Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 596, 5 December 1892 — Page 1

Page PDF (1.08 MB)

This text was transcribed by:  Maggie Butterfield
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II                        HONOLULU DEKEMABA 5, 1892                        Helu 59@

 

HE  MOOLELO  KAILI  PUUWAI

-NO-

SENIA  LUTERA

 

Ka Ui Puuwai Mabala

-: O :-

 

ENELANI  KAHIKO

 

A  I  OIE

 

He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine Opiome kana mau Aloha Ekolu.

( Kakawia no Ka Leo.)

 

MOKUNA XXII

 

Ina e kaili ia aku ko’u aloha mai a’u aku e laionela: alaila e lawe no au i ko’u ola @

 

   Ua haawi mai la o Lede Iulia i kekahi o kana mau nana oluolu ana i ua haku la, me he la e koi aku ana iaia e aloha a e  hoolohe mai i kana noi. a huli aku la oia a pii aku la no ka hale iluna, kahi hoi a kana aikane i hoi mua ai.  I kena hiki ana aku iluna, ua kikeke koke aku la oia ma ka ipuka o ka rumi moe o kana aikane, a hawanawana iho la oia iaia iho:

 

   Na’u no oe e hooluolu aku e kuu Senia aloha, oiai hoi, ua hoao aku nei au e hoopalupalu i ka naau paakiki o kou makuakane, a aole ona maliu mai.

 

   Ua hoomau aku la no keia i ke kikeke ana, aole no he pane ia mai e ka mea nona ka rumi.  Ua komo koke mai la iloko ona ke pahaohao, a nolaila hoao aku la oia me kona ikaika a pau e wehe i ka puka, a hemo aku la.  I kona komo ana aku iloko o ka rumi, aohe kanaka oloko, ua pau na poopoo, na kuono a me na rumi liilii ia Iulia i ke kuekaa ia, a he neo no ka mea i loaa mai.

 

   No keia hoohokaia ona, nolaila, ua hoomaka ae la oia e kahea, - E Senia, e Senia aloha, auhea oe?  Ua kahea hou aku la no oia he ole no ka pane ia mai, hookahi wale no ana mea e Iohe mei, oia kona leo ponoi.

 

   A i kona ike ana aole kana aikane maioko o kokna rumi ua huli mai oia me ka manao e hoi aku e hoike ia Haku Lutera, a me Laionela, aka haule koke aku la nae ka ike a kona mau maka maluna o kekahi mea keokeo e kau ana maluna o ke pakaukau mabala, ma kekahi kihi o ka rumi i kona lalau ana iho, ua ike iho la oia i ka inoa o Laionela Mavila mawaho o ka wahi o ua leta nei.  Me ka leo uwe ua holo koke aku la oia no kahi a Laionela a me Haku Lutera e noho ana, a haawi koke aku la oia i ka leta ia Laionela a pane aku la me ka pihoihoi nui.

   E heluhelu koke iho oe i kena leta, ma ke ola o na Lani, e heluhelu koke oe !  Ua loaa aku nei ia’u kana leta iloko o kona rumi.  aole nae oia i loaa aku nei ia’u kuu hoopia aloha, aole oia i loaa aku nei ia’u !

   Ua heluhelu koke iho la o Laionela i ka leta, a ua ike koke akku la o Iulia i ke kahuli ano e ana ae o kona helehelena, a like ke keokeo me ka leta e paa ana iloko o kona lima haalulu, a me ka leo uwe e poina ole ai ia Lede Iulia ke hoomanao, no kekahi mau la mai mahope, ua kulana aku la oia ihope, e like me ke kulana ana o kekehi kanaka ona rama.

 

   E kuu Akkua !  ua make oia !  Ua piholo oia iloko o ka muliwai !  a lele ino mai la oia imua me ke keehi ana ihomai la oia imua me ke keehi ana iho o kona mau kapuai.

 

   Ke manao nei au, he loaa no ka manawa e hoopakele ae ai iaia, no ka mea ke ike nei au, aole i maloo ke kehu o ka inika maluna o keia kanana.  E eiki !  E kauoha koke aku i na kanaka lawelawe o ke Kakele Keokeo nei !  Na kane me na wahine, e holo koke aku no ka muliwai, a e imi i kuu Senia aloha.

 

   No ka mea e hoopakele ia oia !  e hoopakele ia oia !  E hahai mai ia’u e kona poe kanaka !  E wiki ! E holo !  Aole he manawa e aku i koe o apa ai !

   Aia na helehelena haikea ke hohola la maluna o kona mau kiionohi iloko o kela wa ana e hoopu ka nei i keia mau olelo, a e kona mau onina ana a pau, ua halawai oia me kekahi uhane lapu, e hoano e ai i ka noonoo.

                                                Aole i pau.

 

HE  HANEA  KAMAHAO

 

NO

 

MAIKA

 

HUIKI

 

Hapa @llikini a Hawaii hoi.

 

KE  KANAKA  MUA  LOA  NANA  I  PANA  KE  AKUA  BEA  A  NA  ILIKINI  I MAKA’U  LOA  AI  -  A  O  KA  WELI  HOI  O  NA  ILI  KEOKEO -  A ME  KA  LUKU  IA  ANA  O  KELA  HUI  KEAKA  A  LI.

 

   He Akua ! He Akua o Maika, aole oia he kanaka.  Auwe ! Auwe. ua make @  kou e maka u nui nei.

 

   I ka ike hou ana mai o Walaka i ka hapai hookahi aku i ke kino make o ka bea, a me ka ike ana aku hoi kekahi i kana noe kauwa e mama ana hoi i ka holo, a e kakaa ana hoi kekahi poe.

 

   Ua lelele ae la oia mao a maanei me ka nau ana o na kui i kau a mea o ka piha hoonaukiuki, a hoopuka ae la oia i keia mau huaolela iloko o ka piha huhu –

 

Ke ano mau no o kamalii

O ke hoopuu mau no i ka nuku

A huhu iho oe puu ko nuku

Akaaka iho oe kani ko

O kou mea hewa iho ia ka ia

O ka hahai pono ia aku, ua hi-ki

   He keu maoli no keia a ka poe iapuwale nui akku, ina oukou e hiki hou mai imua o kuu alom pau oukou ia’u i ka okioki ola ia a e kiloi aku no au i ko oukou mau io na na holoholona e ai mai.  O! malama oukou.

 

   Oiai nae keia e kali ana ine ka piha hoonaukiuki no kela poe hana lapuwale, ua hoohiki loa mai la o Akamai mo kana mea nui e auamo ana imua o kona makuahonowai, ua kaa e aku Ia no ia Walaka ka ninau mua, ikaika wale no ka hoi oe i hapai mai nei i kuu enemi.  Heaha ke kumuri pau aku nei o kela poe i ka holo a haalele hoi i ka lakou mea i iho aku nei e kii.

 

   Aole au i maopopo he lohe wale ana aku no kau i ka hooho o ua poe la, ua oia ! ua ola ka hea, eia la ke wawau nei i kuu kua, oia wale no ka’u mau hualolelo i lohe aku ai, a ua hoopuiwa loa ia nae au i ko’u ike ana aku e kakaa mai ana ke kino make o ka bea a me kekahi poe o lakou e kakaa mai ana, a o kekahi poe hoi o lakou e kukulu pau ana i ka holo me he la; he mea kekahi e hahai aku ana mahope.

 

   O ko Walaka pane aku la no ia, ua hiki aku la no ko lakou pau nui ana i ke kakaa, a ua laki loa na ko lakou make e ana, ina lakou i hoi ola mai nei pau lakou ia’u i ke koala ia iloko o ka imu.

 

   E hoi paha kaua, wahi a Akamai i pane aku ai, ua ae mai la o Walaka i keia mau olelo a Akamai.

 

   A hoomaka aku la laua nei e hoi me ko laua auamo pu ana aku i ke wailua o ka bea ma ko laua mau poohiwi, omi mae laua nei e hoi ana a i ko laua nei Kiki aua aku ma ke kahi awawa, ia laua nei no nau e hoi ana aohe mau manao koa iloko o Walaka na haalele mai i kona waiho’na aio ka maka’u ke pono @. iloko oia piha maka’u nai o Walaka a no ko Akamai awiwi loa hoi i ka iho, no ka mea he ihona, na nui loa ke kuoloo’o o ke kino o ka bea i ko Walaka poehiwi, no ka mea o na wawae mua iluna o ke Akamai poohiwi, a o na wawae hope iluua o Walaka, a no ka hiki ole iaia ke hoomanawanui hou aku i ka iho ana, no ka mea ua hele mai la ka maka’u a papani i kona kino holookoa me ke la e oki ia mai ana kona puu, oa hookuu ino aku la oia i kana wahi e auamo ana, a kukkulu aku la oia i ka holo me ka hooho ana ae me ka leo nui.

 

   E holo ! e holo kaua e Akamai, no ka mea ua ola hou ka bea, oia la kuu poohiwi ua puka pu, ua wawa’u ia mai nei e na maiuu o ka bea ke holo la no oia, me ka hoopuka uu ana i kela mau huaolelo, iaia nae e kuupau ana i ka loa o kona mau wawae, a i kona hiki a kahi honua like, ua huli mai la oia a nana mai la ia Akamai, ua ike mai la oia ia Akamai e noke ana i ka akaaka, ua kali iho la oia ia Akamai o ka hiki akuk, ua iho aku la no hoi o Akamai me ke koko o na niho a hui iho la laua.

 

   O ko Walaka mau helehele i ka Akamai nana aku, ua hele a haikea, e like me ka pake puhi opiuma, ua pane mai la o Akamai.

 

   Heaha mai nei hoi keia ou e kuu maknahonowai, o kou noke ana mai nei i ka holo.

                                                Aole i pau.

 

 

   Mai hoohaule i ka naue @ ma ka Ema Kuea i keia po@

 

   E hoomanao i ka Malulaa@ la apopo no ka mea ua lohe mau au he pahu alani kau,

 

   E hoomaka ana na opioo K@  o Kuwalapoo e hana i na hana @  ikai ula la la e ho.

 

Imiola.

 

  Ua malama ia he heihei hole @   i ka po Poaono nei, mawaena o Te@  Price me W. Bolster.  Ua kaa @  lanakila i ka inoa mua.

 

   Ke hoomaamaa mai nei na kei@ opio, I. G. C. K. Cubs no ka hoo@  nao ana hoi i na la e hiki aku @   ko’u lohe ana aku i na ka LEO @  ko’u mahalo i na keiki e kaui N@ ana na Pila maloko o na rumi @ la la e ho.

 

   Auhea, olua e kela mau io palu@   mai no olua a hoike hou i ko @ kuakoko o ka inaina i waho o @  olelo o olua i hoop@  @  hi i kokahi ma lowa @ no@   na no ke kakola ai io@ a Kapana Tripp.

 

HOOLAHA  PA  AUPUNI

 

   E ike auanei na kanaka o @  ma ka Pa Aupuni o Mami@   kaki mau lio hele hewa.  I @   ele. 1 wawae keokeo home @  kuni ano e mahope akau ma @  la keia mau hua.

2.  Lio w@ulaule, 2 wawae hou@ hepe, 2 wawae eleele mua keok@ ka lae [2] kuni hope ham@

3.  Lio keiki k,  ulaula 2 wawae keokeo akau hema keokeo loihi @  ka lae, aole hao kuni.

4.  Lio keiki w, hulupala, 4 wawae@ keokeo, keokeo lokihi ma ka @ aole hao kuni.

5.  Lio k, ulaula 2 wawae keok@  hope, 2 wawae eleele mua aole @ ia ke kuni.

6.  Lio w, ulaula, 1 wawae keo@ hope hema keokeo ka lae me @ in=hu hao kuai ano e kuni @pe akau.

7.  Lio w. ulaula kike keokeo @  ka lae oaa na wawae i loa huo a@ hae kuni.

8.  Lio eleele 2 wawae keokeo @pe kiko keokeo ka lae haa@ ni ano e hope hema.

9.  Lio k, eleele 2 waewae kou@ hope kiko keokeo ma ka @ kuni ano e hope hema.

10.  Lio k, lokia ulaula 3 wawa@ keokeo, keokeo ka lao @  kuni hope akau.

11.  Lio k eleele keokeo ho @ hao kuni ano e hope akau @ kuni ano e keia.

12.  Lio k hulapala kiho keok@ ma ka lao paa na wawae i ka h@ kuni ano e hope hema.

 

   N ka mea a mau mea peha no @ keia mau lio e pono e kii keke ma@ o hala na la 17 e kuai kudala a@   aku no au ke hiki aku i ka la  @ Nov. 1892

 

D.  KAOAO

 

Luna Pa Aupa@

 

Honolulu, Nov. 3, 1892