Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 561, 10 October 1892 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA LEO O KA LAHUI.

JNO. E. BUSH.

 

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POAKAHI, OKATOBA 10, 1892.

 

KE KANIKELA HOU.

 

            Ua mahalo makou i ka lohe ana ua hookohuia o Mr. Frank Pratt (Palaika) @i Kanikela Nui no na Mokuaina Pakipika o Amerika Hui puia, e noho ana ma Kapalakiko. He kamaaina oia no Hawaii nei. i oi aku ka loihi o kona noho ana ma kona home hookama, mamuli o ka ekolu hapaha o ka lahui ponoi e ola nei, oiai, o Bihopa a me Ake na haole o keia papa i koe, o ka holoholo pu aha i na la ui me na'lii a mare no hoi me lakou, a noho ma ke alo'lii o na Kamehameha mai ka eha oia Moo'lii Aimoku mai. Ua mare o Mr. Pratt i ke Kamaliiwahine Kaaninau. he aneane kanakolu kumamalima makahiki i hala ae nei. Malalo o na ano a pau, ua kohu keia hapai ana ae nei a ko kakou Moiwahine i keia inoa kane a lakou, a hoonoho aku ma kekahi oihana kiekie a kuonoono. Mawaho ae o na kahiko o keia ano i kuleana pu me na 'lii. he Hawaii ka makou i manaolana aku ai, aka ua maha iho la ka Moi i ka apuapu aku a ka poe ake oihana.

 

HE OLELO HOOHOLO.

 

            No ka nui loa o ka wela o ka poe hana hewa, a me ka poe kuko i ka nele hana, i ko makou hoike akea ia lakou imua o ka lehulehu ma na kolamu o KA LEO O KA LAHUI ame "Ka Oiaio," a me ka lakou mau hana; ke hamama mai nei ko lakou waha la makou, ka Lunamakaainana o Koolaupoko; me ka nau o na kui a me ka uwi o ko lakou niho. He oiaio aole makou i noho kuene no kekahi Kuhina. a aole o makou kai noho palaualelo a pololi a imi aku i ko hai lokomaikai ma ke kuapo ana i ka pono o ka lehulehu, a aole o makou ke hele nei i ka Hotele Hawaii. a e like me ka alamihi ke aihamu nei i ka hoolaina o Kahaone, aole, he pole okoa no ia; ua hana makou i ka hana i haa@ mai ia makou i ka po a me ke ae, a ua uku ia makou no ko makou luhi. Aka, no ka ike ia he mau dala kekahi e loaa nei ia makou mamuli o ka hana ana, a no ko makou lawe ole i keia mau dala a makou i hooikaika ai ma ka makou hana a hoomakili aku i ka lima lewalewa o ka mea hana ole, nolaila; ua ulu ae ka awaawa a me ke kuko, e like me Iuda i kuko ai i ke dala a hoomaewaewa ai i kona Haku, a ua ulu mai na imihala a kekahi Levi-i-Levi-oleia o ka Hale Ahaolelo, a ua puka a maka ae i ka Poalima nei, ma kekahi olelo hooholo. Ua akaka na an enemi keia o ka pono, ka poe kuko a hana hewa, i i@aina i ka hoike akea ia o ka la kou mau hana hewa. Make ka lahui o kahi hana, iho la keia a ka wahaolelo leo nui e hana ai.

 

KA BILA LOTERE LULU.

 

            Ua hoole mai ka Loio Kuhina i ko lakou kokua i ka bila lotere lulu, aole oia ka mea e ola ai o ka aina, e like me ka na mea Hanohano Nawahi, Kanealii, Bila Waita a me na hoa Hawaii o ka Hale i kokua iho nei i ka Aha Kuhina, a ma ka lakou mau olelo i alakai ai i ka lahui i keia mau la paipai koho balota iho nei, he hookahi wale no alanui e ola ai keia lahui o ke kokua wale no i ka pono o na mahi-ko a me ka mahi raiki, a me ka mahi kope, a mau hana e ae paha, oia hoi ma ka mahi ana i ka aina. Oia iho la ka ka aoao Kuhina. He Lotere Lulu hoi a me na Laikini ana i na hana hewa oia ka na hoa Hawaii e oleio a e kokua nei ma na kanawai imua o ka Hale. O ka makou hoi. he make na bila kanawai e kue ana i ka pono, a e like me ka makou e ao mau nei o ka hoopono a me ka imi ana i ke ola ma ka hana lima a me ka hou o ka lae, e like me ka ke Akua, oia ke alanui pololei e pono ae ola ai.

 

HE ANE-KARISTO.

 

 

            Ua lohe wale mai makou, ua lawe ia ae kekahi oello hooholo e na hoahanau haipule, Kailimai a me Jno. Sam. Kekukahiko, e hoopau ia ko makou noho Peresidena ana no ka Hui Lahui Hawaii Liberala. Ua maopopo no ia makou. ke kumu o keia hana a na hoahanau. oia hoi. no ka hoolilo ole ia ana o kekahi i Luna Alanui. a o kekahi hoi i Kuhina no ko na Aina E. He kupanaha no keia ano hana a me ke kumu o ko laua manao ana e hoike ae i ko laua lepo-uli ia makou: oiai aole ia makou ka hookohu ana o ka Luna Alanui a me ke Kuhina o ko na Aina E. No ko makou hoopau ia ana mai mamuli o ka manao kamalii o keia mau kamalii poohina, lawaia a me kalaiwa kaa, ke haawi aku nei makou i ko makou hoomaikai, aoiai na ike makou he makehewa ke alakai ana na kalaiaina i na kanaka e like me ko John. Sam  Kekukahiko a me ko Kailimai ano, na me ai guolo a e opialu ka noonoo. He hoopau wale ana no ia i ka mahawa, a he hoeaea waha wale iho no ko makou hele anan aku i keia wa ma na halawai, aka no ka poe i like ole eme ko guolo a me ko opialu ana. ua makaukau makou e kokua a e hoohui i na wa a pau, maluna o ke kahi ana no ka p@ mea a pau, aole hoi no ka pono o hookahi kalaiwa kau a me hookahi kanaka lawaia.

 

NA PAKE I HOOKUPAIA.

 

            Ua lohe mai makou he nui ua Pake i hookupa ia i ke au o Kale Mahope ke Kuhina. a o ka poe nana i hookupa. oia no na wahaolelo o ka lahui i hele mai e kiai i ko lakou mau pono. Aka, he mea ano e keia mau hana a na hoa o ka Ahaolelo i hana ai, oiai, o ko lakou hana ana pela i kekahi lahui o na aina e mai, ua like no ia me ko lakou hoolilo ana i ke kuleana o na oiwi hanau o ka aina, e like me Esau i hoolilo ai i kona a mahope mihi, a huhu maoli, a manao e lawe i ke ola o ka mea ana i hoolilo aku ai i ua kuleana la ona. Pela iho la keia ano hana i hana ia iho nei e kekahi o na lunamakaainana mai na kuaaina mai, a aia a holu mai oka lahui pake i ko lakou mau pono kupa o ka aina, alaila, o ka poe no anei nana i hoolilo aku i keia pono ia lakou, o lakou no ka makamua e hoao ana e pepehi i na Pake a hoino aku ke ole hoi e kapili ia na n@ku i ka uwepa, a hoopaaana lima iloko o ke eke i hapala ia i ke kepau.

 

Ka Bila Kanawai e Hoohaiki

ana i ka Hele ana mai o

na Limahana Pake.

 

            Ma keia kanawai ua hoohaiki ia ka lawe ia ana o na Pake Limahana ma Hawaii nei, i ka poe hana no na hana malu o ka aina. a me na hana paahana e ae, Malalo o na hoohaiki kupono e hoopae ia mai ka lahui Pake, a e like me ko lakou noho ana a hoomau ana malalo o na hana a lakou i hele mai ai ma ka aelike e hooko, ua maikai no.

            He nui na olelo wehewehe ma ka aoao o ka bila. a ma ka aoao no hoi e kue ana. Ua kokua mai ka Loio Kuhina Numana, me na hoololi a ua like ole hoi oia me ka Hon. Waita o Lahaina, a me ka Hona. J. Nawahi o Hilo. Wahi a ka Loio Kuhina he kupono no e hoholo ia na kanawai e kokua ai e hoohaiki aku ai i ka Pake e komo mai i poe limahana no na mahiko a me mahi raiki, a pela aku, Nolaila i laweia mai ai ka bila e hoopaa ia ka inoa o na mea a pau e noho nei ma keia aina a ma ia bila e hiki ke hoohana ia i hooko ia keia kanawai a ka Hale e noonoo a e hooholo aku ai.

            He kuleana like ko ka mahiko a me ko na mea e ae pau. He mea pono e kokua ia ua poe waiwai a he kupono no hoi e kiai ia a e malama ia ka pono o ka lahui, aole hoi e anai a e hoopilikia wale ia e ka lahui e komo mai @oko o keia aina.

            Ma keia kako@ e hoomaopopo ai oia ka poe naauao, ka poe e nana ana i ka pono kaulike, ko kakoe ia mai nei e ka Aoao Hoo@ a me ka Aoao Liberala Holo@, a hui pu mai nei ke aupuni e kokua. Hookahi wale no aoao ano nu@, mamuli o ka maopopo olu o na h@ o keia mea. he pono kaulike, oia ka aoao Hawaii ku @. a hoi hope. Aka, he pau wale no keia mau mea pohihihi i ke kaana ia, a ua manaolana makou he pomaikai ke loaa ana ina e holo ka bila.

 

KAU AHAOLELO O 1892.

 

LA HANA 101.

[Hoomauia.]

Auina La.

            Akoakoa hou na hoa i ka manawa kupono.

            Ma ko ke Aupuni aoao, iloko o ke Kula Nui o Oahu, 9 haumana, Iolani, 12; Sana Lui, 21, Kamehameha, 7, Kula Hanai e Hilo, 8-- $6,000. Holo.

            Uku o ke Kumu Ake Akamai o Punahou, $2,000. Holo.

            Kukulu me hoomaemae hou ana i na halekula, $10,000. Holo.

            Halekula me wahi noho ma Hanamaulu, Kauai, $1,500. Holo

            Marsden, he noi e noonoo hou ia na itamu mua i hooholoia. Aponoia

            Nana no, he noi e hooholoia ka itamu e pili ana i ke kukulu ana me ka hoomaemae hou ana o na halekula. i $12,000.

            Ma ke noi a Kamauoha, aponoia i $15,000.

            Malama a me ka hoolako ana i na mea e pono ai ke ola ana o na paahao, $80,000, Hoopanee ia.

            Uku o ka Luna Hooia. Hoopaneeia no ka noonoo ana me ka bila.

            Hope Luna Hooia, $5,000. Holo.

            Hapai hou ia ka ita@ e pili ana i ka malama a me ka hoolako ana i na paahao. a hooholoia e like me ka bila.

            Kaa lawe opala uku ole, $ 12,000 Holo.

            Oihana Kinai Ahi o Honolulu, $40,000. Holo.

            Ahiahi, hoopanee ka Hale.

 

                                    LA HANA 102.

 

                                                Poana, Oct. 6.

 

            Heluheluia ka moolelo o ka la i hala; aponoia.

 

            Balauwina, komite waiwai hoike e pili ana no ka palapala hoopii 126, no ka auhau o 25 pa keneta no na pepa hahau, waiho ke komite he bila kanawai e hoopau ana i ke kanawai pepa hahau. waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka bila

            Nana no, hoike e pili ana i ka palapala hoopii a ka Hui Alahukimoku, ne an dala $120 no na auhau i auahauia ina makahiki 1888 a 1891, e noi ana e hoihoi hou ia ua mau dala la, aponoia ka hoike.

            Wiliama komite pai ua pau i ke pai ia kekahi mau bila.

Na Olelo Hoohola.

            Hona, oello hooholo, hooholoia, ua niha ae nei hookahi hanere la a oi. ke noi nei keia olelo hooholo e noho i oia hale i na ahiahi Poakahi Poakolu @ auina la P@ apau

            Raiaowaina, kekua ana i ka olelo hooholo.

            Nei ka mea hanohano o Kona, e kap@ia ka huaolelo @ la Poaono.

            Kaunamano, e hoepaa i ka auina la Poaono, a e hoopau i ka po noi e Baluwina i elua po e noho ai, Poalua me Poaono.

            Iosepa, e waiho ma ka pap. oiai o ka po he wa moe ia.

            Hoi@ hou o Kaunamano i kana noi.

            Ko@ te opiuma helu 1 i hookahi @ mai keia la aku.

            Hoike mai o Nawahi e noho ana ka halawai a ke komite opiuma i keia auina la, aponoia.

            Kauoha ka Peresidena ina luna hoomalu apau o ke komite e hoike koke mai ina bila kanwaina e ma nei ma ko lakou mau lima.

            Kauni, e hooholo keia hale i ka@ bila haawina, i pau koke ai na hana o keia kau,

            R. W. Wilikoki. oleloo hooholo e lawe mai keia hale i ka bila kanawai koho elele hana kumukanawai mai ka lima mai o ke komite wae, a e lilo oia ka hana o ka Poalua e hiki mai ana.

            Waipuilani, e waiho ka olelo hooholo ma ka papa, aponoia.

Na Hana o ka La.

            Bila kanawai 157A e hoohaiki ana i ka hele ana mai o na Pake, heluhelu ekolu ana no keia bila.

            Noi o Marsden, e noonoo pakahi ia na Pauku o keia bila, aponoia.

            Ma ke noi e hoopanee ka hale; aponoia.

            Ma ka hora 12 hoomaha ka hale; aponoia.

            Ma ka hora 12 hoomaha ka hale.

 

NU HOU KULOKO.

 

Ahaolelo ko keia la, hora 10.

 

            Ua ku mai ka mokuahi Kuna ma ke kakahiaka nui o ka Poaono i hala aku la.

 

            Laukanaka ka Aha Mele a ka Hui Mele Hawaii Noeau maloko o ka Heiau o Kawaiahao i ka po Poaono nei, ke hele la a pili wale mai no ke ala me ke onaona.

 

            Ma Apuakehau, Waikiki kai, make kakahiaka onehinei, ua bapetigo hoohu@ia kekahi mau Hawaii elua e ke kahu hou o ka Hoomana o Iesu Karisto o na La Hope i Hoala Hou ia.

 

            O Kuhina Kaaiaina Kale i pau iho nei, a me Frank Hastings, kekahi mau inoa i lohoia mai no ka hoopiha ana i ka noho Kanikela Hawaii ma Kapalakiko i hoohakahaka'a. He mau puakea wale no laua a ielua.

 

            O kekahi o na kue ana nui e keia mau la. oia ke nohunohu hanou hou nei kekahi olelo hilinai ele a me he @ la o ka puka-a-maka ae koe i kekahi o keia mau la iho, a ua manao wale ia o ke Luna mai Hilo mai he makuahine o ua malihini hou la.

 

            I kela mau la aku nei ekolu, oiai ka mokuahi Austeralia e mo-ku ana iwaho o ka nuku. malalo o ka hoomalu ana a ka Papa Ola. he lawaia kaili ka hana nui a kona mau ohua i hoohalaia ae ai kekahi mau ohua, i hoohalaia ae ai kekahi mau hora hana. ole o ka la, a he nui na ia i pau i ka lukuia, e ka oia aku nae e ka loihi e ka ia iloaa ia lakou i ka Poaha nei, ua @ he anana @ kekahi a puohu.