Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 472, 7 June 1892 — Page 2

Page PDF (1.12 MB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku.

POALUA, IUNE 7, 1892.

 

He 13 wale no me na Kuhina.

  He 33 hoa ma ka aoao kue i ka 13 ma ka aoao Kuhina, ma ke koho ana i ka Poakahi, ku olohelohe ia laau makua ole, ma ka ninau kumu, a he hoike ao he he hilinai ia o ka Aha Kuhina.

 

Hookahi Alii a he Hookahi Kuhina Hawaii.

  Ma ke koho anae hapala i ke Kuhina o Amerika me ke akaka ole o ke kumu ahewa, he eha Hawaii i huli aku e hehi pouli e wehe i ka pili aloha o Amerika me Hawaii, oia iho keia - s. Paka Kuhina, John Ina alii, S. Aki a me Wm. White, Lunamakaainana.

 

KOHO ANA A KA HALE.

  Ma na ninau i ku maluna o ka pono maoli, he mea maopopo loa, eia na hoa o ka aoao liberala, a me kekahi mau hoa kuokoa o ka Hale, ke apo ia nei a ke lokahi ia nei e ka aoao hoomaemae ma na koho ana no ka pono maoli o ka aina.  Pomaikai kakou ke mau keia kulana.  E pili ana i ka olelo e hoopau loa ana i ka mea a ka Hon. Makapolena i hou hewa aku nei i ka Aha Kunina e ahewa i ke Kuhina Noho o Amerika, ma ka moolelo o ka Hale. penei ke koho ana: o Hon. Wm. Wait a me Hon. S. K. Aki kai lilo i ke Kaiakahinalii, a omilo ia aku e kakou i ka aoao e ahewa aku i ka Aha Kuhina.  Eia iho ke koho ana:

  Eia na ae - Sam'l Paka, Wilimana, Spencer, Whiting, Berger, Jno. Ena, Peterson, Williams, Neumann Hind, Cornwell, Aki a me Waita.

  Na Hoole - Pua, Kauhane, J. M. Horner, Hoapili, Marsden, Young, Baldwin, W. Y. Horner, Walbridge Anderson, Kakina, G. N. Wilcox, Drier, Wilder, Kanoa, Akepoka, Kaui Buki, Nawahi, Koahou Kamauoha, Kaunamano, Waipuilani, Kapahu, Nahinu Kanealii, Edmon, Kaluna, Iarepa, Akina, Kamika a me A. S. Wilcox.

 

KAU AHAOLELO O 1892.

LA HANA 6.

Poalima Iune 3.

  Halawai ka Hale e like me ka mau Kamauoha, he mau palapala hoopii (1) e waihoia na ma'i lepera ma ko lakou mau apana pakahi, (2) o kukuluia i mau halemai no na lepera ma na apana a pau, (3) ma noa i kela a me keia poe iko ka lapaau ana i ka poe ma'i lepera.  Haawiia i ke Komite Oia.

  Nawahi, e hoonaauao ia kekahi mau Hawaii opio i ka ike lapaau.  Haawiia i ke Komite Hoonaauao.

  Nana no, he mau hoopii, (1) e hookaawale ia i haawina no ka hoopau pono ana i na hemahema o ke Alanui o ka Lua o Pele, (2) e haawiia i haawina no ka hoomahuahua ana aku i ka pono wai o Hilo, (3) i haawina hoohoihoi no ka hoomalamalama ana ia Hilo me ka uwila.  Haawiia i ke Komite o na Aina me na Hana Hou.

  Nana no, he hoopii e haawiia i ulu  hoohoihoi laina mokuahi mawaena o Sana Diego me Hilo, Haawiia i ke Komite Kalepa.

  Numana, i ka hoike a ke Komite Hookolokolo no ka mea e pili ana i ka noho lunamakaainana o Hilo akau, ua hooholo ke Komite ma na kumu ekolu, he mea pono e haawi ia na ka noonoo ana o ka Loio Kuhina. Mahope i ka mokuahana ana o na hoa, ua aponoia ka hoike a ke Komite.

  Kamauoha, i ka hoike a ki komite kuikawa, i ko ka Moiwahine hauoli i ko Woka kohoia ana i Peresidena no ka Hlae, a o Makake hoi i Kakauolelo.

  Buki, he noi e waiho na leta aupuni a pau mawaena o Amerika me ke Keona o Ko na Aina E imua o ka Hale.

  Loio Kuhina, he noi i ka Hale no ka hookuu ana ia Mahele Olelo Wilikoki i ka Poakahi, no ka holo ana no kela hihia pepehi kanaka ma Maui.  Aponoia.

  Pane ke Kuhina o Ko na Aina E i ka haina o na ninau i ninau ia o Waipuilani ma ka la i hala.

  Nana no, he bila no ka uku ana i na lilo puhi ohe , hae,  na pu aloha, a pula aku, mahope o ka aponoia ana o ka Bila Haawina.

  Kauhi, he kila e hookaawale ana i haawina no ka Hui Kukui Uwila., Waika, he olelo hooholo, na pono no anei ka lilo ana o na hoa o ka Aha Kuka Malu i mau hoa no ka Ahaolelo?  Haawiia i ke Komite Hookolokolo me na hoolilo.

  Josepa, he kanawai e hololi ana i ka Pauku 1419 o ke Kanawai Kivila.

  Waika, he olelo hooholo e hookomoia iloko o ka Bila Haawina no ka hana ana i alanui mai Lahaina a Hakalea.  Waiho ma ka papa no ka noonoo pu ana me ka Bila Haawina.

  Aki, he kanawai no ka hoopiha ana i na laikini waiona ma Palama, Waikiki a me Ewa.

  Kaluna he kanawai e pili ana i na kaapi'o holo o ka po.

  Kuhina Kalaiaina, he bila e pili ana i ka mai mawaena o na holoholona.

  Kamauoha, he kanawai e hoopau ana i ke kanawai o-lima.

  Ma ka hora 12 awakea hoomaha ka Hale a noho hou i ka auina la.

 

AUINA LA.

  Hora 1:30, akoakoa hou ka Hale e like me ka mau.  Na Josepa, he Kanawai o hoololi ana i ka Pauku 13 o ka mokuna 6, 8, L. 1890.  Haawiia no ke pai ana.

  Kamauoha, he kanawai e hoopuu ana i ka Pauku 67. S. L. 1890.  Haawiia no ke pa'i ana.

  A kina, he mau kanawai [1] e hoopiiia ke dute maluna o ka raiki mai waho mai.  (2) e malamaia na Buke Helu Aupuni ma na olelo elua (olelo Beritania me Hawaii).

  Na hana o ka la, oia ka mea o pili ana i ka Bila Helu 2.  Aponoia me ka haawiia ana no ke kakau poepoe.

  Bila Helu 3, haawiia i ke Komite Wae.

  Kamauoha, i ke pane a ke Komite Wae i ka haiolelo alii.  Aponoia.

  Hora 2:30, auna la, hoopanee ka Hale a noho hou i ka la apopo.

LA HANA 7,

Poaono June 4.

  Halawai ka Hale elike me ka maa mau.

  Nawahi, he mau palapala hoopii, 1 e hoopauia ke kanawai o pili ana i ke o-lima, 2 e hoopauia ke kanawai hookaawale ma'i lepera.  Waihoia ma ka papa, 3 e kapaeia ka helu waiwai e pili ana i koho alii.  Haawiia i ke Komite Hookolokolo, 4 o ka poe a pau i loaa i ka ami lepera, e lapaau mua ia lakou no elua makahiki mamua o ka hoouna ana no Molokai.  Haawiia i ke Komite Ola, 5 e hookomoia i 10.000 maloko o ka Bila Haawina no na alanui o Puna.  Waihoia ma ka papa no ka noonoo ana me na Bila Haawina.

  Wilimana i ka hoike a ke Komite Pa'i no ka Bila Haawina a me na Bila Helu 11, 12 a me 13, ua pau i ke pa'iia.

  Wabiriga, i ka hoike a ke Komite Papa Inoa no ka Bila Helu 2, ua pau i ke kakau poepoe ia.

  Kuhina Kalaiaina, i ka hoike a ke Komite Wae, no ka hoopii noho a ke kanaka o Puna, e noi ana i manawa hou, aponoia.

  Kapahu, he olelo hooholo, e koho ia i komite wae no ka hele ana iloko o ka Hale Dute e noii pono ai i na ou ina a pau a ka opiuma, Aponoia.

  Wiliama, he kanawai e pili ana i ka Baneko Hale Leta, a he kila kekahi e hoololi ana i ka Pauku 36 O. H. o 1878.

  Kanealii, he olelo hooholo e hookaawaleia i puu dala no ke alanui mawaena o Kahului me Makaweli Maui.  Aia a noonoo pu ia me ka bila Haawina.

  Kamauoha, he kanawai e hoololi ana i ka Pauku 37 o ke Kanawai Kivila.  Nana no he olelo hooholo, e kauohaia ka Pala Ola e paa i na ma'i a pau ma Kalihi a hiki i ka hooholo ia ana o ka Bila Haawina, i hiki ai ia Mr. Lowela ke lapaau ia lakou, a waiho mai i kana hoike iloko o hookahi mahina, Haawiia i ko Komite Ola.

  Kawika, he bila e pili ana i na Kanawai Kalima e he Aupuni.

  Kapahu, he kanawai e hoololi ana i ka Pauku 1025 o ke Kanawai Kivila, a he kanawai kekahi e laikini ana i na hale leia lole.

  Aki, he kanawai o hoopau ana i ka Pauku 57 o ke Kanawai Kalaima.

  Waika, he olelo @  kaawaleia i haawina na he ala@  mawaena o Lahaina me Maalaea.  Aia a noonoo pu ia me ka Bila Haawina.

  Waipuilani, he olelo hooholo, o lilo ka Bila Haawina i kona na ka Hale i ka Poakahi, Poaono a me ka Poalima o na pule a pau.  Aponoia.

  Kuhina paka, e haawi hou aka i manawa nona e p@  mai ai i na ninau a Bush.

  Kamauoha, he kanawai e h@  o ka la, oia ka heluhelu ana i ka Bila Helu 2, a waihoia no ka heluhelu ekolu.

  Hora 11:55, hoopanee ka Hale a noho i ka Pnakhi.

 

Jno. A. Noble me L McCandless.

  Ma ka uka o Kapalama, i ka po Poaono i hala, Iune 4, 1892, ua oluolu ia Rev. H. H. Paleka ka awaiaulu ana ia Mr. Jno. A. Noble me Miss Lizzie McCandless a paa iloko o ke apo gula maemae o ka mare.

  Ua aneane e piha ka elua haneri ka poe i hiki kino ae.  Mahope iho o ka pau ana o na hana e pili ana i ka mare ana, ua malamaia he papaaina nui i kaumaha me na koki kelekele a ka Puukolu, i ukaliia e kekahi mau lealea kupono a hiki i na hora liilii o ke aumoe.

 

NU HOU KULOKO.

 

Ahaolelo ko keia la, hora 10.

 

Ua makemake o Mr. Makalena e nana iki ae i kana wahi hoolahe e puka aku nei.

 

O Kapena Watesona o Kaleponi, kekahi o na haawi kauoha e ka mokukaua Lawe Hae Kapalakiko.

 

Ua paa hou i ka hopuia e ka makai o ke Aupuni i kela po aku nei kela Iapana, pupule i mahuka mai mamua aku nei.  Lalau no paha o Koomano.

Ua manao wale ia, e ku mai ana i Honolulu nei ma ka hapa hope o keia mahina, ka mokukaua Beritania Camopiona, mai Beritania Columebia mai.

 

He oiaio anei, aia ma kahi o ka elua tausani ka nui o na limahana Pake me Iapana e hiki mai ana no keia Aupuni ma ka hapa hope o keia mahina?

 

He mau launa ike ka i lalama ia i ke ahiahi o nohinei maluna o ka mokukaua Kapalakiko no Kapena W. T. @, a he nui ka poe o ka aina @ i komo pu maia hana.

 

Ma ka hora 3 o kona ahiahi e oni ai olalo o ke Kalaudine no kona mau awe o Kahului, Huelo, Kipahulu a me Paauhou.  E holo ana ma i keia ahiahi, a o ke kakahiaka nui o ka Poaono ae nei kona manawa e ku mai ai.

 

@

@

@

lua hoi o ke l@  hui ana @

he alo i kela @

 

He @  hou kekahi o @  hihia kipi a ka Aupuni i hook@  mai maka la @  , a na lohe mai makou, he paa o ae no @  hopena hou ia mai ana i keia mau la iho.

 

Mamuli o ka hoopaa ana o Lunakanawai Dala i ka @ o Wilikoki ma ma ka la @  , na hoi ia mai ka aoao pale o kekahi i kona mau hoike, a oia ka hana @ o ka aha ma ka la @.

 

Mawaena o na @ i kou mai ma ka Mariposa na kela ana, he mau wahine haole opio kekahi, o holo ana no na mokupuni o ka hema maluna o ka Hoku ao no na hana a ka Haku ma ia Kihapai.

 

Ma ke kakahiaka @ iho nei, na kipa ae kekahi lima @  maloko o kekahi pa ma he alanui Papu, a hia aku la he mau pua @  nunui.  He elua a ekolu paha pa i haohao like noia ano hookahi ma la kakahiaka nui.

 

e haawi ana na keiki o ka Aina Pua he hoikeike kukui Hoololo aka Nui o na wahi a pau o ke ao @, maloko o ka Bale Kauka Pake i ka po Poaha ae nei, i kokua ia o ka hui Hoikeike Kukui Hawaii. Ehaeha na keiki o ka Aina Pua, o kakou no ke okiloa.

 

Ma Kamakola, ma ke kakahiaka onohinoi, na kipa hou ae la no ka moko pe'a a kalii manawaino aku la i ke ola o Miss Meleana Pahoa, wahi ke opio a ke makou makamaka S. M. Kaaukai, a hoa hoi o ka Papa Alanui o Honolulu nei.  O kakou no ia a ka make e, ohi mai nei.

 

Aneane e pau ka na la o keia hebedoma i ke puhi ohe no o ka @ Hawaii, no ka mea ma keia po a me ka oi o ka la apopo, ma Kamaki Kupa ka puhi oho po Poalima ma maki Ailana, a ma ka po Puoha hou, e @ pu @ ka  @  Hawaii i haaha malo a na Kaikamahine o Kawaiahao o haawiia ana maloko o Kawaiahao.

 

He nui ka poo o Waikiki kai i hoohalahala loa mai i o makou nei ma ka la inohinoi, no ka hahono paku'i o ka uwahi o kela ahi puhi opala a na Pake o Kameilili i ka la Sabati nei.  Aole mawaena wale o na Hawaii, aka me na haole pu kekahi nolaila he mau ono i ka Papa Ola ke makaala i na hana o keia ano, e lilo auanei i mea o hoopilikia mai ai i ke ola o ka lehulehu.

 

Mai ka'eha'o ke loaa ole aku kau papa, no ka mea e hooko aku ana makou me ka ikaika i ko makou rula hou, oia hoi ma ke kuiho o loaa aku ai ka papa, O ka poe e makemake ana i Ka Leo o kauoha mai i ke koena, me ka halepa o kale ma ka olelo.

Ma ke Kauoha.