Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 608, 21 December 1892 — Page 1

Page PDF (1.09 MB)

This text was transcribed by:  Cyndi Defenbaugh
This work is dedicated to:  Kaelene Ahu Rey

KA LEO O KA LAHUI.

                               "E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II.                         HONOLULU DEKEMABA 21, ’92                 Helu 608


                               HE MOOLELO KAILI PUUWAI.
                                                                        NO
                                                            SENIA  LUTERA

                                                      Ka Ui Puuwai Mabala
                                                               ---:O:---
                                                      ENELANI KAHIKO.
                                                                A I OIE

                          He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine
                                  Opio me kana mau Aloha Ekolu.
                                                   (Kakauia no Ka Leo.)

                                                            MOKUNA XXIV.
                                                Owau kou makuahine !  Mai huli
                                                  aku kou poo hookano ma kahi
                                                   e, no ka mea, o oe ka io o
                                                     ko’u mau io, a me ke
                                                       koko o kuu koko e
                                                    Lede Senia Lutera.

    Ua hookau iho oia he pale mawaena o’u a me ka mea au i aloha ai.  O, e na Lani pehea ka loihi o keia mau hoehaeha ana !  Pehea la ke Akua i ae mai ai iaia e oia ?  wahi a ua Senia nei e ninau nei iaia iho.  Heaha la ka mea ona i make ole ai i ka poka a Haku Lutera, a pau ka ike ia ana aku o kona mau helehele na lapuwale, me kana mau hana ino, a lilo ae hoi au i wahine kaawale? No keaha e ke Akua maikai, no keaha?
    Ua ike maila o Heneri i keia huli ana aku o Senia ma kahi e a noonoo koke ae la no oia e kuko ino ana no oia nona, nolaila e like me ka mama o kekahi popoki, pela ua kuewa la i lekei mai ai a pili ana ma ka aoao o ka ui opio, a kaili ino aku la i ka pahi e paa ana ma ka lima o Senia, a ua haule pio hou aku la oia malalo o ko Heneri mana.
    A, aia iloko o ko wai lima ka mana i keia manawa ! wahi a ka leo lanakila o Heneri, me kona oniu ana ae i ka pahi maluna o ke poo o Senia.  Eia oe iloko o kuu poho lima i keia manawa, a aole e hiki ia oe ke hoonana hou mai e keia wahi bebe aiwaiu.  E koho i kau mea e makemake ai, i keia manawa ano.  E hiki ana anei ia oe ke hoi mai a noho pu me a’u, a like me kou kuleana he wahine na’u, a i ole e lawelawe lima ikaika aku anei au ia oe i kumu nou e noho pu mai ai me a’u? E pane mai nou iho, i keia manawa mai hoololoiahili wale aku, o kou pane koke ana mai ka mea nana e hoopokole mai i ka kaua mau hoopaapaa waiwai ole ana.
    Aole loa au e ae e hoohaahaa ia’u iho, o ka hoi ana aku a noho pu me oe, wahi a Senia, me na helehelena haikea a ano pilihua.  E make mua ua, a ua hiki loa no hoi ia oe ke lawe aku i ko’u ola ano, aka o ko’u noho pu ana aku ma ke ano he wahine na kekahi kanaka pakaha a hohe wale; e like me oe e Heneri ke kuewa, aole, aole, loa e hiki ia’u ke ae aku.  Ke hui hou aku nei au ia oe, ua hiki loa ia oe ke pepehi mai ia’u, ina nae,---aole au e lawe ponoi ae i ko’u ola.
    O, aole o’u makau no kou lawe ana ae i kou ola, wahi a ke kuewa no ka mea, aohe au mea make e hiki ai ke lawe ae i ua ola makamae la ou, eia ia’u ka pahi au i manao ai e lawe ae i ke ola o kau kane nei, aole hoi i kou, a nolaila ina au e makemake ana e hou aku i kona maka oilua iloko o kou puuwai, ua make koke oe ma kena wahi au e ku a pakike mai nei ia’u.
    Aole oia ko’u makemake, aia wale no o kou hooko mai i ka’u mea e hoi aku nei ia oe, oia hoi kou noho mai he wahine na’u, a ua lohe ae nei hoi au i kau mau olelo, me kou hoole ana mai i ko’u makemake, nolaila e hoopaa aku no au ia oe maloko okekahi rumi pouli i piha pono i na hoaloha maikai, a na lakou e ao aku ia oe e holo mihi mai ia’u.
    I kona hoopau ana ae i kana kamilio ana, ua hopu aku la oia i ke kino o ke kaikamahine opio, a hapai aku la no ka hae iluna kahi hoi a ka rumi pouli e kakali maila i kana ukana makamae.  I ko Heneri hiki ana aku i ka hale iluna, ua wehe aku la oia i ka puka o kekahi wahi rumi uuku, a onou ino aku la ia Senia iloko o ke konouli o ua wahi rumi polopolona la, a ki aku la i ka puka a paa.  Malaila oe e noho ai e kena wahine ino naau paakiki, a hiki kou wa e ae mai ai i ko’u makemake, wahi a ua Heneri la i namunamu iho ai iaia iho.
    I ko Senia onou ia ana aku, iloko o ua wahi rumi la, ua honi aela oia i ke ea ino polopolona e hiki ole ai i kekahi kino kanaka ke hoomanawanui, a ua poniuniu aku la oia a hina ilalo.
                                                                                               Aole i pau


                                                            HE NANEA NAMAHAO
                                                                        ---NO---
                                                                        MAIKA

                                                                  KE KEIKI
                                                                Hapa Ilikini a
                                                                Hawaii hoi.

    KE KANAKA MUA LOA NANA I PANA KE AKUA BEA A NA ILIKINI I MAKA’U
        LOA AI---A O KA WELI HOI O NA ILI KEOKEO---A ME KA LUKU IA ANA O
        KELA HUI KEAKA A LI.

    Ke kanaka ki pu pololei, a o ka mea hoi nana i hoopaha’oha’o aku i na ili keokeo.  Owai
       keia kanaka lauoho loihi i hiki aku kona loa i na oloolo wawae, a aiai hoi e like me ka
       hau.  E hele mai e oki i kuu puu.  Ua oki!  Ua oki!  Ua ku kela kui maloko mai o
       ka papale,  Huro ! Huro !! Huro !!!

    O ka Maika hana mau hoi ina la a pau, oia no ka hele mau ana me Kapena Sula e hoomaamaa mau i ke kupu ana, pela mau laua i hana ai ina la a pau, i ke kokoke ana mai o ka la hookelakela, ua hoomakaukau iho la lakou nei i ko lakou mau wahi opeope no ka hele ana i Kaleponi.
    I ka makaukau ana o na mea a pau, ua hoomaka aku la ka lakou nei huakai e hele, oiai lakou nei i uiki aku ai i Kaleponi, ua piha mai la ko lakou nei wahi o noho ana i na poe makaikai, no ko lakou ake loa e ike i ka moho a Kapena Sula i aa aku ai me na hoahanau Gonegokena.
    E ninau mau ana lakou ia Kapena Sula, owai la iwaena o keia poe ili ulaula kana moho, o ka Kapena Sula phaina mau ia lakou e kali no hoi oukou a hiki i ka la nui e hiki mai ana, ua pane mai la lakou, e like me kou huna ana i kau moho, pela no oe e huna ai ia oe iho iloko o ka hilahila no ka pau a kau mau wahi kenikeni i ka lilo, a e lilo aku ana oe i kauwa kuapaa na makou ma keia hope aku, ua pane aku la o Kapena Sula, heaha ka auanei la hoi, aia no hoi paha i ka hana ana aku ia manawa, ua hoi aku la ua poe ala me ka hoka.
    I ka hiki ana mai o ka la hooko’akela o Maika ma, ua piha kui ae la kekahi kula palahalaha i kekahi heluna kanaka nui hewahewa e hiki ole ai kou mea kakau ke hoomaopopo, u alawe ia mai la ka papa kuhikuhi o ka la imua o Kapena Sula, oia iho keia malalo iho:
    1  Ekolu manu liilii keokeo, ekolu manu liilii ulaula a e ki no hoi ka ili keokeo i na manu keokeo, ki no hoi ka ili ulaula i na manu ulaula.
    2  Hookahi manu ai laiki e hoolele ia ai i kinohik, a na ka ili keokeo e ki mua, a pau kana , alaila hoolele hou ia aku kekahi manu ai laiki, a na ka ili @laula e ki.
    3  E ki pakahi laua i ka maka o ka manu nunu.
    4  E ki pakahi lua ia hope o ka omoie, no ka haneri anana ke kaawale.
    5  E ki pakahi laua i ka hapauni i hoopili ia ma kekahi kumu laan no 150 anana ke kaawale.
    6.  E ki pakahi laua i ka maka o ke kui pine, no ke 75 ana ke kaawale.
    7  E ki pakahi laua i ka mea kokoke o laua i ka piko o ka papale no ka 500 anana ke kaawale.
    I ka ike ana o Kapena Sula i ka papa kuhikuhi, ua hoano e koke ia ae la kona noonoo, no na mea e pili ana i ke ki ana i na manu lele, ua hele koke aku la oia e kamilio ia Maika, ina he hiki iaia ke ki, oiai ka manu e lele ana, ua pane mai la o Maika.
                                                                                                            Aole i pau.


                                                            HUI ALAHAO A ME AINA
                                                                        O OAHU.
                                                                Papa Manawa
                                         Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892
                                                                         NA KAA
                                                                                                A.  M. A  P.  M.   P. M.
Haalele ia Honolulu                                                                6:15*   8:45     1:45     4:35~  
Hoea i Honouliuli                                                                    7:20*   9:57     2:57     @@~
Halele ia     :                                                                          7:30*   10:15   3:45     5:42~

Hoea i Honolulu                                                                      3:35*   11:55   4:51     @@~

NO KULANAKAUHALE MOMI IHO
Haaalele ia Honolulu                                                                                       5:10~   P.M.
Hiki i Kulanakauhale Momi                                                                            5:48~
Haalele ia    “          “                                                                                6:55*   A.M.
            ~ Poaono wale no
          * Ko@ ka Lapule
         Ko@ ka Poaono
                                                           Sept. 28     tf-dly

                                                            HOOLAHA PAAUPUNI.
    E ike auanei na kanaka a pau eia ma ka Pa Aupuni o Makiki nei kekaki mau lio hel hewa, 1 lio k eleele, 1 wawae keokeo hone akau, hao kuni ano e mahope akau, ua hapala keia mau hua.
    2.  Lio w, ulauia, 2 wawae keokeo hpe, 2 wawae eleele mua keokeo ka lae [2] kuni hope hema.
    3.  Lio keiki k, ulaula 2 wawae keokeo akau hema keokeo loihi ma ka lae, aole hao kuni.
    4.  Lio keiki w. hulupala, 4 wawae keokeo, keokeo lokihi m aka lae, aole hao kuni.
    5.  Lio k, ulaula 2 waewae keokeo hope, 2 wawae eleele mua aole ike ia ke kuai.
    6.  Lio w, ulaula, 1 wawae keokeo hope hema keokeo ka lae me ka ihu hao kuni ano e kuni hope akau.
    7.  Lio w, ulaula kiko keokeo ma ka lae paa na wawae i ka hao, aole hao kuni.
    8.  Lio eleele 2 wawae keokeo hope kiko keoheo ka lae hao kuni ano e hope hema.
    9.  Lio k, eleele 2 waewae keokeo hope kiuko keokeo ma ka lae hao kuni ano e hope hema.
    10.  Lio k, lokia ulaula 3 wawae keokeo, keokeo ka lae hao, (A) kuni hope akau.
    11.  Lio k eleele keokeo ka lae hao kuni ano e hope akau hao kuni ano e keia.
    12.  Lio k hulupala kiko keokeo ma ka lae paa na wawae i ka hao kuni ano e hope hema.
    N ka mea a mau mea paha no na keia mau lio e pono e kii koke mai o hala na la 17 o kuai kudala akea aku no au ke hiki aku i ka la 19 o Nov. 1892.
                                                                                                            D. KAOAO.
                                                                                                Luna Pa Aupuni.
    Honolulu, Nov. 3 1892*

                                         Kauka Yong Kam
                                               Pung.

                                            (APANA)

                                    Helu 81 Alanui Maunakea.

                                       Ke Kauka Loea o ka
                                            Aina Pua !

                             Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ahe
                              ma’i, mai ko na kane, wahine a me
                                na keiki liilii.  O na ma’i ha—no
                                 ua hiki loa ia ke hoola ia me
                                  ka maalahi.  A o na ma’i
                                   e pili ana i ka maka
                                     pau pu ia i ke
                                       ola.  Ke ho-
                                     ike ia aku nei.
                                    eia ke ola ia nei, me
                                   ka oluolu pu o kahi au-
                                  hau.  Ka poe pilikia hanau
                                 keiki a hele nui paha o ke koko,
                                a paa a lohi paha ka hanau ana, paa
                               paha o ka waiu, e hele nui mai i o’u nei.
     E KIPA mai o ka poe i hooluuluu ia me na haawina pilihua a ka ma’i, a na’u oukou e hooluolu aku.                          KAUKA YONG KAM  PUNG.
Honolulu Dec 5, 1892.                                                          3m-dly