Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 390, 16 February 1892 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

            I keia la, ua hookonuia aku o D. H. Kaa@lau Esq. i agena hooiaio palapala Kepa no ka apana o Kohala Akau, mokupuni o Hawaii. Hope no G. P. Kamauoha i waiho mai.

C.  N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina. Feb. 15, 1892.

feb 3ts

            I KULIKE ai me ka Pauku i, Mo@@@ XXXV @ na Kanawai @ 1888, a nolaila, i keia la e hoolilo aku ana au i kekahi apana aina Aupuni ma Waianae. Mokupuni o Oahu. i PA AUPUNI. i loaa ai kahi e hoopaa ai i na holoholona helehewaa pau o ia apana, ma o kekahi apana aina Pa Aupuni mua la. a e ike ia na palena penei.

            Ma ka akau o ka Halelio o ka Hui o Waianae, ma ka hema hoi o ke Kuleana o Kaialiilii no Manuhiwa, a ma ka hikina o ke alanui aupuni, ma ke komohana o Pahoa, apana 3.

            A, I KULIKE ai hoi me ka Pauku 2 o ka Mokuna XXXV, o na Kanawai o 1888.

            I keia la, ke hoohoku aku nei au ia Mr. H. D. Johnson, i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni o Waianae, Oahu.

C. N. SPENCER.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina. Feb 15, 1892.

389-d 3ts.

 

NA AINA HOME MA PUNA.

HAWAII.

            Ma keia la, ke hoolaha ia aku nei:--

            I           O kela mau apana aina he 16 ma Kaohe, Puna, Hawaii, ua makaukau no ka hoolilo ana aku i ka poe makemake mai ana e loaa ia lakou na aina home e noho ai.

            II         Ua hiki no ke ike ia na kii o keia mau apana aina ma ke Keena Aina o ke Keena Kalaiaina ma Honolulu, a i ole ma ke keena o J. E. Elderts, ma Kapoho, Puna, Hawaii.

            III        Na J. E. Elderts no e kuhikuhi aku i na apana aina i kela a me keia mea e makemake mai ana e ike, a no ia hana ana, ua kuleana oia e uku ia $1.00 mai ka mea e makemake ana i na apana aina.

            IV        O na kanaka a pau e makemake ana i na apana aina, e ui mai no lakou i ke Kuhina Kalaiaina, ma kekahi palapala i pai-hakaha kaia e loaa waie mai ana mai a J. E. Elderts mai.

            V         Aole e noonoo ia kekahi nonoi mai kekahi mea mai e noho ona aina.

            VI        O ka poe wale no i piha na makahiki ke ae ia e nonoi mai.

            VII      E haawi ia no iloko o umi makahiki e uku ia ai ka aina. a iloko o ia manawa. ua knu ia ka aina mai na auhau aku.

            VIII     E kukulu hoi oia i hale noho nona maluna o ka aina iloko o hookahi makahiki. a e  hoomaka @@i e noho maloko o ia hale, a e ho@@ u aku i ke koena o umi makahiki.

            IX        E hoopuni hoi oia i ka aina me kekahi paku ilo iloko o ekolu makahiki.

            X         E uku hoi ola ma ka hapaha makahiki mamua o ka ukupanee, maluna o ke koena i uku ole ia o @ a@mukuai, ma ka 5 pa-keneta, I @ hiki no hoi i ka mea kuai ke hookaa @au, a i kekahi hapa paha o ke kumukuai i kela a me keia manana, a i ka mea noho ole e oke ia ka ukupanee.

            XI        Aole e hiki e hoolilo ia aku ka aelike mua, a aole no hoi e hiki ka aina ke kuai ia, aia a pau mua na olelo aelike i ka hooko ia.

            XII      O ka haule ana o ka hooko ia ana o na kumu i aelike ia, he mea no ia e hoolilo wale ia ni o ka aina.

C. N. SPENCER

Kuhina Kaliaina.

Keena Kalai@ina Feb 11, 1892.

feb 15 4ts

 

            Ua hookuhuia aku i keia la o Jno. L. Kaulukou, i Notari no ka lehulehu, no ka Aha Hookolokolo Ekahi o keia Aupuni.

C. N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina

KEENA KALIANA. Feb. 10, 1892

            feb11-3ts.

 

            I keia la ua hookunia aku o Jno. S. Smithies Esq., i Agena haawi palapala @a man@ no ka Apana o Kahaia Akau, @okup@ni o Hawaii.

C. N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalalaina: Feb. 1, 1892. 3tsd.

 

            I keia la, ua hookohula aku o W. E. K. Maikai Esq., i Agena haawi palapala a e mare. no ka apana o Makawao, Mokupuni o Maui.

C. N. SPENCER

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalalaina: Feb. 1, 1892. 3tsd.

 

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH.

@@uahooponopono a me Puuka.

POALUA, FEBERUARI 16, 1892.

KA PAPA ALANUI.

            He minamina makou i ka lohe ana i ka uluulu ia o na hoa o ka Papa Alanui ina nae he oiaio. I keia wa ua hooholo lakou o Mr. Chas. Dwight ka Luna Alanui. I keia mau la aku nei ua kue kekahi mau hoa ia Charles Dwight, a hiki i ka hooholo ana o ka Luna Hoomalu e kokua i ka inoa o Wm. Kamaki, ia wa, i loli hou mai ai na hoa o ua Papa la. He Hawaii o Chas. Dwight, a ke kaunui aku nei makou e lanakila oia maluna o na hopohopo ia nona. Ua maopopoia makou o Wm. Kamaki, he oi aku o kona makaukau hana, mamua o kekahi poe o ae, aka, ua lohe mai makou, ua kue ia oia e kekahi mau wahine o ka Papa Alanui

KA AOAO LIBERALA.

            Mai na lono i hoea mai, mai na leta mai ka poe i koho ia he mau hoa n@ ka Hale Ahaolelo o ka 1892. ua oluolu ia makou, ka puana ana ae i keia wa, eia ka hapanui me kakou, ma na ninau nui i kukulu ia ma ka Papa Hana a ka Aoao Lahui Hawaii Liberala i hoolaha ai a nuni ka aina. He manaolana mau ko makou, o na Hawaii i kohoia e ka lahui, a i loaa ka noho Lunamakaainana ma ko lakou koho ana, aole a lakou alanui kalaiaina a ae, oia hookahi waie no e like me ia i kalai ia ma ke Kumukalaiama o ka Aoao Lahui Hawaii Liberala.

            No keia kumu, e like me na hoike ana, ke hilinai nei no makou e loaa ana no he mau kakoo ia o ma makemake o ka lahui, a ina aole na Hawaii i kohoia mamuli o na hili nai o ka lahui e hana ana i ko lakou makemake, alaila, he kupono no e kau ia na haawina hoopai mai ka lahui Hawaii ponoi mai me le kali ole, a me kekanalua ole hoi ma ka aoao o ka iahui. Oia iho la no na hana e pau ai ka muhee a me ka hoopunipuni ia o ka lahui, o ke kuonoono o na ao anua mai a lakou mai, alaila bono ke kolohe.

He Hiena a Makou i Leo ae ai.

            Ua wanana ae ka Hon. J. E. Bush ma kekahi halamai ma ka Hale Paikau, ina aole o Keoni Kamaki @ me Kamuela Paka e akahele a e hoopololei i ka laua mau hana i keia lahui, he la no e hiki mai ana e hoohaule ia ai laua e ka aoao o na haole a laua e kokua nei. Ua hiki mai ka ouii a eia ke houmamalu nei i keia mau la, maluna o keia mau hoaloha o kakou. Ua huki ia aku la o Kamuela no Waimea. e na hoa hui o ka Beneko o Bihopa, a me ko Spreckels. Samuel Damon a me Wm. G. Irwin. A ke naueue nei hoi ke kulana o na mahiko apau, a o ka hoohui wale no me Amerika ko lakou kumu e ola ai.

KE ANO LOLI WALE O KE

AUPUNI MOI O HAWAII.

[HELU 1.]

            Ua ao mai ka Baibala ia kakou he munawa e ahe au ko na mea a pau. He wa e hanau ai, a he wa e make ai; he wa e hauoli ai, a he wa e kanikau ai. He mea keia i kamailio i@ e pili ana no ke kanaka; aka, he pili no nae keia mau ano i na lahui a me na mamo o kanaka. He manawa pouli a hupo no hoi kekahi o ka noho ana o na kanaka, i ka wa uuku o ka ike o na makaainana a kupono hoi i ka hoomalu ana a ka lima oolea o ka mana koikei nana e paa mai i na manao rula ole o ke kanaka. a alakai aku hoi i ko lakou mau ikaika ao ole ia ma na alanui o ka palekana a me ka pomaikai. He mea hauoli no ia lahui ka loaa ana o kekahi kanaka i like ke ano me ko Kamahemeha Ekahi, nana e alakai pono ka lehulehu kanaka oiai ka lahui e pohala ae ana mai kona noho ana pouli a e nee aku ana i ke ano hou aku. Na Kamehameha o Hawaii nei i hoohui i na 'Lii e kuee ana i lilo i hookahi, a loaa ai ka maluhia a me ka noho rula ana, a e ku ai hoi ka noho moi o Hawaii maluna o ke kahua paa.

            Mahope mai. i ka wa o ka lahui i pii ae ai ma ke kulana malamalama, hoonaauao ia, a maamaa hoi i ka moolelo o naaina e aku, e noi ana e komo mai lakou iloko o na lawelawe aupuni ana. Ma keia wa, ua pomaikai hou no hoi ka aina, i ka loaa ana o kekahi alii e like me ko Kaukeaouli ano, a me kona mau hope mai, na alii i hoomaopopo i ke ano o na hoailona o ke au e hoea mai ana. Ua apo aku lakou i na ano o ke au hou a ua hooulu ae i ka pomaikai o ka lahui i ko lakou au. me ka malama mau ia o ka pono kaulike o na mea a pau, me ka hoehaeha ole hoi i ka naau o na lahuikanaka e noho pu ana me kakou. a me ka wawahi ole ia o ka maluhia o ka aina.

            Aka, ke nee mau nei ka noho ana o ke ao ma ke ala o ka holomua, a iloko o ko kakou la eia ke ulu nui nei na kalai aina ana. Ke pii mau nei na manao liberala a me na manao holomua. e pili ana i ka pono o ka lehulehu, i na hai a a na mana aupuni a me na hana i kupono i ke aupuni. Ke ikea nei keia mau mea a ua komo iloko o ka lahui. O ka huaolelo a ke kiai ouli o keia wa. oia no keia "holomua." E nee ana na aupuni a me na lahui imua, a i ole, e nee imua e like me ke ko ana a ke au o ka holomua, alaila, e haule hope ana. He mea hiki ole ke k@ malie, a he poino hoi ka hoi hope ana.

            K@ko @ ko Kamehameha manawa. ua ike ia no ke kupono o kana mau hookeie aupuni lima ikaika ana, a mahope mai hoi ka loli ana o ia mau hana a malalo o ka hana rula e like me ko na aupuni malamalama. Ua pono ka l@@ @@@ mai keia mana a ka hookol@ aupuni Moi ana, malalo o ke Kumukanawai mahope mai, a ua l@li heu maluna o ka noe malie ana o ka naauao o ka lehulehu, a hiki i ke ko ana o na loli i kupono e like me ka malamalama a naauao kupono ana o ka lahui. Aka, mamuli o keia mau loli i kona ia e ka naauao a me ka pii ana o ka malamalama iwaena o keia lahui iloko o kanaha makahiki i hala. aole anei ua hiki hou mai ka manawa kupono i keia lahui ke nee hou aku imua, a maluna ae o kona kulana aupuni e hookele ia nei i keia wa? aole anei ko kakou aupuni e ku nei i keia wa, maluna o ke kahua e olelo ia nei "aole e hewa na hana ana a ke poo aupuni," a ma ia ano aole hoi e kuiki i na koikoi @ kana mau hana i hana ai malalo o ke kanawai, aole anei i kupono i keia wa e nee hou aku imua a e hoomaikai hou ia ae? Ma kona ano aupuni e ku nei i keia wa, aole anei, e like me ke an o Kamehameha, he kupono e hoopii hou ia ae ko kakou nohe ana ma ke kahua keikie, a palaha hou ae, e loaa ai ka pono i oi ae no ka noho ana o ka lahui? He kupono no i ka lehulehu, i keia au malamalama e naauao. e noonoo, e hoomalamalamo ia lakou ihe e waele i na auo kuhihewa o ka wa kahiko, e kapae i na hana a me na manao hupou a pilikino kuhihewa, na manao lili lahui a me na mea e ae e hoolauwili ai i ko lakou noonoo kanaka ana mamua. E hoomaopopo kakou i ka mea e ikea nei, a e hana ia nei ma keia poepoe honua e hoopuni nei ia kakou. E hoomaopopo no hoi kakou ma na noonoo ana, o ka mea mua e hoomaopopo ia, oia no ka pono a me ka pomaikai nui e ili ana i ka hapa nui o na kanaka o ka aina. a i ko kakou ike ana i ka mea kupono, alaila, e hahai kakou ma ia moali, me ke akahai a me ka oluolu, aka, me ka hoomau nae me ka hope ole.

UA ONI, UA KELA

KE

Ahi o Anaki!

HE LEO HOOMAIKAI I KA POE

KOHO BALOTA O KA APA-

NA KOHO BALOTA O

WAIMEA, KAUAI.

E KALEO O KA LAHUI, Aloha oe:--

            E oluolu oe e kukala ae i ko'u hoomaikai nui i o'u mau haku makaainana a pau e noho ana mai Kalaheokahi, nona ka pohaku hum@ Ahuula, a i kamaaina i na keiki aloalo kuaua o ia aina i kaulana nona ka makani he Kiua-nu, nau e Kalaheo ka leo hoounauna ia'u, ua @awa ia na'u e hana; a nolaila, e ae mai i ka'u mau hoomaikai ana la oe, ina no aole i kahapea (X) ma ka akau o ko'u inoa maluna o ka balota, ua hiki no, no ka mea, aole nau ia, aka na ke kuhihewa iloko ou i ke kao i a@bhu a huna malalo o ka @anu hipa.

            E Wahiawa ' E Wahiawa koi e!! Ia oe ua kohi kelekele a ka makani he Puukulu, he ekolu makou me ia mau koa o kakou iluna o ke kahua holo balota me na inoa maluna o ka balota, aka. nau a na oukou e na keiki kamaaina o Wahiawa a me ke kupa noho auu @ Maialoa, hou i @@@ ae i ho'u @@@@ pea ihe la me @a hooh@@@@@@ E kala hoi kou iho a hou@@@@ ola, nau ne ka hoi i w@@@ @ @@@ pulapula, a hooholo he A@@@ @@@@ kaulana no Nomilu. Nuu'a @@@@ Awa momona e Wahiawa, mai @@@ uka a ke kai; a e oluolu oe e @@@ aku i ka'u mau hoomaikai @@@ @@ oe, ina no aole oe i kahapea ma @@@ akau o ko'u inoa ma ka balota, @@ hiki no, no ka mea, aole nau ia aka, na ke kuhihewa i ka Puhi @ ke ale ua ahu ka olo, aia ne@ @@@ ka aluaolu wale no kahi mom@@@@. Ma ko'u ano he kauwa nau, o p@@@oe e hoounauna mai ia'u.

            Ia o@ mai e Hanapepe, n@@@ @@ keiki kaulana i ka paka @@@ @ walea ana i ka makani he A@@, @ nou ka wailele kaulana o Manawa@-opuna , a nau i hii maikai ka pu@@@ balota o ka mahele ekahi o @@ Apana Koho o Waimea, Kauai, @@@, ma ka la 8 iho nei o Feber@@@@, a nau i hoolilo i kekahi mohe he@@ balota i puhi na'u e alualu ai. N@@@ no ka nui o kou lokomaikai @@ @@ kahapea ana he 1 ka puka @@@@nuku mamua o'u. Aole no hei @@ e huli hoino wale aku ana la oe @ Hanapepe mai ka uka a ke kai, @@ ka olelo ana, he hohe wale, a @@ hoopili wale, no ka mea, no oukou no ko oukou noho ana me ko oukou mau mea a pau; a o ka'u i hana ai e Hanapepe, no Mr. K.___. ua lawa ia no ka makana ana aku-i l@@ koena opala i'a i koe o Kapaau, m@i Kohala mai. A o ka'u wale no @ noi aku ia oe e H@@pepe luna a me Hanapepe lalo, e oluolu oe e lawe aku i ka'u mau hoomaikai ana he nui, ma ke ano he kauwa au nau, a e hoohana mai ia'u e pono ai, no ka mea, ua huahuai mai ka wai awaawa mailoko mai o ka punawai puna i manaoia, au i kuhihewa ai. Ua hiki no, he @@@ ana ia na ka laau loa.

            Ia oe e Waimea, aia iloko ou @@ wai kaulana elua, a o oe no hoi h@ kikowaena i hui ia ai ka ikai@@ balota; aka, nau nae i papahi @@ maluna o'u i ka lei o ka lanakila kamahao me na pua rose he 32, @ he like no nae ko oukou ala ia'iu me na pua hala he 48: kahapea o@@ i ko'u inoa, no ka mea, o oukou no na kupa a kamaaina o ka Waiulailiahi nei. a me ka Ua Kapa@@hou, ua kuilima ia e kakou ka makani anu he Waipoo; a nolaila, ua @@@pao aku nei oe a Waimea uka, Waimea kai, a me Waimea h@@a i @@@ o ke kuewa Alopeka Piliwale o K@hala opeapea puhia wale ia mei e @@ makani he lauwili, e ole no ka lauwili he lima i m@a i ke kohikohi kupaiala a hawahawa ia Uhunuimaikai o Koloa, kahi kahi kau a ke kolea uauma hulu ole A.

            E Waimea nui. Waimea iki, a e Waimea holookoa no a pau, @ @@ mai oukou ia'u e hoolauna aku @@ me oukou i ke'u hoomaikai ana h@ nui, mai ka poe o oukou i kehap@@ ole i ko'u inoa. ua haku no oukou a pau maluna o'u me ka p@@ i kahapea pu i ko'u inoa; a nolaila, i haku oukou no'u, a i kauwa hei au na oukou. E kena a e hoouma@@@ mai ka oukou ia'u, a o ka hana ka'u no oukou a me a'u. Aka, @@ ko oukou ike a kamaaina ana i @@ laau hua ma kona hu@ iho, a peia i puali ai ka hau nui @ ka hau iki, a he iki ulu iho ia @ana e ko ke @@ kuhua i@a.

            Me oe e Kekaha i ka makani he Moeahua, a me Man@ i ke ahe a k@ Naulu, me ko olua mau keiki @@@ hoomaikai mai ka poe i k@@@ @ ko@o ole ia'u, ua like no me Limunei no olua au i ku ai ka@@@ @ @@