Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 418, 25 March 1892 — Page 1

Page PDF (988.78 KB)

This text was transcribed by:  E K Soares
This work is dedicated to:  Juju

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

Buke II                                                HONOLULU MARAKI 23, 1892.                                       Helu @@@

 

HE MOOLELO

NO KE KEIKIALII

AWAREDA!

a me

KA UI LEILA

o Noremadi

(Kakauia ao Ka Leo)

 

MOKUNA III

Ka mea huna pohihihi i hunakele

ia iloko o ka umauma o ke

kanaka make.

            O ka'u wahi mea wale no o ike nei, he hae eleele me ke kiko ulaula mawaena konu, wahi a ke keikialii.

            Ua lawa e kuu keiki, wahi a ka moi Koratina, mo ke keehi ino ana o kona wawae akau iluna o ka papahele me ka ikaika.

            O Wolefa kela, ka moi pakaha o Denemaka.

            Oi ina o ko'u mau la ikaika, ua hiki loa ia'u ke paani iaia me he Oopoki la i ka iole; aka aole no au o ne aku ana iaia o hele mai e kanu i kona hae eleele maluna o ka umauma aloha o Noremade nei, no ka mea, aole au i make, a e ike ana hoi oia ia mea ke hiki mai.

            Nana oe o kuu keiki, ke holo polelei mai la lakou no Wovela aloha nei.

            Ke ole au o kuhihewa, aia ma kahi o ka olua tausani ka nei o kona mau kanaka.

            Aole anei pela kou manao o kou keiki?

            No keia aiona a ka makuakane helu aku la ua Avareda nei a kala i na moku a pau he iwakalua no lakou na kanaka ma kana koho aku aole i ai aku maluoa o ka haneri a me kka kanawalu; a me kana hoonoonoho pono ana, hooholo iho la eia aole no i mamao loa ke koho a kona makuakane mai ka oiaio mai ana i koho ai.

            Ma ka nana aku i haki a na moku o motio p@@@ ana, o hoae ana ka enemi ma na ano a pau e pae @ ma kahi maikai a kupono loa no ka lele kaua ana mai.

            E hookuu aku ia lakou e pae mai ma kahi a lakou i makemake ai, wahi a ka moi Koratina i kamailio ae ai imua o kana keiki, oini oia e oana pono ana i kahi o ka ihu a ko lakou mau auwaa e kali ana, a o ka kaua hana wale no ma ko kaua aono, oia ko kaua hoomakaukau ana no ko lakou hiki mai.

            I ka nana aku, e pae mai ana no lakou ma ua kapakai akau o ka ai ua nei wahi a Avareda.

            Malaila ka apiki loa, aka, aole o kaua kuleana ma ia mea.  Ina lakou e pae ana malaila, e h@kalia loa ana ko lakou hiki ana mai i ke kulanakauhale nei, a aole no hoi a lakou alanui maalahi e ae e hiki ai i Wavele nei, koe wale no ko lakou komo ana mai mawaena o na Pali Mahae.

            Auwe! makemake maoli au l@a eiia ko mau nei ko Korrana ola aha, ka lua ole o ka'u mau ala@ni ka@lana o ke kau i hala ae wahi hou a ka moi i hoomau mai ai me na helehelena kaumaha, a o kona leo haalulu hoi e hoike mai ana i mea hookahi.

            Mai kaomaha oe nona, wahi a ke keikialii no ka mea aole au i make; a ua hiki loa hoi ia'u ma na ano a pau, ke hoopiha maikai i ke kulana i hoohakahakaia mamuli o kona make ana.

            Auwe, e kuu keiki, wahi hou a ka moi, me ka luli i@@ ana o kona po'o aole oe i ike i na hana koa a kaulana a Korana i hana ai no'u oiai kona mau la e ola ana.

            Ma kana pau oaina a pau, he koa maopopo oia me ka makau ole, a o na iniha noonoo a pau iloko ona, ua like ia me ko kekahi liona opio ka wiwo ole, a mawaho ae o ia mau mea, e halihali mau mai ana no hoi kana mau hauna pahikaua e hoomoe ai maluna o ka enemi iloko o ke kahua kana, i na manaolana a pau no ka lanakila, a pala au i aloha ai ia Kamila a me ka laua kaikamahine a hiki i keia wa.

            Aka, he mea makahewa no kaha ko kau hoohala manawa wale no mea nei, nolaila e iho oe me ka awiwi, a haawi koke aku i ke kauoha i kou mau naita no ke @@@ ana aku i na enemi; a ina a loaa aku ia oe o Karewada, e hoihoi aku oi iaia i ilam@k@ no ka mahele o na naita o ka laau kakaka.

            A owau nei, e hele no au o kauoha i kekahi mea e pili mai ilona nei no ka nana pono ana i kahi a na enemi e nee mai ai, a nana o hoike mai ia kakou i ke kulana o ka enemi i kela a me keia manawa e nee aku nei.

            I ha@@lia no a pau keia mau olelo a ka moi Koratina, iho aku la na Avareda nei ilalo me ka awiwi nui, a haawi aku la i ke kauoha no ko ka naita Karewada @@@ ana mai imua ona; a oiai ka @ele ma ke eia me kana kauoha  @@li hou ae la oia a hoauna aka la i kekahi o kona mau naita kiai kino no kahi o Kamila ma, no ka lawe ana mai iaia a me ko kona hale a pau no ka halealii; malia paha o iho mai ka poe Denemaka ma ia kukulu o ka aina o ko lakou loaa koke mai no ia e noho pono aku ana mamua o na pukaihu.

            I ka pau ana o keia mau kauoha elua, huli ae la ua Avareda nei a hoonohonoho aku la i kona mau naita, me ka n@@ini @na i na olelo hoolana maloko o ko makou @@ku pepeiao, a @@ hooho llike mai lakou e ola mau pua a o ko Noremadi @@@ @ @ @@@@@ aku ia hanauna aku.

            Aole no hoi he nei loa ko ke kai kiahi mau naita, aka @@e na luna no ko lakou helona no ka haawi ana i kekaoi paio hahana loa o elua hora me ka poe Denemaka, a oiai he lahui puni kana keia poe Nnoremadi mai ko lakou mau kupuna mai nolaila he manawa ole ua piha pu ae la ka pa alii me na kanaka aloha aina, no ka hele ana i ke kaua o ko lakou aina makuahine iho.

            Ae, e like me ka hikiwawe o ka olapa ana o ka uila ma ka hikina, a ike ia kona malamalama @@@ ke komohana, pela iho la ka hikiwawe o ka holo papa ana aku o ka lohe no ka hoea ana mai o ka noe Denemaka ma na pe'a a pau o Noremaki e pii ana ma na poo a e iho ana hoi ma na kahawai.

            Nolaila, i ka wa a na o le o ke kukala kaua o wawalu hele ana mai na paia mai o ka nale kakela, ua iho awai mai la na oiwi ponoi o ka aina.

            Me na laau iho, na palekaua, na koikaua a me na lako kaua a pau o komo ana iloko o keia hoo@@kaua, no ka hoao @@@@ i ko lakou la@@ me na enemi i hooma@@ ai ke kuokoa o ko lakou aina mauahine.

            A iloko e hookahi h@@@ wale no, aia hoi ua makaukau pono ae la @@ kaua a he hora hou iho, ua loaa kou mai la ko elima heneri no ka hoopuipui ana i ka poo m@@.

            I ka loaa ana o keia heluna mahuaana i ka moi Keratina, loaa mai la ka lohe mai luna mai o ka aleo, na pae ae la na auwaa o ka enemi ma kahi kaikuono aole i ei aku mamua o hookahi le@@ ka mamao mai ke ka@@@@@ aku.

            Aole no hoi i Kulia mahope iho o keia lono mua, loaa hou mai la ka lono hou, ua oi aku mamua o ka elua tausani ka nui o na enemi.

            I ka loaa ana mai o keia lono hope huli ae la ka moi Koratina imua o kona mau naita a haawi aku la i kekahi mau huaolelo hoolana e like me ia malalo iho:

            E na naita puuwai ahi o Noremade @@@ eia na kepolo o Denemaka ke lelo kaua mai nei maluna o kakou, malalo o ke alakai ana a Wolefa o ka Pale Umauma Ulaula, ko lakou @ mo@ nolaila e ae aku anei kakou ia lakou e hana mai pela malua o ko kakou ni@a hanau?

            He @@@ koa kaulana keia Wolefa o Denemaka a pela no hoi @@ kona mau naita a kakou i lohe wale ai; @@@@@ @ @ aku anei kakou e h@@ mai lakou i ka lepo maemae o keia aina maluhia, me ka hoolilo ana i keia aina nani i home hauoli no kakou, a o kakou hoi na kupa ponoi o ka aina, e lilo i poe kauwa?

            E like me ka hakui ana o kekahi hokili pamalo o ka malama o Ikuwa pela iho la na lo@ haole o na makaainana olowalu like mai ai ma o a ma@nei, me ko lakou mau  leo hooho kaua e haehae ana i ka lewa anuu.

            Ma ke kumu o ke kiekiena kahi i elieli kulana ai ka haleahi e @uli pono ana i ke kukulu akau o ha aina, he kahua palahalaha akea ia e waiho hamama ana nona na milo elua a oi ka loihi mai kahakai mai a hoaa i ka ululaau ma ka aoao hikina, a o koka akea ua makea paii aku maluna o ka hapalua milo.

            A oiai o Korewada no ke kulana-kauhale o o Wavela no ka ohi hou ana i po@ kea @@@ ao ka hoopuipui hou ana aku i ko kakou kalaau p@@@ @@ @@ o na enemi ke hiki aku i ka manawa e makemake ia ai.

P@@@@@@@@@@@@

 

OHE HAWAII

            E loaa no ma ka Halekuai Haukilima o HART & Co. na ohe kupono i ka hana ia papale a hana peahi.  E kipa mai e ike nou iho, oiai he oluolu na kuka ana a hooluolu no hoi ka ahuau.

Honolulu, Feb. 15, 1892

389d-3ts

 

Kauka Young Kam

Pung.

(APANA.)

 

Helu 53, Alanui Maunakea.

Ke Kauka Loea o ka

Aina Pua!

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ane

ma'i, mai ko na kane, wahine a me

na keiki liilii. O na ma'i ha-no

na hiki loa ia ke hoola ia me

ka maalahi. A o na ma'i

e pili ana i ka maka

pau pu ia i ke

ola. Ke

hoike ia aku nei,

ia aku nei.

eia ke ola ia nei, me

ka oluolu pu o kahi

auhau. Ka poo pilikia hanau

keiki a hele nui paha o ke koko,

a paa a lohi paha ka hanau ana, paa

paha o ka waiu, e hele nui mai i o'u nei.

E KIPA mai e ka poe i hooluuluu ia me na haawina pilihuaa ka ma'i, a na'u oukou e honluulu aku.

KAUKA YONG KAM PUNG.

Honolulu Sept. 2, 1891. 272--d3m*

 

 

E KUAI HOOPAU Ana!

Na Kaa Huila Lua

a me

Ili Kaa Malolo o ke Kumu Lilo

Ma kahi o

S. G. Schuman.

Alanui Hotele kokoke i ke kihi o

Alanui Papu.  @@@-1  d.