Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 469, 2 June 1892 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

JNO. E. BUSH

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POAHA IUNE 2, 1892.

 

HE HALAWAI NUI

E like me ka makou i olelo ai, ma ke ano he Peresidena no ka Hui Liberala, ke ike i na mea hou a ano e o na hana a na hoa o ka Hale.

Ahaolilo, alaila, e hoike aku i ka lehulehu ma ka halawai ana a ka Hui a ka aoao Lahui Hawaii Liberala. Oiaio he hoohiki ka na hoa o ka aoao a he hooia kupaa ma ka na kumuhana o ka aoao Lahui, e like me ia i hoika ia ai, holaila, oia ka makou kumu hana nui i mua o ka Halawai o keia ahiahi e hoike ai i na hoa. Ma kahi mau hora 7:30. Jno. E Bush Perisidena.

 

Ke Kulaua o ka Hale Ahaolelo.

Ma ka hakilo ana i keia mau la i ke ano o ka Hale Ahaolelo, ua hiki ole ia makou ke olelo ae he pomaikai nui ke loaa mai ana i ka lahui Hawaii a me na lahui e ae e noho nei me kakou, ma na hana o keia mua aku.

Me he la o keia aku ana ke kau oki loa a na hana a m@ na kalai ana, ina e a-na ia ma ka naauao a me ka loaa i koike ia mai e na hoa ma na kamailio ana a me na hana i keia mau la iho la. Ke hoohalike ia me ke au o na loaa i hala i ka make, ma ka aoao o na Hawaii, o keia ana p@h@ ka auna hope loa o ka lahui, ma ke ano nui, i akoakoa, mai na kihi eha mai o ka aina e kalai o ka pono e ka lahui. He aiaio he mau kanaka akamai no kekahi o ka Hale, aka, ke hopo nei makou no ka pono o ka lehulehu, e hele palua ana na wahi kalani i ikea ia mai ma ka pono pili kino, aole ma ke kalai ana akea e holomua ai ka aina, a e hoi hou mai ai na kuleana hapau o kanaka i i lilo aku, e like me ia e ikea nei ma na Kanawai a me @a Kumukanawai.

He hoike ana keia, ina o keia iho la ke ana o ka naauao i koe o ka lahui, na waiwai ole na ao ana o keia ekolu - hapaha keneturia. E aho no ka ike o ka poi kahike; ka ike kanaka makua a hoopono, mamua o ka ike o keia wa@ e hele nei ma ke ano maalea a hookamani, a imi pono pili kino. Aole keia he mea helu wale, aka he helu kumu, i hooi ia hoi ina e hoomaopopo la ka nui o ka h@luna o na loio iloko o keia Ahaolelo - he 17 - a me @e ala, e like me ka oleloia he poe uane ole keia, aia malalo oia kumu e ulu mai ai na hana haukae o keia mua aku iloko o@ ka hale e poino ai ka Lahui a me ka p@e ilihu@@, a e pomaikai ka poi kolohe e ka aina, me na @ila opiuma, lama a me na @ila e hoopiha ai i ka aina i na lahui e hoolilo ai i keia aina he wahi @o na @a@wA kuapaa. Ke hiki @o kakou @@a keia wahi, alaila ua @ele i@ ka aina ma ka Hale Ahaolelo i ka ik@ a me ka pono.

 

KA HOI HOPE ANA O KE AUPUNI

Ua lohe mei makou mamuli o na hana hopuhopu-aluiu ana a ka Ilamuku i na kanaka o ka aina a me na kupa o na aupuni e aku, ua hopu kanawai ole ia aku la kekahi mau haole Amerika me ka palapala hopu ole a ua hoopaa ia i ka la i hopu ia ai na kipi. Ua naa keia mau haole, me ka hookolokolo ole ia a hala na la malalo o ke kanawai e ni@au a e hookolokoloia ai. I ka lohe ana o na Luna Aupuni Nui o na Aina e, ua hoouna ia mai he palapala oihana aupuni e kekahi o lakou i ke Kuhina (Bebe) o ke Aupuni Bebe o Hawaii e hookuu ia oia me ka hoohakalia ole. Ua maule ke Kuhina Nui i kona ike ana, ana, ua mai ia ke kuhina waiwai, ua pane haalulu ae ke kuhina Kalaiaina - mahope - a ua pilikia ia ka Lo@o Kuhina, a ua hooili aku nei a pau i ka hewa na ka Ilamoku. Haukeke la, ka poe lalau, he oiaio nae ua kue no ke Kuhina o ko na Aina e i keia mau hana, a o ka ike ia mai no hoi he palupalu wale, aole he hoolohe ia mai.

 

NA ANOAI O KA AHAOLELO

Aia o Molekai kahi i kau ai iluna o ka amana mawaena o na powa elua - @ Kaah@pahau a we Kuilioloa.

Ua loli ke Keokeo @ Lahaina i mea Eleele i keia wa, a e hlui ana Nawaieha i ka pono o ka aina.

Ua ok@u mai ka poe i kamaaina ia mea, he Kilo lawaia i na bila opiuma a me na hana opiuma, a me ka paka-pio a me chef@. O na hana hoopailua no a pau e luku ai i ka hoopono a e make ai ka lahui, ua hoolaha ia ae e lawe ia mai ana e hoolaikini ia e na moho i kome Lunamakaainana mai no Hamakua a me Lahiana, a me he la na ko Kohala, Waimea, a me ko Honolulu, Apana Eha, e kaoo aku.

Make ka aina, ua komo ia ka Hale o ka Hoopono, e na nahe@a a me na iho hae. Aloha wale ka Lahui a ka hanai ia aku e ka poe imi @ @ @ ka poe hoomaewaewa i ka @p@m@ ma keia hope aku.

He aneane koe e hanaia na hana i hanaia ma ke Kau. Ahaolelo o ka mkahiki 1888.

Ke hoomanao nei makou i kekahi Kau i hala, i ke kipe ia o na hoa e ka Pake no ka bila opiuma - ua make kekahi poe, a ke oia nei no kekahi poe, i maa i ke ale hua poiuma a ka Pake, elike me ia i hoike ia ae ai e Lilikalani ia wa@ o@a hoi i kanalima wale no ka a'u me ka paa kam@@ paki, a mau ha@e@i ka mea ma iho.

I ka Kau Aha@lele i hal@, ua lawe mai o Keoni B@@@ Kanawai @ Laikini ai i ka paka-pio, a @ i Kanawai, a he mau makana poepoe kona no ka hooikaika ana ia bila, a mahope iho nei no ia hana ekaeka ole, hookohu ia aku nei i Kiaaina no ka Mokupuni o Hawaii. Na keia mau alakai e pai mai nei i na hoa i kumu alakai no lakou e @ilo ai i poe inoa hanohano a i poe kupono no na oihana kiekie. Hapala ka pono @@ ka pouli ka ai@. Eia kakou i ka pouli o Aigupita e hele nei, a me na hana i@o i ke au o Noa, ma mua koke iho o ke Kai-o-ka-hinalii.

 

HE OIAIO ANEI NA LONO?

Ua @@hui mai makou, ina nae he oiaio ia hawanawana ia ana mai, eia ke hana nei, a ke hoomoamaoia nei na hoike o ke aupuni, kue ia Wilikoki ma, ma kekahi hale aina Pake, e ku nei ma ke kihi o Alanui Papu a me Kalepa, makai iho o ka Roiala Hotele, no @akou na pakaukau ekolu a oi aku i hoolimalimaia e ka Ilamuku, i wahi no keia poe e ai ai a kokua paha i na hana imihala a kekahi poe i ulupuni i na haiolelo akea a Wilikoki ma na halawai akea. I ko makou lohi ana i keia, ua hoehaehaia ko makou mau noonoo, mamuli o ka hanai ai a hewa ae ka waha, hookahi no uku i manaoia mai keia hana@ ana, i l@lii ia e ka houpo o ka mea nana ka ai, oia ka hoike kue o keia poe a pau ia Wlilikoki ma, alaila, e hookoia ana ka li'a o ka puuwai, a e kulou iho ananei ke poo ilalo me ka oluolu o kona @ua@ikehala.

Aka hoi, i hoonuu iho no na hoike i na mea ai a pau i ke puhi ia, a ku aku imua a ke kuahu o ke kanawai, pu-puhi Koolauwahine, alaila he hoike ana mai ia, aole e hiki ke kuai ia ka manao kuokoa o ke kanaka.

 

KA ULIA PAUAHI MA MAKAWAO.

Ma ke kakahiaka o ka la 26 iho nei, ua pau iho la kekehi wahi kaikamahine Pukuku i ke a@i ma Makawao, a he uaku loa ka manaolana no kona ola. O ke kumu mamuli no ia o kekahi ulia maopopo ole. Mamua o ka loaa ana o na kokua, ua papaa oia mai ke poo a na wawae. Ua kiiia ke @auka, aka @ae aia ke kakahiaha o kekahi la ae no, @a make aku la oia.

 

Ua manao wale ia e ku mai ana ka Hui keaka a na Heahana@ @ell maluna o ka @onowai i keia la mai ka Hema mai.

 

Mea ia mai hole malama ana na haumana o ke Kula Sabati o Kawaiahao he wahi pa@@aina liilii ma keia Poao@o iho, ma ke kahua o ko lakou heiau.

 

Ma ka panina o na la o ka mahina i hala, ua hanau mai @@ Mr. S. Hoo@a@@ me kana wahine e Waikiki, he keikikane nui @@pu@@pu Nui no kela kamana a na lani la oh@a.

 

KAU AHAOLELO O @

LA HANA 3

Poalua, Mei 31.

Akoakoa hou ka Hale ma ka hora 10 a.m., e like me ka @@u. @ residena Woka ma ka noho. Me hope o ka pule a ke kahunapule heluhelu mai ke kakauolelo i ka moolelo o ka la i hala, ua ap@.

Na Palapala Hoopii.

Na Kamauoha, he hoopii mai ka @a apana mai o Kohala me na inoa he 28, e pili ana no ka hoopau ana i ke kanawai o-lima. Ma ke nei ua waihoia ma ka pa@a.

Na Ka@@hu, he hoopii mai Kau mai, e nei ana i halemai lepera @o ia apana; haawiia i ke Komite Ola.

Na Nawahi he hoopii mai Hilo mai, e uwe ana i Kumukanawai Hou, haawiia i ke Komite Ho@kolokolo.

Nana no, he hoopii me 13 inoa, e koi ana e ae ia na wahine e noho pono ana me ka lakou mau kan@ @ koho, haawiia ia komite hookahi no.

Nana hou no mai ka apana @@i o Hilo, e pupukahi na hoa a pau o ka Hale ma ka pulama ana i na hana a pau e puni ai @ Hawaii i ke alahao kaaahi; haawiia i @@ Komite o na Aina a me na Hana Hou.

Na Kapahu mai Kau mai, @ paku ia ka hookomo ana mai i na limahana o aa aina e iloko nei o ka aina, haawiia i ke Komite o na Aina me Hana Hou.

Waih@ mai o Koahou, he hoolaha kanawai e hoopau ana: 1. I ke kanawai @ pili ana i ka mai lepera. 2. I ke kanawai o-lima. 3. I ke dute maluna o ka raiki. 4. I ka hoololi o ka pauku i o ka m@kuna 22 o na Kanawai o ka 1888, e pili ana i ka banekarupa.

Hoolaha mai o Kanealii he kanawai e hoololi ana i kahi e noho ai ke Kau Kaapuni Mahele Elua o keia aupuni mai Lahaina a Wailuku; a he kanawai hoi kekahi e hooponopono ana i na hora hana o ka la o na lima hana kuamakahiki.

Na Kuhina K@le, he hoo@aha kanawai e pili ana i ka buro o ka oihana mahiai ano nui o k aina nei.

Na Kapahu, he hoolaha kanawai e hoololi ana i ka pauku 12 o ka mokuna 8 o na Kanawai o ka @ e pili ana i ke koena makai.

Hoola@@ mai o Io@epa he kanawai e pili ana i ke koho ana i Makai Hook@ Kanawai no Ilana, Maui.

Koho ka Peresidena ia Kuhina Kale, Waipuilani,. Kamika a me J. M . Hona i mau komite wao no ka palapala hoopii a kela kanaka mai Kau mai.

Hoike mai ka Peresidena, o na hoololi i man@@@@ no ke K@@@kanawai, ua makaukau maluna o hana pakaukau, nolaila eia k@ hana imua o ka Hale ia manawa. @a k@ noi, ua haawiia i ke Komite Hook@l@@ole.

Na Waipuilani, he hoopii @a hokahi kanaka mai Kona mai, e k@i ana i ke aupuni i 300 n@ kona poho, me k@ nei o haawiia i kekahi komite w@@ Ap@@@ia.

@

na @@ hoaloha @

a me ka bila o @

lo. A oiai, ua @

@ a pau, nolaila, ua @

oia @ waiho mai imua o @

ke kapae ana i na @@ia. A@

Heluheluia ka Bila @

ke poe, a ma ko nei, ua haawiia @

@e komite nei. Heluhelu @@@ mai

ke Kuhina Waiwai he Bila H@@@@@

no ka Ahaolele 18@@. @

@e Komite Pa'i.

 

NA OLELO HOOHOLO.

Waiho mai o Komite he olelo hooholo, o na bila a pau @ahope iho o ke lakou heluhelu @@@ l@@na i hoawila i ke Komite Pai, @@@ @@@ pono ke pau ia, hoe wale no ana @@kahi kuia. Ma ka @@@@ ia @@@, @@ hooholoia.

Hoolaha mai o Kamauoha @e kanawai e h@@n@a ana i ke h@@@@ai e pili ana i ka o lima ana; a he kanawai @@i a hoopau ana i ke kanawai o 189@ e pili ana i ka hoo@@@i lepera.

Hoolaha mai o D. W. Pua he kanawai no ke koho ak@a ana @ ka lehulehu i ka Peresidena a me na hoa o ka Papa O@a.

Hoolaha mai o Aki he kanawai e kue ana i @e kanawai @ M@@.

Hoolaha mai o Kauhi he kanawai e pili ana i ka Hui Kukui Uwila Hawaii.

Na Akip@ka @ laweia mai k@ papa no ka haawi ana ma ka lima o ke Komite Hookolokolo, @p@n@ia ke noi.

Ma ke ka@@eia ana e na @@la, noi mai o J M Hona, ma kona ano Lu@a Hoomahi na ke Komite i @ohoia e ke Kau Ahaolelo i hala e pili ana i ka Banako Hale Leta, e haawi aku i manawa, aponeia.

Na Wilim@@a, he hoolaha kanawai e hooponopono hou ana i ke kanawai e pili ana i ka Banako Hale Leta.

Na D. Pua he hoolaha kanawai. 1. E hoopau ia na Luna Helu Nui a e hoihoiia ka hana i na K@@aina. 2. He kanawai e kohe ana i Luna kanawai Apana no Kalaupapa me Kalawao.

Na Konowela i hoolaha mai he bila e hooponopono ana i ka hookomo ana mai i na @ako ka@a iloko o keia aupuni.

Na Waipuilani, he hoolaha kanawai e hoohoihoi ana i ka @@@ kanu hope.

Na Kap@hu he olelo hookolo e pane mai ka L@@o Kuhina i keia mau @@@au malalo iho iloko e na la ekolu: 1. Ka inoa a me kahi noho o na pa@ua e ka oihana makai? 2. K@ lakou mau kulana p@kahi? 3. K@ lakou uku @@hina. Hau@@.

Na B@ki he @@@ n@@@@ @l@@ i ke Ku@ika Kal@iai@@, no ko @@@@@ L@@@ D@t@.

@a @e ka@@@ia ana e@ na r@la, holuholu mai e Kap@hu he bila e hool@@ ana i ka pauku 1@ o ka mou@@ VIII, @ na Kanawai o 1888, e pili ana i ka @iha@a @@hai, lawe@a @@ ke ala maa @@u.