Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 326, 18 November 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Lawrence Gersaba |
| This work is dedicated to: | Judith Nalani Kahoano Gersaba |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA LOKO O OPU.
MA PAWAA, OAHU.
Ma ka Poakolu, Dek, 16, 1891, ma ka hora 12 awakea ma ke alo komo aku ma mua o Aliiolani Hale o kuai ia aku ai ma ke kudala, ka hoolimalima o ka loko aupuni o Opu ma Pawaa, Oahu. Ka manawa he 15 makakika, ke kumukuai koho mua he $50 uku makahiki, e uku ia ma ka uku hapa makahiki mamua.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina Nov. 14, '91. 324 3tsd.
KUAI O ELUA APANA AINA AUPUNI MA KAAUWAELOA,
PALOLO, OAHU.
Ma ka Poakolu Dek, 19, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai ia aku ai ma ke kudala elua apana aina aupuni ma Kaauwaeloa Palolo, Oahu, oia hoi: Apana 1. Nona ka ili he 18 eka a oi a emi mai paha, kumukuai koho mua he $500. Apana 2. Nona ka ili aina he 18 eka a oi a emi mai paha, kumukuai koho mua $500.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 13, '91. 324 3tsd
O ka Poaono la 28 o Novemaba nei ka la hoi i loaa mai ai ke Kuokoa o Hawaii nei mai na Aupuni mai o Enelani a me Farani, he La Kulaia Aupuni ia, a e paniku ia hoi na Keena Oihana Aupuni a pau o ke aupuni ma ia la.
C. N. SPENCER.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 12, '91. 324 4tsd.
NA APANA AINA HOME LIILII MA
PUNA HAWAII.
Ke hoolaha ia aku nei ma keia:
1 Aia he 20 mau apana ma Nauawale, Puna, Hawaii, e loaa no he mau apana kupono no ka noho ana kuonoono, mai keia mau apana aina home liilii mai.
2 E ike ia no ke kii o keia mau apana aina, maloko o ke keena Aina o ke aupuni, ma Honolulu a i ole ma ke koena o J. E. Elderts ma Kapoho, Puna, Hawaii.
3 Na J. E. Elderts, e kuhikuhi mai i na apana i ka mea e makemake ana e ike i na mau apana la, a no ia hana ana e loaa iaia ka uku o $1.00 mai ka mea noi aku.
4 O ka poe makemake i mau apana aina, e nonoi mai no, ma ke kakau ana mai i ke Kuhina Kalaiaina, maluna o ka pepa i pa'i hakahaka ia, a loa no ke kope oia mau palapala me ka uku ole mai a J. E. Elderts.
5 Aole e noonoo ia ke noi a kekahi mea he aina ponoi kona.
6 O kela a me keia mea nonoi o loaa iaia na makahiki oo ma ke kanawai.
7 E ae ia no ka mea nonoi i umi makahiki e uku ai noka aina ma ia manawa, e hookuu ia no ka aina mai na auhau aupuni a pau.
8 Iloko o hookahi makahiki, ke kauoha ia nei oe e kukulu i hale nou maluna o ka apana aina i lilo ia oe, a e hoomau aku oe i ka noho ana no ke koena o na makahiki he umi.
9 Iloko o ekolu makahiki, ke kauoha ia aku nei oe e hoopua i na aina la me kekahi pa kupono a paa hoi.
10 He mea pono ia oe e hookaa mua mai i kela a me keia hapa makahiki, i ka uku panee maluna o ke kumukuai o ka aina ma ka 5 pakeneka o ke dala i ka makahiki hookahi; ua hiki no hoi ia oe ke hookaa i ke kumukuai holookoa, a o ka hapa paha, ma kela a me keia wa, he mea ia e emi mai ai ka uku panee.
11 o ka aelike mua ana, aole hiki ke hoolilo ia aku, a aole no hoi e hiki ke hoolilo ia aku ka aina, a hiki i ka hooko piha ia ana o na kumu aelike.
12 Ke haule hope ka hooko ia ia ana o kekahi o kela mau kumu i hoike ia ae la, he mea ia o loaa ole ai ka aina.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 6, 1891. 318 4t.
KUAI O KA AINA AUPUNI IKOKO O PULEHUIKI,
KULA, MAUI.
Ma ka Poakolu Dekemaba la 2, 1891, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o ke komo ana o Aliiolani Hale, ma ia wahi i makemake ia ai e kuai aku ma ke kudala akea ana i ke koena o ka Apana Aina Aupuni o Pulehuiki, Kula, Maui, a o kona ili he 13.97 eka oi a emi mai paha. Kumu hoomaka $5.00 o ka eka.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 6, 1891. 319 - d3ts.
KUAI O KA AINA AUPUNI MA KE AWAAWA O LAPAHOEHOE,
HILO , HAWAII .
Ma ka Poakolu, Dekemaba 2, 1891, ma ka hora 12 o ke awakea ma ke alo iho o ke komo ana o Aliiolani Hale, ma ia wahi i makemake ia ai e kuai aku ma ke kudala akea ana; a e hoomaopopo ia hoi o Haawi a he wahi kupono hoi no ka noho ana ma kela awaawa o Laupahoehoe Hilo Hawaii, a o kona ili he 50 eka, oi a emi mai paha. Kumu hoomaka $500.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 6, 1891. 319 - d3ts.
NA KOHO ANA I SILA IA.
E lawe ia ana ma ke keena Kalaiaina a hiki i ka Poalua, Novemaba 17, 1891, ma ka hora 12 awakea, no ke kukulu ana i hale laau noho ma kahi hooulu laau o ke aupuni, kihi o alanui Moi a me Keaumoku, Honolulu.
O na kii a me na hoolala ana no ka hana e ike ia no ma ka ninau ana ma ke keena o ka Luna Hana Aupuni.
E kakau ia na palapala koho me na olelo mawaho o ka palapala, "Palapala Koho no ke Kukulu ana, Kahua Hooulu Mea Kanu."
Aole e hoopaa ana ke Kuhina Kalaiaina iaia iho e lawe i ke koho haahaa loa a i kekahi koho e ae paha.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 11, 1891 3ts
KUDALA AKEA ANA O NA LAI KINI AWA.
Ma ka Poakolu Novemaba 9 '91, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ana i kekahi mau Laiki Awa, no ka manawa hookahi makahiki, mai Ianuari 1, 1892 aku.
MAUI.
Lahaina 2 Laikini
Wailuku 2 "
Makawao 1 "
HAWAII.
Kau 1 Laikini.
KAUAI.
Kawaihau 1 Laikini.
Waimea 1 "
O keia mau laikini o keia mau mokupuni o Maui, Hawaii a me Kauai, e kuai kudala ia aku ana no ia iloko o ko lakou mau apana pakahi iho; a e hoike ia aku no na ano a pau e pili ana ia mea ma ia wahi, a ke waiho ia nei ka mana malalo o ka makai nui, a i ole ia, o kona hope paha.
Kumu koho mua no ka laikini o Lahaina me Wailuku $300, o ka laikini hookahi, a no na laikini e ae o kekahi mau Mokupuni e ae, $100, hoomaka aku oia no ka laikini hookahi.
Ka Manawa. E uku mua ia he 25 pa-keneta i ka wa e haule ai ka hamale.
A o ke kaena aku, e uku ia no ia i ka piha, ana o na la i hoike ia.
Ina aole e uku ia ke koena iloko o na la he umi mahope iho, alaila, e lilo no kela aku mua ana i mea ole.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 11, 1891 3ts
KA LEO O KA LAHUI.
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POAKOLU, NOVEMABA 18, 1891.
HE MANAO KUE.
Ua lohe makou, ua hoole o Mr. L. L. Kaulukou i ke kuleana koho @ a Lahui i na luna aupuni. O @ a iho la ka manao o ka aoao hoomanao. He hopohopo loa ka aoao au'a mana i ka hoihoi hou ia o ka mai a koho ma na mea a pau ma ka lima o ka Lahui, ke kumu mai o na mana lahui a pau. O keia manao he pili i ke ano o ka noho ana mana limanui, ka mea e inoa nei ma na aina naau o a pau, he kue i ka pono a me ke kaulike, a he kumu e hooulu ai i na hana anu ka a kolohe o na ano a pau.
Ina he mea hewa ke koho ana o ka lahui, me kekahi mea hookahi e pili ana i ko lakou noho ana ma keia ao, alaila, ua hewa ke koho lunamakaainana ana ke koho alii ana, ke koho ana ma na anaina a pau, no na luna, na komite a pela aku; na hui kalepa, ma na hana no a pau e pili ana i kekahi anaina a hui kanaka paha. Ua ike no oukou, aole he hana naauao, a aole no e ae ia e hoonoho ke kanaka iaia iho ma kekahi kulana, a nana no e hoonoho aku na mea a pau malalo mai ona, a no lakou e hoohana aku e like me ko lakou manao maluna o na mea a pau.
No ka hiki ole i ke kanaka hookahi ke lawelawe i keia hana me ke kuokoa a me ke kaulike, oia ke kumu i makemake ia ai e hoopauia ka hookolu ia ana o na luna aupuni e ka mea hookahi a apono ana a na hoa like, lua kakou e hoomaopopo i ke kulana o ka aina i keia manawa, ua popopo na hana a pau, malalo o ka mana hookohu. Eia ke hookano nei ka hana hewa ma na wahi kiekie o ka aina, a eia na haipule a me ka poe e kaena ana he hoopono ke kakoo aku nei i keia kulana inoino, ke kulana e loaa ai ke kumu e kaihi ia ai ko kakou kuokoa.
Ina oukou i hoomaopopo i na mea i hana ia i keia mau la, e ike no oukou i ka paewaewa o na hookele aupuni ana. Ua hoopii ia he elua mau mea no ka aihue, he haole kekahi a he pake kekahi, ua hoopai ia ka mua he kauoha dala a he umi la hoopaahao, a o ka pale hoi he kanakolu dala a he hookahi makahiki e hoopaahao ia ai. Ua hoopa'i ia hoi kekahi pake no ka pakapio, me na hooia e hooiaio ana he oiaio, na hana hewa oia, he elua haneri me kanalima wale no dala kona hoopa'i: o kekahi poe kanaka Hawaii hoi, ua olelo wale ia no e kekahi makai ua hana hewa eila,
na hoona i pakahi ia aku la lakou he elima haneri pakahi.
He pono anai keia? He kaulike anei keia? Aole ina!
O keia iho la ka hana a ka mea e hookohu ia e ka mana hookahi; aka, ina na ka lahui oia e koho, aole oia e hana pela, no ka mea, aole oukou e ae i keia mau hana kue i ka pono o ka lehulehu. Eia nae o ka mea keia a J. L. Kaulukou i minamina loa ai, o pau i ka hoomaemae ia ma ke koho ia ana o na lunamakaainana ao kekahi manawa. Me he la, o ka mau o na hana ino a me na hana kolohe ma na oihana oia kona makemake, aka, no makou iho, no na hoa o ka Aoao Lahui aole o makou ae i keia mau hana hookaumaha, hoohaumia a hoinoino i ka noho ana, no ka mea, he haunaele ka hopena o ia mau hana mana limanui i ike ia mamua a e ikea mau nei ma na aina naauao.
Ahea la hoopono keia poe? Me he la, aole e loaa ia mea he hoopono iloko o lakou, no ke ake nui i na anoai a me na kuko ino ma na mea o keia ao.
Na Waha Hou a me na Koo o ka
Peresidena Kahoonei.
Mahope o na hana i hoao ia mai e na wahi kauna haole, i hoolima lima ia e ka aoao hoomaemae, a e kakoo ia nei e ka aoao Moiwahine, e hoopau kumu ole ana ia Bush, Wilikoki a me Nawahi, mai ke Komite Wae Moho holo balota o keia Kau ae, ke ike nei makou ma na nupepa ua komo ae la na kanaka i hooikaika mamua no ka aoao hoomaemae, oia hoi o J. L. Kaulukou a me Makahalupa a ua komo pu aku nei hoi o Hose Testa. O keia iho lana waha olelo o ka Hui Kalaiaina, a o keia poe he hiki no ia oukou ke ike mai, aia no ma ka aoao hoomaemae, e ako ana nae e aahu mai i ka aahu o ka aoao lahui na aahu o na moho kukahi o ka lahui, oia hoi o Wilikoki, Nawahi a me Buki, e nihi ae anae aahu i ke kulana maemae o keia poe. Ua kamaaina keia poe moku i ka moolelo o na makamua o keia poe ekolu, a oia moolelo hookahi no ko keia poe e noho nei. He poe e hanu ana i kahi e hiki ai ke lilo i mau lunamakaainana no keia kau ae o ka Ahaolelo, a ku mai hoi ma ka aoao hoomaemae e hoole i ka makemake o na makaainana Hawaii. O keia iho la na waha o ka aoao hoomaemae i hoouna ia mai e wawahi i ka aoao lahui, a o keia iho la ke ano o na hana a ka aoao hoomaemae e hoao nei e hoohana, oiai, ua nele lakou i ka poe koho, a oia ke kumu e hele nihi mai la ma o na kauaka i hiki ke lawelawe ia a lomi ia e like me ka makemake o ka aoao hoomaemae. Ua maalea no keia mau hana, aka, he aniani wale no e kaana ia iho me ka uhane hoopono.
ILUNA NO KA UA WAELE E NO KE PULU.
E na hoa makaainana, e hoomanao i kela poo e kau ae la maluna; a oia ka makou e hoomaikeike aku nei, a o ao mau aku nei hoi ia oukou e na hoa makaainana, e wae e no kela kanaka, koia kanaka i ola honua, oiai hoi o keia kanaka i ola honua, oiai hoi o keia kau koho balota ae o hiki mai ana, he kau koho balota ano nui loa ia, oiai, o kou ko ho hope ana keia me ka lanakila, a ina e pelu lua kou alelo, alaila, oia iho la no kou hopena: a makehewa ka olelo ana ae, i poino kakou ia lakou nei, aole pela; aka, nau ponoi no oe i pepehi, oiai hoi, ua maikai ke kanawai koho @ aohe mea e ehaeha ai a e @ 'a ai la hoi, aole a na haku laua, aole a na konohiki he oki loa, na ku kaawale oe me ka lanakila nui oi kelakela, i ike ole ia kona Ina mai ka hookumu ana mai o keia mea he koho balota, a hiki i keia kau ae e hoea mai ana.
Oiai hoi, nau ponoi no e lalau i ka balota au i makemake ai, me ka ike ole ia aku e kekahi kanaka, koe wale no ka maka o Iehova ke Akua; ina he pono kau i hana ai, e hoike mai ana no oia, a ina he hewa kau i hana ai, e hoike ia no ia i ke akea.
Nolaila, ma keia kanawai, ua loaa kou lanakila oi kelakela, au hoi e ke kanaka Hawaii e haaheo ai; oiai hui, ma kou aoao e ke kanaka Hawaii oiaio, ke ku nei ka LEO a me ka OIAIO a kakoo aku ia oe, kou nohoalii, aole laua e emi hope ana, a aole no hoi a laua mea e maka'u ai.
O ka leo keia o ke ola e pahola ia aku nei imua o oukou e na hoa makaainana, oiai hoi, aohe wa e ae au e ke kanaka Hawaii oiaio, e wae ai, o keia wale no; no ka mea, he 76 wale no la i koe, a hoea mai ua la nui la, ka la hoi o ke ea ou e ke kanaka ili ulaula e i ae ai he lani iluna a he honua ilalo.
Nolaila, e na hoaloha, a me na makamaka, mai lawe e ke dala kipe, a me na waiwai e e ae, oiai, he mea make ia wahi a Isaia ke Kaula.
O ka lawe ana i na waiwai kipe, oia ka mea i make ai oukou. E lawe i keia, a e wae no oukou iho, me ka manao maikai.
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau, eia me ka Pa Aupuni o Makiki, kekahi mau lia hele hewa; lio k melemele, keokeo lokihi, ma ka lae huelo poamuku, 2 wawae eleele mua, 2 wawae keokeo hope; hao kuai R H uha hope akau. Lio k eleele keokeo lokihi ma ka lae, 1 wawae keokeo hope hema, 3 wawae eleele; hao kuni D hope akau. O ka mea a mau mea nona keia mau lio e pono e kii koke mai o hala na la he 14, kuai kukala aku no wau ke hiki aku i ka ia 31 o keia malama, ma ka hora 12 o ke awakea Poaono.
David Kaoao.
Luna Pa Aupuni.
Oct. 20, 1891. 304 3td.
O kahi Emi Loa
- A ME -
Kahi Kupono loa
E PA'I AI OE I KOU
KII,
AIA NO IA MA KE
KEENA PA'I KII ALOHA!
(Alanui Nuuanu, ma kekahi aoao mai o
Ena Hale.)
E pa'i ia ana na Kii o na ano a pau
e laa hoi na kii puulu o ka ohana,
na keiki, na bebe, na hale noho,
na papa-ai-na luau, a me na kino
make.
Na Kii hoonuiia a hoemi ia mai
paha mai na Kii e ae!
Nolaila, mai poina i ke pa'i ana i
ko oukou mau Kii ma ke KEENA
PA'I KII ALOHA, e loaa ana ia
oukou na Kii maikai loa me ke emi
loa ma Hawaii nei.
THEO. P. SEVERIN. - Kapalena.
KEENA PA'I KU ALOHA, ma alanui
Nuuanu me Beritania, ma o mai o
Ema Hale. 324 - 3md.