Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 355, 29 December 1891 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kekai Robinson |
| This work is dedicated to: | Maiau Kalani Kawaiola Pili Robinson |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
MA KE KAUOHA.
NA AINA HOME MA HILO MA HAWAII.
Ma keia ke hoolaha ia aku nei-
1. Ua hookaawaleia he Umi (10) Pahale, ma Kaieie, Hilo, Hawaii no ka hoolilo aku i ka poe e makemake ana e loaa ia lakou na aina home i wahi e noho ai.
2. Ua hiki no ke ike ia na kii o keia mau apana aina ma ke Keena Aina, Keena Kalaiaina, Honolulu, a i ole ma ke Keena o Mr. A. B. Loebensteni ma Hilo, Hawaii.
3. Na Mr. A. B. Loebenstein no e kuo hikuhi aku i na apana aina i kela a me keia mea e makemake ana e hana ua kuleana oia e ukuia $1. mai ka mea e nonoi ana.
4. Na kanaka a pau e makemake ana i na apana aina, e ui mai no lakou ma ke kakau i ke Kuhina Kalaiaina ma kekahi palapala pa'ihakahaka, a oia mau pa'ihakahaka e loaa wale mai no mai a A. B. Loebenstein.
5. Aole kekahi nonoi mai kekahi mea e noonoo ia mai ka poe e noho ona aina nei.
6. O ka poe piha o na makahiki wale no ke nonoi mai.
7. E haawi ia no iloko o umi makahiki e uku ia ai ka aina, a iloko oia manawa ua kuu ia mai na auhau.
8. E kukulu hoi oia i hale noho maluna o ka aina nona iloko o hookahi makahiki a e hoomaka hoi e noho maloko o ia hale a e hoomau aku no ke koena o ka manawa o umi makahiki.
9. E hoopuni hoi oia i ka aina, iloko o ekolu makahiki, me kekahi pa kupono.
10. E uku hoi oia ma ka hapaha makahiki mamua i ka uku panee maluna o ke koena i uku ole ia o ke kumukuai, ma ka pa 5 keneta pa haneri. Ua hiki no i ka mea kuai ke hookaa pau a i kekahi mahele paha o ka uku kumukuai i kela a me keia manawa, a i ka mea no hoi e oki ai o ka uku panee.
11. Aole e hiki ke hoolilo hou ia aku ka aelike mua, a aole no hoi ka aina e hiki ke kuai ia a pau mua na olelo aelike i ka hooko ia.
12. O ka kaule ana o ka hookoia o na kumu i aelike ia, he mea no ia e hoolilo wale ia ai o ka aina.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena, Kalaiaina, Dek. 3, 1891. 4ts-d.
KUAI O NA APANA AINA AUPUNI
MA MANOA, HONOLULU, OAHU.
Ma ka Poakolu, Ianuari 13, 1892, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo komo o Hale Aliiolani, e kuai kudala ia ai he 11 eha mau apana aina ma Manoa, Honolulu, Oahu, e like ole ana ka nui mai ka 8:36 a ka 11:10 eka.
Kumukuai hookumu like ole mai ka $200 a ka $400, no kela a me keia apana, e like me ka nui a me ke kulana o ka aina. O ke kumu a me ke ano o keia kuai ana ma ke dala kuike no ia, a i ole e like me ka makemake o ka mea kuai he uku hookahi hapa mua a o ke koena ma ka hookaa mahele like ekolu iloko o ekahi, elua a me ekolu makahiki, me ka ukupanee 7 keneta pa haneri o ka makahiki.
E hoopuni ka mea e kuai ana i ka ai ua ana i kuai ai i kekahi pa maikai iloko o hookahi makahiki.
E hoopuka ia aku no na Palapala Sila Nui no ka aina ma ka wa e pau loa mai ai ka hookaa ia ana o ke dala kuai.
E ike ia no ka palapala aina a e loheia no hoi na mea piha no keia mau aina ma ke keena Aina.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dec. 16, 1891. 346-3td.
KUAI O KEKAHI KOENA AINA AUPUNI
MA WAIAKOA, KULA, MAUI.
Ma ka Poakolu, Ianuari 13, 1892, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo komo o Aliiolani Hale, e kuai kudala ia ai kekahi keena aina aupuni ma Waiakoa, Kula, Maui nona ka ili o 3:67 eka o aku a emi mai paha.
Kumukuai hookumu $5 no ka eka.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dec. 16, 1891. 346-3tsd.
I keia la e ku mai ai ka mokuahi Ausetaralia mai ka ipuka gula mai o Kaleponi.
KA LEO O KA LAHUI.
JNO. E. BUSH.
Lunahooponopono a me Puuku.
POALUA, DEKEMABA 29, 1891.
KA PAPA OLA.
Eia hou ka Papa Ola a ka Moiwahine i hookohu ai ke lapulapu nei i na ma'i opio i mohala ae i keia mau la, mai ka anoano o-lima i hoomaka ia ai e na misionari i ka makahiki 1853 a hiki wale i keia wa. He hoao aku no na pupu Hawaii hookamani o ka Papa, e hoani ae mahope o ka hooluolu i ka ehaeha o na puwai aloha keiki i hoopilikia ia. Aka, aole nae he paa mai o na manao misionari o na haipule o Kaukeano e noho hoa nei no keia papa, a me ka paa lalo o laua ka Peresidena. Me he la, o ke kumu o keia hopuhopu ino ia e hoolale ia mai nei, no ka lohe ia, eia he mau lapaau ole ke ikea nei i keia wa no na ma'i opiopio, aole i kumu a i hookuonoono.
E hooikaika kakou i ka aoao lahui e koho i ka poe e kakoo ana e hoopau ia ka Papa Ola haole, a e hoonoho ia i Papa Ola Hawaii a me ka Peresidena Hawaii. E ala e Hawaii mai ka welona o ka la ma Ha'eha'e, a ka ihona i Lehua. Malama i na hipa eleele.
KE KOHO LUNA AUPUNI.
I kela pule aku nei, ua kalai aku makou i ka manao kakoo i ka pono a me ke kuleana o ka lahui e koho au i na Luna Aupuni kiekie, a penei e koho ia'i, i lawa ai ka makemake me ka hooi hou ole aku i na lilo o ke koho ana:
Na ka Moi a Mana Hooko, e wae i na inoa a waiho mai i ka hale Ahaolelo, a na ka poe i kohoia o ia Hale a hookohu iho ina he kupono a e kapae ina he kupono ole, a ina aole e loaa ana ka makemake o ka lahui ma na hoonoho ana mai a ka Mana Hooko iloko o elua a ekolu paha hoao ana, alaila, e koho aku no ka Hale Ahaolelo e like me ia i olelo ia ao la i na inoa a lakou i wae ai he kupono, a o ia koho ana e lilo i mea mana, no eha a i ole, no eono paha mau makahiki, e like me ka inoa e ike ia ana he kupono e loaa ai ka hookele ia o ke kanawai maluna o ka hoopono a me ke kaulike.
Ma keia ano e hoopau ia ai ka lilo ana o kekahi o na lala o ke aupuni i mea hookiekie a hukihuki a hookiekie hoi maluna o ka mana kumu o ka aina ka lahui holookoa. He kauwa wale no na luna aupuni a pau no ka lahui; aka, aia a komo a noho mai ma ka hana a ka lahui, me ka hiki ole ke hoopau ia a pau ke ola, alaila, e lilo auane ka mea kapekepeke he kanaka i mea hoohaku mai maluna o ka lahui, ke kaokoa kona mana a pau ke ola. Eia iho ka hoike o na loio Hawaii, ua like lakou me na kii paani a kamalii, iloko o ka mana kanawai, ka lele i o a ia nei, a me ke kunokunou ke hukihuki ia me kekahi apana @. E ike ana kakou i kekahi kanaka Hawaii hupo e ninaninau ia ana, a me kona ano pahemahema i k apane ana i na ninau, e loaa ana no iaia he palapala loio; aka, e ninau ia ana kekahi poe me na ninau paakiki loa a lehulehu wale aku, a ina e loaa ana na pane a pau, alaila, hoomoe ia aku la no ke ano e o kona noho ana iloko o ka onohi maka o kekahi mea e ninau ana.
He nui aku na kumu e kupono ai e hoopokole ia mai ka manawa e noho ai o ka luna aupuni ma ka oihana, a he mea hiki ole ke pane ia mai ke kupono, no ka pono me ke kaulike, e koho ia ka Lunakanawai e like me ka ike ia e na mea a pau he kupono; aole hoi e like me keia manawa ka lilo na ka mea hookahi, a no ka manawa pau ole, a he oi loa hoi e like me keia o kakou, malalo o ka noho ana kapekepeke o ke aupuni pelekoki, a pelekoki hou aku no, e hulei ia ana i o a ianei e like me ka hoeueu ana a kela a me keia waha mana o na punahele, me ka nanaole ia o ka pono maoli o ka lahui, ka mea nona maoli ka pono a me ke kuleana o ka mea nona maoli ka pono a me ke kuleana o ka mea e hana ia ana malalo o ke koho ana a ka mea hookahi.
E kala mai na hoa i kekai mau kalai hu'ekumu a "Ka Leo," no ka mea, o ka lahui ko makou haku a o kona pono ka makou e paio nei malalo o na kumu onipaa e ku i ko ke akua makemake, e like me kana ike ka mea nana i hana na mea a pau i hoike la ma kana olelo.
Ko na Kuhina koho ana ua ano like no me ko na Lunakanawai i pono ai; oiai, o keia lala hukihuki no hoi keia o ke aupuni. A hoike hoike hou aku makou i ko makou manao ma ia mea.
HE MUHEE OE!
O ke kanaka e hoike ana e hana ana oia i kekahi hana, a mahope olelo oia, aole au i hoohiki ia malalo o ia hana e hiki ai ia'u ke hooko, he hiki ke kapa ia, he muhee a he hololua, he holo imua a he hoi ihope. He kanaka e hookauwa ana na na haku elua; e hana i kekahi wa i ka makemake o kekahi haku, me ka nana i ka pono oi ae e loaa mai ana mai kekahi mai o kona mau haku.
O na olelo pale a kela Papai o Ewa, ua kaulei oia iluna me he kaunaoa la e hihi ana iluna o ka laau.
O na kumu o kona koho ia, oia no ka manaoio o ka lahui, e hele ana oia e kokua i ka hana hou ana i kumukanawai; eia nae, ua ku ae ka Papa'i me kona mau manao i kope ia maluna o kekahi mau apana apana pepa, a heluhelu ae la iloko o ka Hale Ahaolelo o ke kau o 1890, e hoike ana i kona ae ole e kokua i ka bila kanawai kahea aha elele hana kumukanawai hou, oiai, aole oia i hoohiki ia malalo o ke Kumukanawai o ka aoao lahui ana i ae ai, pehea ia e ka Papa'i o Ewa? He muhee oe a he hooko hoi i kau mea i ae ai e hana no ka lahui, a mahope hoole mai.
NA POE HOOKAMANI.
Ko olello mai nei o J. U. Kawainui ma maloko o ka nupepa "Kuokoa," o Bush ma ka hookahuli aupuni Repubalika?
E ka lahui, aole e poina ia oukou ko Kawainui ma me na haole o ka aoao hoomaemae ilko o kela hookahuli aupuni ana o Iune 30, 1887; a me ke kau holo balota mai o ka A. D. 1878; o ua o Kawainui kekahi iloko o na papa helu moho o ka aoao hoomaemae; o lakou no ka i makemake e hookahuli i ke aupuni Moi, a e hoopau ia Kalakaua, a e hoonoho ia Poka (ka Pihipilau), i Peresidena no ka Repubalika, a ia J. Kauhane, i hone Peresidena no na aupuni o Kawainui ma. Oia maoli ka oiaio, a na Mr. Akepoka i huai pau ae ai i ke akea i ke kau o 1890.
Ua hala ole o Ailuene Buki, oiai aia no oia ma na paeaina o Samoa ia wa hookahuli aupuni a Kawainui ma; o na hoahele, na hoa kuwili, na hoa paahana, nana kana i hana ai ia wa, a e hana nei hoi i keia la, oia no ua poe la i kaulana loa no ka hui hookahuli aupuni o 1887. Aehea la e hiki ai ia Kawainui ke kiola aku ia haawe kaumaha maluna o kona kua maluna o Bush, ka mea i lihi launa ole loa mai ia hana kipi a lakou i hana ai. Aole loa e hiki i ke kanaka i noho ia e ka uhane hoopono ke olelo ae, na Buki ma na hana hookahuli aupuni! e like me ko Iune 30,1887.
Ua hiki ke helu ia o Kawainui me na poe auna hipa eleele, nana e ake nei e pepehi i ko lakou lahui ponoi, no ke ake e loaa na pono ponoi no lakou iho.
NUHOU KULOKO.
Nui ka poe i hoopai ia no ka ona, e ka aha hoomalu.
Nui ka poe i hele ae e hoolohe i ka bana me ka halawai a ka poe hoomaemae i ka ponei.
Nui ka leta a ka mokuahi Batavia i lawe aku nei no na aina e, mai ko makou hale leta aku nei.
O na limahana Pake me Iapana a ka Batavia i lawe mai nei na hookuu ia ae lakou mai Kahakaaulana mai.
Mai poina i ka hookuku kikipu e malama ia ana e ka hui Honolulu, Raifela ma ka la makahiki hou ae nei.
Ua ike ia aku kekahi haole e aua ino ana i kekahi boa uuku iluna o kona kua. Mai luna mai o ka Batavia keia mau malihini.
Ua lohe ia e haalele iho ana ka moku St. George i keia awa i keia la, mahope iho paha o ke ku ana mai o ka mokuahi Ausetaralia.
Ua lohe ia ua nui ka poe i loaa i ka eha ma o ka hooikaika i ka hukihuki kaula ana: a ua make kekahi pukiki ma ka po Lapule nei, no ia kumu no.
Ua haawi ae kekahi poe pelekane he paina i na kekei o St. George, i ka Paaono nei ma Moanalua, a ua hoohala ia ka manawa me ka maikai a holopono.
Ua lohe ia, oiai kekahi makai e lawe ana i kekahi lawehala no ka halewai, ua palamiono iho la ka lawehala a aole oia i ike hou ia. He lawehala keia i hana i kekahi bila kikoo dala apuka o ka Banako o Bihopa ma.
PUUWAI LOKAHI.
Aina maikai o Kapalama
Ka waiho kahela o Hale Ola;
E ola kakou a mau loa,
I ike i ka noho kuikahi ana;
I mau ka noho'na i ka oihana
Ma ka aekai o ka Pakipika.
Auhea wale oe e ka @,
Mai noho oe a hooni mai,
Ua kau mua ia i ka maluhia.
E ka pua o ka Loke me ka Lilia;
He mamo mai au na Hawaii
No ka aina nui hoi o Keawe
Kuhi aku e ke ola aia iluna,
I ke alo o ka Haku, Mea Mana Loa
Hea aku makou o mai oe,
Puuwai lokahi kou inoa.
ILIKEALII.
HOOLAHA PA AUPUNI.
E ike auanei na kanaka a pau, eia ma ka Pa Aupuni o Makiki me kekahi mau bipi helehewa. Bipi w. melemele ulaula, oki ano e ma ka pepeiao akau, hao kuni P B, uha hope akau. Pipi w melemele ulaula, keokeo loihi ma ke kua, hookuni P B uha hope ak. Bipi keiki eleele, elua kiko keokeo ma na uha a ielua aoao akau, aole kuni. Bipi keiki w. melemele ulaula, aohe kuni. Bipi keiki w. eleele, eha wawae keokeo, keokeo ka opu, keokeo ka huelo, aohe kuni. Bipi keiki k. ulaula aohe kuni. O ka mea a mau mea paha nana keia mau bipi, e pono ia lakou e kii koke mai, o hala na la he 12, e kuai kudala aku no au ke hiki aku i ka la 26 o Dekemaba nei, 1891; Poaono, hora 12 awakea.
D KAOAO,
351-dtf. Luna pa Aupuni.
A. HERING. M. PAULY
Ka Hale Hana Novelty.
E lawe o laua a e hana i na ano hana kalai a hana hoonihoniho ma ka laau a ma ka niho palaoa paha; hoohinuhinu a anaanai ana a mania na pupu a me kukui, a me na pena hoonani o na kaupoku o na rumi; hooponopono hou, hoomaemae ana o na pila, na pu, na mea kaupaona a mea mama oia ano.
NA HANA MEA UWILA, NA HANA
MEKINI, A ME HANA LAKA.
E hana ia no na kuai, na ana kii, a pela aku, e like me ke kauoha.
E hele mai io maua.
132 Alanui Papu, Honolulu 335-tf-d.
Aila Kuai.
E LOAA NO MA KAHI O
J. F. COLBURN.
(KEONI KOLOBANA.)
Ma ke Kihi o na Alanui
Nuuanu me Moi.
E loaa no no ke kumukuai haahaa loa o $2.50 o ka pahu. Hele mai hookahi, hele mai elua, hele mai no a pau.
Ko oukou hoaloha,
J. F. COLBURN.
Honolulu, Iulai 8, 1891. 232 dtf
O kahi Emi Loa
A ME
Kahi Kupono Loa
E PA'I AI OE I KOU
KII,
AIA NO IA MA KE
KEENA PA'I KII ALOHA!
(Alanui Nuuanu, ma kekahi aoao mai o Ema Hale).
E pa'i ia ana na Kii o na ano a pau e laa hoi na kii puulu o ka ohana, na keiki, na bebe, na hale noho, na papa aina luau, a me na kino make.
Na Kii hoonuiia a hoemi ia mai paha mai na Kii e ae!
No laila, mai poina i ke pa'i ana i ko oukou mau Kii ma ko KEENA PA'I KII ALOHA, e loaa ana ia oukou na Kii maikai loa me ke emi loa ma Hawaii nei.
THEO. P. SEVERIN:-Kapalena.-
KEENA PA'I KU ALOHA, ma alanui Nuuanu me Beritania ma o mai o Ema Hale. 324-3md.