Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 478, 15 June 1892 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

 

HOOLAHA KEENA O KO NA 
 AINA E

 

KEENA O KONA AINA E@

HONOLULU, IUNE 8, 1892.

  Ua lena mau ka heike i keia @ na ma o ko ka Moiwahine Ka@ la Mai ma Nu @ka. AmerakaHapaia o ka mak@

 

THOMAS THOMAS

Koh@ S@da @ Oni@ m@

iho nei @ h@ k@ @naie a@ n@

k@ @aloieai @ L@ Island, @

ke kukinakau@ Br@lyn Am@ka

@ Ape @ @.

  O lala @ kul@ana

@ ana a ka

waiwai @ aia wehi mai liilii o ka

mea @ h@ aku no i na

@ aku @a ka nina i ana ma keia

Ke@na

                       SAMUEL PARKER,

                     Kuhina o ko na Aina E.

  june10  1wd.

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuka.

 

POAKOLU, IUNE 15, 1892.

 

  O KEKAHI o na ninua ano nui i noonooia i ka Poakahi nei e na hoa o ka Hale Ahaolelo, mamuli o ka hapai ana a kahoalii i keia Mea Hanohano mai na Pali Hauliuli mai, oiai oia ma kona ano he lala no ke Komite o na Papa Inoa, oia ka mea e pili ana i ka huaolelo kupono io maoli ma ka kakou olelo Hawaii no ka hookomo ana ma ke poo o na bila kanawai o keia Kau Ahaolelo, o ka h@aolelo Moi paha a i ole o ka huaolelo Moiwahine paha, noka mea he moiwahine ka mea e noho nei ma ka nohoalii i keia manawa, a ua ulu mai he hoopaapaa nui, no ka moe-kahi o na bila ma ka olelo Enelani iloko o ka auwaha hookahi, a he poolua hoi ma ka kakou olelo makuahine me he alelo mahae lua la no ka moo nahesa; ma o ka hookomoia ana o ka huaolelo "moi", e 'moiwahine' Ma ka olele Enelani, o ka huaolelo Moiwahine (Queen) ka huaolelo kupono hookahi, aole elua. He mea paakiki io no keia, aka nao mahope o ka paio ana o na aoao elua, ua kaa ka lanakila i ka inoa Moi, mamuli o ke kakoo ana a kekuhi @au hoa o ka Hale a me ke Kumukanawai e ku nei i keia wa, a ua hoakaka mei hoi ka Peresidena, na u-i mua oia ia ninau hookaoi imua o ka Maheleolelo Wilikoki, a ua apono mai no aia i ka nuaolelo Mai, no ka mea o ke ano inaoli oia huaolelo ma ka Piliolelo Hawaii he poe no kekahi lahui, he mea mana nui a o ka mea hoi nana e rula ia lakou, a ua pili like no hei ia ia Moikane a i ole ia Moiwahine paha. ina he Moiwahine ka mea e noho alu ana i ke aupuni.

 

KA HANA A KE AUPUNI.

 

  Hoko o ka manawa a keia Papa Kahiea i noho ai. ua hoomau aku @i kou e hoohanaia ke alanui o Hilo a ka Luaopele, a ua kokua ia mai ke dala e kekahi poe mawaho mai--oia hoi, o ka poe i manao nui e pa@ k@ alanui a lilo he wahi a ka p@ k@hele honua e makaikai ai me ka maulahi. Ua hoopaapaa pu@ no kekahi haawina no keia alanui ke au o Mr. Kakina e like me ia i hau a la @h ia e Mr. Spencer, a na ho@ ka Ahaolelo e hookaa i ke ka o 1890. Me ka ike no o keia Aha Kuhina i na kue a me ke apua p@e o ka h@ olola ana o ka hookaa ia o na @ala i hoohana ia mawaho o ka mea i hoololii e ka Hale, ua hana aku no ke Kuhina e like me kona manao, ma ke kauoha ana e hana ia ke alanui; aka mahope hoi o kona kauoha ana a loaa iho ke dala no ke alanui, ana hou iho la oia i ka hookau ana, me ke kuma ole, koe waie no ne maka'u heuna i ahewa ia.

  Inehinei, (Poalua), ua hoaa mai la ka apono a ke Komite e ukuia na dala elima tausani no ua alanui la o Hilo. elike me ka ke Kuhina i kauoha ai. Ua kokua ka Aha Kuhina e hookaaia keia aie a lakou i hoole mua ai, mahope o ka hoopauana i ka moa e ke aupuni. Eia ka ninao, e hoonele ia anei ka poe i oluolu mai e kokua i ke aupuni me ke dala ma ke noi ana a na Kuhina no na hana e hoopomaikai ana i ka lehulehn. I ko makou manao aole, a pela i hooholo ai ka hapanui o ka Hale--he 29 ae, a he 12 hoole  Ina he hoahewa kokahi no keia mea, o ka Aha Kuhina ke ahewa ia, a e hoopii@a no ko lakou hana kanawai ole ana.

 

NA AIHUE MOKU.

 

    Ua paa mai he elua, a he hookahi i ahai iaia iho a noho me ke Akule i ka hohonu.

 

  Ua paa i ka hopuia he elua o na haole na lakou i aihue kahi moku kiakahi o Dr. McGrew o keia kulanakauhale ma ke kakahiaka Poaono nei. a koe aku hookahi. Ilalo o Manana kahi i h@puia ai, i ka Poakahi nei, e kekahi mau makai o ka I'a Hamauleo, a na laua no i lawe loa mai i ke kulanakauhale nei maluna o ke kaaahi oia aniani. Ua hopuia iaua no ka lawe ana e kuai i kekahi mau waiwai me ka laikini ole, no ka mea ua hoike ne kekahi poe, ua piha ka moku me kekahi mau mea kumukuai nui niamua o kena haalele ana mai i ka uwapo o ke kau'hi; a ma ke kakahiaka o nehinei i malama ia ai ko laua hihia imua o ka Aha Hoomalu.

 

  Aia maluna o ka mokuahi Au@turia Tueana he elua ipukukui uwila hoomalamalama, no laua ka ikaika o 8,000 ihoiho kukui pakahi.

 

KAU ANAOLELO O 1892.

 

LA HANA 13.

     Poakahi June 13.

  Halawai ka Hale eliko me ka maa mau.

Na Palapala Hoopii.

  Kanealii, i e hoopau ia ke kanawai hookamakama; 2 e ae ia ka laikini kuai opiuma; 3 e hoihoi hou ia mai na laikini kuai waiona ma na kuaaina 4 i kuikahi panailike hou a me ona Banako L@huli haawiia i ke Komite o na @pu iluikau

  Nana no, 1 ma Wailuku Maui e malamaia ai na na kau kiure elua 2 e hoopauia ka hapa nui o na Agena Hooialo Palapala Kepa; 3 o na mai ma Molokai i ike ia ua ola, e hoihoi ia lakou ao ko @kou mau wahi pakah@; haawiia i k@ Komite o na Hoopii Huikau.

  Nana no, 1 e kuai na konohiki aina i ka ama me ka ho@aina: 2 e hoonoa ia na kai konohiki a pau i ka lehulehu; 3 e hookumuia ka hale leta ma Waihee, Maui; haawiia i ke Komite o na Aina Aupuni.

  Akina e hooemiia ka uku makahiki o na Kuhina i ka $8.000; waiho ia ne ka noonoo ana me ka bila haawina.

Hoike a na Komite Kumau.

  Wiliama, ua pau i ke pai ia ka bila helu 49, a ua makaukau no ka hoolawa ana aku i na hoa.

  Numana. he hoolaha i na lala o ke Komite Hookolokolo, he halawai ka lakou mahope o ka hoopanee ana o ka Hale.

  Konowela, e pili ana i ka bila o na lilo hae, bana a me na kipu aloha. Waihoia ka bila no ka heluhelu ekolu ana i ka Poaha la 16.

  Waipuilani, he hoolaha no ka halawai a na lala o ke Komite Wae o na Uku Hoomau ma ka hora 1 o ka auina la.

  Makapolena, ma ke kapaeia ana o na rula, he hoopii mai ka Bihopa mai o ka Hoomana Enelani. Haawiia i ke Komite Ola.

  Kamauoha, he mau hoolaha kanawai: 1. E hoopauia ka Pauku 35 o na Olelo Hooholo o 1887, 2. E hoopauia ka Pauku 20 o na Olelo Hooholo o 1876; 3. E kapaeia ka Pauku 29 o na Kanawai o 1886.

  Wilikoki, he olelo hooholo e hookaawaleia i puu dala no ka hana ana i ka hale hookolokolo ma Waioli, Kauai. Haawiia i ke Komite o na Ana Aupuni.

Aki, he kanawai e hoololi ana i ka Pauku 17 o ka mokuna 14 o na kanawai o 1890.

Akina, 1 He kanawai e hoolilo ana i ka Pauku 1404 o ke Kanawai Kivila. 2 He kanawai e kau pale ana i na opio kane malalo 20 makahiki aole e hele i ka po.

  Na no. he olelo hooholo, e hookaawaleia i p@u dala no na aianui o Niihau. Haawiia i ke Komite o na Aina Aupuni.

N@ Olal@ Hooh@lo.

  Nahinu: 1 E hookaa@lela i haawina dala no ka hana ana i ke awapao o Pokeo Molokai; 2 a pela hoi me ke awapao o Kaunakakai. 3 I 1,000 @e ka hana ana i uwapo ma Pelekunu. Haawiia i ke Komite o na Aina Aupuni.

  Iosepa, i puu dala no ka hana hou ana i ke alanui mai Makeua a Ulupalakua. Haawiia i ke Komite o na Aina Aupuni.

  Nahinu, i puu dala no ka hana hou ana i ke alanui wai Waikolu a Halawa a pela mai Pelekunu a K@ma, a mai Kona hoi a Wai@u, Molokai; haawiia i ke Komite o na Aina Aupuni.

Na ilana o ka La.

  Heluhela ekolu ana i ke kanawai e pili ana i ka Lunakanawai Hoom@lu o Wamea Kauai.

  Hoopaapaa na hoa no ka mea o pili ana i na bila kanawai, i ka hoo komoia o ka inoa Moi ma kahi o ka inoa Moiwahine, a hiki wale i ka apono ana o ka Peresidena i ka inoa Moi; nolaila ua haawiia ka bila i ke Komite Hookolokolo.

  Hoopanee ka Hale a ka

AUINA LA.

  Akoakoa hou ka Hale i ka hora 2. Kamauona ma ka noho Luna Hoomalu.

Na Hano o ka La.

  Oia ka Bila Haawina.

  Ka uku no na mahele olelo elua o ka Aha Kieke, Hoomalu me na Aha Kaapuai $7,200; haawiia i ke Komite Hookolokolo.

  Na kakauolelo no ka manawa $1 800; haule.

  Uku makahiki o ha Lunakanawai Kaapuni o Maui $4,000; aponoia e like me ke ke noi a Iosepa $3,600.

  Na lilo kaahele $800: haule.

  Uku makahiki o ka Lunakanawai Kaapuni o Hilo me Kau, Hawaii $4,000. Aponoia $3,000, e like me ke noi a Aki.

  Na lilo kaahele o ka Lunakanawai Kaapuni o Maui $@00; haule.

  Uuku makahiki o ka Lunakanawai Kaapuni o Kohala a me Kona, $4,000; haule.

  Maredena, he noi e noonoo la ka uku makahiki o ka Lunakanawai Kaapuni o Hilo a me Kau.

  Kona mau lilo kaahele $400.

  Wilimana, he noi e hoiko mai ke kom@te o ka hale i kana koike imua o na hoa; haule.

  Hoike o Kamauoha i kana hoike a aponoia.

  Kakina e hapai hou ia ka noonoo ana i ka uku makahiki o ka Lunakanawai Kaapuni o Hilo me Kau; aponoia.

  Na@a no, e hooh@loia i $3,000 koua uku makahiki. Aponoia e like me ka bila, oia hoi o ka aku makahiki o ka Lunakanawai Kaapuni o Hilo me Kau, he $4,000.

  Hoo@anee ka Hale.

 

  Kilauea Hou no Hawaii i keia la e heo aku ai.

 

NU HOU KULO@

 

Mai ha'oha'o ke lona ele @i@ @ pepa, me ka mea e hooho aku @ makou me ka ikaika i he m@kou rula hoe, oia hoi ma ke kuiko o lo@ aku ai ka pepa. O ka poe a makemake ana i Ka Leo, o kanoh@ @i i ke keena, me ka helepu o ka io me ka olalo.

                    Ma ke K@ueha.

 

  Ahaolelo ko keia la, hora 10.

 

  E haalele mai ana ka mokuahi Auseteralia i keia awa i ka Poalua o keia pule ae.

 

  Ua pau-ka hahana nui ioa o ka wela o ka la i keia mau la, u o k@ lepo ia a hoopiha mai nei ma kona makalua.

 

  Ua puiwa ae kekahi kaa pi'o ma ke alanui Alapai ma ke kakahiaka o nehinei, a pakei@ mai lepa ka ihu o ke kalaiwa kaa i na aole i paa ka i ka hopuia.

 

He halawai kaikawa ka ua Makai o ka Oihana Kinaiahi i ka po noi aole nae he mau lono i loaa mai ia makou e pili ana no ia halawai la.

 

  No moku i holo ma ka la inohi@ei O Mikahala me Kaala, no Kauai: Malulani me Kalaudina no Maui; a o Mokolii hookahi no Molokai.

 

  I heia la e poehu aku ai no Monokaona ke kiapa Velocity, me kekahi he heluna Pake nui mai keia awa aku, no ka hoi ama e ike i ke ono hanau.

 

  Ua hoike ae o Ilamuku Wiliama ma ka Poakahi nei, aole he eiaio na lone e pili ana mo ko Wilikoki ma hookuuia: no ka me e kukulu ia ana ko lakou hihia imua o ke Kiura.

 

  Aole i pauaho mai i ka elua tausani ka nui o ka poe i kakau inoa maluna o kekahi palapala hoopii imua o ka Ahaolelo, e hoi ana ia Hale aole e hoololi ia ke dute o kau ia nei i keia wa maluna o raiki.

 

  Ua paa i ka hopuia na hoolo elua nana i aihue kahi moku kiakahi e Dr. McGrew i ka Poahahi nei, ilale o Manana, a ma ke kakahiaka o @hinei i nieniele ia ai laua imna o ka Aha.

 

  Ma ka Poaono i hala aku la, o ke awakea paha ia, oiai kekahi poe opio e hauoli ana no ka lakou paina liilii ma ke Awawa o Pauoa; wa halawai aku la lakou me kekahi Pukiki limahana iloko o ke kulana kupilikii Ua hele ia e keia Pukiki he mau mi@ loihi no ka imi ana i ka Mahiko o Hoeia. Mahope iho o ke kamalii kuhikuhi ana aku iaia i ke ala oui pololei, ua huli ne la oia a haalele aku la ia lakou @e ka makaukau ana e uwe. O kona ike hopo lea ia ana. e iho pololei mai ana no ke kulanakauhale nei.