Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 324, 16 November 1891 — Page 1

Page PDF (1.07 MB)

This text was transcribed by:  Mae Takeda
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.           HONOLULU, NOVEMABA 16, 1891.       Helu 324

 

He Moolelo Nanea.l

 

NO

 

De Atanani.

 

Ke Koa o Ka Lio Olohe.

 

-- A I OLE –

 

NA KIAIEKOLU O FARANI.

 

            A na keia mau alelo oolea a ko'iko'i a Velona,, na ia mea i hoonaue aku i ka puuwai o ka lede o ka aahu ulaula, a oia ka ua lede la i pane ae ai me ka leo malie i keia mau oeelo:

            E ka Monasiua Velona, e ae mai ana anei oe ia'u e paa aku i kou lima no olima minute, a e lohe no oe i na olelo mai a'u aku ?

            Ae e ka madame, ua loaa ia oe ka hanohano o ka hana aaa pela, wahi @ Velona.

            Me keia mau huaolelo hope ne la a ke koa Velona me ka lede o ka aahu ulaula,, baalele iho la laua i ka halepule iloko o ka pouli o ke alahele, a mahope o ko lana meheu e ukali aku ana ke koa opio Atanani.

            Ua hoea aku lakou no kahi ala ololi o Mageleia; a ma ia wahi i lohe hou aku ai oia i keia mau huaolelo i kamailio ia mawaena o laua, wahi a ke lede i wehe ae ai i na minute mua o ka hamau:

            E Velona, ua lilo ia oe ka hanohano o ka hikimua malalo o ka'u mau kauoha, ke maopopo ala anei ia oe ? 

            Ia'u ? owau anei e ka madame ? wahi a Velona i pane mai ai.

            Ae, o oe e Velona, a ke ole au e hewa ma ka'u mea e kamailio nei, alaila, a hoomanao no kau mau mea i hana mai ai ia'u ma keia po nei, he mau sekona pokole i hala ae nei.

            Aha ! ke lawe hou mai la oe i na manao lili o ke kuhihewa, e like me na mea au i hana mai ai ia'u ma Canetila, ua hehi mai oe ia'u me he lapa ia no ka pale halii o lalo loa, aka e ka madame, e hoea mai ana no be la au e ike iho ai na kuhihewa oe no'u ma ia mea.

            Pane aku la ka madame, ua kuhihewa io paha au aole paha aka ke ole nae au e olelo hewa, alaila, e Velona he wahi koa wale iho no oe.

            Ae e ka madame, he koa wale iho no au malalo o keia aahu, aka ma ka inoa o Velona, e lohe a e ike auanei oe ia'u ma keia mua aku, aolo an he koa wale no malalo o keia aahu, aka he haku au mailoko mai o kekahi ohana au i ike mua ole ai.

            Ano e ka madame, ke hoomanao la no anei oe no kau leta mua loa ia'u, kela leta panai hoi no ka'u leta i noi aku ai i na kokua ana mai ia oe mai.

            Ae e Velona, ke hoomanao la au ia leta, aka o kau mea i noi mai ai ia'u no ka'u mau kokua ana aku, ua nui loa ia, oia hoi, ua makemake oe i hookahi tausani livres.  Ea ! Aole anei kela he puu dala nui ?

            Ua lawa e ka madame puuwai ma-u'a, ina paha i ke Duke wahine de---- -ka'u i kauoha mai ai, ina ua hooko @@ka'u noi, aka e ka madame, aole au e pono ke hoo@u-a hou ae i kona inoa, no ka mea, un maopopo ia'u he lede ia o ka puuwai hamama.

            Ua hoohaalulu ia ka leo o ka ma dame e keia mau olelo a Velona ia ia i kamailio ae ai:

            E Velona, e Velona ! ua hoehaehaeha a hoo@alania mai oe i kuu maau me kela mau olelo, he wahine pi au me ka ma u'a.

            Ua lawa i ua lawa e ka madame mai kamailio hou mai ia'u nho ia mea.

            Alaila, ua hoowahawaha ia an imua o kou alo " ? wahi a ka madame.

            O keia ninau a ka madame, aole ia i pane ia mai e Velona, ua palua a pakolu na ninau ana aku a ua lede la, alaila, hoopuka ae la oia i keia mau olelo o ka inaina:

            Aha ! o kau pane ia no ka'u mau ninau ia oe e ka monasiua, alaila, ke maopopo ala ia'u ia mea.

            Na keia mau huaolelo a ka madame, na ia mea i uwehe ae i na lehelehe hamau o Velona, a me ka leo ko'iko'i kohu kapena, pane mai la oia;

            E like me ka mea au i hana mai ai ia'u, pela no hoi au e panai hou aku ai maluna ou, a ke hoopoina ole keia puuwai, [me ke ku'i ana'o i kona umauma], alaila, e hoomanao oe e ka madame, aia no o na lani ko'u hoike.

            Ua hoomaha iho o Velona i kana mau olelo ana me ka nana pololei ana mai maiuna o ka lede, a oia ka ua madame la i pane ai.

            Mai hoopii i kou inaina e Velona, e akehele ka olelo ana, a e hoolohe hou mai ia'@ !

            Hoolohe hou aku ia oe, wahi a Velona me ka leo kakana.

            Aole i pau.

 

He Moolelo

 

: NO :

 

MASEPA.

 

Ka Olali o Denemada!

 

:A I OLE:

 

Ke Kaulio Keokeo!!

 

Kakauia no Ka Leo o ka Lahui.

 

            Ka poe hoi a ua moi la i hoohanohano ai me keia mau olelo:

            Aohe poka e hiki ke hooweliweli i ko lakou mau puuwai o ka hooko kauoha.

            Imua o ua poe kiu la, hoomaikai mai la ua moi Carlo nei me keia mau olelo, e na puuwai wiwo ole o ka hooko kanoha, no ka kanohano o na mana kaua, a me ke ola o na koa, ua makemake ia onkou e hoea aku ilana o ke kahua hoolulu o na puali koa uo ka huli a imi ana i ke alahele kalii e maka @ohu nei na alakai wiwo ole o ko'u mau puali.

            Alaila, helu papa aku la ua moi la i ka inoa o kela a me keia alakai i lilo i luahi ea ka pahikaua a na hoaloha elua, a i ka pau ana o na hoike ana o na koike ana a ua moi la i ka nui a me na inoa o na alakai, alaila hoomau hou aku la oia i ke kamailio ana me keia mau olelo penei:

            O keia ke kahua a'u i makemake ai ia oukou e hooko, a i ke kakahia ka e hoea mai ai oukou me ka oukou mau hoike piha no ka oukou hana.

            Ua haalele iho ke kiu ke alo o ko lakou moi no kekahi o ka lakou hana ma na wahi hoolulu o na puali.

            Maluna o na kahua hoolulu o na puali, ua haawi ae ua poe kiu la i ua hakilo a ine na makaikai pono ana i ke alahele kahi i halawai ai kela poe alakai wiwo ole me ko lakou hopena.

            He was loihi keia huli a noii pono a na o ua poe kiu nei, aole loa he mau moali i loaa ia lakou uolaila o ka mea wale no i koe a lakou o kali aku ai, oia na eheu pouli o ka po.

            Mamua ae o ka uhi ana mai o ka po aia ua poe kiu la ma ko lakou inau kulana like ole o ka oihana kiu me ka lakou mau pu panapana i makaukau mau no iu@ minute o ka hana, a i ku manawa maa mau no ka hoea ae o na hoaloha elua, aia ua poe kin la me ko lakou mau maka i lena ia a kaakaa pono.

            Emo ole maalo ae la ua mau lio hookalakupua nei o ke aumoe a ma ke alo o ke kahua kiai o kela a me keia kiu, malaila laua i puahiohio ae ai me he makani la.

            Ua ki aku ua poe kiu nei i ka lakou mau pu me ka manao aohe kaulona ana e hala, aka o ka puahiohio i ka makani, oia ka mea i loaa.

            Na keia haule pahu ana o ka papa hoolala oa na kiu, na ia mea i hoike aku ia lakou, aole kela mau lio elua o laua wale iho no, aka aia he mau mea hoohole kekahi iluna na laua e hoohana ana i ke kulana holo o ua mau lio nei, i mea e pake le ai mai na poka hala ole ae o ka lakou mau pu panapana.

            E like me na mea a ua poe kiu la i koho ai, pela lakou i hooholo like ae ai, e alualu aku mahope o ka meheu o kela mau lio no ka huli pono ana, ina he oiaio ka lakou mea i koho mua ai.

            Nolaila una like ae la lakou i na kui sepa ma ka aoao o ka lakou mau lio, a hahai aku ia ma ka meheu o na lio kamahao e puaniohio la mamua.

            Ua hoomau ia kela kulaua mawaena o na kiu a me na kaulio elua a hiki wale i ke lakou kapeo ana iloko o na umalu pouli o ua mau ulu laau la i hoopuiwa a hoohikilele ia ae ai na kiu Denemaka e ka ike a loea hoolele leo kupaianaha o ke kauna opio Masepa.

           

            Ua hoohauoli ia ke kihapai o Mr. Hay Wodehouse Oopio, no ka loaa ana iaia he opua pua rose nani he keikikane nui mohaha.

 

Ka Buke Akeakamai.

A O

KE KI GULA

NO KEKAHI MUA MEA HUNA POHIHUU I HULUA E KA NOEAU O KE KANAKA.

 

            KAKAU mua ia e ka Mea Hanohan DAVID KALAKAUA a me kekahi poe e ae he nui, a i Hoouinia, Hooponoponoia, a Hoomalinahua hou ia e Levi-i-Levi ole ia ka Akeaka mai Hawaii o ke Ke@@uria 19.

 

Mahole o ka Bake.

 

MAHELE I.

 

            VIOLA—Hoike Ouli ma na @au Oulia @A LO lana Mahina.

GZOi ILA—HokeADAIEkau@  G oke kanaka.

 

MAHELE III.

 

METRAGARATIMA – Ka hoike Ouli ma ka Hoonohonoh Huakelu ma ka Helu Kabata.

 

MAHELE IV.

 

ONEIROLOGI.

 

MAHELE V.

 

Ka Papa Kouahe Hoailona Pomaikai.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka Pa Aupani e Makiki nei, kekahi mau lio hele hewa.  Lio k ulaula, 2 wawae mua i paa i ka hao, kiko keokeo ma ka a-i pela ma ke kua, 1 wawae keokeo ho pe hema, kiko keokeo ma ka lae, hae kuni auo e@ kohu kiaha paaniki ke ano.  Lio k melemele, 3 wawae keokeo, eleele keokeo ka hulu o ka wawae naua akau, kiko keokeo maluna o na k@@ maka a elua, hao kuai X hope hema@.  Lio le ula ula, keokeo unka ma ka wawae hope akau, keokeo lokihi ma ka ka lae, kiko keokeo ma ke kua pela no @ aoao a elua, 4 wawae i paa i ka hao, hao kuni ano e hope akau kapala ka hao malalo e keia mau kuni.  O ka mea a m@@ mea paha no lakou keia mau ho, e @@@ mea paha no lakou keia mau ho, e @@@ la kou e kii mai, o hala auanei na la he @ e kuai kudala aku no wau ke hiki aku i ka la 7 o Novemaba 1891.

            D. Kaoao.

Oct. 27, 303-dtf.         Luna pa Aupuni

 

Hoelaha Ho@kapu.

 

            Ke hoike ia aku nei ka lohe i ea ano kanaka a pau loa.  Ua hookapu loa @aua i ko m@@ mau Apana Aina ekolu i kapaia o Kalaheo, Kahaleula a me Puuoihala, no lakou na eka 202 e waiho la ma ka Paa, Kailua, Koolaupoko, Oahu, i hoolimalima ia e maua mai ia Keleau (w) mai.  Nolaila, ke papa loa ia aku nei na holeholona o kela a me keia ano, aole e hookuu wale ia maluna o ua mau Apana Aina Ia, a o ka mea a mau mea p@ha e kue ana i keia, e hopu ia no e maua, a i ole ia, e ko maua mau hope palia, a e hoako ia e like me ke kuhikuhi a ke kanawai.  O na poe a pau e makemake ana e komo iloko o keia Hui, e pono lakou e hole mai e hui pu me Mrs. C. I. HIRAM, a i ole ia, me DAVID DAYTON, a i ole ia KUKA.

            Ow@ai no nie ka haahaa

            MRS. C. I. HIRAM.

Honolalu, Oahu, Oct. 8, 1890.            3me-d

 

Kauka Yong Kam Pung.

(APANA.)

@@@@@@

 

Ke Kaka Loea o ka

Aina Pua!

 

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano

ma'i, mai ko na kane, wahiae a ou

ua keiki liihi.  O na ma'i ha-no

na hiki loa ia ke hoola ia me

ka maalahi.  A o na ma'i

e pili ana i ka maka

pau pu ia i ke

ola.  Ke ho-

ike ia aku nei,

eia ke ola ia nei me

ka oluolu pu o kahi au-

ha.  Ka poe pilikia hanau

keiki a hele nui paha o ke koko

a@paa a lohi paha ka hauau ana, pa

paha o ka waiu, e hele ni m@i i o'u @.

E KIPA mai e ka poa i hoolaa

lau ia me na naawina pilihua@a ka ma'i,

a na'u oukou e hooluola aku.

 

            KAUKA YONG KAM PUNG.

Honolulu Sept. 2, 1891.          272-d@hu*

 

I KA L@HULEHU HAWII

 

            Ko hooiaio aku nei ka aiea @@@@ ka inoa malalo, ua hoolau ka'u wahine mai ka pilikia hoomailo a ka aia'i kokopaa, ka'u keiki elua ma kahiki hoi ma ka aneane loa ana e make i ka ma'i eani pu wele no o ke kino, oia hoi ka piliki@ ai @aloko o ke kino.  Mai ko ole ana o ka mai a hiki i keia la, aole i hoea hou mai na pilihua o ia ano.  Ke kono nei au i na makamaka Haawaii o'u e hele ae ia Kauka Apana (Yong Kum Pung) a e loaa no ka maha.  Mai kai@lua ma na ano elua—oia ka oluelu o na pilikia ma'i a me ka luahaa o na aohau ana.      @e ka @iaio,

            @. M. AEA