Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 348, 18 December 1891 — Page 1

Page PDF (999.44 KB)

This text was transcribed by:  Ashley Green
This work is dedicated to:  To my beautiful mom, Maylynne Puanani

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.           HONOLULU DEKEMABA 18, 1891.         Helu 348

 

He Moolelo Nanea.

NO

De Atanani.

 

Ke Koa o ka Lio Olohe,

A I OLE

NA KIAIEKOLU

O FARANI.

 

He leo hooho olowalu o ke kipi ka na kauwai i kahea ae ai, ia lakou e alualu ana mahope o ke koa opio o ka lio olohe me na pauku laau e manana ana iloko o ka lewa.

Bang i paa aku la ka puka i ke pani ia, bang i aia ke kiai puka ua haule walawala aku ia ilalo o ka lepo, he luahi na ka puupuu ko ua hao a ke koa opio, a mamua ae o ka hoea ana aku o ua kaawa no ka panai ana aku i keia puupuu a ke koa opio, aia hoi, ua puhelahi’u aku la ka opio no waho, a aha’i aku la ka i’a he akule, noho mai i ka hohonu.

Ua heao ae na kauwa e hoohaule i ke koa opio i luahi na ka lakou mau pauku laau, aka, aia he lehulehu o ko lakou mau hoa kauwa e waiho ano ilalo o ka honua ua pa i ka hamare puupuu ku’i hao a Atanani, e hiki hou ole ai i ua poe la ke hoonahoa mai.

“Hoohoa mai oe ia mi nei,

O ka iki hamare kila o Farani

Puu aku ai ko lae paa

Kahi ke pohoe kau hana.”

 

Ka lede o ka poohiwi hoailena ia-

Ka puana a ka moe.

Ia Atanani i hoohaahaa aku ai i na kauwa a ka lede Calarika, huli ae la ia a kamoe pololei aku la i ko na alahele no kahi o kona hoaloha La Fere.

A imua o ua koa la o ka wiwo ole, i waiho aku ai ke koa opio i keia mau olelo aloha auina la.

Heaha ka mea hou o keia la, wahi a La Fere i ninau mai ai.

Aole he mea hou e kuu hoaloha, wahi a ka pane, aka, he hookahi wale iho no o ka lede nona ka moolelo a’u i lohe ai, ua hoailona ia kona poohiwi.

Heaha! heaha kau i olelo mai la e kuu hoaloha, o ka lede anei nona na poohiwi i k@ ia me ka hoailona.

Ae e La Fere, oia ka’u wahi mea hou.

Aha! ua ike aku la oe iaia ea?

Ae, a ano mai la no hoi kuu ike ana, ua kamaaina mau no hoi au i kona mau helehelena, eia nae hoi, aole i ike ia aia maloko kona hoailona kahi i pee ai.

A aia oia mahea kahi i noho ai?

Aia i ka hotele halealii, a o ua lede la, oia no ka lede Calarika mala lo o ka inoa kapakapa o ka Milede.

A! i hooho ae ai o La Fere me ka hanu kaumaha, me he la, he poka pu kekahi i hapoo aku iloko o kona puuwai, a oia ka kona hoaloha opio i pane hou aku ai me keia mau olelo:

Ua ha’i mai hoi paha oe ia’u, ua make ua wahine la nona na poohiwi i kuni ia.

Ae e Atanani, wahi a La Fere me ka leo malie.

Alaila, owai la hoi keia lede i like loa na hoailona ma kona poohiwe ko ka lede nona ka moolelo au i ha’i mai ai ia’u ma Amiena; aole anoi o ua lede la no keia; he iwakaluakumamaopo a i ole iwakaluakumamawalu paha kona mau makahiki.

He wahine ui nohea anei?

Ae, a he huapala maopopo maoli no.

He mau maka holu mohaha anei kona.

Ae, a he loihi maioheohe maikai kona oiwi me he lama la ke

“Kupu kelakela o ia pua Kilakila i ke alo o na pali.”

Aka, ua ha’i mai hoi paha oe ia’u he wahine Pelekane oia?

Ae, pela kana olelo mai, aka, i ko’u koho aku, he lede Farani no oia, a o kauna de Wada Wineta kona kaikunane. O kela kuni ma ko na kipoohiwi, he pohaka ulaula anei?

Ae!

Alaila, e iki au iaia e pono ai e Atanani.

Aka, e akahele oe nou iho e La Fere, he wahine oia i lawa me na haawina like me ko kaua, a ke hau le hope oe me ka makaala ana nou iho alaila, he kanaka make oe iaia wahi a Atanani i pane aku ai.

Aole loa e hiki iaia ke hana pela i ke @kona mua loa ana e ike mai ai, owau keia o La Fere, kea kiai o ka puali aahu eleele.

Alaila, aole paha oe i hoomaopopo no na lede la o ka poohiwi i hoailona ia? wahi a Atanani.

Aole! wahi a ua La Fere la i pane mai ai.

            Aole i pau.

 

He Moolelo

NO

MASEPA.

 

Ka Olalio Denemada!

A I OLE

Ke Kaulio Keokeo!!

Ano e ka mea heluhelu, ma keia wahi i hoea mai ai kaua ma kahi e maopopo ai ia kaua owai la keia hololio e maalo nei iloko o na ululaau o Denemaka.

He oiaio, ua maopopo ia kaua na olelo mua a ua haku la ma kela la, a ke kauna opio Masepa i hoohoka aku ai i kanu papa hoolala kaua, e hanu ana oia ma ka meheu o ke kaulio keokeo a hiki i kona loaa ana iaia.

A eia io kaua ke ike nei iaia e hooke ana e like me kaua mea i hoohiki ai.

Ua haalele aku oia i ka laahia o kana oihana me ka lohe a ike ole o ka moi Carlo, aole hoi i na alii me na alakai mahope aku ona.

A o ka hooko ia o ka mea a kona lehelehe i hoohiki ai, oia wale no kana i makemake nui loa ai; no ka mea, ua paila ae iloko ona na manao kuko inaina o ke okeoko ahi, me he la ua:

            “Mo’a unouno’a Puna i ke Akua wahine. Mo’a maka li ka ohi’a moe awakea.”

            Nolaila, iaia i haalele iho ai i kela wahi ana i hoomaha ai no kona paina awakea, hoomau aku la oia ma ka uhai ana mahope o ke meheu o kana ilio.

            I ka malu ana aku o ka la malalo o ka hu’a o na ululaau, a iaia no e kuoe malie aku ana mahope o ka meheu o kana ilio, lohe ae la oia i ka leo hae o kana ilio mamua pono o kona alahele.

            E like me ka hikiwawe o ka hemo ana aku o ka poka pu mailoko aku o kona hookapeku, pela ua haku Kasela nei i oili aku ai me ka hikiwawe.

            E alo ana iloko o ka hihipe’a o na lala laau i o a ia nei, me ka hoo kolo ana ma ka meheu o ka lao aoa o kana ilio, a e apuapu loa mai ana hoi, me he ia, na halawai aku oia me kona enemi.

            I ua haku Kasela nei e kuupau nei i ka hoio o kona no iloko o ka hihipe’a nui o na ululaau, e alo ana e kunihi ana, a e kololio ana, aka nae, e like me ka puahi nui o kona hoonee ana i kona lio, pela no ka nee mau ana o ka leo aoa o kana ilio.

            Aole no i hookuha’u iki iho ua haku Kasela nei i ka uhaiaholo ana aku mahope o ka leo aoa o kana ilio a hiki wale i ka uhi ana mai o ka po, maluna o na palena a pau o ka ululaau.

 

NA LUNA NUI A ME NA KOMITE O KA HUI AOAO LA HUI LIBERALA.

 

Hon. JNO. E. BUSH  Peresidena

“  J. NAWAHI            Hope  ”

Mr. J. K., PRENDERGAST   Kakauolelo

“  C. B. MAILE  Puuku.

 

KOMITE.

Hon. R. W. WILIKOKI

Nob. D. W. PUA

Mr. J. K. BIPIKANE

“  A. SMITH

“  GEO. MARKHAM

“  D. W. KAHUAKAI

“  M. A. PAOA.

 

KOMITE WAIWAI

Mr. J. K. PRENDERGAST

“C. B. MAILE

J. ALAPAI

            J. W. KUAKAKU

SAM. KEKUKAHIKO

 

KOMITE AHAOLELO

Hon. J. E. BUSH

J. NAWAHI

B. W. WILIKOKI

W. P. KANEALII

Nob. D. W. PUA

Mr. J. ALAPAI

D. M. PUNINI

 

KOMITE ELELE

APANA I.

HOn. J. E. BUSH

Mr. J. W. KAHALEWAI

D. K. KAMAKAUWILA

APANA II.

Mr. J. W. BIPIKANE

D. K. KAHUAKAI

J. KAHAHAWAI

APANA III.

Mr. J. K. PRENDERGAST

SAM. KEKUKAHIKO

J. AULD.

APANA IV.

Mr. C. B. MAILE

G.W. KUALAKU

R. PALAU

APANA V.

Nob. D. W. PUA

Mr. W. KALAEHAO

J. B. KANOA

 

KUMUKANAWAI O KA HUI AOAO LAHUI HAWAII LIBERALA

Ua hookamuia keia Hui, i kulana no ke kukulu ana i na manao aloha Aina a aloha Lahui. A i mea hoi e hoomau aku ai i ka noho ana kuokoa o Hawaii nei. A e hoopaa loa ai hoi i na hooponopono aupuni kaulike no ka lehulehu.

 

KA INOA.

            PAUKU I- E kapaia ka inoa o ka Hui, Ka Aoao Lahui Hawaii Liberala.

NA LALA.

            PAUKU II- O na Lala o keia Hui, oia no ka poe a pau i komo mai, a kakau inoa malalo o keia Kumukanawai.

NA LUNA NUI.

            PAUKU III- Eia na Luna Nui o ka Hui. He Peresidena, Hope Peresidena, Kakauolelo, Puuku. E noho no lakou ma ka oihana no ka manawa, elua makahiki, mai ko lakou la i koho ia ai; eia nae, e hakahaka no ka make, a haalele, a hoopau ia paha no kekahi hewa. E paniia ia hakahaka e ka mea i koho ia no ka mauawa wale no i koe e piha ai na makahiki elua.

NA HANA A NA LUNA NUI.

            PAUKU IV- Na ka Peresidena, a i ole ia o kona hope paha, e noho hoomalu i na halawai a pau o ka Hui, a nana no e hoola i na kauoha a pau o ka Hui.

            Na ke Kakauolelo e malama i na Buke, Pepa a me na moolelo o na halawai a pau o ka Hui, a e hoopaa hoi i na huina dala i loaa mai a i hoolilo ia aku.

            Na ka Puuku e malama i na dala a me na waiwai a pau o ka Hui. a e hoike i na loaa mai a me na hoolilo ana imua o ka Hui, i na manawa a pau e makemake ia ai. Aole nae e hiki iaia ke hoolilo i kekahi dala o ka Hui me ka ae ole o ka Hui, a me ka apono ole hoi o ka Peresidena.

PAPA KOMITE HOOKO.

            PAUKU V- E koho ia ehiku lala mailoko mai o na Hoa o ka Hui i Papa Hooko. A ina ia Papa e imi a e waiho mai i ka Peresipena, i na Kumuhana i ma nao ia no ka Hui.

KOMITE KUMAU.

            PAUKU VI- E koho ia mai waena o na lala o ka Hui i elima Ho@ Waiwai. Ehiku Hoa K@ lo, umikumamalima Hoa@ iwakalua kumamakahi @ hui oi Kuwaena.

A-     Na kekahi @ ponopono no na @ ana.

B-     Na ke K@ mea pili i ka @

C-     Na ke K@ hoike mai i na inoa @ i mau noho balot@ no ke kau ahaolelo o@ ka Hui e hooko loa.

D-     O ke Komite Lahui, @ mite Kuwaena iloko o keia Pae@ lookoa. Na ia Komite no e hoola @ ma ke akea, no na poe a pau loa i ap@ ia, no ka holo moho ana iloko o keia ua puai ma ka Aoao Lahui. A na ia Komite no e poloai aku i na Komite e na apana Mokupuni no na hana ano nui a ka Hui i manao ai e halawai.

NA HUI MA NA MOKUPUNI.

PAUKU VII- O na Hui p ka Aoao La hui Hawaii Liberala e ku nei, a e kuku lu ia aku ana

ma keia mua aku ma na apana Mokupuni, i ku like na manao Kalaiaina no ka pono o ka Aoao

Lahui o lakou no na Aha Hui Lala no keia Hui

NA HOOLOLI ANA.

PAUKU IX- E hiki no ke hoololi a pa kui mai a hoopau loa paha i keia Kumu kanawai

mamuli o ka hooholo ana a ka hapanui o na Hoa o ka Hui. i hiki mai ma ia halawai, i kahea ia no ia hana.

 

PUAA KUAI LIILII A NUNUI:

Eia he puaa kuai ma Kapahulu he aina mahini, ma ke alanui hou mawaena o Kapiolani

Paka, a me Kamailiili.

Ina e makemake kekahi e ninau ma ke Telepona Makala. Helu 325. Dec. 16, 1891. 346-

3ts.

 

OLELO HOOLAHA HOOPAU HOPE.

E ike auanei na kanaka a pau ma keia, mai keia la aku ua hoopau loa aku au i ko H. O.

Ulukounoho Hope ana no’u ma na ano a pau loa, e pili ana i ka malama ana ka hooponopono ana a me ka ohi ana i na auhau o ko’u mau waiwai a pau loa maloko nei o keia aupuni. O na poe a pau loa e paa ana he mau waiwai no’u ma ko lakou lima, e hoihoi ae lakou ia’u ponoi ma ko’u wahi noho ma Hono@ha, ma Honolulu, Oahu

            KAPIOLANI

            [Ma o J@ Nawahi Ia.]

Honolulu Oct. 31, 1891. 314-@