Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 546, 19 September 1892 — Page 2

Page PDF (1.10 MB)

This text was transcribed by:  Cathy Peloso
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA

 

HOOLAHA KOHO BALOTA.

 

KEENA KALALAINA

HONOLULU.                        SEPT. 12, 1892

 

            I kulike ai me ke Kanawai Koho Balota o ke Aupuni, he hoikeia aku nei @ keia, he Koho Balota Kuikawa no ke koho Lai no ka manawa i pau ole o eono makahiki, e malamaia ana ma ka Mokupuni o Oahu. mawaena o na hora 8 A. M. me 5 P. M. o ka POALUA, a 5 o OKATOBA, 1892, no ka hoopiha ana i ka makalua o na noho i hoohakahakaia mamuli o ka pau ana o na Mea Mahaloia, Hon. Paulo Numana a me E. C. Makapolena.

           

            O na Apana Koho Balota, na Mahele Koho, na Wahi Koho me na Luna Nana Koho Balota, eia malalo ilio nei:

 

APANA EKAHI, HONOLUU.

 

O keia wahi a pau o ka Apana Hookolokolo a Auhau o Honolulu, a i ole o Kona paha, e waiho ana ma ka hikinahema o ka laina mai ka piko a oioina paha o ka lalani mauna o Konahuanui, maluna o ka lapa o ke K@alapa e hookaawale ana i na Awawa o Manoa a me Makiki mai na Awawa mai o Nuuanu me Pauoa, a mawaena aku o ka ha lua a kipoho paha o ka puu i kapaia o Puowaina, (Punchbowl) a hiki i ka pahu hae ma kahi kipu aloha kahiko, malaila pololei aku a ka huina o na alanui Kinau me Alapai, mawaena o ke alanui Alapai a hiki i ke alanui Moi, mawaena aku o ke alanui Moi a hiki i ke alanui Hema, mawaena aku o ke alanui Hema a hiki i ke kai.

            Mahele Ekahi--O kela wahi a pau o ka Apana i oleloia ae nei e waiho ana ma ka hikina o ke alanui Punahou, me ka laina i kahaia e kaupale ana, mauka a makai.

            Wahi Koho -- Hale Ka@a Pua o ke Aupuni, ma ka hui ana ona alanui Moi me Waikiki.

            Na Luna Nana--E. I. S. Spalding

                                      J. H. Wodehouse, Jr.

                                      S. Hookano.

            Hookohu Kuikawaia no ka La Koho Balota--

                                      J. A. Giiman,

                                      Authur Brown.

            Mahele Elua--O kela wahi a pau o ka Apana i oleioia ae nei e waiho ana ma ke komohana o ke alanui Punahou, ma ka laina i kahaia ma ia palena.

            Wahi Koho--Kula Alanui Beritania.

            Na Laina Nana-- @. A. Magoon,

                                       H. S. Tregican.

                                       G. W. R. King

            Hook@ Kuikawaia no ka la Koho Balota--

                                       J. S. Lovejoy,

                                       S. K. Kamaka

APANA ELUA. HONOLULU

 

            O keia whai a pan o Honolulu i oleloia, a @ o Kona paha, ma ka akau o ka Apana Ekahi, maloko o ka laina i kahaia mai ka pahu hae ma kahi kipu aloha kahikko @ana o Puowaina (Punchbowl) a ka huina o na alanui Kula me E@a, mawaena pololei aku o ke alanui Kula a hiki i ke alanui Pa@, mawaena pololei o ke alanui Papu a hiki i ke alanui Beritania, mawaena o ke alanui Beritania a hiki i ke kahawai Nuuanu ma ka Uwapo o Kamika, aiaila mawaena o na kahawai la i oleloia ae nei a hiki i ke alanui Kula, mawaena aku o ke alanui Ku a a hiki i ke alanui Liliha, mawaena aku o ke alanui Liliha a hiki i ke alanui Kauka a hiki i ka lapa o ke kaalapa ma ke Komohana-akau o ke Awawa o Nuuanu, alaila maluna o ka lapa o ke kualapa i oleloia ae nei a hiki i ka piko i kapaia o Lanihuli ma ka @lani ma@ o Konahuan@i.

            Mahele Ekahi--O kela wahi a pau o ka apana i oleleia ae nei e waiho ana mauka o na alanui Kula me Kau@, ma ka hikina hoi e ke alanui Nuuanu.

            Wahi Koho-Ma ke@ ana o ka pa kie@ @ Maemae @ ka Nuuanu Avenue.

            Na @

            Mahele Ekahi-- O kela wahi a pau o @ A@ i oleloia @ nei e w@.

            Wahi Koho--Halekula o Kahehuna.

            Na Luna Nana--W. C. kSprouli,

                                      J. M. Camara, Jr.,

                                      Jos. Kala@.

            Hookohu Kuikawaia no ka La Koho Balota--

                                      J. W. Naukanu,

                                      S. Anapu.

            Mahele Elua--O na wahi a pasu o ka Apana e oleloia nei e waiho ana maka o ke alanui Beritania.

            Wahi Koho--Kapuaiwa Hale.

            Na Luna Nana--T. C. Porter.

                                      H. Amitage.

                                      Kemi@a, Kuhia.

            Hookohu Kuikawaia no ka La Koho Balota---

                                      L. L. Lapierre,

                                      J. Paakaula.

                        APANA EHA, HONOLULU.

            O kela wahi a pau o Honolulu i oleloia, a i ole o Kona paha, e waiho ana ma ke komohana o na Apana Elua me Ekolu, a maloko hoi o kekahi laina e moe ana mai ke kihi o na alanui Kula me Liliha, mawaena konu o ke alanui Liliha a hiki i ke alanui Moi, mawaena aku o ke alanui Moi a hiki i ka Uwapo e moe ana maluna o ke kahawai Nuuanu a i kaupaleia makai e ke kai.

            Mahele Ekahi--O na wahi a pau o ka Apana e oleloia nei e waiho ana ma ke komohana o ke alanui Nuuanu.

            Wahi Koho Hale Kaawai Pake,

            Na Luna Nana -- D/ B/ S,otj.

                                       H. J. Gallagher,

                                       Jno D. Holt.

            Mahele Elua--O na wahi a pau o ka Apana i oleloia e waiho ana ma ka hikina o ke alanui Nuuanu.

            Wahi Koho--Towera Bele o ka Oihana Kinai Ahi o Honolulu.

            Na Luna Nana--Henry Smith,

                                      S. M. kGraham,

                                      Geo. N. Shaw.

            Hookohu Kuikawaia no ka La Koho Balota--

                                      C. E. Williams,

                                      M. D. Monssarrat.

APANA ELIMA, HONOLULU.

            O kela wahi a pau i koe iho o Honolulu a ole o Kona paha, e waiho ana ma ka akau me komohana o na Apana Elua me Eha.

            Mahele Ekahi--O na wahi a pau o ua apana la e waiho ana ma ka hikina o ke alanui nui e pii ana i ke Awawa o Kalihi ma ka aoao mauka o ke alanui Moi.

            Wahi Koho--Hale o ka Hui Kaa Hapaumi Hawaii, ma ke kihi o ke kahua o ke Kuia Kamehameha.

            Na Luna Nana--Marcus. R. Colburn,

                                      L. J. Nahora, Hipa,

                                      J. V. Simonson.

            Hookohu Kuikawaia no ka La Koho Balota--

                                      N. Fernandez,

                                      J. A. Victor.

            Mahele Elua--O kela wahi a pau o ka Apana e oleloia nei e waiho ana ma ke komohana o ke alanui e pii ai i ke Awawa o Kalihi ma ka aoao makai o ke alanui Moi.

            Wahi Koho--Ma ka pa Halekula Keeneula.

            Na Luna Nana--W. L. Wilcox,

                                      Wm. Auld,

                                      Henry Kaia.

            Hookohu Kuikawaia no ka La Koho Balota-

                                      Chas. B. Dwight,

                                      Keoni Waiamau

APANA EONO, KOOLAU.

            E huipu ana i ka Apana Hookolokolo a Auhau o Koolaupoko.

            Wahi Koho--Hale Hookolokolo o Kaneohe.

            Na Luna Nana--Henry, Cobb. Adams,

                                      D. J. Watson,

                                      Kimo. Olds,

            Hookohu Kuikawaia o ka La Koho Balota--

                                      Sam. Gandall,

                                      J. H. Barenaba.

APANA EHIKU, WAIALUA.

            E huipa ana i ka Apana Hookolokolo a Auhau o Koolaulea me Waialua.

            Mahele Ekahi--Waialua.

            Wahi Koho--Hale Hookolokolo Waialua.

            Na Luna Nana--Frank, Halstead,

                                      J. G. Anderson,

                                      E. S. Th@t@.

            Hookohu Kuikawaia no ka La Koho Balota--

                                      S. @. Mahoe,

                                      J. Kalaikawai@.

            Mahele Elua--Kool@

            Wahi Koho-Hookolokolo@

 

 

                                      Keau,

                                      Samuel Andrews.

                                      C. @

            @

            Septemaba @

 

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Punka.

 

POAKAHI. SEPATEMAPA 19, '92

 

KA PONO O KA LAHUI.

 

            E like me na olelo mahope loa o ka Pauku @ Manao Kuahaua o@ Kumuhana Kalaiaina o ka Aoao Liberla." pela na hoa o ka aoao Lahui Liberala, i hoopili ole aku ai ma ka aoao o na Kuhina, e kupaa nei "nolaila ua kokua makou i ka hooholo hou ana i kekahi Kumukanawai hou i oi aku ka maikai, a e loaa oiaio ai HE AUPUNI NO KA LEHULEHU, MA O KA LEHULEHU, A NO KA LEHULEHU."

            Malalo o keia Kumuhana koikoi, oia e mana ka lehulehu, ke kumu i ku ai keia mea he aupuni, a i loaa ai na mana, a ma na luna, hoomalu a hooko, ke ku nei na moho oiaio o ka lahui i koe mai i na mai@u pipili o ka aoao aupuni, e kue ana i ka hookoia o keia kumuhana i oleloia a i hoohikia e lakou.  O loko o ha hoa eli@a o ka aoao Liberala Hawaii, o keia mokupuni, he eha i paa mai i ko lakou hoopaa a me ka lakoku olelo, hookahi i poholo aku i ke omo a ka milo wai o Norewail, a he e@na hoi hoa kuokoa i malama i ka pono o ka lahui.  Eia ko lakou mau inoa: W. Wa@la a me J. Kauhi, kuokoa, J. W. Bipakane, C. W. Akip@ka, R. W. Wilikoki a me J. kE. Bush.  Li@e aku ma ka aoao Kuhina a aoao Moi.  S. Aki a me S. Pua.  Ua holomuku ia la koa iho he Liberala, mahope o ka mana lima nui, e kue ana i ka mana lahui.  O ke kumu wahi a kekahi o lakou, ua pololi mai ka waihona, a e ake ana o ka pau koke ao o na hana, a o ke alanui iho la ia he haalele i ka olelo a he haawi pio aku i @a poe e kue ana i ka pono akea, e ku ke aupuni maluna o ka leo o ka lahuik.  Na ke au o ka manawa e hoike mai i ka poe i hana pono i ko ka lahui kuleana, a i ka poe i @ ia e kakou i ka @ .

 

            HE NINAU KANAWAI

 

 

            @ mamaone i ka la i koho ai ka hale, oiai he elua aoia i koho ia ikeia manawa.  Ua olelo ae no ka Peresidena ma kana olelo hooholo no ke koho hilinai ole na ui oia i na loio, a ua mahae ko lakou manao, a no kona kanalua no hoi, ua haawi oia i ke kanalua no ka aoao i hoopii ia.  O ka manao maoli o ka Peresidena i kona loheia ana e kamailio ana mawaho aole e like me kana i hooholo ai.  he iwakalua-kumamaha oia no ka hapanui o na hoa i kohoia o keia Ahaolelo i ka wa i koho ai ka Hale, aka ua aui ae kona noonoo no kona aloha i ka poe i hoopii ia. a haalele i ka mea ana i manao ai oia ka like me ke kanawai.  Aka, he wahi no kekahi o na olelo o ke kanawai kuhihewa ai ka mea i kamaaina ole i ke kumu i hoala ia ai keia olelo, "na hoa a pau i KOHOIA o ka Ahaolelo." a o ka mea wale no e maopopo ai, a e pau ai ke kanalua o ka poe kanalua, oia ka nana ana i ke kumu i komo ai ka olelo ma ke kanawai.

            Ma ke Kumukanawai kahiko ua olelo wale ia no o ke koho ana a ka hapanui ona hoa o ka Hale alaila haule ka Aha Kuhina; aka no ke koho ana o ka Kuhina ma ke koho hilinai ole ia  lakou iho i na kau mamua, ua nui ka hoopaapaa ia he hana pono ole o no, ke komo pu ana o ka Aha Kuhina, ka poe hoopii ia e lunakanawai pu mai no lakou @a ke kkoho pu ana me na hoa maoli o ka Hale i kahoia.  I mea e pau ai keia mau hana kue i ka pono, ua hoohomoia ka huaolelo "kohoia" ma ke Kumukanawai hou, i hoomaopopoia ai ia noe mai ka poe e noho he maa hoa "hookohoia" e like me na Kuhina, a ma ia ano i hookoia ai ke aupuni i hookumuia ma ke koho ana a ka lahui, mai ka lahui a no ka lahui.  Aole keia mau huaolelo "ka hapanui o na hoa a pau i kohoia" i manaoia e ano e ae mai ke koho ana o ka hapanui o na hoa a pau o ka Ahaolelo malalo o ke Kumukanawai kahiko, koe wale no ma kahi e hookaawale ana i ka poe "kohoia" mai ka poe "hookohuia."  No makou, aole he pohihihi na haele @ Aha Kuhina aka aole nae o ka makou @kahi ka leo @ hai @ kekahi poe.  Nolaila @ e like @.

 

 

            Ma ka P@ ua @ kai o @ hou Hawaii o ka Hale Ahaolelo @ ka ia mamua iho ua komo kino na hea a pau i ka hoopaapaa, no @ --

@ Waimea, ua uhi na@ haukue ku wai me he @ ua @ iho o ka uli o ka poe @ ka Hale, --koe aku na kanaka hoopono iloko o keia mau hana.  I ka Poalima i oleloia, ua hoomaka ae ka Hon. Nawahi e hoohaunaele i ka Hale Ahaolelo ma ke kue ana i ka leo hoomalu o ka Peresidena, a e kahea ana i ke alaka kanaka e ko kua iaia.  He minamina makou i keia hana a kekahi hoa i noho loihi iloko o ka Hale Ahaolelo.  Ua like keia hana me ka hoino ana i ka Hale Ahaolelo, a i ka huhui-- i ka pono o ka lehulehu--a he hoouluaoa e hoolilo ai i ka inoa maikai o keia aupuni i mea ole, a e hoohaahaa ana i ka Hawaii ponoi; he Anake keia, he kue rula, kue kanawai, a he haawi ana i na enemi o ka aina i kumu e imihala ai a e haawi pio ai i ke kuokoa o Hawaii nei.  O ke kipi i ka Moiwahine a me ke kini i ke kanawai o ka aina,--ke koo o ka maluhia o ka lahui holookoa -- he like no a like laua.  A no ia kumu, ua lilo keia mau hana he mea hewa loa, a o ka hua o ka hana hewa he pilikia mahope aku.

 

Na Anoai o ka Hale.

 

            Ua hoohalike ia ke ano o ka Loio Kuhina elike me ke kanaka e lawaia ana i ka i'a niho ole, ka ia hiaai maunu e ka Hon. Akepoka.  He oiaio keia.

 

            Ua hana rula ole ae ka Hon. Nawahi i ka Hope Peresidena Kauhane, i ka wa i kauoha ia mai ai e noho ilalo, mahope o ka haule ana o kana hoopii rula.  O ka lua keia o ko Kauhane hoonoho ana ia Nawahi, o ka mua, i ka haule ana ma ke koho Hope Peresidena, a o keia ka lua.

 

            Nui ka poe ahewa ia Hon. Nawahi i kona kahea ana ika lehulehu e komo mai e kokua iaia e kue i ka leo o ka Peresidena.  Ua lohe wale no makou, ua manaoia e hoohaunaele ana na hoa kakoo i ka aoao aupuni i komo mai na hana lima nui ma ka aoao o ua iona hooko a ke aupuni.  He mau hana kue @ wai keia @ pahopu ai ke kuokoa o Hawaii @ o ke ao nei.

 

@

 

            Ua hoo@ i na aina @ o kukuia @uuku no ka @h ema.  O @.