Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 384, 8 February 1892 — Page 2

Page PDF (1.16 MB)

This text was transcribed by:  Lynne Minamishin
This work is dedicated to:  Minamishin 'Ohana

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

MA KE KAUOHA.

@ - unreadable

KA LEO O KA LAHUI

@@@@ E. BUSH.

@-Unreadable

PQ@AKA III   FEBERUARI @, 1892.

Ke Kumukanawai Hou.

O ke@ ka pula kaumaka o ka Aoao Hoomaemae mai ka hoo@@@k@@@a o KA LEO e k@ a hoike aku imua o kona lahui ponoi i ke A@@hele i manaoia ana @a kaakou ka lakui oiwi ponoi ka nana kanawai hou no k@l@@@ @@@ pono, i kakou @@@ ka ho@@pono, i k@kua p@@@ mai hoi e ko kakou @@@ hoaloha ili keokeo i aloha io ia Hawaii; @laila e manaolana no kakou e hhoko ia ana na leo noi o ka lahui mai Hawaii a Niihau.

Aka. ua hoike aku n@@k@u imua o ke akea ma ko makou pepa o ka Poalima @@i i ka pilikia nui ma ko ke kanaka Hawaii @@@, oia h@u, ua ua keakea i@ ka pono k@@@ @ k@ kanaka Hawaii ili @la@la maoli, mamua @o ko i a lahui e ae mamuli o keia Kumukanawai kahiko e ku nei @ i piha hoi kona mau aoa@ a @au i ka hoomaewaewa i ke kanaka Hawaii oiaio no@, ka aina.

E ike ia no ka aiaio o keia mau olelo a makou e hoike aku nei imua o k@ makou ma@ @makam@ka heluhelu, i @a wa o @a halawai a na Papa Nana i kahea ai oia hoi, in a o ke kanaka Hawaii maoli ka i makemake iaia na pono @lua no ke kono ana i na Alii a me na Liunamakaainana e loaa ana iaia @a hoohuahualau ana no kahi e hiki ai ke piha ka huina dala i makemakeia no ke koho ana i na Alii; a ina e hopohopo ana oe no ka hoike ana aku, ua nele iho la no oe e ka ili ulaula ia pono' a ina hoi he wahi haole no kahi e mai, he ona a he puakaka wale iho no kana hana, ua loaa iaia na mana elua me ka nui ole o na hooninaninau ana e like la me ko kakou na Hawaii ke k@i aku.

Nolaila. ma keia hana e ike ai kakou. ua oi aku ke paewaewa mamua o ka maikai, a ua hiki no ia kakou, a i ka lahui holookoa ke hooia iho, ua pololei na @walo l@ ana aku a keia nupepa i na la loihi i hala ae nei, a i hoikeike ai hoi me ka wiwo ole, he Kumukanawai keia e ku nei me ka piha i ka polopolona o ka pakaha a o na manaolana ana e hiki ana ia kakou ke loaa he Kumukanawai hou a kaulike he mea maopopo ole ia, oiai lakoiu nei (Aoao Hoomaemae) e mailani mau ana iaia me ka pailani @au ana, me he bebe la nona na makahiki i piha ka elima, ua nui a ua palahalaha na hana kolohe a keia keiki imua o kona mau makua, aka, aole i pa-i aku na makua i kona kikala no kona hana kolohe ana, ua hele lanakila oia e like me kona manao he pono; nolaila, ke ike nei kakou aole i ao pono ia keia keiki e kona mau makua, a nolaila, ua oi pakela loa @@@ kona hookiekie mamua o kona @@@ hanau @@@. (Ku@@@kanawai o na @ @@@@@@) N @@@la. eia oia @ - unreadable

p@ka ma@ ana lakou @@ k@ la@lae a @h@le aku i na paia @@@ia o kela hale no ke p@@@ ana i ke al@i i keia @@@@@ a ka Aoao Hoonmaemae i ka@@ a@ @ like la me Makuisa, Ma@@, Kimo K@. Kapena roke a me Edward B Kamaki. aole loa he manaolana e hiki ana ke hanaia kela hana. no ka mea, aia aku la no ka @apanui o ka uwahi ma o@a he mak@le ma keia aoao. Aka. e hoomanawanui kakou. e ne@i aku ka kakou mau leo pule i ka Makua @@@@. @ kokua mai ia kakou ma ka haawi ana iloko o na Alii a me na Lunamakaainana @ ko@o ana i kela hale e hoopau i keia Kumukanawai. alaila. e manaolana mau no kakou ua kokua mai ka Haku o luna i ka kakou mau leo pule.

HE HOOMAIKAI I NA MAKAAINANA O KA APANA 2

KA LIO - Ka Puk@ wahi a ka Lahui                                            Aloha oe:

E oluolu oe e haawi ae i ka'u hoomaikai @ me ka'u kana @@@ @@ a @@ aloha. i o'u mau kin@. a keo@@ mana a k@@awawa pali o Nuuanu i ke kawelu helu i na makani o Lanihuli hoi mai - No k@ makou koh@ lokahi ana @a J. W. B@p@kane, mo@@ o ka Aoao Lahui.  @@:

A ia oukou hoi @ @@ @@@ @@@@ o k@ awawa h@@l@@  i ka pa@@ o Pauoa ko'u an@@i p@@@@ @@@ iloko o ko'u puuwai. no ko oukou lawehaahe@ ana i ka ha@ o ka lanakila @@ ka oukou moh@

A no na keiki hoo@i puuwahi kupaa, a aloha lahui; e noho ana @a n@ kakai alanui Beritania a huli mauka nei. No oukou i pauahi @@ mo@o o ko kakou aina. "Ua Mau ke Ea o ka aina i ka Pono" Aole haunaele.

He mea ehaeha no ko'u uhane ka puana ana ae, ua haule na Moho Alii a ka Aoaa Lahui, a me kuu hoa alo iloko o ka ino i na la i kaahope aku la, W. H. Kamaki.

A ke hauoli ae nei au no ka lokahi o ka lahui i huiia. no ko oukou, koho pono ana i na Moho Papa Alanui a kakou.

A maanei. ke waiho aku nei au i ko'u aloha i na keonimana i huiia a puni Oahu nei. Aloha oukou,

Ka Oukou Kauwa,

J. W. BIPIKANE

HE OIAIO ANEI.

Ua holo ae ka lono a puni ke@@ kulanakauhale. ua hoao ia. a ua hana ia. kekahi hana pakaha i ka pono koho lunamakaainana o kekahi mau makaainana o ka Apana Koho 1. ma ka la koho i hala aku la, e kekahi mau hoa loio o keia kulanakauhale, a he mau kanaka hoi i hili@ai ia. a he mau uhane ko laua i piha i ka @oaau a me ke akamai. ma ke ao ana aku i kekahi ha@a ek@eka loa a k@ kanawai i kue ai, a e ike no ko makou mau makamaka heluhelu i ke ano i hana ia ai a haule ai o @i@ama Kamaki ma ka Apana E@@@@ @@@ nae @@ oiaia ia mau lo@@ i lawe ia mai imua o makou, a e h@la ole ka makkou maka@@ @@@ aole ia he mea oiaio. e like @@@@.

@ N. W. H Kamaki

@-unreadable

W. C. @@@@

@@@ pela iho ia @@@ @@@ o ka @ana ia @@@ o @@@ @@@@ @@@@ @@@@ lehulehu i @@@@ wale ia @@. alaila, ke koi ne ma@@@@ huli pon@ ia kela mau @@@@ ia o wa@@ @@@ lawelawe koko k@ aupuni i ke alahele e hiki ai ke h@@@@ hou ia kela koho paewaewa ana @ ka la 3 i hala aku la i ka wa@ e noh@ mai ai ka Ahaolelo, a e m@na @ia ai @@@ o kela ko ho mua @@@ ua lilo ia i mea ole. Nolaila o ko makou ak@ nui wale na. e k@ pono k@ hana @@ @ haule mai na la@@

NA HOOMAKEAKA O KA LA KOHO BALOTA

M@ ko Mak@@ K@@ Kaahele Mai.)

I ka oni ana i ka wili ana a i ka hulenhulei ana a ke kaa pi'o o ka Aoao Hoomaemae, ma ka makai k@u ke haulani la ke alahele no Kuluokanu@e e hiki aku ai i kahi koho o ka Makele 1. Apana 1. ma ke Alanui Beritania.

Komo aku la au iloko o ka hale, kahi @ hoomakaukau ia ana o na hana koho balota. lulu lima pu ino la au me Bila Kamaki a hooninau aku la au @aia no kona manao no k@ na puka. a ua pane mai la oia ia'u. ina e hana ia ana na balota @@ ka pololei he manaolana no ko'u e li@@ ana k@ lanakila ma ko @@@@ aoao.

Hooninau hou aku la au iaia. a@@@ @@ @@@ @@ o Waila kona inoa?

@-unreadable

Aia o k@@@ @@@ e ku mai la ma keia ki@@ @@ @@@ @@ @@@ @@ mai la k@ opu iwa@@ @@@ o Wa@@@ aole no hoi ia @@ haole @@@@

Pe@@ i@ ka @@@@ aka@@ no he@@ au a ike iaia a h@@@@@@ kou aku la au iaia:

Auhea ka @@@ J@@ Helel@@@?

aia ia i ka pa@u balota makai i @-unreadable o ke Aupuni

No kela pane na puka mai la au a kau iluna o ke kaa a kamoe aku la no ka mahel@ 2 oia apana.

Haalele iho @a au i @@@nu kaa e ku malie mawaho. a komo aku la au e huipu me Joe Heleluh@@ lulu lima pu me ia a ninau aku la a@ i ko lakou kulana holo balota ma ia mahele. a ua loaa koke mai no hoi kana pane, ma ka nana aku, e haule ana maua o wai@a a e puka ana o Kamaki.

Kuu hou ma ke kaa, huli hou ke p@o o lio ilalo nei, he uina ana he poha ana na ka huipa, ke poahi ia ka huila o ke kaa no ka mahele 1. o ka Apana 2. he manawa ole ku ana ke ka@ mawaho, a kome aku la au iloko. a huipu iho la me Kapena Loke, kekahi moho alii i hookaawaleia e ka lehulehu e noho e nana ma ia pahu, @ o ko'u ano mau no hoi o ka mahao@ ninau aku la au iaia i kona man@. a pane mai la oia:

Ma ka'u ko@@ ana ina elike me keia ke ano o ke koho ana ma na apana a pau, e manaolana kaua e lanakila ana kakou.

Ua pono wahi a'u i pane aku ai. a puka hou @a@ @@ au iwaho, no kekau ana i ke kaa a hol@ mai la no ka pahu elua o ka Apana 2.

I ke kaa e ni22 ana na huila aia ko'u @ - unreadable ka olelo a kekahi@@@ @@@@ @@@ hele ana a h@@ i k@ @@@ @@@ @@@@ @a iloko o ka pahu@@@@, i ai @@@ ae:

He@@@@@ hoi paha ku'u i ka po nei, a i ko'u hoomaopopo iho, e puka ana o Kaulia. @@ @@ o K@@@i.

Pehea ke ano o kau @@@ e Kamailio mai nei?

Penei, i ka po nei ike aku @@@ ko'u unane ia Bipikane e o'e ia ana e ka Bipi, a o Kaulia a me Kan@i e ku aku ana e @@na i ko Bipikane o'e ia e ka Bipi, nolaila o keia ka moeuhane a'u i @oe ai i ka po nei, @ puoho ae nei au i keia kakahiaka.

He oiaio. ina @o h@ maeuhane, alaila e hoike au ia oe, ua puka ino o Bipi. no ka mea,  o ka o'e ia ana o k@ Bipikane uhane i ka po. ua like ia me ka o'e ia ana o Kanui a me Kuulia i ke ao

Awi@@ aku @a au me ke ake nui e huipu me Bipikane. i ko'u hui ana aku me ia e haiamu mau ia ana kona mau helehelena e ka hauoli, a ninau aku la au iaia, pehea kakou? Ua pane mai la oia ia'u e hilinai aku i ka Makua Lani a e manao iho oe. no kakou ka lanakila.

Haulele iho la au ia lakou. a ka @@@ loa aku la no ka Halekula o Keeneula. a hui pu iho ia me Puaokaohelo. ko laila moho kakelekele o ka la luu loli. e haiamu mau ia ana kona mau helehelena e ka manaolana o ka lanakila.

Puka mai la au e huli hoi no ka Hale Kaawai Pake.

I@@@ e kokoke loa aku ana i ka puka o ka Hale Kaawai. ike ak@ la au i ko tomo Luka lele ana iho mai, ke kua ih@ a e haiolelo ana hoi o K@@ni Poe ma kukahi aoao mai, me @@@ la. @@@@ hoomaopopo aku.

Ua @@@@ @ @@ @@

Mal@@@ o luna

Konio aku la au ilokio, huipu iho la @@@ Aki-wai-ki-poha, a ninau ak@ la au i k@ ano o Kona manao no kona puka. pane mai la oia ia'u @@ ka hoomak@@@ka ana ma@:

O ke au o ka lanakilia aia ia ma k@ kakou aoao. a haawi aku @a au i ko'u aloha iaia aka mamua o ko@u kau ana ae iluna o ke kaa. ua ike i@o la au o ke kikowa na keia i hoo hui ia a: na makaainana o kela a me keia apana koho, a i ka'u koho aku. aia ia ma kahi o na @@@ani. a o ka@i no hoi keia a kou Makai Kiu i ike ai i ka nui o na kanaka.

Ia'u e kamoe ana no Kapuaiwa Hale, ike aku la au ia Akipeka e holoholo ana, a o kona nanaina i ka nana aku, me he mea la. ua piha oia i ka uila. a he lai-wa-le no hoi kona ano i na wa a pau.

I ko'u hui ana aku me ia, ninau aku la au iaia i ko kulana o @a aoao elua. ua pane mai la oia ia'u @@ ka hookainani ole:

Ina aia no ke @@@ la ka manao paa o na kanaka Hawaii e koho ia'u. alaila, e @u@@mi no kakou ia Dilinahama a me kona poai e hoi i ka loko o Kuwili e nana i na Pukiki hana ana.

Ma keia wahi i ho@@i ae ai ke alahele o ka Makai Kiu no kona kee@a hana no ke kali ana i ka @@pena o na hane oia la kamahao.

NA MOHO PAPA ALANUI O OAHU NEI

@-unreadable

                                                                        Pahia                                                                                                                                                              213.

                                                                        Kealo                                      Koho@@                                                                                          130

                                                                        W. Henry                                                                                                                                                       195

                                                                        Aikue                                                                                                                                                             129

                                                                        K@@@@                                                                                                                                                     @@@

@-unreadable

@ WAIAL@@

                                                                        Kalama@@@ (Kohola)                                                                                                      @@@

                                                                        Ti@@@@@@  "                                                                                                               @@@

                                                                        Na@@@@@    "                                                                                                                          @@@

                                    EWA ME WAKAK@@

                                                                        Haulani ( KoH@@@          )                                                                                                                       13@

                                                                        Poe              "                                                                                                                                       1@@

                                                                        P@@@@   "                                                                                                                                                           @@@

NA KOKHO ANA MA NA MOKU.

PUK@

Ma @@ ku ana mai @ @@ @@@k@@@@ holo P@@@@@@ @ kakou nei. @@ @@@@ @ai la na hoike @ @@@ ana i @@ @@@@ balota @@@ na kuaaina. a @@@ @@@@@@ hi ko Hilo-w@@@@ a oia hoi @@ @@@@@ lalo iho:

NA MOHO ANA O HAWAII

A. Young a me J. M@@@@

NA LUNAMAKAAINANA.

                                                                        Hilo-Akau A. Horner.       (Kohoia)                                          -----

                                                                         "      Hema J. Nawahi           "                                                         -----

                                                                        Kona               Waipuilani      "                                                  279

                                                                        Kau                               Kapahu          "                                                     180

                                                                        Hamakua         Kaunamanao  "                                                    -----

                                                                       

PAPA ALANUI O KONA.

Kaelemakule, Nahale a me Kaulawamaka.

NA MOHO ALII O MAUI.

L. A. Thurston a me J. Anderson

NA LUNAMAKAAINANA.

                                                                                                Wailuku - Akau Kanealii    "                     270

                                                                                                     "                Hema Edmonds  "                        208

                                                                                                Hana                     Iosepa      "         ----

                                                                                                Makawao             Kaluna     "              308

                                                                                                Lahaina               White       "           201

PAPA ALANU

                                                                                                Wailuku. Likikina       (Kohoia)   389

                                                                                                            "          Treadway                 "                      378.

                                                                                                            "          H. Center                  "                      326.

                                                                                                Lahaina,         Makekau                  "                      191

                                                                                                            "          G. Kauhi                   "                      168

                                                                                                            "          S Kaluakini              "                      153.

MOHO LUNAMAKAAINANA O MOLKAI

                                                                                                Haninu                                               (Kohoia)            10@

                                    MOHO ALII KAPAI.

                                                                                                Dryer                                      (Kohoia)          48

                 NA LUNAMAKAAINANA

                                                                                                Waimea. J. A. Akina   (Kohoia)               166

                                                                                                Koloa & Lihue Smith,                      "                      ----

                                                                                                Kawaihau, A. S. Wilcox      "                      165

Ma ka koho ana ma keia apana Koho o Kawaihau. Kauai, ua puka o I Kahilina ma ka apana o na kanaka Hawaii maoli. ko Wilcox hoa paio, a ma ka apana Pukiki o Kapea he 83 o A. S. Wilcox, a he 29 o I. Kahilina.

NU HOU KULOKO.

Ke olelo nei ka Aoao Hoomaemae, ina ka o na Alii a pau o ka Aoao Liberala ka i puka a haule o Buki. Wilikoki a me Akepoka, ina ka ua maikai loa. He hoike maopopo ana mai ia i ke kau o ko lakou weli i keia mau kanaka ekolu.

Ua minamina @@ loa ia ka puka ole @na o na Alii o ka aoao e kakooana i ka lahui oia hoi ke Aoao Hawaii Liberala. a he hoike ana mai no hoi ia i ke ko ole o ka iini o ka lahui o a hoi ke kumukanawai hou.

Ua hoopuka ae la kekakahi ka@a ka Hawaii i kona ninau ia ana aku owai la kana balota i koho ai ua hai ae oia ua koho oia i ka ! @ nanaka@inanan o ka aoao Liberala a @a koho nae oia i na Alii @ la Aoao Hoomaemae. E makana i@ mai ana @@ me kekahi mau @@i i @iha i ka opiuma