Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 587, 22 November 1892 — Page 1

Page PDF (950.33 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Bishop Museum

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II     HONOLULU  NOVEMABA 22, '92       Helu 587

 

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

--NO--

SENIA LUTERA

 

Ka Ui Puuwai Mabala

--:O:--

     He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine Opio me kana mau Aloha Ekolu.

(Kakauia no Ka Leo.)

 

MOKUNA XXI.

 

Ua oki ! Eia au ke kue aku nei i

keia mare, no ka mea o keia

wahine au e makaukau nei

e mare, o ka'u wahine

mare no ia ma

ke kanawai,

 

  O ka nanaina o kona mau helehelena ia manawa, ua haiamu ia no ia e ka nani me ka maikai, a e hoike mai ana hoi kona mau papalina i ka ula ohelohelo.

  A o kona maka hoi e hoike mai ana ia i ka ula w@o o ka pua noho malie, a e hoike ana kona mau papalina i na minoaka ana i na wa a pau, oiai ke anaina kanaka nui e nana mai ana, i ua mau opua nei. A le'a ai kaena a ke kini o Mana, nohe hana a Kauhikoa, ua kau aku la i ke aki.

  O ka nanaina hoi o ka Ui Senia, he oia mau no ia i ke alopali, a he pua naki hoi oia a ka maka e ono ai, a oia ka ka mea kakau e hoomamae ae nei, o ke ku no hoi a ka wahine maikai pali ke kua mahina ke alo, he like wale no ia i ka maka o ka opua.

  Oiai ka nohea Laionela e ku ana me kona kulana kilakila, ua hnli n@ la ola a pane aku la i kana aloha.

  E kuu aloha, ka pui kamaha'o o Enelani nei, ka mea hoi nana e hoo@awili nei i ka hue koni ana a ko'u m@u @a koko, ka mea hoi nana e @ooni nei i ko'u mau @o paa hana.

  E no au ana au i kou oluolu e haawi ana oe i ka wai meli o kou lee nahenahe, ne ka'uninau oe.

  E hoike mai e kuu aloha kakia iwi, heaha ia mea a kou noonoo e kokoia nel e kuu ipo?

  E ninau aku ana au ia oe, he hoihoi no anei oe i ka leo o kela aiena e kalahea mai nei. e kaohi ana i ka hionu laahia o ke kaula gula, o ka makelemonio i hooko ia iho nei, ia kaua i na sekona i aui aku la., Ua pane aku la na nohea nei, o na kakai pali nihoniho e Enelani kahiko, owai la ia hiena a'u i ike ole ai, aole no noi o'u hoihoi i ka leo kalaku o kauhiwai.

  Oiai hoi aole loa e hiki i kekahi mea ke hooni ia kou puuwai, oiai, eia au mahope ou e kuu aloha, eiai hoi, he mau iwi keia ua make mahope ou, oiai hoi, he puwai keia no kananahe, no ka wawali hoi me ka pahee.

  O ke kahiko aiai o ka hau o Halemano ua like no ia me kau ipo nei, a o kaanoi koui a ko'u puuwai nou ia e ka oha koni i na hora a pau o ko'u ola ana.

  He hawananwana a he pioo ia no ke anaina holookoa i ka wa a Heneri e hue pau ana ina mea a pau, no ko lana mau la o ka hooipo ana a me ke laua mare ana.

  Aka, o Laionela, ua piha loa ia oia me ke panaohao, no kona ike ana aku i ke ano haikea a kunahihi o ko Senia mau nanaina, a komo koke ae la iloko ona ka manao, he oiaio maoli no ka paha keia mau olelo a keia kanaka, oiai ke ike nei au ia Senia, me he la ua piha i ka makau a me ka hilahiia pu, a me he la no hoi. he mea huna kekahi a kona puuwai e hunakele nei.

  E Senia kuu aloha. aole anei ou manao, ua loaa ia kela kauaka i ka mai olalau ? wahi a Laionela i ninau aku ai me ka leo o ke ano ehaeha o ka mea i komo kulipolipo iloko o ke aloha, me na maka hoi e ake aku ana e ike ia loko lilo o ka puuwai o kana ipo. E kamailio mai e kuu hiwahiwa, a e hai mai, he kuhihewa keia mau olelo a pau a keia kanaka e hoike nei pou, ia Laionela e koi ana ia Senia e hoole ae i ka oiaio o na olelo a ke kuewa i lohe mai ai hoi ke anaina holookoa, ua ike e aku la no ia, aia @e uhi eleele hakumakuma ke hoalii iho la maluna o na helehelena nohenohea o ka ui Senia.

  No keia mau olelo a Laionela, ua nana aku la na maka piha kupilikii o Swenia i ka helehelena o ke kanaka ana i aloha ai--ka helehelena ana i manao nui hookahi ai iloko o kona mau la opio o kona ola ana--a o kina hi aolelo hoopunipuni mua loa, e e@eu ana maluna o kona mau lehelehe. E aa anei au e hoopuka ae i keia mau hoaolelo e kau nei maluna o ko'u mau lehelehe ? wahi ana e ninau ana iaia iho. me ka piha o kona naau i ka ehaeha. Noonoo hon ae ia oia no kana olelo hoohiki. ana i olelo paa ai, e make mua oia mamua o kona hai ana ia Laionela i kana nane hune.

                        Aole i pau.

 

HE NANEA KAMAHAO

--NO--

MAIKA

 

KE KEIKI

Hapa Ilikini a

Hawaii hoi.

 

    KE KANAKA MUA LOA NANA I PANA KE AKUA BEA A NA ILIKINI I MAKA'U LOA AI--A O KA WELI HOI O NA ILI KEOKEO--A MEKA LUKU IA ANA O KENA HUI KEAKA A LI.

 

  I ka ike ana mai. o ke ahi i ko ia nei paa aku i keia pohaku nui. o kona pane koke mai la no ia, ea, he pohaku aha kena au e pau mai nei, e hele mai ana anei oe e paki e kena pohaku nui ia makou?

  Mai no hoi paha oukou a kamailio mai. mahope auanei hoi piha ka opu o oukou i ka makahi, i ko ia nei hiki ana aku i ka lua wai, o ka lele aku la no ia iloko o ka wai me ka paa no i na pohaku nui nei wa ka opu, oiai nae keia e huli hele ana i ua kakaka la a no ka loihi loa o ko ia nei luu ana me ke ea koke ole ana a e iluna o ka ili wai. ia manawa i ike ia aku ai na helehe lena o ka hauoli e minoaka mai ana maiuna o na papalina o ke alii.

  I ka ea ana ae o Akamai, ia wa i ike aku ai na me apau me kealii pu, i ka paa ana mai o Akamai me kekahi mea loihi, aole hoi ka pohaku ana i luu pu ai, o ka @wa a e la no ia o na mea apau me ka hooho pu ana ae, i keia mau lalani hua olelo. "Ua loaa! ua loaa ke kakaka a ke alii i keia kanaka ia [Akamai.]

  I ko ia nei pii a@a ae a kau i ka pa. ia wa i ike ia aku ai ke alii i ka hele ana mai la ina lima o Akamai. ma ke kokua ana a e aia i ka hapai ana ae a kau i kapa, a hoopuka mai la oia i keia mau hua olelo. Auhea ke kanaka a'u i manao kuhihewa ai aole e loaa ana kuu mea a'u i kuahaua ai, i keia la ana. ua lilo oe i hunona na'u no ka wa pau ole, a me ka lilo hu no hu no hoi i Hoilina moi no keia aina a me na mea apau i heilina ia ma ko'u inoa.

  Ia wa i hoopaka mai ai o ke ali i kela mau hua olelo me kekahi pauku hao nui i hahau ia mai ma ka puuwai o Akamai, a ua lilo na manao kona iloko o kona puuwai me ke one ke okaoka, ma kela wahi a ke alii olelo m@i ai i kinohi e lilo oe i hunoa na'u. no ka mea ua ike maoho aku la oia i ka milimili a ke alii i hanaiauhuhu ai. aohe no o ka nani a lohe mai i ke ao. pali ke kaa, mahioa ke alo, aohe wahi a ka maka e ho ohalahala ai. ua olelo ia no hoi. o ua kaikamahine nei wale no ke kaikamahine ua i ike ia i waena o na kaikamahine lilikiki iloko o ia wa.

  Ia wa i pane aku ai o Akamai. alia paha au e lilo i hunona nau aia paha a ae maikai mai ko kaikamahine. a me ka mea i luhi puiaia. no ka mea aole one wale no kai luhi iaia, o ka inoa ma kuakane wae iho no kou, aole hoi oe i luhi e noho aku auanoi nei paha mamua a ulu ao he kuee mawaena o mana alila, eia e pane mai ai ia'u, aole no o'u makemake ia oe. o ka hookonokono wale no a ko'u makuakane, lilo ia i mea ou'u e loaa ai i ka mai, he hilahila, hookahi ka hoi mea aloha owau i ka pupue i ke anu, e like me ka ilio kawa u.

  I ka lohe ana o ua kakamahine nei ina alela a Akamai, ua pane mai la oia.

  Heuha noi ko'u mea e haua ai me iaia o@, aole au he like me na kamaiu wahine o kou aina, no ka mea ina au e hana me ia oe alaila e lilo hoi makou ianea ino i ko makou mau makaainana.

  Eia wale no ka kakou hana i koe o ka hoi i kauhale, e noonoo aku ai i ko olua la e hoohui iaia ma ka berita maemae o kp male, wahi a ka moi i pane mai ai.

  O ko lakou nei eu like a e la no ia a kamee aku la ka huakai alii no kakela alii ka pahu h@pu.

  I ko akon nei hiki ana aku la keia me ka moiwahine a ua lilo keia he mea nui i ua alii ala.

  I ka hala ana a e o kekahi mau o ko lakou nei noho ana me ka maikai.

                     Aole i pau.

 

OLELO HOOLAHA!

 

  E ike auanei na meo a pau. owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa a ke kau leo aku nei au i na mea a pau, aole e hoaie wale mai i kuu wahine male, oia o Mrs. Julia Kaaiwaiwai. Ua haalele ma@ oia ia'u, mailoko o ka'u mau pulii hemahema ole ana ia ia, a ua heleaku ia e like me kona makemake, a ina e hoaie ia mai ana oia e kekahi poe, maluna o lakou ko iakou poho.

  O ke kuli ka make, o ka lohe ke oia.

          Owau iho no

                    Kou Oiaio.

                  MR. P. KAAIWAIWAI.

Hale Koa, Honolulu, Nov. 5, 1892,

     11-7-1w.

 

HOOLAHA PA AUPUNI.

  E ike auanei na kanaka a pau eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kekaki mau lio hele hewa. 1 lio k. eleele, 1 wawae keokeo hope akau. hao kuni ano e mahope akau, ua hapala keia mau hua.

  2. Lio w, ualuia, 2 wawae keokeo hope, 2 wawae eleele mua keokeo ka lae [w] kuni hope hema.

  3. Lio keiki k. ulaula 2 wawae keokeo akau hema keokeo loihi ma ka lae aole hao kuni.

  4. Lio keiki w. hulupala, 4 wawae @ keo. keokeo lokihi ma ka lae aoie hao kuni.

  5. Lio k, ulaula 2 waewae keokeo hope 2 wawae eleele mua aole ike ia ke kuni.

  6 Lio w, ulaula, 1 wawae keokeo hope heme keokeo ka lae me ka ihu hao kuni ano e kuni hope akau.

  7 Lio w. ulaula kiko keokeo ma ka lae paa na wawae i ka hao, aole hae kuni.

  8. Lio eleele 2 wawae keokeo hope kiko keokeo ka lae hao kuni ano e hope hema.

  9 Llo k. eleele 2 waewae keokeo hope kiko keokeo ma ka lae nao kuni ano e hope hema.

  10. Lio k, lokia ulaula 3 wawae keokeo, keokeo ka lae hao, (A) kuni hope akau.

  11. Lio k eleele keokeo ka' lae, hao kuni ano e hope akau haokuni ano e keia.

  12 Lio k hulupala kiko keokeo ma ka lae paa na wawae i ka hao kuni ano e hope hema.

  N ka mea a mau mea paha no nakeia mau lio e pono e kii koke mai o hala na la 17 e kuai kudala akea aku no au ke hiki aku i ka la 19 o Nov. 1892.

                    D. KAOAO

               Luna Pa Aupaui.

  Honolulu, Nov. 3, 1892 *