Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 309, 26 October 1891 — Page 2
This text was transcribed by: | Johanna Suan |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
I kulike ai me ka Pauku 1, Mokuna XXXV, o na Kanawai o ke Kau o 1888, ua hoololiia ka Pa Aupuni noopaa helehewa, i keia la, a Kealahou 1 a me 2 ma Kula, Mokupuni o Maui.
C. N. Spencer,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oct. 12, 1891.
300 3tsd.
KUAI O KA HOOLIMALIMA O NA AINA AUPUNI O KAHOIWAI. MANOA, OAHU.
Ma ka Poakolu, Nov. 18 ma ke alo iho o Aliiolani Hale, hora 12 awakea, e kuai ia aku ai ka hoolimalima o ka aina aupuni o Kahoiwai, Manoa Oahu, nona na eka he 17½ oi a emi mai paha.
Manawa he 15 makahiki.
Kumu koho e hoomaka ai he $20 no ka makahiki. Uku hapa makahiki mamua.
C. N. Spencer,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oct. 10, 1891
299-4t.
NA APANA AINA PA-HALE KUAI MA KA AOAO MAUKA O ALANUI WAILA, A MAWAEO ALANUI MAKIKI A ME KA LAINA O ALANUI KEWALO, MAKIKI, HONOLULU OAHU.
HE 33 ka nui o na pa i hoolala ia, ma ka aoao mauka o Waila, a mawaena o ke alanui Makiki a me ka laina o ke alanui Kewalo, Makiki mawaena ka nui o .76 a .79 o ka eka, a ua makaukau ano no ke kuai.
E lawe ia no na palapala nonoi no keia mau apana aina pahale, ma ke Keena Kalaiaina, ma na kumukuai e hookumu aku ai ke koho ana e loaa ana ma ke ke Keena Aina, e loli ana mai ka $250 a ka $500 no ka pa hookahi, e like me ka nui a me kahi e waiho la.
E hoike mai hoi ka mea noi, he makemake kuai kona me ka manao e kukulu a hoohana hou ana ma ka aina.
He kuike kuai ana, a i ole, he uku hapaha e like me ka makemake o ka mea kuai, a o ke koena, e uku ia ma ka puunaue like ana i loko o hookahi, elua a me ekolu mau makahiki, me ka ukupanee he 7 keneta o ka makahiki, e uku pa hapa makahiki ia.
E hoopuni hoi ka mea kuai ka aina me ka pa kupono a maikai iloko o hookahi makahiki mai ka lilo ana iaia, a e hoomoe i ka wai mai na paipu wai aupuni mai.
E hoopuka ia aku no na Palapala Sila no ka aina ma ke kaa pau ana mai o ke dala. E ike ia no ke kii o keia mau aina ma ke Keena Aina a me na hoakaka ana a pau.
Aneane e hoomoe ia aku na alanui, a e hoomoe ia na paipu wai o ke alanui e pili ana i keia mau pa aina ma keia manawa mamua koke iho. C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Oct. 4. 299-10tsd
I kulike ai me ka Pauku 1, Mokuna XXXV o ke kanawai o ka makahiki 1888. Ua loaa ia ke kuleana e mahele i na Pa Aupuni o Kekaha i elua apana, o kekahi apana aina aupuni makai o ke alanui aupuni o Kamanamana ma Kaloa Kona Akau, Hawaii.
I kulike ai me ka Pauku 2, Mokuna XXXV, o ke kanawai o ka makahiki 1888. I keia la, ke hookohu ia aku nei o Mr. C. @. Kapa, i Luna Pa Aupuni no Kamanamana, Koloa, Kona Akau Hawaii.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Sept. 29, 1891.
291 3t@d.
KA LEO O KA LAHUI.
JNO E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POAKAHI, OKATOBA 26, 1891.
MALOO NA IWI O KUA I KA LA.
E ka lahui Hawaii e, eia kakou la a me ko kakou waa aupuni, ke onou ia nei iloko o ke ki’o lepo nenelu o ka poino. Ke ake maoli ia nei no e kaihi aku ia Hawaii Auouni, Hawaii Lahui, a me Hawaii Aina mai ia oe aku e ke kanaka Hawaii, a e ku kohana oe i waialoha, a aia o ka wao kou home e noho ai, oiai, i kela mau la aku nei no, ua hoike aku no makou i ka mea e pili ana i ke kuikahi hoolilo aina, kai no paha ua pau, eia ka aole, o ka oi aku keia, oiai, ua hala aku nei ka elele a ua poai waiwai nei, me ke kope o ke kuikahi a lakou i hana malu iho nei, oiai hoi, o ke ano nui o keia kuikahi hou, oia no kela kuikahi mua i hoolaha mua ia aku ai.
Nolaila, e na hoa makaainana, na hoaloha oiaio o Hawaii ponoi, eia hou no ua poino ke ala hou mai nei. Aka, ma ka aoao ou e ka lahui Hawaii, ke hoike aku nei keia mau nupepa me ka hopo ole, mai kuemi oukou, a mai maka’u hoi. oiai aia ko kakou kokua ma kela ao; Oia pu me kakou a hiki i ka hopena.
KUMAKAIA MAOPOPO
E Ka Leo:-E oluolu mai oe e hoike ae i ke akea i ko’u manao e pili ana no kekahi haole opio e olelo mau nei i kona aloha a me kona makee i na pono me na pomaikai o ke kanaka Hawaii; a ke kaena mau nei no hoi i kona makemake mau e hana i na mea a pau e loaa ai he pomaikai i na kanaka Hawaii. Ua hilinai mau na kanaka Hawaii iaia a ua koho mau ia oia e ko Koolaupoe i Lunamakaainana no lakou. a i kela Kau aku nei, ua koho ia oia i Lunamakaainana no ka Apana helu 1 o Honolulu. O keia haole a’u e kamailio nei, oia no o Kikila Balauna, Nui kona aloha a nui kona makee i ko ke kanaka Hawaii kulana, wahi ana. Aka, eia ka mea hai aku ia oukou e ka lahui Hawaii. ua hoike iho nei keia haole opio i ka like ole o keia mau olelo ana, a he kumakaia maopopo kona a@o ia kakou na kanaka Hawaii, a penei e maopopo ai.
Aia ma ka la 17 o Okatoba nei, ua kudala ia ke ahupuaa o Kaalaea, ma Koolau-poko, Oahu nei. O keia ka aina a na kanaka Hawaii lehulehu wale i lulu a hoahu iho nei i na wahi dala e like me ka hiki a me ka hoomanawanui, no ka makemake e loaa ona keehina no ko lakou mau kapuaia no ka lakou mau mamo aku. Ua komo na makua, na kane, na wahine a me na keiki a me na moopuna ma keia hooikaika ana e loaa keia aina i ka wa e kudala ai.
Aia i ka la o ke kudala, ua ike ia aku la u@ o Kikila Balaunu e ku mai ana ma ka aoao o kekahi hui Pake mahi laiki. me ka makaukau e koho i ua aina la no ua poe pake nei. Ua hele ia aku oia a hoopa ia aku ma oia e oluolu e hoomanao a@ i kona poe makamaka Hawaii nana oia i hapai, a e hookuu ae hoi i ka aina no lakou, ua loaa mai la nae kana pane hookiekie a kumakaia, a o ka hopena, ua koho ikaika o Kikila Balaunu ma ka aoao o na pake a ua hoopilipu a hoonaikola ia na kanaka Hawaii a lilo aku la ka aina i na pake, a hoi nele aku la ko na Koolau mau kupa a me ko ke kulanakauhale nei mau kini.
Ano, ke ike nei kakou eia keia wahi haole ke haawi nei i kona ika ika a me kona ike a pau ma ka imi ana i ka pomaikai o ka pake a e hoonele a hilihune i ke kupa ponoi o ka aina, mamuli o kahi uku dala i loaa mai iaia. Aka, ua oi aku anei ia mau wahi apana dala i ko ke kanaka Hawaii puuwai hamama nana oia i hookipa a i malama a hoohanohano mai kona hiki malihini ana mai ma na Koolau a hiki mai i kona kuonoono ana ae nei? O ka pake anei kona puuhonua a me kona mau makamaka ana e haawi nei i kona kokua ia lakou a kue kumakaia mai i ka Hawaii?
E ko Honolulu a e ko Hawaii a puni. Ke ike mai la no oukou i na hana a keia Kikila Balaunu. Ke hoike aku nei ko na Pali Koolau nei i ka pau o ka hilinai ana iaia, he aloha waha wale no, aia i ka pakeke kona hooilina, a oia kana ipo aloha. Ua pau kuhihewa iaia a me ko lakou ano; aole loa he hilinai hou ana aku i kana mau pelo a whawai Nolaila, ke kukala e aku nei na Koolau, aohe balota Lunamakaainana o keia Kikila Balaunu ma keia poai iloko o keia kau koho balota. Me ka oiaio,
Makee Aina & Aloha Lahui.
Koolau. Oct. 19, 1891
KANAKA LIILII ME KANAKA LOLOA.
Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Monowai i ka Poaono nei, i Loopahaohao ia ae ai ke kulanakauhale nei, me kakahi mau wahi kanaka liilii. O Mekia Willie Ray, ka inoa o ke kane, a he 31 ka nui o kona mau makahiki, o kona kiekie he 36 iniha, a o kena koikoi he 38 paona, ua aahu ia oia me kahi paa lole uuku e kupono no hoi i kona wahi kino, me ka papale piwa ma kona poo. a he ano nanaina aoo kona, a ua ano minomino iki no hoi ka ili o kona papalina, a o kona mau wahi lima, ua like me ko ka pepe hanau hou, a he ku no hoi i ka aka ke ike aku, i ka uuku launa ole o keia wahi uhane ola.
O ka nui hoi o na makahiki o kana wahine he 20, a o kona kiekie he 37¼ iniha, a ua like no ko laua koikoi he 38 paona. he helehelena ui koka wahine, he ula ohelohelo kona mau papalina, a he loloa maikai no hoi kona lauoho, a maikai no hoi kona wahi pauku kino ke nana aku.
Ma ka la 6 o Feb. 1891, ko laua hoohui ia ana ma ka b@rita mar@, ua hai ae ua wahi Mekia nei, he mau makua kino nunui no kona, a mai loko mai o ka ohana nui o na keiki, oia hookahi wale no kai hanau ano e ia mai. a pela pu no me na makua o kana wahine: o ka makuakane, he 6 kapuai me 2 iniha ke kiekie, a o ka makuahine he wahine kino nui a puipui oia.
I ko laua lele ana mai i ka uwapo, ua hapai ia ae la laua e ke kalaiwa kaa a kau iluna o ke kaa, @ ua piha mai la me na kanaka e alualu ana, me ke ake e ike.
Eia aku no hoi ua mea hou; he wahine loihi, o kona kiekie he 8 ka puai me 2 iniha, a ma kona kipoohiwi iho ka loihi o kona kaikunane hanauna; a he wahine hoi kekahi me ka helehelena kane, me kona umiumi loloa i kuuwelu ana i kona umauma, a i ka wa e uhi ai kona uhimaka he owili ia a kau iluna.
Ua lohe mai makou ua lawe ia aku lakou e ike i ka Moiwahine, a ua nui ko lakou mahalo i ko lakou ike ana iaia; a ma ka hora 10 o ka po Poaono i holo loa aku ai ka Monowai no na Panalaau o ka hema me keia mau ola uhane liilii a loloa o ka Puali Keaka a Sell.
OLELO HOOLAHA
E ike auanei na mea a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hoolaha aku nei au ma ke akea i ka waiwai o AIA O pake i noho hoolimalima ma kuu hale e ku nei ma ke Alanui Kekaulike, no ka hookaa ole ana i na dala he $14.00, o na mahina 6. Nolaila, ua makau kau wau e kuai kudala aku i na waiwai a pau e paa nei ma kuu lima, ke hala na la he 15 mai keia la aku; a oia iho keia mau waiwai:
1 Moe paiua 2 Hainaka pakeke
1 Pela moe 1 Pakumakika
2 Kihei halii 8 Huluhulu moe
2 Pahu ili 1 Kihei puu
1 Kuka huluhulu 4 Palaka pake
2 Palule 3 Paleili
2 Puliki 13 Lei a-i
1 Kaawe 2 Hinaka pakeke
6 Paa kakini 5 Paa Kamaa
1 Kawele 1 Ie paalima
1 Mamalu 1 papale puako
1 Laau kau lole 1 Pahi liilii
1 Kini pana 2 Lolewawae huluhulu
1 Owili lopi kilika
O keia ka nui o na waiwai.
2w 5tsd. 105 WONG LEONG.
HE HOOLAHA
I na mea a pau no lakou kekahi aina ma Kalihi Oahu i loaa he pono wai, e akehele mai oukou i ke kakau ana i na inoa o oukou maluna o kekahi palapala noi e lawe hele ia nei i kekahi poe, e hana ke aupuni i mau lua hooki’o wai mauka o Kalihi, no ka mea, no ko oukou mau aina no ka wai, aole e hiki i ke Aupuni ke lawe wale i ko oukou mau pono wai me ko oukou ae ole a me ka uku pu hoi ia oukou no ia pono wai i lawe ia. Ina e kakauinoa oukou i ka palapala noi, na like no ia me ko oukou ae ana e hoouele ia na aiana o oukou i ka wai, no laila. e akehele mai oukou. Aole wai i koe o ke aupuni ma Kalihi, ua pau na aina i ke kuai ia, a ua lilo pu me ka wai i ka poe mea aina. E akehele, ami puni wale aku. Owau iho no me ka oiaio.
W. L. Wilcox
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki, kekahi mau lio hele hewa; lio k melemele, keokeo lokihi ma ka lae. huelo poemuku, 2 wawae eleele mua, 2 wawae keokeo hope; hao kuni R H uha hope akau. Lio k eleele keokeo lokihi ma ka lae, 1 wawae keokeo hope hema, 3 wawae eleele; hao kuni D hope akau. O ka mea a mau mea nona keia mau lio e pono e kii koke mai o hala na la he 14, kuai kukala aku no wau ke hiki aku i ka la 31 o keia malama, ma ka hora 12 o ke awakea Poaono.
David Kaoao.
Luna Pa Aupuni.
Oct. 20. 1891. 304 3td.
He Kuai Nui Hoopau aku.
E HOOMAKA ANA I KEIA
POAONO, AUGATE 1, 1891.
Ua Lilo ko makou Waiwai he mea Mohai wale!
Ua Hoemiia ke Kumukuai ilalo, aole i ko Makou Pono, aka nou no-
Papa Kumukuai no 30 La wale no:
200 paa lihilihi keokeo puka aniani $ .90
20 i-a Kalakoa maikai 1.00
12 keokeo 1 i-a laula 1.00
8 keokeo 1 i-a laula 1.00
159 kakini lakeke o na Kamalii (huluhulu .45
93 kakini ka’e waihooluu o na wahine .05
Huluhulu no na paa lole kupono, .25 keneta o ka i a, e kuai no makou i keia mau la no 7 i-a no 1.00
Papale Kula o na Kamalii .25
Na Kawele nunui, 2 no .25
Kakini eleele @@@ikai .25
Na Papale i kahiko maikai ia 2.50
RUMI HANA LOLE MALUNA HOLOKU etc., HANA IA ME KA OLUOLU LOA. E HOOPAA AKU NO MAKOU NO NA KUMUKUAI MALUNA NO 30 LA. NO KE DALA KUIKE WALE NO KEIA KUAI ANA.
C. J. Fishel
Ka maka@@@@ o na Hale Pak@ o i a Wahine, oia hoi @@ alanui Papu a me Hotele, kahi i h@@@@ ia ai na k@@i h@@@@@ @ @@@ mai no hoi. @@@-@@