Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 442, 28 April 1892 — MA KE KAUOHA. HOOLOLI I MANAOIA NO KE KUMUKANAWAI. [ARTICLE]

MA KE KAUOHA.

HOOLOLI I MANAOIA NO KE KUMUKANAWAI.

5e Kanawai e hoololi ai i na Pauku 4S, 50, 50, 62 a me 63 o ke Kumukanawai, a e pakui uiai ī pauku hou ī ke Kumu- <*- kaoaia Puuku 33. E hooholoiii eka Moi a ka Āha - o Hawaii : Paaka 1. Ma keia ke hooloilia nei ka Pauku 48 o ke Kumukaoawa., % p«Qdi e heluhelu ia ai ua PauknU* •'Pi.mka 48. Ona Bila Kanawai % pau i hooholoia e ka Ahaolelo aiamua 0 ka lilo ana i kanawai, e waiho ia Imoa o ka Moi. Ina eapono oia, e kakauiooa oia, a ma ia mea e lilo al ia i kanawai; aka, ioa aole oia i kafcauinoa, e hoihoi hou ae oia me na kumu pu o kona hoole ana i ka Ahaolelo. a na ka Ahaoleio e kakau i na kumu o koaa 'ooole ana maioko o ko lakou bake moolelo, a e hapai hou iakou i ka aoonoo aaa tto ia mea. Ina mahope o ia noonoo hou ana a ua hoaponoia ua Bila Kanawai nei e ka elua hapakolu o na hoa a pau i kohoia o ka Ahaolelo, e hoihoi hou ia aku i kaMoi no ke kakauinoa ana, & ina e hoole hoo ia mai ke kakauinoa ana, aiaila, e Uio ao ia i kanawai. Ma ia man hana ana a nau, e hopmaopopoia ke koho aua ma ke kahea ana i na ae a rae na noole. a e kakau ia ma ka buke mooleio o ka Ahaolelo, na inoa o na poe a pau i koho ma ka ae a me ka hooie ī ka Bil% Kanawai. Ina e noihoi oie ia mai kekahi Biia Kanawai e ka Moi iloko o na la he 10 (koe ka la Bahati) luahope o ka waihoU ana aku imua ona, alailn, e lilo no ia i kanawai, īne he la he kanawai i kiikauinoaia e iz, ke oie nae e hiki ole ka hoihoi ana mai mamuli o ka hookuu e ia ana o ka Ahaolelo. a iua pela, aoie uo ia e lilo i kanawai." Pauku 2. Ma keia ke hooUili ia nei ka Pauku 5(1 o ke Kuuiukauawai. a penei e ia ai *ua pauku Ia: ••Pauku 50. Oke Alii oka Ahaoielo. he kane kupa oia no ke Aupuui i hiki aku eia i na uiakahiki iie iwakalua-kumamaliina, a i noho ma ke Aupum no na makahiki ekulu. a he waiw*i kona iloko o keia Aupuni i kunono i ka auhau i hiki aku i ka ekolu tausani dala mawaho ae o na hihia a pau, a i ole īa, he ioaa makahiki kona aole ī emi malalo o eono haneri iala." Pauku 3, Ma keia ke hoololi ia xii i ka Pauku 59 o ke Kumukanawai, a penei o heluheiu m ai ua pauku lii* u Pauk«\ ') kela a me keia kano kuaa o lo Haw.iu Pueainu ,na he iiau-aī:. AmeiiKa, a he EuSC; r pr.b.*i rr « Vi .. a u S/ik : akn k«»ua nukahiki i *ka iwakalua, a ua hmkua oia i k(»na mau aUhau v a i'ia ua h'4>kott!o oia i kona iuoa ma ka papa ii.oa o poe koho o koua apana no ke koho ana i na 'Lii o ka Ahaoielo, alaila.ua kupono oia i kn koho i na *Lii. a ua loaa iaia ke kuloana e koho i na 4Ui o ka Ahanielo i koia a me keia koho ana, ina n»e:" A • hooloii ia no bd ka mahele •loa o ua paaka la, a penei e helaheiaiaai:

H# iwdwai pooai ma keia Pkwiiia i kupono i ka aahauia i »«i ole ka waiwal io malaio o hookahi iauaaoi 4ata mawaho Mona hihia a pau, a i 019 pela, ua loaa maoii iaia kekahi loaa makahiki i emi oie maialo o eono hanoii daia i ka makahiki u.amua ponoi 'ho o kona hoofa>mo. ana i kona inoa iloko o na inoa o ka poe kupono i ke koho." PaukU 4. Ma keia ke hooioii ia nei ka Pauku 68 o ke Kumukanawai, a penei e haluhelu ia ai ua pauku ia: *Pa«ku 68. Aoie e noho kekahi i Alii a i Lunainakaainana ma Ahaoieio. ina aoU i kohoia ma'.ao akulike hoi me na hoak >lu» ana a keia Kumukanawai." Pauku 5. Ma kda ke noo&ii ia noi ka PanVti 62 o ke Kumuka* nawai* a penei e heluheiu ia ai ua pauku la: 'Pauku 62. 0 kela a me keta kane kupa 0 ko Hawaii Paeaina, ina he Hawaii, Amenka. a he Eurona paha ma ka hanau ana, ina ua hoohiki oia e kokua mamuli o ke Kumukanawai a me na Kanawai e like me ka mea i hoakakaiaao ua poe nana e koho i na 'Lii, a ua hookaa i auhau, aua hiki aku oia i namakahiki he iwakaiua» a i noho ma keia Aupum no ka makahiki hookahi mamua ponoi iho o ke koho ana. a i ike i ka heiubelu a me ke kakantima ma ka olelo Hawaii. Enelani a Europa paha (ina i hanauia mahope mai o ka makahiki 1840,) a ina ua hookomo i kona inoa ma ka papa inoa 0 na poe koho o kona ainuia e like me ka mea i hoakakaK ma ke ka« nawai. alaila. ua ]oaa iaia ke kuleann e hookomo i hookahi balota no na L'.inamakaaina n a a mau Lunamakaainana paha o ia anana : aka eae. o na OWO 00 ka makahiki mamuwone: iho o ke koho nna a me ka ike heluhelu a kak«rjlima ma ka oielo Hawaii. Enelani a Eurona paha. nole ia e pili i na poe e noho ana ma k*»ia Anpnni i ka mauawa i kukalaia ai keia Kumukanawni. ina e hoopaa lakan i ko lakon inoa a koho haloia lakou ma kohr> mua ana mnlaio o keia Kuinukanawai." P.mku 6. Ma keia ke pakui ia nei i ke Kumukanawai he pauku heu ma ke ano he hoololi i ua Kumukanawai !h. a e kapaia. Pauku 83. a penei e heluhelu :a ai ua pauku ia: "Paukii 83. Ua hiki i ka Ahaolelo i kela a me keia manawa e henai na Kanawai ana i manao ai ua kupono 110 ka hooponopono anr. a raē ka hoomalu ana me ka hōoiuao{)op- ana i na kanaka a pau, a 1 ole ia. o kekahi napa hookahi a lahui pa!ia i lawe ia mai iloko o ke 110 ka hann ana i na hana oihana mahini. a ua hiki no hoi ma 'ia Kanawai 0 hoohaiki a kauiiaiena : ka luanawa e noho ai maloko o ke Aupiini o ia 'poe limahaiiA oii>«v% «nahiai a me nn oihaim a hana paha & lakou e laweiawe ai.° Ke hooia nei au ua hoohoīoiii ka Bila mamua ae ma ka Heluhelu Kkolu ia ana iloko o ka Ahaoielo o ke Aupuni Hawaii, ma ka ia 10 o Kovemaha, M. H. 1890. CHARLBB wtbCOX. Kakauolelo. feb 19 !f*d