Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 601, 12 December 1892 — Page 1

Page PDF (967.10 KB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.

HONOLULU DEKEMABA 12, '92

HELU 601

 

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

- NO -

SENIA LUTERA

 

Ka Ui Puuwai Mabala

-: O :-

ENELANI KAHIKO.

A I OI E

 

He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine Opio me kana mau

Aloha Ekolu.

(Kakauia no Ka Leo.)

 

MOKUNA XXIII.

 

O oe ka'u wahine, a mamua o ko'u ike ana aku i kau ipo e honi ana i kou mau lehelehe, e hou aku no au i ka oi o keia pahi iloko o kou puuwai.

 

  I ka maopopo pono ana ia Heneri, aia no ka hanu ola iloko o ke kaikamahine opio, ua huki koke aela oia mai loko ae o kona pakeke i kekahi wahi upi uuku, a unuhi pu aela no hoi oia i kekahi wahi omole wai halenalena, a ninini iho la i kekahi mau kulu maluna o ua wahi upi la, a hapai akula la a kokoke i na pukaihu o Senia, no kekahi mau sekona, me ka ike ole ae o ke kaikamahine opio.

  E moe malia oe, a hiki i ka manawa kupono a'u e makemake ai ia oe e ala, wahi a ua kuewa la, me kona hii ana ae i ke kino ane make o Senia, a nalowale aku la iloko o ka hihipea o na la laau, ua ukali aku la no hoi kona mau hoahele mahope o kona meheu.

  I ka hoi ana mai o ke ano kanaka maluna o Senia, a kaakaa aela hoi kona mau maka, ua haule koke aku la kona nana ana maluna o na kino i uhi ia, e ku kiai aku ana iaia nei, ma ka aoao o ka moe ana e moe ana.  Ua hoopahaohao koke ia maila oia a hoao ae la e noonoo, eia la oia i hea e moe nei.  Aole e hiki iaia ke noono, ihea la oia i ike mua ai i keia mau kino kanaka ano hoomakaukau.  He mau anela kiai anei keia no'u!  wahi a ua kaikamahine la, e ninau ana iaia iho.  No loko hoi o ka muliwai ko'u makemake eia mai nei ka hoi iloko o keia rumi poeleele, nawai la au i lawe mai i keia wahi.

  No ka nui o kona pohihihi, ua ala aela oia a kookoo iho la kona lima maluna o ka uluna, a hookau aela i kekahi lima ona ma kona lae me ke ake e loaa mai iaia he wahi uiuiki malamalama, no keia mau mea ana e ike nei, ua noonoo iho la oia, he ole ka maopopo iaia a e like me ka anapa ana a ka uwila pela ka noonoo i holo koke ae ai iloko o kona poo, a hoomanao koke aela oia, no kona aloha kulipolipo a me ka leo haahaa, i piha i ka ehaeha, hina aku la oia maluna o ka uluna a palulu aeia i kona mau maka me kona mau lima.

  Na la leo aka hoopahenehene o kekahi mea i hoopiha ae i ka rumi ana e moe ana, a ua lele koke aku la oia mai luna aku o kahi ana e moe ana a ku ana me kona kino e maka haalulu ana, mai luna a lalo, ua hoomaopopo aku la no nae oia i ka mea nona ka leo aka henehene, a ua aki iho la kona kui, ka hoohiki ana, ina e hookau mai oia i kona lima maluna o'u, e pepehi koke no au ia'u iho a make.

  I ke kaikamahine e ku haalulu nei iloko o ka rumi, ua oili koke maila ka mea nona ua leo la, mao ka wehe ana mai i ka puka e kau pale ana i ko ia nei rumi, a me na kunou hoohaahaa ana mai imua o ia nei, me na minoaka hookohukohu o ke ano maalea, ua pane mai la oia.

  A, e kuu aloha, wahi a Heneri, ke hui hou nei kaua?

  Aole oia i pane koke aku i ka ninau a ua kuewa la, aka ku aku ia oia imua ona e like me kekahi kii pohaku ia, me ke kahuli anoe ana ae o kona mau helehelena, a like me kakahi pohaku mabala aiai loa, a e pule ana hoi oia iloko ona i ke Alua e hahau mai iaia a make, makahi ana e ku ana, mamua o ka hookau ana mai o na lima kakauha o ke kanaka ana i hoowahawaha loa ai.

Aole i pau.

 

HE NANEA KAMAHAO

-NO-

MAIKA

 

KE KEIKI

Hapa Ilikini a Hawaii hoi.

 

KE KANAKA MUA LOA NANA I PANA KE AKUA BEA A NA ILIKINI I MAKA'U LOA AI - A O KA WELI HOI O NA ILI KEOKEO - A ME KA LUKU IA ANA O KELA HUI KEAKA A LI.

 

  Ke kanaka ki pu pololei, a o ka mea hoi nana i hoopaha'oha'o aku i na ili keokeo.  Owai keia kanaka lauoho loihi i hiki aku kona loa i na oloolo wawae, a ai ai hoi e like me ka hau.  E hele mai e oki i kuu puu.  Ua oki!  Ua oki!  Ua ku kela nui maloko mai o ka papale.  Huro!  Huro!! Huro!!!

 

  Me ka pane ana aku, o ko'u kumu no hoi ia i alualu mai nei i keia manu, me ko'u manao la hoi e ai koke ana la hoi au i kona i'o, no ka mea, akolu ae nei la o ko'u hele auwana ana iloko o ke kuahiwi, me ke komo wahi ai ole.

  Ia lakou e hoi ana, a i ko lakou lohe ana i keia mau olelo a Maika, ua nui loa iho la ko lakou nei kaumaha, me ka pane ana mai o Kapena Sulu, e awiwi kakou, ua awiwi koke aku la lakou ia ka hoi ana, aole no hoi i emo hoea aku la lakou nei i ka hale, ua miki koke aku la ue hi ka poe kamaaina i ka hoomakaukau ana i na mea a pau, ua kii ia mai la o Maika e hele e ai, ua eu like ae la lakou nei no ka papaaina i hoomakaukau ia.

  I ka pau ana o ko lakou nei paina ana, ua hoi aku la lakou mawahe o ka lanai e hoonanea ai, ia lae hoonanea ana, ua pane mai la o Kapena Sulu ia Maika.

  Pehea i ku ai ia oe kela manu nui, no ka mea ua hala loa iluna o ke lewa?

  I pana ia e a u: alaila, ua hiki aku ka ikaika lele o kau pua ke lele a oi mamua o ka ekolu mile; pela paha aole au i maopopo ia mea, o ka'u mea wale no i ike o ke pana wale no a ku ka'u mea i makemake ai e loaa, me ka ike ole ia o ka ikaika lele o ka'u ona e pana ai, a he kakaikahi loa ka hala i naau e pana.  Manao au mai ko'u hanau ia ana mai a hiki i keia manawa, he hookahi wale no a'u pana ana i hala ai, oia kuu pana ana i ka makika, i hala nae ia, ua halawai mua au me kahi pake maka paa e kalaiwa kaa nei, oia paha keia ia -

  I aloha ia no kahi pake o Kina

  I ke kahi ia mai o ka lae a -

  Ua hu ae la ka lakou aka no keia mau olelo hoomakeaka a Maika, ua pane mai la nae o Kapena Sula.

  Aia hoi ha a ka la apopo, hele kakou i kahi ou i halawai mai nei makou e hoomaamaa ai i ke ki pu pololei ana.

  Heaha ia mea he pu?

  Aole ka oe i ike ia mea he pu?

Aole i pau.

 

UA NOI IA MAI.

  He lono kai loaa mai ia makou, oia keia, ua nei ia mai na 'lii moku o ka mokuahi Kinau e kali ka holo ana mai o ka moku a pau ke koho balota ana o Hilo, i ka la 19 ae nei.  Ua hoole ia aku ka lakou noi, oiai wahi a kekahi lala o ua hui la, i pane aku ai, aole e hiki i ka moku ke kali no keia hana, oiai he mea hoopoho wale no ia i ka hui.  Nolaila, ua haule ko lakou manaolana ma ia noi ana, aloha ino no ka hoi.

 

OLELO HOOLAHA!

  E ike auanei na mea a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa a ke kau leo aku nei au i na mea a pau, aole e hoaie wale mai i kuu wahine male, oia o Mrs. Julia Kaaiwaiwai.  Ua haalele mai oia ia'u, mailoko o ka'u mau puili hemahema ole ana iaia, a ua hele aku ia e like me kona makemake, a ina e hoaie ia mai ana oia e kekahi poe, maluna o lakou ko lakou poho.

  O ke kuli ka make, o ka lohe ke ola.  Owau iho no

Kou Oiaio.

MR. P. KAAIWAIWAI.

  Hale Koa, Honolulu,  Nov. 5, 1892.                                                         11-7-1w.

 

HOOLAHA PA AUPUNI.

  E ike auanei na kanaka a pau eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kekahi mau lio hele hewa, 1 lio  eleele, 1 wawae keokeo hope akau, hao kuni ano e mahope akau, ua hapala keia mau hua.

  2.  Lio w, ulaula, 2 wawae keokeo hope, 2 wawae eleele mua keokeo ka lae [2] kuni hope hema

  3.  Lio keiki k, ulaula 2 wawae keokeo akau hema keokeo loihi ma ka lae, aole hao kuni.

  4.  Lio keiki w, hulupala, 4 wawae keokeo, keokeo lokihi ma ka lae, aole hao kuni.

  5.  Lio k, ulaula 2 waewae keokeo hope, 2 wawae eleele mua aole ike ia ke kuni.

  6.  Lio w, ulaula, 1 wawae keokeo hope hema keokeo ka lae me ka ihu hao kuni ani e kuni hope akau.

  7.  Lio w, ulaula kiko keokeo ma ka lae paa na wawae i ka hao, aole hao kuni.

  8.  Lio eleele 2 wawae keokeo hope kiko keokeo ka lae hao kuni ano e hope hema.

  9.  Lio k, eleele 2 wawae keokeo hope kiko keokeo ma ka lae hao kuni ano e hope hema.

  10.  Lio k, lokia ulaula 3 wawae keokeo, keokeo ka lae hao, (A) kuni hope akau.

  11.  Lio k, eleele keokeo ka lae, hao kuni ano e hope akau hao kuni ano e keia.

  12.  Lio k, hulupala kiko keokeo ma ka lae paa na wawae i ka hao kuni ano e hope hema.

  N ka mea a mau mea paha no na keia mau lio e pono e kii koke mai o hala na la 17 e kuai kudala akea aku no au ke hiki aku i ka la 19 o Nov. 1892.

D. KAOAO

Luna Pa Aupuni.

  Honolulu,  Nov. 3, 1892.

 

Kauka Yong Kam Pung.

(APANA.)

Ke Kauka Loea o ka

Aina Pua!

Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ane

ma'i, mai ko na kane, wahine a me

na keiki liilii.  O na ma'i ha-ao

ua hiki loa ia ke hoola ia me

ka maalahi.  A o na ma'i

e pili ana i ka maka

pau pu ia i ke

ola.  Ke hoike

ia aku nei

eia ke ole ia nei, me

ka oluolu pu o kahi auhau.

Ka poe pilikia hanau

keiki a hele nui pahe o ke koke

a paa a lohi paha ka hanau ena, pa

paha o ka walu, e hele nui mai i o'a ne

 

E KIPA mai e ka pau i hooluuluu ia me na haawina pilihua

a ka ma'i, a na'u oukou e hooluolu aku.

KAUKA YONG KAM PUNG.

Honolulu   Dec. 5, 1892.              3m-dty.