Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 327, 19 November 1891 — Page 2

Page PDF (1.09 MB)

This text was transcribed by:  Pat Souza
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

MA KE KAUOHA.

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA LOKO O OPU. MA PAWAA, OAHU.

 

            Ma ka Poakolu, Dek, 16, 1891, maka hora 12 awakea, ma ke alo komo aku ma mua o Aliiolani Hale e kuai ia aku ai ma ke kudala, ka hoolimalima o ka loko aupuni o Opu ma Pawaa, Oahu.  Ka ma nawa he 15 makakiki, ke kumakuai koho mua he $50 uku makahiki, e uku ia ma ka uku hapa makahiki mamua.

C. N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina  Nov. 14, '91.  324 3tsd.

 

KUAI O ELUA APANA AINA AUPUNI MA KAAUWAELOA, PALOLO, OAHU.

 

            Ma ka Poakolu Dek. 19, 1891, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo o Aliiolani Hale, e kuai ia aku ai ma ke kudala elua apana aina aupuni ma Kaauwaeloa Palolo, Oahu, oia hoi:  Apana 1. Nona ka ili he 18 eka a oi a emi mai paha, kumuku ai koho mua he $500.  Apana 2.  Nona ka ili aina he 18 eka a oi a emi mai paha, kumukuai koho mua $500.

C. N. SPENCER.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina,  Nov. 13, '91.    324 3tsd.

 

            O ka Poaono la 28 o Novemaba nei ka la hoi i loaa mai ai ke Kuokoa o Hawaii nei mai na Aupuni mai o Enelani a me Farani, he La Kulaia Aupuni ia, a e paniku ia hoi na Keena Oihana Aupuni a pau o ke aupuni ma ia la.

C. N. SPENCER.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina.  Nov. 12, '91.  324 4tsd.

 

NA APANA AINA HOME LIILII MA PUNA HAWAII.

 

            Ke hoolaha ia aku nei ma keia:

            1.  Aia ne 20 mau apana ma Nauawale, Puna, Hawaii, e loaa no he mau apana kupono no ka noho ana kuonoono, mai keia mau apana aina home liilii mai.

            2.  E ike ia no ke kii o keia mau apana aina, maloko o ke keena Aina o ke aupuni, ma Honolulu a i ole ma ke keena o J. E. Elderts ma Kapoho, Puna, Hawaii.

            3.  Na J. E. Elderts, e kuhikuhi mai i na apana i ka mea e makemake ana e ike i ua mau apana la, a no ia hana ana e loaa iaia ka uku o $1.00 mai ka mea noi aku.

            4.  O ka poe makemake i mau apana aina, e nonoi mai no ma ke kakau ana mai i ke Kuhina Kalaiaina, maluna o ka pepa i pa'i hakahaka ia a loa no ke kope oia mau palapala me ka uku ole mai a J. E. Elderts.

            5.  Aole e noonoo ia ke noi a kekahi mea he aina ponoi kona.

            6.  O kela a me keia mea nono e loaa iaia na makahiki oo ma ke kanawai.

            7.  E ae ia no ka mea nonoi i umi makahiki e uku ai noka aina ma ia manawa, e hookuu ia no ka aina mai na auhau aupuni a pau.

            8.  Iloko o hookahi makahiki, ke kauoha ia nei oe e kukulu i hale nou maluna o ka apana aina i lilo ia oe,a e hoomau aku oe i ka noho ana no ke koena o na makahiki he umi.

            9.  Iloko o ekolu makahiki, ke kauoha ia aku nei oe e hoopuni i ua aina la me kekahi pa kupono a paa hoi.

            He mea pono ia oe e hookaa mua mai i keia a me keia hapa makahiki, i ka uku panee maluna o kekumukuai o ka aina ma ka 5 pakeneka o ke dala i ka makahiki hookahi; ua hiki no hoi ia oe ke hookaa i ke kumukuai holookoa, a o ka hapa paha, ma kela a me keia wa, he mea ia e emi mai ai ka uku panee.

            11.  O ka aelike mua ana, aole hiki ke hoolilo ia aku, a aole no hoi e hiki ke hoolilo ia aku ka aina, a hiki i ka hooko piha ia ana o na kumu aelike.

            12.  Ke haule hope ka hooko ia ia ana o kekahi o kela mau kumu i hoike ia ae la, he mea ia e loaa ole ai ka aina.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina.  Nov. 6, 1891.  318-4t.

 

KUAI O KA AINA AUPUNI MA KE AWAAWA O LAUPAHOEHOE, HILO, HAWAII.

 

            Ma ka Pokolu, Dekemaba 2, 1891, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o ke komo ana o Aliiolani Hale, ma ia wahi i makemake ia ai e kuai aku ma ke kudala akea ana; a e hoomaopopo ia hoi o Haawi a he wahi kupono hoi no ka noho ana ma kela awaawa o Laupa hoehoe Hilo, Hawaii, a o kona ili he 50 eka, oi a emi mai paha.

Kuu hoomaka $500.

C. N. SPENCER.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina,     Nov. 6, 1891.       319--d3ts.

 

NA KOHO ANA I SILA IA.

 

            E lawe ia ana ma ke keena Kalaiaina a hiki i ka Poalua, Novemaba 17, 1891, ma ka hora 12 awakea no ke kukulu ana i hale laau noi@ ma kahi hooulu laau o ke aupuni, kihi o alanui Moi a me Keaumoku, Honolulu.

            O na kii a me na hoolala ana na ka hana e ike ia no ma ka ninau ana ma ke keena o ka Luna Hana Aupuni.

            E kakau ia na palapala koho me na olelo mawaho o ka palapala, "Palapala Koho no ke Kukulu ana, Kahua Hooulu Mea Kanu."

            Aole e hoopaa ana ke Kuhina Kalaiaina iaia iho e lawe i ke koho haahaa loa a i kekahi koho e ae paha.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Nov 11, 1891  -3ts.

 

KUDALA AKEA ANA O NA LAI KINI AWA.

 

            Ma ka Poakolu Novemaba 9, '91.  e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ana i kekahi mau Laiki Awa, no ka manawa hookahi makahiki, mai Ianuari 1, 1892 aku.

MAUI.

                                                Lahaina                2                 Laikini

                                                Wailuku                2                      "

                                                Makawao             1                      "

 

HAWAII.

                                                Kau                       1                Laikini.

 

KAUAI.

                                                Kawaihau               1               Laikini.

                                                Waimea                  1                   "

 

            O keia mau laikini o keia mau mokupuni o Maui, Hawaii a me Kauai, e kuai kudala ia aku ana no ia iloko o ko lakou mau apana pakahi iho; a e hoike ia aku no na ano a pau e pili ana ia mea ma ia wahi, a ke waiho ia mei ka mana malalo o ka makai nui, a i ole ia, o kona hope paha.

            Kumu koho mua no ka laikini o Lahaina me Wiluku $300, o ka laikini hookahi, a no na laikini e ae o kekahi mau Mokupuni e ae, $100, hoomaka aku oia no ka laikini hookahi.

            Ka Manawa, E uku mua ia he 25 pa-keneta i ka wa e haule ai ka hamale.

            A o ke kaena aku, e uku ia no ia i ka piha ana o na la i hoike ia.

            Ina aole e uku ia ke koena iloko o na la he umi mahope iho alaila e lilo no kela uku ana i mea ole.

C. N. SPENCER,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Nov. 11, 1861 -3ts.

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

JNO. E. BUSH

Lunanhooponopono a me Puuku.

 

POAHA, NOVEMABA 19, 1891.

 

NA LUNA NUI O KA AOAO LAHUI HAWAII LIBERALA.

 

            Ma ka halawai ai o ka Aoao La hui Hawaii Liberala i hui ai ma ka po o ka la 12 o Novemaba nei, ma ka hale paikau kahiko, ua koho ia na keonimana malalo iho i mau luna nui no ka hui Lahui Liberala: John E. Bush Peresidena, J. Nawa hi hope Peresidena, J. K. Pendergast Kakauolelo, C. B. Maile Puuku.

 

HE MANAO PILI LAHUI.

 

            E ka lahui Hawaii oiaio ma na ano a pau o na keonimana a kakou e ka lahui i hilinai nui ai, ka poe hoi i kapa ia he poe alakai wiwoole no keia lahui, oia hoi o Buki, Wilikoki a me Nawahi, ua kue loa ia keia poe loea kalaiaina, e ka poai o ka auna kolea kauahue o Kahiki mai, a na ia poai no hoi i hooikaika e kapae loa ia ko lakou mau inoa mai ka noho komite ana no ka papa wae moho o ka Hui Kalaiaina makua mai.

            He mea oiaio ua hooko ia ko lakou makemake e ka Peresidena o na hui la, a ua kapae i'o ia, me ko lakou moeuhane mua ole, e ala mai ana ka hi'u a hili i na poo o lakou a hoolilo hoi i ua poe alakai hewa la i mea ole.

            Nolaila, e ka lahui, na hoa makaaubabam e manao ana e loaa iaia ka noho'na kaulike, a me ke kuokoa oi kelakela, e hele nui ae i ka halawai makaainana nui, i ke ahiahi Poaono ae nei, e like me ia i hoolaho ia aku ai, a malaila kakou e lohe ai i na manao kalaiaina naauao, mai ka waha mai o na loea kalaiaina ou e ke kanaka Hawaii.

A e lohe ana kakou i ka lakou mau wehewehe naauao ana, no ke aupuni o ka lehulehu, ma o ka lehulehu a no ka lehulehu.

            Nolaila, ke kono ia aku nei na mea a pau, e hele nui mai, a aole no hoi i makemake ia e lawe pu mai i ka anela uhi o ka po; aka, e kapae aku iaia, i hiki ai hoi ia kakou a pau ke lohe pono i na mea a pau e hoike ia mai ana, a ua makemake pu ia no hoi, e malama ia ka maluhia oia anaina halawai.

 

MAI HOOPANEE KAKOU.

 

            Eia ka olelo a ka Buke Nui i h oi ke mai ai penei:

            O ka mea i ike i ka hana pono a hana ole oia, me hewa oia.

            Nolaila, ke ao mai nei keia olelo ia kakou a pau, aole pono e hoopanee, aka e hana koke no.

            Eia hoi ka moolelo o Napoliana, ua hoopanee oia i ka wa i kauoha ia mai ai i mau koa kokua hou e hoouna aku, aka ua hoopanee wale ia, a o ka hopena i hiki mai maluna ona, ua paino oia.

            A pela no hoi ka Moi Liholiho II o Hawaii nei, ua hoopane wale oia i kona wa e huli ai i ka pono, me kona olelo aku, aia a eiwa makahiki i koe alaila lilo au i kanaka pono, aka aole i hooko ia na olelo la ana i koho ai na mako iho la oia a he nui wale aku.

            Nolaila e ka lahui, mai hoopanee wale kakou, a mai kali hoi, o nele auanei i na haawina o ke ola kino a me ke ola uhane.

            Nolaila, e eu, e ku illuna a e hapai i ka hana me ka lokahi, i hookahi puuwai, hookahi umauma, hookahi kakou ma ka hana, a hookahi hoi ma na ano a pau; a oia ka mea e kehu ai kela olelo kahiko o Hawaii nei.

            "O ke kanaka miki, ku oia i ke alo o na 'lii."

            E hui mai kakou a pau ma na hana maikai, a e kue aku hoi kakou i na hana lapuwale o na ano a pau.

 

HE MAU HANA PONO OLE.

 

Aia ma ke alanui Ema, kekahi lua i eli ia e ka mea manao ino a manao kolohe maole no.  He lua hohonu keia i aneane ekolu kapuai, ua loaa pu aku no hoi ma kahi kokoke i ua lua la, kekahi kopala a me kekahi oope.

            Wahi a lo makou lohe, ua ike ia ka e kekahi keiki nona na makahiki i hiki aku paha i ka 14 a oi, he mau kino kanaka a elua, hookahi e pili ana i ka pa, a hookahi e huli ana ke alo iluna, aole nae i maopopo iaia ke ano o ke kanaka, a aole no hoi oia i manao e hana ia kekahi hana pono ole malaila, a me kekahi haha ino; a i ke kakahiaka iho la no onehinei kona maopopo ana, he eli lua ka ka hana a kela mau mea ana i ike ai i ka po.

            Nolaila, e na kiai o ka maluhia, e makaala loa oukou ma na ano a pau i na poe o keia ano, oiai hoi, ua hilinai ia oukou e ka lehulehu, a pela makou e i ae nei, e wi aku ana no ka niho o ke kolohe; hakilo pono ia aku kela kolohe.

 

HALAWAI HOOMANA.

 

I keia ahiahi hora 7:30, e haiolelo ana o Lunakahiko A. Hows, o ka Ekalesia o Iesu Karisto i Hoala Hou ia, maloko o ka Hale Hui o na Pukiki ma ke kihi o na alanui Moi me Kamika.  He mau haiolelo kana e hoomau ai i kela a me ke ia ahiahi Poalima.  E hoakaka ewa ewa ole ia ana na ninau Baibala.  O ke kumuhana mua ana e kamailio ana oia keia: "Ua lawa anei, a i ole ua piha anei na buke o ka Baibala, a i ole ia he ku anei ka Palapala Hemolele ka manaoio ana e hoea mai ana no ona mau kaula hou, pela hoi na olelo hoike mai ke Akua mai a me ka hele ana mai o na Anela?"  E hele mai hookahi, e hele mai a pau, e paa pu mai i ka oukou mau Baibala.  Ua ae ia na ea a pau e waiho mai i na ninau ma ke kakau ana, a e pane ia no ia mau ninau ma ka wa mamua iho o ka hoomaka ana o ka haiolelo i kekahi Poalima ae.  O kekahi keonimana pili hoomana i ike ole kona manao me ko makou, ua hiki no iaia ke hoike i kona manao i hapalua ol@oa o ka manawa halawai ke hele mai oia a hooponoponomua me makou no ia mea.

 

NA HIONA HOOPAHAOHAO O KE AHI A KA WAHINE.

 

            Ma ke ku ana mai a ka mokuahi Kinau i ke kakahiaka onehinei ua loaa mai ia ia makou na mea e pili ana i ke aliiwahine o Kilauea, ka Madame Pele.

            Oiai hoi, ma ka hoike a keia leta ia makou, ua ike ia ke kulana o ua luapele kaulana la o ke ao nei, oiai hoi, ua hoopiha hou ae oia i kona mau keena i waiho alohal@@ @@ nei i kela mau la aku nei, na pihau o Halemaumau, Hiiaka, Kamapuaa a me Me Pi.

            O keia mau lua a pau ua hoohanini i ke kaha o Mana ke ahi ai honua; a ua hookokoke aku ke ahi i ka pali kapu o Kamohalii, a ua ike ia aku ka pii ana ae o ke ahi me ka ikaika, a ua hiki ke ike ia aku kona wena mai kai aku o Hilo, oiai hoi he 29 mile ka loa.

            Nolaila, ke hoike nei keia leta i ka nui o ke ahi a me koha ano a me na hiona a pau o ua ahi hookala kupua la, ina io ua kokoke io aku ke ahi i ka pali kapu o Kamohalii, a i ole, e pili io aku ana paha i kona kumu, alaila, he mea maopopo, e pahola io ana no ke ahi iluna o ka aina ma keia mua koke aku.

            Aole no he wahi e ae o keia ahi e hoohana hou aku ai, aka, o ke koena wale no a ka Naulu i ai ai a haalele i kai o Hilo.

            Nolaila, ke hoike mai nei ke ahi a a wahine i ke kulana o ka po, a me ka lakou hana, a ke panee aku nei makou i keia mea hou, imua o oukou, e ko makou poe heluhelu, a na ka hopena e hoike mai i ke kulana o ke ahi.

            He wa maikai loa no hoi heia no ka poe malihini, e hele ai e ike i ke ahi a ka wahine, oiai hoi, he wa ma lie loa keia o ua aina ua kinakinai la, aole hoi pela mai kahiko mai.

 

HAULE !  HAULE !

 

$10.00 MAKANA.

 

            Mawaena o ka halekuai pake ma ke kihi mauka o ke alanui Moi a me Puowaina me ko'u hale ma Kalia, ma ke alanui Moi aku i kai, ma ke kua aku o ka halepule o Kawaiahao a ka hale aila mahu iho nei, a malaila, holo pololei a hike iwaho o ko'u wahi, ua haule aku, he ele lima a na wahine, me kekahi mau dala gula a me dala maoli.  E uku ia no keia makana ae la ka mea olu olu e hoihoi mai ia'u a i ole, i ke Keena o ka Leo.

W. H. KAILIMAI

319-dtf.

 

O kahi Emi Loa

 

-----A ME -----

 

Kahi Kupono loa

 

EOA'I AI OE I KOU

KII,

AIA NO IA MA KE

KEENA PA'I KII ALOHA !

           

            Alanui Nuuanu, ma kekahi aoao mai o Ema Hale.

 

E pa'i ia ana na Kii o na ano a pau  e laa hoi na kii puulu o ka ohana, na keiki, na bebe, na hale noho, na papa aina luau, a me na kino make.

 

Na Kii hoonuiia a hoomelia mai paha mai na Kii e ae!

 

            Nolaila, mai poina i ke pa'i ana i ko oukou mau Kii ma ke KEENA PA'I KII ALOHA, e kaa ana ia oukou na Kee maikai loa me ke emi loa ma Hawaii nei.

 

THEO. P. SEVERIN ---- Kapolena,

 

Keena Pa'i Ka Aloha, ma alanui Nuuanu me Beretania, ma o mai o Ema Hale.

324-Smd.