nona.

            Mamuli o keia mau olelo a Atanani, ua kulou iho la ke poo o Palaneke ilalo, a no kekahi mau sekona, ea ae la oia iluna a pane mai la me na olelo a ke kanaka i hoohe mua loa:

            E makaukau ana wau no ka hora i makemake ia ai, aka, o ka mea pilikia wale no, he hookahi wale no paha lio maloko o ka halelio kiai.

            No keia manawa no paha ia, aka ina no keia ahiahi, me he la ke ole @@@ hewa, e loaa ana he eha lio.

            Alaila, he huakai hele ka kaua no kekahi mau mea ea? wahi a Palaneke i nieniele aku ai i kona haku.

Aole i pau.

----

He Moolelo

-NO-

MASEBA,

---

Ka Olali o Denemada!

-A I OLE:-

Ke Kaulio Keokeo!!

---

Kakauia no KA LEO O KA LAHUI.

---

            Aka, i ua haku Moneka nei a me kona mau naita i hoea aku ai ma kahi he mau haneri kapuai wale no ke kaawale mai ua eheu hema ala mai, aia hoi, lohe ia aku la ka leo o ke alakai o na Denemaka i ke kahea ana ae:

            No ka oukou mau pukuniahi! eia aku ka enemi, ilalo me lakou, no ka hae o Denemaka ka lanakila.

            E like me ka olapa ana o ka uwi la; pela no na pukuniahi i luai like mai ai maluna o na naita kau lio o ka haku Moneka, a puhi ia aku la he hookahi haneri o lakou iloko o ka lewa, e ka ikaika o na poke pukuniahi.

            O keia poino nui i loaa ma ka aoao o ka haku Moneka, oia kana i ike iho ai, o ka haawi ana aku i ke kauoha emi hope o kona puali, ua like no ia me ka haawi ana aku i ke kauoha hele imua.

            Nolaila, i mea na kekahi mau aupuni e ae o Europa e ike mai ai, o ka waha o na pukuniahi, oia ka haawi kauoha a ka haku Moneka i alakai aku ai i kona wahi puali uuku o 150 wale no kona ikaika piha.

            E like me ka ua haku nei i hoohoio iho ai huli ae la ua haku la maluna o keia mau wahi @@@ kaikahi a kahea hope aku la i keia mau olelo:

            E na naita o ka laau ihe a me ka makakila, o ka hamau o ka leo o keia mau pukuniahi, oia ko kakou kahua kaua o keia la, e panai ana i ke ola no ke ola, ke koko no ke koko, a haule make pu o haku Moneka me oukou.

            Me keia mau huaolelo ae la a ua haku Moneka la, hooholo hou aku la oia i kona lio imua me ka ikaika nui, me ka ukali pu ana aku o kona mau maka mahope.

            No kekahi mau kapuai wale no, poha paapaaina hou mai la ka leo o na pukuniahi me ko lakou mau poka o haneri tausani @ona ka ikaika hamare.

            A na ia mea i kiola hou aku ilalo o ka lepo, he haneri o na naita wiwo ole o ka haku Moneka, no ka hoomaha ana i ko lakou mau aho hope loa.

            O ka haule make ana aku o kela mau naita he haneri o ka haku Moneka, oia ka puupuu ikaika loa nana i hoopili pu aku i ka hanu o ua haku la, ma o kona hoomaopopo ana iho, aia oia a me kona mau wahi koa uuku i koe ma ka waha o na pukuniahi a ka enemi.

            Aohe manaolana ana i koe iloko o ua haku Moneka la e loaa ana la iaia ka lanakila e like me kana i upu mua ai.

            Nolaila, o ka pii ana aku imua a hiki i ko lakou puhi ia ana iloko o ka lewa, oia wale iho no ka ua haku nei i lawe ae ai i ke alahele iloko o ia mau minute o ke ano auhee o ua haku la.

            Ma ke aa ana aku hoi e pii imua o ka waha hamama o na pukuniahi oiai ke kowa he mau kapuai wale no.

            E like me me ka hemo ana o ka pua kaka, pela ka lio o ua haku nei i lele ae ai iluna, a i ka haule ana ino ilalo, aia oia ma ka waha ponoi o kekahi pukuniahi i makaukau e lua'i mai i kana poka, kahi i haaheo ai.

            A e like me ka hikiwawe o na lio la, pela no hoi ka eleu o kona kahu i huki ae ai i kana pahikaua a hahau aku la maluna o ke kanaka nana e hoohana ana i ua pukuniahi la.

            He koele ana, haule walawala aku la ua kanaka nei ilalo o ka honua na make loa.

            Alaila, me ka eleu nui, lele iho la ua haku Moneka nei ilalo, a lawe aela i na hoohana ana o pukuniahi ala malalo o kona malu.

            Ua hoohuli ae ua haku Moneka ala i ua pukuniahi ala a hoopololei aka la no kahi a na koa pukuniahi o na kahuli hoolulu la e hoohana ana i ka lakou mau pukukiahi.

            A e like me ka kaua i ike mua ae nei no ka makaukau mua o ua pukuniahi la e luai mai i kana puu puu hao, i kela a me keia sekona e hoohana ia ai o kona ikaika.

            Nolaila, i ka wa a ka haku Moneka i hooponopono ae ai i kona kulana, emi hope mai la ia he mau kapuai, alaila, huki mai la ia i ke kaula me ka ikaika.

            Bang! olapa aku la ke ahi, punohu ae la ka uwahi, lele aku la ka poka me he makani ala, a ma hoopokole ana ae, ua puhi ola ia iloko o ka lewa he eha mau alii mau alii pukuniahi.

Aole i pau.

HE HOOLAHA I KA AKEA.

            E ike auanei na ano lahui a pau, e noho ana ma ke Aupuni Hawaii, mai na kane, wahine, a me na keiki; i loaa i na ma'i o kela a me keia ano, e nana mai i ko'u Keena hana, a na'u e hoopau aku i na ehaeha a ka ma'i maluna o oukou e na makamaka, he hiki ia'u ke lapaau i na ano ma'i a pau, ma'i iloko o ka opu, hu'i ke kino, aki iloko o ka iwi, eha o ke poo, ma'iwahine a pela aku.  Mai hoololohe aku e na hoa, hele mai hookahi, hele mai elua, hele mai no a pau loa; he oluolu ka auhau,ke hui me ia ma na kukai olelo ana; ua makaukau wau e pulama mai i na kono ana mai mai na Mokupuni mai, me ka eleu a me ka hikiwawae loa, he makamaka a he hoaloha maikai no oukou e na Hawaii.

Owau iho no,

DR> LEONG KENG PONG.

Helu 40, Huina o na alanui Kamika me Hotele, Honolulu, Oahu. Aug. 31. 1y.

----

OLELO HOOLAHA.

            Ua makaukau ka mea nona Oinoa malalo iho, e hana i na Pua HAKU PUNA ELEELE a me ka pohaku e ae no na pa kupapau, a me na kahua kukulu kia hoomanao.  O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina.

J. BOWLER.

Sept. 22, '90, d-1y*

----

Aila Kuai.

---

E LOAA NO MA KAHI O

J. F. COLBURN.

(EBONI KOLOBANA.)

Ma ke Kihi o na Alanui Nuuanu a me Moi

----

            E loaa no no ke kumukuai haahaa loa o $2.50 o ka pahu.  Hele mai hookahi, hele mai elua, hele mai no a pau.

            Ko oukou hoaloha,

J. F. COLBURN.

Honolulu, Iulai 8, 1891.          282 dtf

----

Hale Hana Wai Momona

Wai-aniani

----

Sam. Lad me Joh Grace na Ona.

----

Ka poe wale no na lakou e hana nei

NA WAI HOOMAEMAE KOKO KULANA

oia hoi ka

SASEPARILA

-A ME KA-

WAI-HAO.

----

NA WAI MOMONA AWAPUHI, SASEPARELA, LEMI, WAI PIPII SODAMAOLI, SIDA, KAMEPENA, @.

----

Mutual @@ TELEPONA @@@ 292