Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 308, 23 October 1891 — Page 1

Page PDF (945.97 KB)

This text was transcribed by:  Joyce Yoshimoto
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

Buke II.                                   HONOLULU, OKATOBA 23, 1891.                   Helu 308

 

He Moolelo Nanea.

NO De Atanani.

Ke Koa o ka Lio Olohe,

-------A I OLE-----

NAKIAIEKOLU O FARANI.

 

     Mahope iho o ka pau ana o kana kamau wahi kiaha ana uku aku la oia i ka uku o ua omole nei, alaila nonoi aku la ia i ka ona hotele i wahi keena nona e hooluolu iho ai i ke koena oia wanao.

   I ka hora 6 ponoi o ke kakahiaka, ala ae la oia hoomakaukau iaia iho, uku aku la no kona moe ana, a haalele iho la ia i ka hotele no ka huli ana i kana wahi kauwa.

   Aole i loihi loa keia hele ana aku o ua koa opio la, halawai aku la oia me kana kauwa e kali mai ana no hoi iaia nei.

   Ua lilo mua aku i ua wahi kauwa la ke aloha kakahiaka me keia mau olelo:

   Kakahiaka maikai e ka monasiua, pehea kau huakai o ka ponei, ua holopone anei?

   Ua haawi mua aku ke koa opio i ke aloha kakahiaka i kana wahi kauwa, alaila kamailio aku la oia.

   He keu a ke pakalaki o ka’u hua kai o keia po, aole loa i hooko ia a hiki i ko’u hoi okoa ana mai, i huli hele ae la au ia oe ma na hotele a he ole kou loaa ia’u, a i ka ehiku o na hole a’u i kipa aku ai, hooholo iho la au i ko’u manao e hoaumoe au malaila a hiki i ke ao ana.

   Ia Atanani i hoomaha iho ai i kana kamailio ana, hoike mai la kahi Palaneke i ka moolelo o kona hoohala ana ma ia po ma Sana Cloud.

   A pau ka laua mau kukai olelo pokole ana, kau ae la laua maluna o ko laua mau lio a huli hoi aku la laua no Parisa.

   Ma kahi o ka huli hoi pololei ana aku o ua koa opio la no kona keena, ua lawe ae la ia i kona alahele no kahi o kapena Terevila.

   Ua hookipa ia aku ua koa opio nei me na leo ohaoha mai ke kapena mai, alaila hoolauna mua mai la ua kapena nei me keia mau haaolelo penei:

   Pehea kau huakai o keia po e monasiua koa opio, ke ole au e kuhihewa ua halawai mai oe me ka holopono o kau misiona.

   Ua haka pono aku la ke koa opio maluna o ke kapena me na maka oole’a, alaila pane aku la oia:

   O ka’u misiona o ka ponei aole ia i holopono, oiai hoea aku au ua haunaele mua iho o Ewa i ka Moae, a o na haawina a ka ino i hana ai, e ahu ana ia ma o a maanei.

   A-ha, ua halawai mai ka oe me na haawina o ke pakalaki ea, alaila he akahi wala iho la no hoi hana apa i hoi nele ai oe me ka hanohano.

   Ae e ke kapena, o ka makamua loa keia o ko’u pakalaki, aka he wa no nae e hiki mai ana a e uku aku no wau i ke kanaka nana keia mau nana; ano e ke kapena, ua makaukau au no ka’u huakai hele e like me ka’u i hai aku ai ia oe ma ka la inehinei.

   A e hahai ia aku kau huakai me na haawina o ka palekana, a hiki i ko oukou huli hoi ana mai me kou mau hoaloha.

   Me ka mahalo e ke kapena, aole e loihi loa, a e halawai hou no kaua.

   Me keia mau kukai olelo pokole ae la mawaena o ke kapena a me ke koa opio, haalele iho la ia i ka hale o ke kapena, a huli hoi loa aku la no kona wahi keena ma Rue des Tosoia.

   Iaia i hoea aku ai ma kona keena, loaa aku la iaia kana wahi kau wa me na helehelena kaumaha, a iaia i ike mai ai i kona haku, pane mai la oia me keia mau olelo:

   E kuu haku monasiua, he aneane e hapalua hora i hala ae nei kekahi mea i makemake e ike ia oe.

   Pane aku la ke koa opio, owai ia mea i makemake e ike ia’u, ua mao popo no anei ia oe?

   Ae, e ka monasiua, o M. do Caveisa.

   A-ha, o M. do Caveisa ka la, ke kapena o na koa kiai kino o ko Cadinela, oia wale no anei ka i hele mai nei?

   Ae, oia ale no kela i ike aku nei i ka hele ana mai nei a nihau iho nei ia oe.

                                                                                                            Aole i pau.

 

   Ke hoike ia aku nei ka lohe i na poe lawe pepa a pau a Mr. Palao, na hoopau ia kona lawe ana i ka nupepa “Ka Leo,” a ua oki ia aku kona moa mai na luna aku no keia pepa; nolaila, o ka poe i aie i keia pepa, e oluolu e hookaa@@ mai ma keia keena.  Ma ke Kauohi.

 

He Moolelo

---:NO:---

MASEPA.

Ka Olali o Denemada!

----:A I OLE:----

Ke Kaulio Keokeo!!

Kakauia no KA LEO O KA LAHUI.

   A oiai, o ka makamua loa iho la ia o ka ike ia ana o kela mau hana akamai maluna o ka umauma lahalaha o ka honua.

   Nolaila, ua lilo ka’u mau olelo i hoolaha akea ae ai i mea ohohia nui ia e na kanaka.

   Ua hoomalamalama ia o loko o ua halepe’a nei e na kukui he mau haneri, a na ko lakou mau malamalama oi kelakela i kaula’i ae i na mea a pau me ka moakaka.

   Aia iwaenakona ae na @halepe’a nei, e waiho poepoe ana kekahi rina nui o hapalua mile ke anapuni, a aia ma kela a me keia hapawalu mile, e ku ana he mau pa, mai ka ekolu a hiki i ka eono kapuai ke kiekie.

   I ka aneane ana aku e hiki i ka manawa e malama ia ai ka hanohano o ka’u hana, aia ka leo mahalo o na kanaka ke haluku ala ma kela a me keia wahi o ka hale, me ke kahea ana, ke kaulio ka mahao!  ka hoolele leo kupanaha!!

   I ka hiki pono ana ae i ka mana wa, oia hoi ka hora 8, aia no na leo hauwalaau o ke anaina ke hoomau ala.

   A ia lakou i ike mai ai ia’u ua hooi loa ia ae la ko lakou uwauwa me ka pa’ipa’i ana.

   Ia’u i hoea aku ai ma ko kahua kahi a’u e ku aku ai imua o ua ana ina kanaka nui la, haawi aku la au i na hoomaikai ana me keia mau huaololo mua loa:

   E na lede a me na keonimana, o ka hana a’u e hoikeike aku ana imua o ko oukou hanahano, he hana ia aole loa i ike ia ma ke ao holookoa, aole loa hoi mai ka hookumu ia ana mai o ke ao nei, a na ka’u mau hana e hoike aku ia oukou i ka oiaio o ka’u mau olelo.

   Ia’u i hooki iho ai i ka’u hoomai kai ana imua o ke anaina; ia wa au i hookani ae ai i ka’u huipa hololio. 

   A na kona leo kaui poha i hoouna mai ia Wiliahiu a me Puahiohio ma kahi a’u e ku ana.

   A ma ka puahi nui, aia laua ke holo ala me ka ikaika nui iluna o ke kahua, me ka lele ana maluna o na pa kekahi mahope aku no o kekahi.

   Na @@ poha ala pine mau aku o ka’u huipa, a me ko’u luai pu ana aku i na huaolelo o ka haawi kauoha maluna o laua, na ia mea i hooi loa aku i ko laua holo i kela a me keia sekona.

   A ua kau ka weli o ke anaina, i kau a mea o ka halulu launa ole o ko laua mau kapuai.

   He aahu pilipono ko’u mai luna a lalo, a ma ko’u mau poohiwi e kuuwelu ana na lihilihi wai gula me ko lakou nani nui.

   I na lio e holo ana me ko laua ikaika nui, ma ko laua alahele kiani i ka rina poepoe, aia hoi, i ka minute a ke anaina i moeuhane mua ole ai, aia au e pili ana ma ka aoao o ka lio keokeo Wiliahiu, me he la, ua kakia kui ia.

   Oiai au ma kela kulana kaulio o’u, lele ae la au iluna, a iloko o ka imo ana a ka maka, aia au e ku pololei ana iluna o ke kua o ka lio eleele Puahiohio.

   A me ke kulana hiehie o ka haaheo, haawi aku la au i na hoomaikai ana i ke anaina.

   Me kela kulana kaulio o’u, kuwalawala ae la au iloko o ka lewa, a i ko’u haule ana iho, aia au e kau ana iluna o Wiliahiu.

   A ko’u poo ilalo, a o ko’u mau wawae, aia ia iloko o ka lewa kahi i ku ai.

   Ua wawalo ae la ka leo mahalo o ke anaina no’u, a ke lohe ala no hoi au i ka lakou mau akena ana no ka’u mau hana lua ole.

   Alaila e kuu keiki, na kela mau leo mahalo o ke anaina, na ia mea no hoi i hoouwila loa ae i na manao haaheo iloko o’u, a ia wa au i hoike piha ae ai i ko’u loea ma ke kaulio.

   E lele ana au mai kekahi lio a i kekahi, a i kela a me keia manawa a laua e lele ai maluna o na pa i kukulu ia ai, aia au ke hoolele ala i ko’u leo ma kela a me keia wahi o ka hale, mai ka nui halulu a ka nahenahe kupilikii.

   A ma ka hoopokole ana ae e kuu keiki, aohe wahi o ua mau lio la i nele i ka pili ole ia e a’u me he ma nu ala.

   A na keia kulana kauho hope a’u a me ka’u mau hoolele leo kupaianaha ana, na ia mea i hoopahaohao aku i ke anaina, iloko o na leo uwa o ka mahalo.

                                                             Aole i pau.

 

HE HOOLAHA I KA AKEA.

   E ike auanei na ano lahui a pau, e noho ana ma ke Aupuni Hawaii, mai na kane, wahine, a me na keiki; i loa i na ma’i o kela a me keia ano, e nane mai i ko’u Keena hana, a na’u e hoopau aku i na ehaeha a ka ma’i maluna o oukou e na makamaka, he hiki ia’u ke lapaau i na ano ma’i a pau, ma’i iloko o ka opu, hu’i ke kino, aki iloko o ka iwi, eha o ke poo, ma’iwahine a pela aku. Mai hoololohe aku e na hoa, hele mai hookahi, hele mai elua, hele mai no a pau loa; he oluolu ka auhau, ke hui me ia ma na kukai olelo ana; ua makaukau wau e pulama mai i na kono ana mai mai na Mokupuni mai, me ka eleu a me ka hikiwawe loa, he makamake a he hoaloha maikai no oukou e na Hawaii.                              Owou iho no,

                                            DR. LEONG KENG PONG.

Helu 40, Huina o na alanui Kamika me Hotele, Honolulu, Oahu.  Aug. 31.     1y.

 

OLELO HOOLAHA.

   Ua makaukau ka mea nona Oinoa malalo iho, e hana i na Pua HAKU PUNA ELEELE a me ka pohaku e ae no na pa kupapau, a me na kahua kukulu kia-hoomanao.  O ka poe makemake e waiho mai i ka lakou mau kauoha me Ioane Akina.                J. BOWLER

                                      Sept. 22, ’90, d----1y*

 

Aila Kuai.

E LOAA NO MA KAHI O

J. F. COLBURN.

(KEONI KOLOBANA.)

Ma ke Kihi o na Alanui Nuuanu me Moi.

   E loaa no uo ke kumukuai haahaa loa o $2.50 o ka pahu.  Hele mai hookahi, hele mai elua, hele mai no a pau.

   Ko oukou hoaloha,

                                    J. F. COLBURN.

Honolulu, Iulai 8, 1891.                                        232 dtf

 

 

Hale Hana Wai Momona

WAI-ANIANI

Sam. Lad me John Gra@e na Ona.

Ka poe wale no na lakou e hana nei,

NA WAI HOOMAEMAE KOKO KAULANA

oia hoi ka

 

SASEPARILA.

     ----A ME KA ----

      WAI-HAO.

NA WAI MOMONA AWAPUHI,

   SASEPARELA, LENI, WAI

      PIPII, SODAMAOLI, SIDA,

         KAMEPENA, AC.

 

Mutuai 330 – TELEPONA --P@