Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 358, 1 January 1892 — Page 1
This text was transcribed by: | Lisa Ah Puck |
This work is dedicated to: | Love you Courtney Mae |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Ke Koa oka Lio Olohe.
A I OLE
NA KIAIEKOLU O FARANI.
A ina oia ke kahua i loaa ai i keia kanaka hookahi wale iho no ka maua e alakai ai i na hana e hookahuli ia ai o ko Farani nei kuokoa, alaila e hewa auanei o De Atahani ke lawe ae i ka hanohano malalo o ka hao kahakolu, a kue aku i keia kanaka.
Ea! E o’u mau hoaloha, ua makaukau au a me ka’u pahikaua e ku maluna o ke kahua kaua, a hoike aku hana o ko Farani holookoa, he kanaka lili loa o Atanani i kela a me keia kanaka e hoao ana e hehiku i ka ihiihi o kona hae a me ka laahia o kona nohoalii.
Ano e na hoaloha , ehai hou mai auhea la kahi i koe o ko Atanani kina, a auhea hoi kona hewa nui imua o ke alo o keia Cadinela?
Ua hoomaha iho na koa opio nei i kana kamailio ana me ka haka pono ane aku amluan o kona mau koaloha me na maka oole’e, a no ka hapalua minute, alaila pane mai ia o La Fere:
O kou hewa nui loa e hiki ai ke kukala ia he kipi, oia no kau huakuai i Ladana, ke hoomaopopo la no anei oe ia mea.
Ae a La Fere, ke hoomaopopo la ai no ia mea, alaila, hoaha hoi kola Cadinela, aole anei oia hekipi hona hoao ana e wawalii i ka noho ana moi o Farani nei, a mai hooko ia keia mau kuke ana o ua Cadinela la, ina aole ka lokahi ole o ko ke akua manao me kona. E like me ko na lani hoole ana i kona makemake, pela i hoolilo ia ai kana papa holala pakaha i mea ole, a ina oia ke kahua a kela Cadinela e hopu mai ai ia’u no ke kipi, alaila e La Fere kuu hoaloha e ku hou aku ana au imua o kona mana, a hookahuli aku i kona ikaika a me kona noho poo ana iloko nei o Parisa a ia wa ananei oe e ike a hoomaopopo iho ai, aole au o Atanani wale no o ka lio olohe, aka o Atanani no au ke kiai eha o Farani.
O keia mau olelo hope a Atanani me ke oole’a ua hiki ole i kona mau hoaloha ke pane mau, a oia hou ka Atanani i wawahi ae ai i na minute o ka hakanu me keia mau olelo:
E na hoaloha, o keia ko kakou po hope loa o ka halawai ana he hoaloha i ka hoaloha; a no ka la apepo e kaawale aku ai kakou no ke kahua enaena o ka uwahi pauda a me ka weliweli o na poka pukukuniahi, a malia maluna o keia kahua enaena o na mea kaua e haule make iho ai kekahi o kakou no ka hoomaha ana i kona mau sekona hope loa ma keia ao; nolaila, mamua ae o ko kakou hookuu ana e inu mua kakou no ke ola o na kiai eha o Farani.
Kokua! Kokua!! Apono! Apono!! I olowalu like ae ai na leo o ua mau hoaloha la ekolu, alaila me na kaukau olelo pokole ana a La Fere, aia ko lakou mau kiaha waina e paa like ana ma na lima, a me na kahoahoa olelo ana a ke koa opio no kela a me keia wahi a lakou i pili paa ai malalo o ke apo, “Na Hoaloaha Eha,” hooho ae la ia i keia mau huaolelo; ke inu nei au i keia no ke o’a e na kiai eha o Farani- Kamau kiaha i olu I pahee ko puu ke moni.
Mahope iho o ka pau ana o na kike kiaha ana o na hoaloha eha, huli hoi like aku la lakou no ko lakou mau home me na manaolana ulumahiehie ne ke kahua kaua o La Recela a hoea mai.
Ua hoomaha iho lakou i na maluhiluhi o keia po, a na ka leo kahea o ka o-le i na hora molehulehu o ke kakahiaka, na ia mea i hoouna aku i ua mau hoaloha la no ke kahua o ko lakou mau puali.
Na koa e ka aahu elele, no kahi o kapena Terevila, a o na koa o ka puali kiai no kahi o kapena Desesarata, a me ka hanohano o ka oihana, alakai aku la keia a me keia kapena i ko laua mau puali no ka halealii Louvre, no ka hoike ana ia laua iho a me ko laua mau puali imua o ka moi Lui, ma ko ano aia mau laua me ka makaukau malalo o na minute o ka hooko kauoha.
Ua hoea ae ka moi Lui imua o ua mau puali la me na helehelena ano kuuahihi, a ano hoihoi ole, me he la ua loohia ia oia me kekahi ano onawaliwali, a me na olelo pokole ana imua o na puali a me kona mau kapena, huli hoi aku la ia no ka halealii me ke kauoha ia kapena Eerevila e kali ka nee ana o ka puali aahu eleele a no kekahi la ae; a o ka puali kiai kavalia malalo o kapena Desesarata, oia ke maki aku imua o La Rosela no ke kahua o ka hana.
He Moolelo
NO
MASEPA.
Ka Olalio Denemada!
A I OLE
Ke Kaulio Keokeo
A mahope iho o ka pau ana o ko laua paina, haalele hou mai la ke kaulio i ko laua home oawa ahiu no ke kahua i maa mau iaia i ka hele ia.
Ma keia wahi e ka mea heluhelu e lawe hou mai ai kaua i ke kahua o ko kaua moolelo, a hoi hope hoa aku no ka haku Kanela ka hookolo meheu paualio ole.
Mahope iho o ka hala ana ae o kekahi mau hora o ka waiho make ana o ka haku Kasela mai na maowaena mai i loaa @@ia mai ke kaulio keokeo aku, hoi hou mai la kona ikaika a me kona mau noonoo maikai, alaila, leha ae la ia iluna i na leo kahoahoa no kona pakele a wahi a ua haku Kasela nei, e kapae ana au i ka hanohano o ka oihana kaua o Danemaka, a o ke kulana o ke kanaka kiu, oia ka’u e hookolo aku ai mahope o ka meheu o kela kaulio lapuwale a hiki i kona loaa ana ia’u.
A e like me ke ino ana i hana mai ai ia’u, pela auanei au e hookau aku ai maluna ona, a hokie aku i ko Europa holookoa, o ke aupuni o Denemaka ka hiki mua ma ka lilo ana nana e kau kanawai ke kua o na no.
O keia mau olelo a ka haku Kaselu a kaua e ike nei e ka mea helu helu; oia no ka manao ana o ua haka la ina e paa pio anan ke kaulio Masepa, alaila o kahi kupono loa ana i manao ai, oia no ka hookuu ana aku i ua kaulio la maluna o ke kua ponoi o kona lio e like me na mea i kaua ia ai maluna o kona makuakane, ke kauna Mazezepa.
Nolaila, ua maopopo ae ia ia kaua na iini nui ana o keia kanaka koa hohe wale e pili ana i ke kanaka opio nona keia moolelo, alaila, i kaipau ana o na olelo a ua haku Kasela ia, hele aku ia ia no kahi a kona lio e ku ana, a haawi iho la i na nana akahele ana ina paha ua loohia oia me kekahi; palapu mahope iho o knoa mako huluhulu ia ana o knoa enemi no.
No ka loaa ole o kekahi mau kinaunau maluna o ke kino o kona lio, hooponopono hou ae la ia i kona pono hololio, a o kana kaula iki hoi, kiola aku la ia ilalo o ka honua me ka hoopuka hope ana ae i keia mau olelo:
Aohe oihana kaua o Denemaka nei i keia la, aole hoi ko haku Kasela hookohu alikaua nui, no ka mea, na ko laua hanohano i hoolilo ia’u i kanaka i aneane e make, ina aoe ka lokomaikai o na lani e hoopakele ia’u.
Ma keia e ike ia ai he kanaka hoohe wale ka haku Kasela, a aole ho@ oia i lawa me na haawina o ke k@@ @@io a me ka wiwoole e halawai hou, he alo a he alo me ke kaulio Masepa, ina o ka ikaika ko laua kahua e kua ai, a pela e maopopo pu ai ia kaua ka oiaio o na olelo a ke kaulio i hoike e aku ai i kona hoaloha; aole e hiki i ka haku Kasela ke aa hou aku e ku imua ona ina e ka ikaika ko laua kahua.
NA LUNA NUI A ME NA KOMITE O KA HUI AOAO LAHUI LIBERALA.
Hon. JNO. E. BUSH Peresidena
“ J. NAWAHI Hope “
Mr. J. K. PRENDERGAST Kakauolelo
“ C. B. MAILE Puuku.
KOMITE
Hon. R. W. WILIKOKI
Nob. D. W. PUA
Mr. J. K. PIPIKANE
“ A. SMITH
“ GEO. MARKHAM
“ D. W. KAHUAKAI
“ M. A. PAOA
KOMITE WAIWAI
Mr. J. K. PRENDERGAST
“ C. B. MAILE
“ J. ALAPAI
“ J. W. KUALAKU
“ SAM. KEKUKAHIKO.
KOMITE AHAOLELO
Hon. J.E. BUSH
“ J. NAWAHI
“ R. W. WILIKOKI
“ W. P. KANEALII
Nob. D.W. PUA
Mr. J. ALAPAI
“ D. M. PUNISI
KOMITE ELELE.
APANA I.
Hon. J. K. BUSH
Mr. J. W. KAHALEWAI
“ D. K. KAMAKAUWILA
APANA II.
Mr. J. W. PIPIKANE
“ D. K. KAHUAKAI
“ J. KAHAHAWAI
APANA III.
Mr. J. K. PRENDERGAST
“ SAM. KEKUKAHIKO
“ J. AULD.
APANA IV.
Mr. C. B. MAILE
“ G. W. KUALAKU
“ R. PALAU
APANA V.
Nob. D. W. PUA
Mr. W. KALAEHAO
“ J. B. KANOA.
KUMUKANAWAI O KAHUI AOAO LAHUI HAWAII LIBERALA.
Ua hookumuia keia Hui, i kulaua no ke kukulu ana i na manao aloha Aina a nio’ia Lahui. Ao inoa hoi e hoomau aku ai i ka noha ana kuokoa o Hawaii nei. A e hoopaa loa ai hoi i na hooponopono aupuni kaulike no ka lehulehu.
KA INOA.
PAUKU I-E kapala ka inoa o ka Hui Ke Aoao Lahui Hawaii Liberala. NA LALA.
PAUKU II-O na Lala o keia Hui, oia no ka poe a pau i komo mai, a kakau inoa m@alo’o keia Kumukanawai.
NA LUNA NUI.
PAUKU III-Eia na Luna Nui o ka Hui. He Peresidena, Hope Peresidena, Kakanolelo, Puuka. E noho no lakou ma ka oihana no ka manawa, elua makahiki, mai ko lakou la i koho ia ai; oia na@, e hakahaka no ka make, a haalele, a keopau ia paha no kekahi hewa. E pauila ia hakahaka e ka mea i koho ia no ka mauawa wale no i koe e piha ai na makahiki elua
NA HANA A NA LUNA NUI.
PAUKU IV-Na ka Peresidena, a i ole ia o kona hope paha, e noho hoomalu i na halawai a pau o ka Hui, a nana no e hoala i na kanoho a pau o ka Hui.
Na ke Kakanolelo e malama i na @@ke, Pepa a me na moolelo o na halawai pau o ka Hui, a e hoopaa hoi i na huina dala i loaa mai a i hoolilo ia aku.
Na ka Puuku e malama i na dala a me na waiwai a paa o ka @@@@ a o hoike i na loaa mai a me na hoolilo ana imua o ka Hui, i na manawa a pau e makemake ia ai. Aole nae e hiki laua ke hoolilo i kekahi dala o ka Hui, a me ka apono ole hoi o ka Peresidena.
PAPA KOMITE HOOKO.
PAUKU V-E koho ia ehiku iaia mai loko mai o na Hoa o ka Hui i Papa Hooko. A ina ia Papa e imi a e waiho mai i ka Peresipena, i na Kumuhana manao ia no ka Hui.
KOMITE KUMAU
PAUKU VI-E koho ia mai waena mai o na iaia o ka Hui i elima Hoa i Komite Waiwai. Pauku Hoa Komite Ahaolelo, umikumamalima Hoa Komite Elele, iwakalua kumumakahi Hoa Komite La hui oe Kuwaena.
A-Na kekahi Komite Waiwai e hooponopono no na mea pili i ka ohi dala ana.
B-Na ke Komite Ahaolelo e hooko mamua pili i ka Ahaolelo.
C-Na ke Komite Elele, e nana@@@ @ hoike mai i na inoa o na poe @ manao @@ i mau moho holoa no jka ano Lahui, no ko kau ahaelele e hiki mai ana, a na ka Hui e hooko loa.
D-O ke Komite Lahui, oia no ke Komite Kuwaena iloko o keia Pao Aina holookoa. Na ia Komite no e hoolalia aku ma ke akea, no na poe a pau loa i apono ia, no ka holo moho ana iloko o keia au puni ma ka Aono Lahui. A na ia Komite no e palani aku i na Komite o na apana Mokupuni no na hana ano nui i ka Hui i manao ai o halawai.
NA HUI MA NA MOKUPUNI
PAUKU VIII-O na Hui o ka aoao Lahui Hawaii Liberala e ku nei, a o kukalu ia aku ana ma keia nana aku ana au apana Mokupuni, i ka like na manao Kalaiaina no ka @@@@ o ka Aoao Lahui o lakou no na Aha Hui Lala no keia Hui.
NA HOOLOLI ASA.
PAUKU IX-E hiki ae ka hoaloha makai mai e hoopau loa poho i keia Kumakanawai mamuli o ka hoaholo ana a ka hapanui o na Hoa o ka Hui, i hiki mai @@ia halawai, i kahea ia no ia hana.
Aila Kuai
E LOAA NO MA KANI O
J. F. COLBURN
(KEONI KOLORAMA)
Ma ke Kihi o na Alanui Nuuanu me Moi.
E loaa no na ke kumukkuai hoaloa ina o $2.50 o ka pahu. Hele mai hookahi, hele mai elua, helemai @@@@ pau. Ko oukou hoaloha, J. F. COLBURN, Honolulu, Iulai 8, 1891 @@@ @@