Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 617, 6 January 1893 — Page 2

Page PDF (994.12 KB)

This text was transcribed by:  Shawna Alapa'i
This work is dedicated to:  Lily Kaomea Alapa'i, my Great Grandma

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

 

            Ua hookohu ia a A.S. Kaehu i keia la, i Komisina no na Pa no ka Apana o Kohala, Akau, Mokupuni o Hawaii.

            Eia me keia iho ka Papa:

            Roft. Hind Jr

            H.L. Holstien

            A.S. Kaehu

                        G.N. WILCOX,

                        Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina  Jan. 4 1893

            jan5 3tsd.

 

            Ua hookohuia o Mr. Z.P. Kalokuokamaila, i keia la i Noteri no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekolu o ke Aupuni.

                        G.N. WILCOX,

                        Kuhine Kalaiaina.

            Keena Kalaiaina, Dec. 19, 1892

            dec22  3tsd.

 

KUAI O KA AINA AUPUNI I KAPAIA O LAULA, KONA AKAU, HAWAII

 

            Ma ka Poalua, Iulai 10, 1893, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo o ka Hale Aliiolani, e kuai kudala ia ai ka aina aupuni o “Laula” ma Holualoa Elua, Kona Akau, Hawaii, nona ka ili o 38 2-10 eka oi iki aku a emi iki mai paha.

            Uku Hookumu.           $100

                        G.N. WILCOX,

                        Kuhina Kalaiaina,

            Keena Kalaiaina Dec. 12, 1892.

            dec13  3ts.

 

            I kulike ai me ka Pauki 2 o ka Mokuna XXXV o na Kanawai o 1888, ua hookohu au i keia la ia Mr. Aarona, O Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Makanalua, Kanua Mai Lepera, Moloka’i.

                        G.N. WILCOX,

                        Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina, Dec. 5, 1892

            dec12 3ts

 

            I kulike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna XXXC o na Kanawai o 1888 ua hookaawale au i kekahi pa no ka hoopaa ana i na holoholona helehewa ma ke Kahua Mai Lepera, Molokai, maluna o kekahi apana e waiho kokoke la i ka Ilina Kupapau o Makanalua, Molokai.

                        G.N.WILCOX

                        Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina, Dec. 5 1892

            dec12 3ts.

 

            Ua hookohuia o Chas. T. Gulick i Komisina o na Palapala Hoopaa no ka Paeaina Hawaii ma kahi o Jonathan Austin i make.

                        G.N. WILCOX

                        Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina, Dec. 8 1892

            dec12 3ts.

 

            I keia la, ua hookohuia aku o J. Kamalenui, @hoa no ka Papa Alanui no ka Apana Koho o Waimea, Mokupuni o Kauai, i panihakahaka ma kahi o C.W. Malama i waiho mai.

                        G.N. WILCOX

                        Kuhina Kalaiaina

            dec5  3tsd.

 

            O ka poe apau he mau hao kuni ko lakou, e paa nei ma ka buke Aupuni i ku i ke kanawai ke kauoha io aku nei lakou, e hele a e ma ke Keena o ke Kuhiua kalaiaina, mai keia manawa aku, a hiki i ka la 1 o Iulai 1893, a ma na mokupuni eae me ke Keena o ka Maki Nui no ke kope hou ana i na inoa.

                        G.N. WILCOX

                        Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina Dec. 2, 1892

            dec5 3tsd-dly

 

            I keia la, ua hookoku ia aku o Mr. Ivon K Kakani, i Luna Pa Aupuni mo ka Pa Aupuni o Hana, Mokupuni o Maui i hope no C. Pololu i waiho mai.

                        G.N. WILCOX

                        Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina, Nov. 30, 1892

            dec5 3ts-dly.

 

            I keia la, ua hookohu ia aku o S.W. Kekuewa Esq. 1 Notari no ka lehulehu, no ka Mahele Ekolu o ke Aupuni Hawaii.

                        G.N. Wilcox

                        Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina, Nov. 30, 1892

            dec5 3ts-dly

 

            I keia la, ua hookhu ia aku o Mr. Moses Papaiakea, i Luna Pa Aupuni, no ka Pa Aupuni o Huelo, Mokupuni o Maui i hope no K. Honokaupu i waiho mai.

                        G.N. Wilcox

                        Kuhina Kalaiana

            Keena Kalaiana, Nov. 30, 1892

            dec5 3ts-dly

 

            I keia la, ua hookohu ia aku o William E. Rowell, i Luna Nui no na Hana Hou ke hope ma kahi o Henry W. McIntosh i make.

                        G.N. WILCOX

                        Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina, Dec. 1, 1892

            dec2 3tsd.

 

            U hookoju ia o J.H. Barenaba i keia la i Comisina no na Pa no Apana o Koolaupoko Mokupuna o Oahu.

            A penei iho ka Papa.

            Wm. H. Lowell, Awa. J.H. Barenaba

                        G.N. Wicox.

            Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina, Dec. 30 1892

            3ts-dly.

 

            I keia la, ua hookokuia aku o Keoki Kimokeo i hoa no ka Papa Alanui, no ka Apana Koho o Kau, Mokupuni O Hawaii, i panihakahaka ma kahi o G.W. Kaholokahiki i waiho mai.

                        G.N. WILCOX

                        Kuhina Kalaiaina,

            Keena Kalaiaina, Nov. 30, 1892

            dec5 3tsd.

 

            Ua hookohuia o Mr. Wm. H. Lowell a me Mr. Awa i keia la, i mau Komisina o na Pa no ka Apana o Koolaupoko, Mokupuni o Oahu.

            Eia me keia iho ka Papa

                        G. Barenaba,

                        Wm. H. Lowell,

                        Awa.

                                    G.N. WILCOX,

                                    Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina, Dec. 19, 1892.

            dec22 3tsd.

 

            Mamuli o ke kaa ana o ka la 25 o Dekemaba 1892, a me Ianuari 1 1893 i ka Lakapule, nolaila, o ka Poakahi Dekemaba la 26 1892, a me Ianuari 2, 18@, e malama ia ana ia mau la i mau la kulai aupuni.  A o na Keena Oihana Aupuni o ke Aupuni e pani ia no.

                        G.N. WILCOX

                        Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina.

            Honolulu, Dec. 9, 1892.  3ts dly.

 

KA LEO O KA LAHUI

 

JNO. E. BUSH.

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POALIMA, IANUARI 6, 1893

 

KA OLELO HILINAI OLE.

 

            Ua lawe ia mai ka olelo hooholo hilinai ole i ka Poakolu nei i ka auwina la ana ae, e ka Hon. Jno. E. Bush, Lunamakaainana o ka Apana o Koolaupoko, mamuli o ka makemake o ka poe i kue i ka Aha Kuhina e noho nei.  Ua hoomaopopo iho keia poe i ko lakou nui, a ua akaaka he iwakaluakumamaono me ka helu ole ia o ka Peresidena o ka Hale i manao wale ia ina e pai ana e koho ana oia no ka aoao hiiinai oie.  Ua hoike mai ka mea nana ka olelo hooholo i lawe mai i kona manao hilinai oie malalo o keia mau kumu ma ke ano nei.

            Aole i hookoia ke kumuhana e ae ia e kohoia ka Aha Kuhina mai ka poe i ike ia ka hilinai a makemake ia e ka lehulehu, oia kumuhana aole i ae ia, oiai o ka Aha Kuhina he poe haole wale no aole he kanaka Hawaii oiaio kekahi.  Ua komo lakou ma ke ano e kue ana i ke kumuhana a ka Aoao Hoomaemae a me Liberala, i paio ai.  Ua hooko mai ka Moiwahine i ke ake oihana ake mana o ka Aoao Hoomaemae a ua hookue mai hoi i ka aoao Liparala, ka aoao a ka Lahui Hawaii Ponoi i kohu ai.  Ke ike ia nei hoi ka oiaio o ka hoowahawaha ia o ka aoao o ka lahui Hawaii e ka Aha Kuhina ma ko lakou kokua ole ana i na kanawai a ka lahui makemake ai o hana ia. He nui ae na wehewehe ana malalo o keia mau kumu.

            I ke koho ana ua haalele mai kekahi mau hoa i hoopaa kakau lima a ae waha i ko lakou kokua i ka olelo hooholo oia hoi ke ‘Lii Pua a me ke ‘Lii Hoapili o Hawaii, Ka Lunamakaainana Hon. J. Kapahu, (Kauanoe) a me ke Hon. L.W.P. Kanealii (ka ole-pulelehua o Wailuku).  I ka loha ia ana mai o ka leo o ka Peresiden ua haule  ka olelo hooholo, ua nui ka Ahewa ia o keia pie i hoi hope.  Hookahi no leo o na makaainana he lawe kipe – he lawe kipe – pela paha, aole makou i ike maka.  Oia iho la nae ka wawa, a he hoole aole e koho hou.  He nui no na hana lole lua o keia kau, a he nui no hoi na kipa ia o na Lunamakaainana, e na haole Kalepa a me na ona mahiko.  Ua make Hawaii, ua pio ka hoopono, ua komo ka apu a Satana.  Aohe he olele a makou no keia poe na oukou no e ka lahui i ike mai a hoomaopopo.

 

HE HOOKAHI HANA I HANAIA

 

            Ua hooholo na ‘lii a me na luna makaainanna i ka hoololi Kumukanawai e hiki ai ke hanaia kekahi kanawai pili lahui, elike me ka makemake o na ‘lii haole i kokuaia e na ‘lii Hawaii a me na lunamakaainana, koe ke Koae o na Pali o Koolau.  A pela no hoi ua kokua ia mai ka hoopii uku o na lunamakaainana o na hoa o ka Ahaolelo, aole no makou ilaila.  A o ka lahui hoi he neo ia ia, i lohe mai oukou.  E aho no kahi koho balota maiu a Buki i lilo ai i Kanawai i ka bila kanawai koho balota o 1890.

 

HE KIPE!  HE KIPE!

 

            O keia iho la ka leo hoino a na makaainana i ka poe Hawaii i kokua ole i ka olelo hooholo hilinai ole.  Ua minamina makou i ka nau ia mai o ka inoa o na Lii G.G. Hoapili a me ko D.W. Pua, a me ke kae ia o ka inoa o ka Hon. Kaneali’i (ka pu-kihilua) o Wailuku a me ka Hon. Kapahu (ka ipu huinaha) o Kau.  Manomano ka hoino o na leo o ka lahui i keia poe, a me he la, he kumu no ko ka lahui e awaawa ai, oiai o ka lakou mea nui i makemake ai, i kumukanawai hou a i mau hoolohe loaa ai ia lakou ka pono koho alii ua kapa@ a makaewaewa loa ia e ka Aha Kuhina a me ka mamo a na misionari.  He oiaao no ma keia ano na holo pahua aku na Hawaii ma ka aoao wahanui i ke aloha lahui.

 

Ua hoike ae o J.W. Bipikane, ke hoohiki paa nei au aole au e make alaila e ike ana no au, na kuu lahui ponoi no auanei e hookele ana i na hana o ke auponi a oia ka wa e opa pu ia ai keia poe, a na ke Akua no e hoopomaikai mai i keia lahui.

 

AHAOLELO O 1892.

 

LA HANA 161

            Ianuari 3, 1893

 

            Halawai ka Hale elike me ka mau Na Palapala Hoopii.

            T.S. Nahinu, palapala H@@pi ma Waialua Molokai mai, e no ana i kula olelo Beritania, no ia apana, haawiia i ke komite hoonaauao.

            J.K. Iosepa, palapala hoopii mai kekahi kanaka mai, o Keoni Likikini kona inoa, e noi ana e ae ia aku oia e komo aku iloko o ka Panalaau o Kalaupapa ma Molokai, ma kona ano he kahu kula Sabati oia Haawiia i ke komite malama ola.

            Heluhelu ke kakauolelo, he palapala hoopii, i hoouna ia mai e ka papa hoonaauao i ka Peresidena e kue ana i ka bila 222, e pili ana i ke kohe ana i ka kumukula kumukanawai mua, waiho ia a noonoo pu me ka bila.

Komite Wae.

 

            Hona. Heluhelu mai oia he hoike e pili ana no na bila 132, a me 118, epili ana i na kaa halihali ukana, waiho ia a noonoo pu me ke bila.

Na hana o ka La

            Bila 67, e pili ana i ka helu ana ina kane noho paa apau, hoopanee ia.

            Bila 222, heluhelu ekolu ana.  Nui ka hoopaapaa a hooholo loa ia kohoia elima Komisina, no ka nana pono ana i keia hana,  Eia na Komisina: Kakina, Kamauoha, Kauhane, Kamika a me Balauwina a hoike mai i ke kau o 1894, i ka lakou mea i hana ai.

            Bila 67, hoopaapaa ia.

 

            Hoomaha ka Hale.

                        Auina La.

            Kamauoha, hoololi mai oia i ka pauku ma ka pakui ana mai, a helu is na kane a pau ina he Asia ma ka hanau ana, nui na hoopaapaa ana.  Kakauia na ae a me na hoole ma ka hoololi a Akepoka, ma ka ninau ia ana he 15 kokua i ka hoololi, a he 22 kue.

            Kakau hou ia na ae me na hoole ma ka hoololi a Kamauoha ma ke koho ana na ike ia he @ ae a he 30 kue.

            Kakauia na ae me na hoole ma ka hoopane@ loa ana i ka bila, @ ike ia he 16 ae, a he 21 kue a ua haawiia ka bila no ke kakau poepoe ana.

            Kapaeia na rula hoolaha mai ke ‘Lii Kakina he kanawai e papa ana i ke oki ana i na ululaau.

            Mamuli o ke kapae ia ana o na rula, ua heluhelu mai ke ‘Lii Konowela he kanawai e pili ana i ka uku o na Lunamakaainana, haawi ia no ke kakau poepoe.

            Heluhelu ekolu ana o ka bila 223