Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 432, 14 April 1892 — Page 1

Page PDF (966.37 KB)

This text was transcribed by:  E K Soares
This work is dedicated to:  Elizabeth Kailipuuwai Dudoit Tamura

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.                       HONOLULU APERILA 14, 1892                Helu 493

 

 

HE MOOLELO

NO KE KEIKIALII

AWAREDA!

a me

KA UI LEILA

o Noremadi

(Kakauia ao Ka Leo)

 

MOKUNA V.

Ke kii ia ana o Elevira - A me ka make ana o ka Moi Koratina

            Ma ka wanaao poniponi o kekahi ae, oia na kini o ka po e l@@@u ana no ka haalele ana mai i lakou noho hoomalu ana maluna o Wavele aloha, aia hoi puoho ae la ka moi poino mai kona hiamoe ana, a mahope iho o ka owaka ana ae o kona mau maka, kahea ae la oia i kana lei aloha he keiki.

            Hoike aku la ke kauka iaia, ua hoi o Avareda no ka hooluolu ana iaia iho mahope o kona ala loihi ana ia po me ia, me ka waiho pu ana iho i ke kauoha mahope, ina oe e aia ae, alaila, e kii hou aku aia.

            O ka hora ehia kela? wahi hou a ka moi i ninau mai ai.

            Eia no kakou i ka wanaaao, no ka mea aole i oili mai ka la i keia manawa; aka nae, ke nahunahu la ka hikina no kona hanau mai, wahi a ke kauka.

            Ina pela, e waiho malie aku iaia pela e hiamoe ana, no ka mea he mea pono iaia ke loaa he hooluolu maikai ana.  Aka, e Veturida, he wahi manao ko'u ia oe.

            E pane mai e kuu haku, ua hamama ke pani o ko'u mau pepeiao, wahi a ke kauka i olelo mai ai me ka neenee ana mai a kokoke ma ka aoao o ka moe o ka moi poino e moe ana.

            O oe no ke kauka hookahi o ko'u mau kupuna, a o oe no hoi ke kauka o ka'u wahine aloha a hela aku la i ka make, wahi a ua moi nei me ka hamo ana o kekahi lima ma kona uha eha, a o oe no oe no hoi ke kauka o ko'u makuakane ponoi.

            Ae, ua hai mai oi i ka mea oiaio e kuu haku.

            Aole anei i make kuu Kulamika aloha mamuli o ka make ana o ke keiki iloko o ka opu, a o kuu makuakane iho nei hoi mamuli o kekahi eha i loaa iaia ma kekahi hooilikaua hahana?

            Pololei hou no e kuu haku, wahi a ke kauka.

            Ua ike a ua maopopo anei ia oe ko'u eha?

            Ae, ua ike au.

            Pehea la kou manao, e make io ana anei au no keia eha?

            Aole ke kauka i pane mai no a ninau a ka moi, aka ua kulu iho la kona mau waimaka kekahi mahope o kekahi.

            Aole anei au e haalele iho ana i keia moe o ka ehaeha me ke ola? wahi hou a ka moi i hoomau mai ai ma ka ninau ana.

            He oia mau no nae ko ke kauka noho malie ana me ka pane ole, a na kona mau wai maka no e hele, a me he mea la aia imua o kona mau maka kekahi hope a weliweli kahi i okuku mai ai.

            E kamailio mai e Veturida maikai, a mai hopohopo i ka hoike mai i ka mea oiaio, ina ia he mea i o'u e hookaumaha ia ai.  Oiai au he moi, nolaila makemake au e hana i kekahi mau hana mamua o ko'u make ana.  Aole anei e loaa ia'u ka oluolu maluna o keia eha?

            E kuu haku, wahi a ua kauka hapauea nei, me ka leo i awaiaulu ia me ke kaumaha kuhoho@@ o keia eha i loaa ia oe, oia no kekahi o na eha ino loa, no ka mea aia malalo o ka pohaku-kihi o kahi o ke ola i noho ai; a mawaho ae oia, ua pau aku ka hapanui o ke koko o ke ola mai kou kino aku i ke kahe mamua o ka loaa ana i na kokua ana he nui.

            Hookahi wale no manaolana no na eha e like me keia, oia na kokua ana mai na lani mai, aka a i ole pela, aole loa oe e ola ana a loihi iki aku mai keia manawa aku.

            Ma keia wahi, hooki iho la ke kauka i kana olelo ana, no ka ea ua ike mai la no oia i ka umalu aku o na hiona inoino o ke kaumaha maluna o ka moi, ala mai la kona mau lauoho a kuku iluna; aka nae aole he mau alina o ka makau i ka make maluna o ua moi poino la ana i ike aku ai.

            Pehea ko'u loihi o ola ai, alaila au make?  Wahi a ua moi nei i ninau mai ai.

            Ina e mau keia ano maikai ou, aiaila aole no oe e liuliu aku ana e ike hou ana no oe i ka puka ana o ka la i ka la apopo.

 

KA MOOLELO HOONANEA

O KA EU EU

MASANERO.

Ke Kameha'i o Italia.

A I OLE,

O ka Lawai'a Kaulana loa o Napela.

MOKONA XIII.

Ka Halepule o Sana Chiara-Cosila ka opukeemoa-Isabela ma ke alo o ke Kanaka Lawaia me na kikoni olelo walohia nui ana.

            Me keia mau olelo hoomaikai a kona kaikuahine, ua hoolohe malie aku la no o Masanero me ka walohia nui, a oia kane i nanai mai ai i ka Iane: @@@@@

            Ae e kuu kaikuahine e ua hana io no makou i ka hana nui a kaulana a o ka makou no ia e haliu ae nei me ka hoomaikai pu aku i ke Akua ka Makua nona mai na pono a pau a me ka Ikaika i ke Kaua, a ua ko ae nei ia meu ilini ana a pau, a he mea okoa koe a'u e eha nui ao nei a o ake@ oe hoako ia.

            E kunane, he mea hookaumaha loa na kuu naau kou lilo ana ma na mea he nui a kou poo e hapuku wale aku nei.  A auhea oe, o kekahi wahi mea ka hoi a'u e hai aku ia oe, o kela kaiamahina ui opio no hoi la e hoopunini ai ia oe, ke kaikamahine a ke Duke o Akoa, ua ike iho nei au eia i anei.

            Eia i anei o Isabela!  Wahi a ke Kanaka Lawaia i hooho mai ai me ka pihoihoi.

            Ae, eio oia i anei, a e ike ana no oe iaia, aka eia oia iloko o na haawina ehaeha no kona ohana i kela wa, no ka mea, wahi ana, ua haalele aku ka ia i ke Kakela Nuovo, ua komo oukou iloko; a ma ka ulia wale no ka kona pakele ana mai a ua lawe loa ia mai oia ianei.

            E ike aku hoi ha wau iaia, auwe, he mea paakiiki paha ia.

            Ke hoomanao ae la paha oe la i ua kaikamahine la i hele ai ei no hoi la i o kakou la?

            Ae ua maopopo mai la ia'u kona mau aoao a pau.

            Ae, eia kona mauakane iloko o ka luuluu, a oiai ua lilo o oe ka ka mea nana e rula ka pa alii i keia wa, a ua pono io oe e ike aku ia Isabel, o manao loa mai no auanei oia ua make ka makuakane ona ia oukou.  Mai pihoihoi oe.  Wahi a Iane i kona kaikunane.

            Monemone wale!  Aole paha a@ e ike hou ana iaiia, no ka mea, aia he mana wai koko nui mawaena o maua, a o ko maua mau hoaloha nae na hoakuilima pu o keia mau la inea - O!  E Isabela e!

            No ko Iane ike aku i ka pioloko launa ole o kona kaikunane, ua eu ae la oia o ku iluna e hele aku i o Isabela la aka me he hihio la e kaalo ana i ka ouli pahaohaohao o ka manawa, me ka hikilele nui o ke Kanaka Lawaia, maalo ana he kino, he pua, he wohi @a he ui paani no na pua mai ke Kakela Nuovo mai, a me na hiona o ka luuluu, a ku ana imua o Masanero-Isabela no ka keia, a me na helehelena o ka ehaeha i hui pu ia me ka hu'i oni koni a loko, ua pane mai la oia me ka i ana:

            Kuu makuakane!  Kuu makuakane hoi!  Hoo@@ ka@@ i @@ nei maluna o kuu makuakane?  Ua pepehi mai nei paha oe iaia a make?  Auwe kuu makuakane!

            Puiwa ae la ua Masanero la me ka manao mua ole eia koke no ka mea ana e imi nei, imua ona, a ua hele no hoi a upepehu na maka i ka hoke i ka uwe.

            E Isabela, o ko makuakane, ke Kuke o Akosa, aia no oia, aia no oia ke ola la me ka @lo o'e o kekahi huna l@uoho o kona poo, a aia no oia me ka maluhia ma ke Kakela Nuovo.

            E hoomaikai ia na lani, wahi a Isabela me ka paipai ana ae i kou a mau lima, a emoole puapuai hou ae la ka ula helohelo ma kona mau papalina, a oia kana i kilohi hou aku ai maluna o ke Kanaka Lawaia, a puapuai pu ae la kela mau @o kona ma na ale ooloku o ke kai ma ke kaikuono o Napela, a ua loha iki wale aku no makou i ka hooheno iki ana ae.

            Akahi hoi au ike aku,

            Ka onohi weo i ka maka o ka la,

            Ka la pili me ka oiwi kino,

            Hoi hou ke aloha pili me a'u,

            Hoi oe me ka wai anuenue,

            I ka pehia o ka ua liilii,

            Lilii makanoe ka'u lehua,

            E popohe mai la i ka uka iu.

            A pehea mai nei kau mau hana a pau i hoohano iho nei e Masanero?  Wahi a Isabela me ka ulu pono o ka Loi.

            O na kaula i paa mawaena Sepania a me Napela, ua pau mai nei ia'u i ke moku ia, o na hookaumaha ana he nui a na lahui e, ua olokaa ia.

 

OHE HAWAII

            E loaa no ma ka Halekuai Haukilima o HART & Co. na ohe ku pono i ka hana ie papalo a hana peahi.  E kipa mai o ike nou iho, oiai he oluolu na kuka ana, a he oluolu no hoi ka ahuau.

Honolulu, Feb. 15, 1892.

389d-3ts.

 

Kauka Young Kam

Pung.

(APANA.)

 

Helu 53, Alanui Maunakea.

Ke Kauka Loea o ka

Aina Pua!

 

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ane

ma'i, mai ko na kane, wahine a me

na keiki liilii. O na ma'i ha-no

na hiki loa ia ke hoola ia me

ka maalahi. A o na ma'i

e pili ana i ka maka

pau pu ia i ke

ola. Ke

hoike ia aku nei,

ia aku nei.

eia ke ola ia nei, me

ka oluolu pu o kahi

auhau. Ka poo pilikia hanau

keiki a hele nui paha o ke koko,

a paa a lohi paha ka hanau ana, paa

paha o ka waiu, e hele nui mai i o'u nei.

E KIPA mai e ka poe i hooluuluu ia me na haawina pilihuaa ka ma'i, a na'u oukou e honluulu aku.

KAUKA YONG KAM PUNG.

Honolulu Sept. 2, 1891. 272--d3m*

 

E KUAI HOOPAU Ana!

Na Kaa Huila Lua

a me

Ili Kaa Malalo o ke Kumu Lilo

Ma kahi o

S. G. Schuman.

Alanui Hotele kokoke i ke kihi o

Alanui Papu.  329-1 wd.