Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 423, 1 April 1892 — Page 1

Page PDF (966.88 KB)

This text was transcribed by:  Siira Phoenix
This work is dedicated to:  beauty, truth, and understanding

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.                                                           HONOLULU   APERILA 1, 1892                          Helu  423

 

HE MOOLELO

INO KE KEIKEALII:

 

AWAREDA!

 

a me

KA UI LEILA

o Noremadi.

 

(Kakauia no Ka Leo.)

 

MOKUNA IV.

Ka Hooilikaua Weliweli a me Kona Hopena Kumakena.

 

            He hiki no iaia ke ku iluna, aka nae aole no ka manawa leihi.

            O na olelo hope loa i lohe ia mai kona waha mai, oia kona waiho ana i ko kakou lanakila a me ka ole iloko o kou poholima, a ua makaukau na naita a pau i keia manawa e make pu me ko lakou moi!

            Iloko o keia nanawa puikaika ma ka aoao o ka poe Noremadi, hoea mai la o Kawerada me kona mau naita hou, no ka hoomau ana i ka hakaka ana.

            Me ke kali ole, ua hoike koke aku la o Awareda i ka ukana nui i kau iho maluna o ka aoao o na Noremadi imua o Karewada, me ka haalele ana iho i kana wahi e hakaka ana na ua Karewada nei e hoomau aku, alaila huli ae la oia a hele aku la a lawe ae la i ke kulana i hoohakahakaia mamuli o ka ulia poino i loaa i kona makuakane aloha.

            I ka manawa a ua keikialii nei i hiki aku ai ma kahi i paa ia e kona makuakane i na minute mamua iho, ua ane nahaha na laina o ka poe Noremadi, a ua ane hiki ole ia lakou ke hoonahoa aku imua o na enemi oiai lakou e kuupau ana no ka manawa hope loa.

            Ma ka hoea ana mai nae o Awareda me kana koi kaua e niniu ana maluna ae o kona poo a o kona leo hooho kaua hoi e wawahi ana i ka lewa oiai oia e hamare ana i na puniu poo o ka poe Denemaka mamua o kona alahele.

            A i ka ike hou ana o na naita o Noremadi e kuemi hope ana i kana mau hana koa a wiwo ole, ua hooikaika hou mai la lakou me na koa Denemaka komohewa no ka manawa hope loa.

            A no na minute helu wale no o kea hoao hou ana o na aoao elua me ka ikaika, ua kuemi hou aku lana enemi me ka nui pu o ka make.

            Aole nae o keia kuemi ana he mea ia no Wolefa e ana iho ai, no ka nea, i kona ike ana mai i ka manele ia o ka moi Koratina mai ke kahua kaua aku, ua paa kona manao e lilo ana ka lanakila o ka la ma ko lakou aoao.

            Mamuli nae o ka hoea ana mai o ke keikialii, ua ano auhee aku la ka manaolana no ko lakou lanakila mai iaia aku, oiai kona mau kanaka e kuemi hope ana mai kana mau hauna koi awaawa mai.  nolaila hoomaopopo iho ia oia.  hookahi wale no mea i koe e lilo ai ka hanohano o ka la ma ko lakou aoao.

            A oia hana e ka mea heluhelu, oia ka pepehi ana i ke keikialii a make loa, ka mea hoi nona keia moolelo a kaua e hooheno nei.--Ke Keikialii Avareda.

            Me keia mau noonoo iloko o ua Wolefa nei, huli ae la oia a hele uluulu mai la imua me ka haalele ana aku i kona mau koa e hakoko ana me ka hoomanawanui, no ka hakaka ana he alo a he alo me ke keikialii Avareda.

            O keia halawai ana o keia mau alakai o na aoao elua, ua ike like ia e na mea a pau, no ka mea aia maluna o laua elua i kau nui ai ka manao o kela a me keia aoao no ko lakou lanakila.

            Nolaila, ua hoomaha iho na aoao elua mai ka lakou hana hookahe koko mai, mahope iho o ka hakaka ana me ka weliweli no kekahi manawa loihi, a nana aku la i ka hopena o ka hakaka ana a ko laua mau alakai.

            Ano i keia manawa e ka opio wiwo ole, wahi a ka moi Wolefa o Denemaka, ua hiki mai kou mau sekona hope ma keia ola ana.

            No ka mea, he mea pono e make oe, i hoopau ia ai ka make nui ana o na ola, a i hoopokole ia ai no hoi keia hakaka loihi ana.

            Aole au e make imua o na olelo hooweliweli a pau o ke ao nei, wahi a ke keikialii me ka makau ole.

            Nolaila, he mea pono i ka mea e makemake ana e lawe i ko'u ola ke loaaa iaia keia mau mea elua.

            Ka mua:  He mau lima wikani a kona hao elike me ko'u, a o ka lua:  E piha iaia na iwi he kanaha, a i ole pela, he hala no ka ike a kuu maka kona pakele, loaa aku ia, auhea wale ana oe.

            Ua loaa ia'u ia mau lima a me ia heluna iwi, e ke keiki; nolaila e haawi pio mai oe ia oe iho, i pakele ai kou ola ma ka inoa o ka Moi Wolefa o Denemaka.

            Aia a make mua au, alaila hiki ia Wolefa ke kau mai i kona wawae maluna ou; aka oiai a@ e ola ana, he enemi mau au au nona i na manawa a pau a hiki i ka hiolo ana mai o na lani.

            Nolaila, he mea pono ia kaua e Wolefa ke hoopau i k@@a mau kamailio waiwai ole, oiai ua ahi wela kuu uhane i keia manawa, a ke kau mai nei hoi na maka @@ ko'u mau naita e ike i ka hopena o keia kaua au e apa nei.

            Ua hiki, ina o kou makemake ia, eia ka he mea uluhua aau ke ola?  wahi hou a Wolefa, me ka wili koai poepoe ana i kana koikaua nui palahalaha maluna ae o kona poo me ka ikaika nui, a hoomoe pono mai la maluna o ke poo o ka mea nona keia moolelo.

           

KA MOOLELO HOONANEA

O KA EUEU

MASANERO.

 

Ke Kameha'i o Italia.

 

A I OLE.

O ka Lawai'a Kaulana loa o Napela.

 

MOKUNA X.

Alahula ka Halealii Vikaria--Ma sanero imua o ka Vikeloe--O Isabela imua o kona makuakane--Ka Hua o ka Hooikaika.

 

            I keia wa koke no i hooho like mai ai na lazaroni a pau:

            E hele kakou e keola i keia poe a pau loa iloko o ke kai!

            Holo like ae la keia mawaena o lakou a pau, a o ka hoomaka koke iho la no ia o ka uluaoa, aole i kanamai.

            Akoakoa koke mai la he heluna nui o na koa o Fanedesa mai lalo ae o ka moku, a haluku ae la kela a me keia iluna o ka moku.

            Hopu ae la na lazaroni i na polohuku waapa, ua pu a me na manapaika e waiho wale ana ma kekahi aoao o ka moku, a hoomaka aku la e luku me ka weliweli nui.

            Aia no o Fanedesa ke pi@@ hele la ilalo o ka moku, a ke haluku nei ka moku mai o a o .

            Hoopuka ia ae la kekahi huaolelo e ke ano e auhoe aku ana:

            E haalele kakou i ka moku !  E haalele kakou ika moku !

            Aole oukou e hole e mamua o ka pau ole ana e ke dala i ka helu.

            Ua ike maopopo iho la ua Fanedesa nei, e haule pio ana lakou a pau iloko o ka lima o ka poe lazaroni, a oia kana i pane ae ai:

            Ua poino kakou, no ka mea, ke kue aku nei kakou he umi ia lakou la he kanaono.

            He manawa loihi ka lawelaweia ana o keia paio hahana ana ma ka oneki o ka moku o ua Fanedesa la, ua hoao aku la kekahi poe e au i ka aina, a ua poholo maoli no hoi kekahi ilalo o ka opu o ka moana, a hala he wa hou iho, ua ku mai la Babino a pane aku la ia Fanedesa:

            Ua pepehiia iho nei e oe he 15 o ko'u poe kanaka, a ke moe la ia mau uhane i ka hohonu, a ano ke makemake nei makou i kela mau ducuta i hunaia iluna nei o ka moku, a e hai mai oe i keia manawa, auhea la ia puu dala?

            E imi aku no hoi.

            Hookaawale koke aku hoi ha oukou i keia manawa.

            Aia no ko makou mau waapa a pau iluna o kekahi mau moku e ae o makou e ku mai la.

            Ina pela, eia no ko makou moku a e kau aku oukou maluna o keia moku a e holo koke aku.

            Aole i pane hou mai o Fanedesa, aka, ua iho aku la ilalo o ka moku me ke koena o kona mau kanaka, a pau nui aku la i ka naholo iuka no Napela ka pahu hopu.

            Hala aku la na koa Sepania, a o na lazaroni hoi.  noho iho la lakou i ka moku e kuekaa ai.

            Ua ike iho nei kakou ua olelo ae o Babino, ua make he 25 e na lazaroni, aole peia ka oiaio; he hoohaili wale iho no ia a ke Koolau.

            Hooho ae la na lazaroni me ka hooho nui ana, a kiloi ai la lakou i ko lakou mau papale i ka lewa, a aole i kanamai ka olioli.  Holo ke ae la lakou i o a ianei o ka moku a ua alahula ae al ka moku ia lakou mai lalo a luna.

 

            Aole i pau na nunu olelo e mawa hele nei a puni ke kulamakauhale nei, e pili ana i kela huakai a Kilinahama a me Kakina ma i holo aku la i Amerika.  Ka olalo nei hoi kekahi poe, i holo aku la lakou malalo o kekahi hana malu e hoolilo aku ia Hawaii no Amerika, a e ike a e hoomaopoia keia hiohiona mamuli o ka h@@ Amerika iluna o Puowaina i nohinoi e wale ana.  Ua ae anoi ka Maiwahine e hana ia ke kakou aupuni pela?

           

OHE HAWAII.

 

            E loaa no ma ka Halekuni Koukilima o HART & Co., na ohe kupono i ka hana ie papale a hana p@ahi.  E kipa mai e ike nou iko, oiai he oluelu na kuka ana, a @e olualu no hoi ka ahuau.    Honolulu, Feb. 15, 1892.                                            289d-3ts

 

Kauka Yong Kam Pung.

(APANA.)

 

Helu 53, Alanui Maunakea.

Ke Kauka Loea o ka Aina Pua!

 

Ua hiki ke hoola ia kela a me kela ano ma'i, mai ko na kane, wahine a @@ na keiki liilii.  O na ma'i ha-no ua hiki loa ia ke hoola ia me ka maalahi.  A e no ma'i e pili ana i ka maka pau pu ia i ke ola.  Ke hoike ia aku nei, eia ke oia ia nei, me ka oluolu pu o kahi auhau.  Ka noe pilikia hanau keiki a hele nui paha o ke koke a paa a lohi paha ka hanau ana, pa paha o ka waiu, e hele nui mai i o'u @@.

            E KIPA mai e ka poe i hooluu lau ia me na naawina pilihua a ka ma'a na'u oukou e hooluolu aku.

            KAUKA YONG KAM PUNG.                    Honolulu Sept. 2, 1891.                                  272-d3m*

 

E Kuai Hoopau Ana!

 

Na Kaa Huila Lua

 

a me

Ni Kaa Malalo o ke Ku mu Lilo

 

Ma kahi o --

S. G. Schuman.

 

Alanui Hotele kokoke i ke @ihi e Alanui Papu.      3@@-1wd.