Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 386, 10 February 1892 — Page 2

Page PDF (1.15 MB)

This text was transcribed by:  Paulette Pullar
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

            I keia la ua hooko@uia aku o @. S. Smithies Esq., i Agena haawi i palapala ae mare, no ka Apana o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii.

            C. N. SPENCER,

            Kulana Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Feb. 1, 1892.           3t@-d.

 

            I keia la na hookol@ia aku o W. E. K. Maikai Esq., i Agena haawi palapala @ mare, no ka apana o Makawao, Mokupuni o Maui.

            C. N. SPENCER,

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kulaiaina, Feb. 1, 1892.           3ts-d.

 

KA LEO O KA LAHUI

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuka.

POAKOLU, FEBERUARI 10, 1892

NA KIAAINA.

            Ua oluolu i ka Moiwahine ka hookohu ana i keia mau keonimana malalo iho i mau Kiaaina; Ka Hon. W. H. Rice, Kiaaina no ka Mokupuni o Kauai; Hon. John Richardson, no ka Mokupuni o Maui; Hon. J. T. Baker, no ka Mokupuni o Hawaii.

 

KE KULANA KOHO BALOTA O NA AOAO I PUKA IHO NEI.

            Ma ka nana ana, a me ka makaikai ana ma ka la koho balota i hala aku la, ma na Apena koho o Honolulu nei, a me ka mokupuni holookoa o Oahu nei; a me na leta hoi kekahi a na makamaka mai na mokupuni mai ma ka hikina a ma ke komohana mai.

            Ua ike a hoomaopopo kakou, ua ahai ae ka Aoao Lahui Hawaii Liberala i ka hanohano o ka la, ma o ko lakou ano hoopono a hoopololei i na hana a ke Kanawai i kuhikuhi ai ma ia la, oia hoi, aole a lakou mau pahu rama e hoowalewale ana i ka noonoo o ke kanaka koho ma ka la koho, aole hoi he mau pohaku momi e hookaha ai ka maka a me ka @aau o ke kanaka i loaa na pono elua a ke Kanawai i kauoha ai.

            Ua ike @a, o ka rama a me ke dala, oia na maunu hoowalewale a ka Aoao Lahui Hoomaemae i hana ai ma ka la koho balota nei, ka poe hoi i kaena ae ia lakou iho, he poe aloha loa lakou i ka lahui Hawaii, ka aina, a me ko kakou Moiwahine me ko lakou hoike akea ana ae imua o ka lehulehu, ke hoao nei ka Aoao Liberala e hana i na hana apuka ma ka Apana Koho Ekolu o Honolulu nei, oia hoi na la a A@ipoka a me Dihuahama e aumeume ana no ka noho hanohano oia Apana?

            A heaha ka mea i ike ia ma ka la koho balota, ua hana anei o Akepoka i na @ana e hoohalahala ia ai poka i na@ kona koho ia ana i lunamakaainana no ia Apana?  Aole!  Aole loa!!  Aka, ua hele oia malalo o ke kaulike a me ka hoopono, a hiki i ka puana ia mai e na Papa Nana oia Apana Koho, ua eo ka lanakila ma kona aoao, a o ka poe i lu iho i na dala a lakou, me ka manao malaila e lanakila ai, ua pau aku la i ke puhi ia i ke ahi, a hoka ka manaolana no ka lanakila.

            Nolaila, ke haawi nei makou i ka mahalo a nui i ka poe i koho ma ka Aoao Liberala, no ko lakou kupaa i na hoowalewale a hiki i ka @ aloha i ka wel@

 

Imua no ka Aina Hanau.

            E ka poe aloha aina i'o a pau, ka poe hoi e ake ana e hoomau ia ke kuokoa o Hawaii nei, kona noho ana Aupuni Moi, a me kona hae nani.  Aohe wa e ae e iko ia ai ko oukou aloha, aka, o keia wa wale no, oiai hoi, o oukou o na Lunamakaainana a me na Alii i kohoia e ka lahui mai o a o o ka aina, aia wale iho no maluna o oukou ka hilinai o ka lahui no ka loaa he pono kaulike maluna o kakou.

            Ia oukou e komo aku ai iloko o ka Hale Ahaolelo, he mea pono ia oukou ke hoomanao ae, - "he aloha i'o au ia Hawaii ko'u aina makuahine, nolaila, aole au e hoolilo ana i a Puuloa no Amerika, a aole no hoi au e kokua ana i kela kuikahi hoolilo aina, a aole no hoi au e ae ana i ka hoopae ana ma i na limahana o Inia iloko o ka aina nei, a e kokua ana au e loaa ona Kumukanawai kaulike, a e kakoo no au e loaa na hana e holomua ai ka aina; a maluna o na kahua a me na kumuhana a ka Aoao Lahui Liberala, e kakoo ana au ia mau kumuhana a pau."

            Ina pela io ko oukou mau manao a pau e na hoa hanohano, alaila, e ola ana ka aina, ola ka lahui, a ola pu ka Nohoalii.  "A o ka pono ke hana ia a haule mai na lani."

 

Ka hopena o na hana a ka Aoao Aloha ma ka lehelehe.

            Ma ka Poaha nei, ka la mahope iho o ke koho balota ana, ua kaiehu aku la kekahi mau haku hana i ko lakou mau limahana.  O ka poe i kipaku ia, he poe Hawaii oiaio lakou, a o keia ka moho o ka aoao kue lahui i liki ai i ke aloha ia oe e Hawaii.  Oia nei ka ona nui o ke ala hao kaahi o Ewa, a ua nonohua loko i ka lokahi o na Hawaii oiaio mahope o W. C. Akepoka, a haule iho la hoi ua hoa paumeume nei o ka pahu balota.

            Nolaila, i mea e na ai o ka inaina a i awili pu ia hoi me na alina maewaewa o ka hilahila no kona haule ana iloko o ke opilopilo lepo a pii ka heka i na poohiwi, oia no ke kipaku aku i kona mau limahana, ka poe hoi i hoomanawanui i kana mau hana no na makahiki loihi i hala ae mahope.  Aole hoi o keia wale no, aka, o na paahana poola kekahi o kai o ka uwapo mokuahi Oceanica; a pela pu no hoi me ko na mahiko o na kua aku nei o kakou.

            A me keia kakou e ike ai i ke aloha lehelehe o keia poe, a aole he oiaio.  Nolaila, e ka lahui a e Hawaii aloha, oia ka hana a ka poe e ake nei e kinai make ia kakou, aka, he wa no e hoea mai ana e ike ia ai ke ano o ka hua o ka laau.

 

Hoomaikai i na Makaainana o Molokai Nui a Hina.

I ka Hon. Jno. E. Bush,

            Lunahooponopono a me Puuku o ka Nupepa KA OIAIO a me ka LEO O KA LAHUI, Aloha nui oe: -

            E oluolu oe e hookomo iho i nei wahi kanaenae aloha i o'u mau haku makaainana mai ka wai kaulana o Moaula i na pali, a hiki aku i na lai elua a ka manu kahi a ka makona i noho ai, a ki@i ma aku i na kini aloha e noho ana i ka aina o - ka ehaeha, nona ka heluna o hookahi haneri em elua (102) i koho mai ia'u iloko a na mahele @ 1892, oia @

            @ puni o Molokai, nona ka heluna he hookahi haneri me elua.

            Aloha nui oukou:-Mamuli o ko oukou hilinai ana me ko oukou noonoo maikai, he haawi aku nei au i kou hoomaikai palena ole ia oukou a pau.  A ke hoomaikai ae nei au i na Lani e hoomau i ka pono o ko kakou aina aloha, ka Moi a me ka lahuikanaka.

            Owau iho no o ka oukou kauwa hoolohe i na wa a pau.

            J. NAKAREKA.

            Ka oukou Moho i manaolana ai.

            Pukoo, Feb. 3, 1892.

 

PALAPALA HOOMAIKAI

            I na hea makaainana mai Maunalu@a hiki i Moanalua, o ka hanohano nui a oukou i hpoili mai nei maluna o makou, mamuli o ko oukou koho ana ia makou a puka, he hoike ana mai ia i ko oukou hilinai ia makou, mamuli o ko oukou wae ana me ke akahele loa i na inoa a oukou i manao ai mailoko mai o ka huina i pai ia ma ka balota no ka Papa Alanui.

            Ke haawi nei makou i ko makou mau hoomaikai palena 'ole no keia haawina a oukou i kau mai nei maluna o makou, a he hanohano kamahao hoi i loaa i kela a me keia kanaka ka loaa, ana o na haawina hilinai ia e ka lehulehu, e like me ko ka lehulehu hilinai ana mai ia makou, pela mako@ e hilinai aku ai maluna o ka lehulehu, a e hana ka pono kaulike no ka lehulehu mamuli o ka hana ana i na alanui ma na palena o keia Apana, e like me ia i hoakakaia ma ke kanawai.  E kiai makaala no makou i ka wai@ ai o ka lehulehu i waihoia mai iloko o ko makou lima.

            Ka oukou mau kauwa haahaa.

            S. E. Dwight,

            Sam. Mahelona,

            Abraham Fernandez.

 

NA HOOMAKEAKA O KA LA KOHO BALOTA.

            (Mai ko Makou Kiu Kaahele Mai.)

            Mahope iho o ka la koho balota i hala aku la, a oiai hoi ka Makai Kiu i haalele aku ai i kona keena hana no ka hoolohelohe ana i na mea hou o ka la i hala iho.

            Maalo ae la oia ma ka aoao makai o ka Hale Kuai Rama Heleuma aia hoi, e piha ana ka hale inu rama i na kanaka o kela a me keia @no, a iwaena o ka pohai o keia poe e puuluulu nei, i hooheno ae ai kekahi o lakou, i ka i ana ae:

            E kuu mau hoaloha o ka la luu loli, he mea pahaohao paha ko oukou lohe ana aku i keia mau mea hoonanea mai a'u aku, ina no hoi paha oukou e hoolehe mai ana la.

            Pela io ka hoi, oia no ka hei ka mea lealea ia oe la, heaha hei kou moa i kamailio ole mai mamua aku nei.

            I kali hie paha au a akaka pono ae na alii a me na lunamakaainana i puka iho nei, alaila au hoike aku.

            I keia wa i huli pono mai ke alo o ua poe nei, a ia wa no hoi oia i pan@ aku ai ponoi:

            Eia hoi paha la, o na inoa a pau i hookumu ia me ka huaolelo Samuela, he poe wale no lakou i hoopomaikai ia me ka laki.

            P@ maopopo ai ia @ Samuela?

            M@ la.

            E nana ae ia Samuela @ Kuhina no ko na Aina E, Samuela K. Paa a me Samuela K. Aki he mau lunamakaainana, o Samuela Wilikoki he Makai Nui no Kauai, a o Samuela Hookano he Lunahelu no Ewa a me Waianae; aole anei hoi ia he poe inoa laki iho la ia la e hahai mau ia ana e ka pomaikai.

            I keia wa i akaaka ae ai na poe nei, a pa@e mai la kekahi o lakou, i ka i ana mai:

            Manao au, aole e loaa hou ia oe kekahi mau ino laki heu aku mawaho ae o keia mau inoa au i hoike ae nei:

            Aole ka hoi e nana aku ou mau maka i na ohana Wilikoki, a e nana mai oe a apono iho.

            He elua mau Wilikoki i lilo ae nei i mau lunamakaainana; he hookahi he Maheleolelo no ke Aupuni; he hookahi he Kakauolelo no ka Papa Ola, he hookahi he 'Lii Ahaolelo, a he lehulehu wale aku.

            Me keia mau panai la ea, ke manao nei au, ua lawa aku la paha na hoikeike ana ma ko'u aoao, no na inoa i uhai mau ia e ka laki a me ka pomaikai, nolaila, e manao ana au e hoololi i ko'u inoa a e kapa ana au i ko'u inoa i Samuela, a i ole i Wilikoki.

            A hu ae la ko lakou aka no keia mau hooheno a ka Makai Kiu.

 

NU HOU KULOKO.

 

            Ma ka Hotele Hawaii ka Bana kahi i kaulele ai i ka po nei.

 

            He mau wahi kulu paka ua ko ka la inehinei.

 

            Na pena hou ia ka puoa o ka Halealii.

 

            Ma ka hora 10 o nehinei, i niau aku ai ka mahimahi o Kona-kai-opua-i-ka-lai.

 

            E haawi ana ka Bana Puhi Ohe he puhi ohe po mahina konane i na la a pau o keia pule, e hoomaka ana mai keia po Poakahi iho nei.

 

            Mawaho ae nei o Daimana Hila kekahi wahi moku kuna malihini kahi i pokakaa mai ai i kela mau la aku nei.

 

            Ma ke koho balota i mala@aia ai ma na apana koho a puni ka Pae Aina, ua lohea ke paewaewa o kekahi mau apana koho.

 

            E malama ia ana ke kudala o na o na aina o ka Moi Kalakaua i make, ma ka hale kudala o Mogana i ka Poaono ae nei.

 

            Ua like ka LEO O KA LAHUI me he akua lapu la i ka poe o ka poai Hoomaemae Hemolele.  Nauki ka mea hewa i ka mea o hai ana i ka oiaio.

 

            I keia la e ku mai ai ka mokuahi Kinau mai Hawaii mai, a maluna ona e lohe maopopo ia mai ai ka puka o Hoapili, Young me Iosepa.

 

            Ma ka Poakahi nei i holo aku ai no Kauai o Lunakanawai Dole me ka Hope Loio Kulina, no ka malama ana @ ke K@u Ki@re ma ia Mokupuni.

 

            I keia @ la @ ikeia nei, he mea @

 

            @ kena @ o kena ola kin@.

 

            Eia ma ke awa lai o K@ nei, he mokukaua Beritania nona ka inoa hooheno i oleloia, "M@," a ke hoopiha mai @ i kona opu me ka lana@u a pahee aku no kona alahele m@ana.

 

            E nana ae e na makamaka i ka hoolaha kuai hoopoho nui o K@ a me @na ma ka aoao ekolu o ka kakou p@pa.  E nana ae ma k@ laua hale kuai ma Alanui Papu, a e wae no oukou iho.

            Eia ke nei a kekahi @ ea holo balota i kekahi, "ua haula mai nei au, a i hele mai nei au ia oe i ka mea i puk@ i wahi hana @a'u;" a @ ka pane i loaa mai, - E hele iwaho o Pawaa.  Auwe, aloha ino.

           

            Ua makemakeia na hoa a pau o ke Komite Elel@ o ka @ Lahui Hawaii Liberala e hiki kino ae ma ka Robikana Hale i ka hora 12 o keia la, Feberuari 10 , 1892, kihi o alanui Nuuanu a me Moi.

            Ma ke kauoha.  John E. Bush, Peresidena.

 

            I ke ahiahi liula o nehinei i aiau kolonahe aku ai keia mau mokuahi ekolu no ko lakou mau awa i maa mau, Hawaii no Hakalau me Honomu; Waialeaie no Hanamaulu me Kilauea; Mikahala n@ kekahi mau awa o Kauai o Mano.

 

            Ua lohe mai makou ua nui ka lilo o ka pee pili mahope o na moho hoomaemae o Koolauloa me Koolaupoko.  He malihini no paha no keia poe mea dala ia Wilikoki a me Buki na kanaka i ohohia ia o ka lahui.

 

            Ua haule iho kekahi makamaka mailuna o ka papahele o ka mokuahi Mikahala a i kona lua o lalo, ma ke kakahiaka o ka Poakahi iho nei, a ua hoihoi ia mai ma kona home ma Niuhelewai.  Ua lohe mai makou, ke pii ae nei kona maha.

 

            E haawi ana o Mrs. E Gray he aha mele nui maloko o ka Hale Mele Hou, ke hiki aku i ka la 27 o keia mahina.  E hoohanohano pu ae ana na keiki o ka Bana Puhi Ohe Hawaii i ke anaina.  E hoonane ae e ike i ka po @ea o Halalii.

 

            Ua hoohiwahiwa ae kahi moku kuna Alice T Cooke me na h@e like ole o na ano a pau i ka Poakahi nei, no ka hoohanohano ana i ka la hanau o ke kaikamahine a Mr. C. M. Cooke.  Ua piha na makahiki he 4 a nona mai no ka inoa i kapa ia ai ka inoa o keia wahi moku.

 

            Ua lohe ia mai, ua kuai aku la o Bell me Da@ i ko laua moku holo lealea Beagle i Tahiki.  O na haole keia i hole malu mai ai mai Sidan@ me ka puu dala a hoopii ia iho nei e keia aupuni a lilo ai na ki, o ua mau haole la i ka ua Kipuupuu @ Waimea.

 

            M@ ke alanui pali o Nuuanu, ua pakele iho la ke ola o kekahi opio mai like me kela lapaua i haule ai a make loa.  Ua haule no nae oia no 25 k@ a mamuli @ k@.