Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 584, 17 November 1892 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

 

KUAI KUDALA O NA LAIKINI AWA.

 

            E Kuai Kudala ia aku ana ma ke akea ma ka Poaha, la 8 o Dekemaba, 1892, na Laikini Kuai Awa malalo iho nei, no ka manawa o Hookahi Makahiki mai Ianuari 1 aka 1893:

 

OAHU

Waialua.          1.         Koolauloa        1.

MAUI.

Lahaina.          2.         Hana    1.

Wailuku.          2.         Makawao.       1.

HAWAII.

Hamakua.        1.         S. Kohala        1.

N. Kohala        1.         Kau.    1.

KAUAI

Waimea.          1.

 

            O na Laikini o Oahu, e kuaiia ana ma ka la i hoikeia maluna ae nei. ma ka hora 12 awakea, ma ke komo ana aku mamua nei o Aliiolani Hale.

           

            O ko na Mokupuni hoi o Maui, Hawaii a me Kauia, e kuai ia aku aua ma ko lakou mau apana pakahi. ma ka la, ka hora a me kahi hoi i waeia e na Makai Nui a i ole e ko lakou mau hope paha. Ina mamuli o kekahi mau kumu i ikeia he mea kupono e hoololi ia ka la e kuai ai, e hoolaha hou ia aku no ma na pepa hoolaha pa'i alanui ma ka apana i olelo ia.

 

Kumukuai Hookumu - Wailuku me Lahaina, he $300 ko ka laikini pakahi, a o na apana e iho a pau i hoikeia maluna ae, he $100 ko ka laikini hookahi.

 

Ke Kuai Ana - E haawi mua ia ma ke ano hoopaa ka iwakalua kumamalima pa-keneta o ke kumukuai i ka wa e haule ai ka hamare, a e lawe ia no ia uku hoopaa ina aole e uku piha ia na dala o ke kumukuai o ua laikini la iloko o na la he umi mai ka la aku o ke kuai ana.

 

CHAS. T. GULICK.

            Kuhina Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina

Honolulu Nov. 4, 1892.          tf-dly.

 

-----

 

HOOLAHA KOHO BALOTA.

 

Keena Kalaiaina

Honolulu, Nov. 10, 1892

 

            E kulike ai me ke kanawai Koho Balota o ke Aupuni, ke hoike ia aku nei ma keia, he koho balota kuikawa no ke koho alii no na mokupuni o Kauai a me Niihau, e malamaia ana mawaena o na hora 8 A. M. a me 5 P. M. o ka Poakahi. ka la 5 o Dekemaba, 1892, e hoopiha ana i ka noho hakahaka no na makahiki eono i koe i hoohakahaka ia mamuli o ka haalele ana mai o ka Mea Kahaloia George N. Wilcox.

 

            O na Apana Koho Balota. na Mahele Koho, na wahi koho a me na Luna Nana koho Balota, eia mahope iho nei:

 

'MOKUPUNI O KAUAI ME NIIHAU'

 

-----

 

APANA EKAHI - WAIMEA.

            Ma ka Oioina mai o Puaanaia, e huipu ana ia Kalaheo a me Mokupuni o Niihau.

 

            Mahele Ekahi - O kela wahi a pau o Kalaheo e haipu ana me Hanapepe. Wahi koho: Halekula o Hanapepe.

 

            Na Luna Nana - H. C. Perry, P. R. Holi.

 

Hookohuia no ka la Koho Balosa wale no.

            S. M. Nawai.

 

            Mahele Elua - O kela wahi o ka Apana i oleloia e moe ana mai Hanapepe a hiki i ka laina i kahaia mai ke kai mai a hiki i ka lalani mauna ma kahi he 200 ia ma ke komohana o Waimea Mill, a ehuipu ana hoi i ke awawa o ke Kahawai o Waimea a me kona mau lala.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waimea.

 

            Na Luna Nana - T. H. Gibson, James Kamalemi, C. B. Hofgaard.

Hookohuia no ka la koho Balota wale no.

            G. L. Copa, G. W. Kaona.

 

            Mahele Ekolu - O kela wahi o ka Apana i oleloia e moe ana mai ka Mahele Elua mai a hiki i ka Lae o Puuanaiea.

Wahi koho:  Halekuia o Kekaha.

            Na Luna Nana - W. I. Wells, Davik Kua, W. E. Smith.

Hookohuia no ka la Koho Balota wale no.

            J. K. Kalua, J. Kamikino.

 

            Mahele Eha - Mokupuni o Niihau.

Wahi Koho:  Halekula

            Na Luna Nana - J. H. Kaika, J. B. Kaomea, W. H. Keale.

Hookohuia no ka la Koho Balota wale no.

            J. Pulawa, J. D. Kaili.

 

APANA ELUA - LIHUE.

 

            O kela wahi a pau o Kauai, mai a e huipu ana ia Kalaheo a hiki i ka huipu ana mai me Hanamaulu.

            Mahele Ekahi - Apana o Lihui.

Wahi Koho:  hale Hookolokolo o Lihue.

            Na Luna Nana - R. W. T. Purvis, W. G. Smith, J. B. Hanaike.

Hookohuia no ka la Koho Balota wale no.

            S. R. Hapuku.

 

            Mahele Elua - O ka Apana o Koloa, mai kono pale me Lihui a hiki aku i ka huipu ana mai me ka aina o Lawai.

Wahi Koho:  Hale Hookolokolo o Koloa.

            Na Luna Nana - J. K. Burkett, J. M. Kahalawai, Louis Kahalbaum.

Hookohuia no ka la Koho Balota wale no.

            E. Sarehz.

 

APANA EKOLU - HANALEI.

 

            O kela wahi a pau o Kauai, e huipu ana mai Wailua a hiki i ka Lae o Puuanaiea.

            Mahele Ekahi - O kela wahi o ka Apana i oleloia e waiho ana mawaena o Waimea a me ke Kahawai o Kalihiwai.

Wahi Koho:  Hale Hookolokolo o Waioli.

            Na Luna Nana - H. Peters, Jno. H. Barenaba, J. M. Naeole.

Hookohuia no ka la Koho Balota wale no.

            S. P. Kalaikini, H. J. Wells.

 

            Mahele Elua - O kela wahi o ka Apana i oleloia ae nei, e moe ana mai ke Kahawai o Kalihiwai, a hiki i ka huipu ana me ka aina o Papaa.

Wahi Koho:  Halekula Kilauea.

            Na Luna Nana - W. O. Muller, J. W. Kahee, John Lovell.

Hookohuia no ka la Koho Balota wale no.

            Hiram K. Anahu.

 

            Mahele Ekolu - O kela wahi o ka Apana e waiho ana mai ka aina o Papaa a hiki i ka huipu ana me ka aina o Wailua.

Wahi Koho:  Hale Hookolokolo o Kapaa.

            Na Luna Nana - H. Z. Austin, J. M. Kealoha, S. Kaiu.

Hookohuia no ka la Koho Balota wale no.

            F. B. Smith, G. B. Meheula.

            G. N. WILCOX.

                        Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina. Nov. 14, 1892.

            nov14  3ts-dly.

-----

 

OIHANA KALAIAINA

HONOLULU, Nov. 4, 1892.

 

            I kulike ai me ke Kanawai Koho Balota o ke Aupuni, ke hoike ia aku nei ma keia, he Koho Balota Kuikawa no ke koho ana i Lunamakaainana e malamaia ana ma ka Apana o Hilo Hema, Mokupuni o Hawaii, mawaena o na hora 8 A. M. a me 5 P. M. o ka POALUA, la 20 o Novemaba, 1892, no ka hoopiha ana i ka mahalua o ka noho i hoohakahakaia mamuli o ka haalele ana mai a ka Mea Mahaloia Joseph Nawahi.

 

            O na Apana Koho, na Mahele Koho, na Wahi Koho, a me na Luna Nana, eia iho no ia mahope nei:

 

APANA EKAHI - HILO HEMA.

 

            Oia no o Puna a me Hilo ma ka hema o ka moeana kahawai maloo o Pukihae e moe la mai Kau a hiki aku a e hoohui pu mai ana ia Kehena. Wahi Koho:  Halekula o Kalapana.

 

            Na Luna Nana - J. M. Kauwila, S. H. Haaheo, J. Kahoomana.

Hookohuia no ka la Koho Balota wale no.

            J. A. Kaaukai, D. Kahaulelio.

moe la mai Kehena a ka Palena o Hilo, koe aku o Keaau a me Olaa. Wahi Koho:  Hale Hookolokolo o Pohoiki,

 

            Na Luna Nana - J. E. Eldarts, D. Kapele, S. Kaulupali.

Hookohuia no ka la Koho Balota wale no:

            W. L. Haau, J. K. Kalawe.

 

            Mahele Ekolu - Oia no na Aina o Keaau a me Olaa ma Puna, a me kela wahi o Hilo e moe ia mai ka Palena o Puna a ka moeana kahawai maloo o Pukihae. Wahi Koho:  Hale Hookolokolo ma Hilo.

 

            Na Luna Nana - F. S. Lyman, G. Hapai, Joe Sisson.

Hookohoia no ka la Koho balota wale no:

            J. T. Brown, G. Nakapuahi.

 

            CHAS. T. GULICK,

            Kuhina Kalaiaina,

Keena Kalaiaina.         11-7-3ts-dly.

-----

 

KA LEO O KA LAHUI.

 

JNO. E. BUSH.

 

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POAHA, NOVEMABA 17, 1892.

 

-----

 

He Kanawai Li i na keiki ko keia Ahaolelo.

 

            O keia kanawai, oia no ke kanawai e kauoha ana, e o ia na keiki a pau, a o ke keiki e o ole ia ana, e hoopai ia no kona makua a kahu paha, i na dala elima.

 

            Ma keia kanawai, ua akaka loa he kanawai @ keiki keia, aole keia kanawai i pai ia, aka, ua pau nae i ke kakau poepoe ia.

 

            O keia kanawai, he kanawai e kaupale ana i na keiki, aole e hele i ke kula, ke ole e o ia mamua, a ike ia ka maikai, a loaa hoi ka palapala apono mai ke kauka mai.

 

            Nolaila, ma keia kanawai, ua nui na hoakaka ana a na puuwai Hawaii oiaio, ike ano o keia kanawai.

 

            Ua hoike mai ka Mea Hanohano o Kohala, penei:

 

            Mamua aku o 1820, ua ike ia ka ulu o keia lahui, oiai, aole he kanawai i kau ia ia manawa, a hookahi no kanawai, oia ke kanawai a Kamehameha I., i kukala ai me Kaipalaoa, Hilo, mahope iho o ka pa ana o kona lae i ka hoe.

 

            Oia hoi e hele ke elemakule a moe i ke ala, pela ka luahine a me ke keiki, aole hiki ke popohi wale ia mai.

 

            Aka, mahope mai o 1820, ua kau ia he kanawai kakau ia ma Luaehu Lahaina, Maui.

 

            A oia ka wa i ike ia ai o keia kanawai o lima, a mai ia manawa mai, ua hoomaka ka lahui e emi a hiki i keia la, a ke hele loa aku nei i ka neoneo ana.

 

            I ka 1853, ua hiki mai la he mai luku i Hawaii nei, oia ka hebera, ua nui ka poe i luku ia e keia mai weliweli, oiai nae ua o ia no ia wa.

 

            I ka 1881-82, ua pau hou no kekahi poe i ka make, aia makai o Kahakaaulana ia e waiho mai la.

 

            Aole hoi oia wale no, aka, aia kekahi poe i Kalaupapa a me Kalawao, e noho mai la, ua pau no i ka o ia, a heaha ka mea i ike ia, ua kau aku ka mai lepera maluna o lakou.

 

            Nolaila, ke olelo nei au, i na aia iloko o oukou e na hoa Hawaii i keia mea he aloha aina, aloha alii, a aloha lahui, eia ka wa o kakou e kekahi ai, a e haawi aku i keia kanawai hoopilikia i ka lahui i kekahi Komite.

 

            Hoakaka pokole mai ka Mea Hanohano J. H. Waipuilani, a kokua mai e haawi i kekahi Komite.

 

            hoike mai o J. K. Kaunamano, ua lokahi ko'u manao me na hoa, e haawi keia kanawai i kekahi Komite, oiai, he kanawai hoopilikia io keia, a he mea hoi e hoemi ai i ka hoonaauao ana i keia lahui.

 

            Oiai hoi, ua olelo ia iho nei, no ke kapulu ka, ka mea i make ai o keia lahui maemae.

 

            Ke olelo nei au, aole. No ka o ia ana, oia ke kumu i poino ai, oiai, aia o Rev. J. H. Pahio, D. K. Pa a me kekahi poe kahunapule e ae i Kalawao, a he nui aku.

 

            Kokua mai o Kapahu, Marsden a me ke 'lii Pua, e haawi i ke Komite.

 

            Ma ka ninau ia ana, ua aponoia e haawi i ke Komite.

 

            Nolaila, e na "Lii a me na Lunamakaainana, nana pono ia iho ke ola o ka lahui, eia keia kanawai la, he kanawai li ia oe e Hawaii Ponoi a hiki i kou nalowale ana mai ka honua aku o Hawaii aloha.

-----

 

OWAI KE AUPUNI.

 

            Ua hoakaka aku kou mea kakau, i kekahi mau mea e pili ana i ke Aupuni, aka, ke hoike aku nei kou mea kakau. O ka huaolelo Aupuni, he apo oia no ka Lahui, e like me ke apo o ka pahu wai, o ke apo, he apo no na apana liilii apau, a i kona umii ana, e lilo auanei oia i pahi.

 

            A nolaila, o ke Aupuni hoi, he inoa pili laula oia, e apo ana ina mea apau iloko one, a ua like ka huaolelo aupuni, me ke kinana moe, e apo ana i kana mau keiki a pau.

 

            No ka mea, iloko o ko kakou aupuni, ekolu mana nui i ike ia:

            1 - Ka Mana Hooko; 2 - Ka Mana Hookolokolo; 3 - Ka Mana Kaukanawai.

 

            Ua ku kaawale keia mau mana a pau, a ina e nele kekahi o keia mau mana, aole no e loaa ka huaolelo aupuni.

 

            Oiai, o ka Mana Hooko, oia no ka Moi ma ka nohoalii, a ua komo iloko oia mana ka oihana hooko kanawai.

 

            O ka mana Hookolokolo, oia no na Lunakanawai ma ka Aha Kiekie, a me na Aha e ae a puni ka pae aina, a na keia mana e nana ka pono a me ka ole o na kanawai e kau ia ana e ka Ahaolelo.

 

            O ka mana Kaukanawai, oia no ka mana o ka lahui, oiai i ka akoakoa ana o na 'lii a me na lunamakaainana iloko o ka Hale Ahaolelo, ua kapaia lakou ka mana o ka lahui.

 

            I ka huipu ana o keia mau mana a pau, ua kohu iho la ka huaolelo, aupuni a e kapaia o ke aupuni Hawaii i hooponoponoia malalo o ke Kumukanawai.

 

            Ma ko kakou aoao ko na makaainana, he mea pono ia kakou ke noho me ka lokahi, me ka manao maikai, a hooko hoi i na kanawai a pau e kau ia ana e ka Mana Kaukanawai, me ka ewaewa ole.

 

            Nolaila, e hoomanao e ka lahui, eia ka olelo kaulana, o ka lokahi, oia ka ikaika, pela i olelo ia ai, nani ka maikai o ka noho lokahi pu ana o na hoahanau.

 

-----

 

KAU AHAOLELO O 1892.

 

LA HANA 124.

 

Poalua, Nov. 15.

 

            Hoomaka na hana o ka la e like me ka mau.

 

            Kamauoha, e kapae na rula, a ua aponoia. Heluhelu mai oia he hoopii mai Honolulu, e kapae loa ia ke kanawai helu 67, no ka helu ana i na kane a pau loa. Waihoia a noonoo me ka bila.

 

            Wiliama, kapaeia na rula a heluhelu mai la oia he hoopii e hoopau ana i ka Hamuku o ka Oihana Kinaiahi. Waihoia a noonoo pu me ka bila.

 

            Loio Kuhina, ninau oia owai la na Komite e pili ana i ka opiuma?

 

            Pane ke Kakauolelo, o K. M. Koahou ka Lunahoomalu, aole nae i hoike mai.

 

 

Na Hana o ka La.

 

            Heluhelu ekolu ana o ke kanawai e pili ana i ka o lima ana i na keiki liilii. Ua hui ka hoopaapaa o na hoa no keia kanawai, a ma ka ninau ia ana, ua haawi a i ke Komite Wae.

 

            Awakea hoomaha ka hale.

 

Auina La.

 

            Heluhelu ekolu ana o ke kanawai e hoemi ana i ka hookamakama, ua hooholoia.

 

            Heluhelu ekolu ana i ke kanawai e pili ana i ka hookuu ana i na