Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 635, 6 February 1893 — Page 2

Page PDF (954.35 KB)

This text was transcribed by:  Kathy Kennedy
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

MA KE KAUOHA.

OLELO HOOLAHA.

            O na kanaka a pau he hana ka lakou e hana nei ma ka Hale Aupuni, e hana aku no mawaena o na hora 9 A.M. a me 4 P.M..  o kela a me keia la, ma la loaa ana o na palapala ae hookuu ma ke noi ana i ka luna mlama o ka la.

 

JAMES B. CASTLE.

Kakauolelo a ka Aha Hooko a me Kukakuka.

Keena o ka Aha Hooko.

Honolulu, Ian. 20, 1893

jan26  tfd.

 

KA LEO O KA LAHUI.

JOSEPH NAWAHI,

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POAKAHI, FEBERUARI 6, 1893

 

E NOHO HOOMALU.

            Ke poloai ia aku nei la Lahui Hawaii e noho hoomalu, aole e hio a e kike a hana i kekahi hana e hooulu ai i ua manao kuee a hooulu hoohaunaele paha.

 

KA HOOKELE HOU O KA NUPEPA “KA LEO O KA LAHUI.”

            Oiai, ma ke kaawale ana aku nei o ka Lunahooponopono mau o Ka Leo O KA LAHUI, ko kakou makamaka a hoaloha oiaio, JOHN ED. BUSH no na mokuaina o Amerika Huipuia, ua oluolu ia Hon. Joseph Nawahi o Kauakanelehua, ka lawe ana ae i ka noho ana, he Hookele a Lunahooponopono no KA LEO O KA LAHUI.

            Nolaila, ma keia mua aku, ua i.i aku maluna ona, na hoohana ana no na pono a pau oia nupepa.  Iaia ponoi e hoounaia ai ma kauoha pepa a pau, na uku pepa, na mele a pela aku, mamuli o na uku e like me ka mea maa mau i na poe eleu.

 

                                             KE POLOAI IA AKU NEI KA LAHUI.

            I na oiwi o ko’u lahui ponoi: ka lahui Hawaii a’u i aloha nui ai:  ka lahui oluolu a waipahe, i piha mau me ke aloha palena ole;  heahea a hookipa pumehana;  hilu a oi kelakela ma ka noho malie a me ka malama maluhia;  lua ole iwauna o na lahui he lehulehu o ke ao holookoa;  ka lahui mai ka po mai, a ke Akua i hoonoho ai maluna o na mokupuni nani liilii iloko o Edena,  ka Paredasio o Polunesia iloko o ka palahalaha akea o ka moana Pakipika;  ko’u iwi, a me ko’u io, a me ko’u koko ponoi;  ke pahola aku nei au i ko’u aloha a me ko’u hoomaikai ana aku ia oukou, me ka paulele ana aku i ko oukou mau kokua ana mai ia’I, ma ka hoikaika ana e hooholomua i ka oihana hoolaha nupepa no ka pono o na mea a pau loa, aole hoi no ka pomaikai o ka mea hookahi.  Oiai, akahi no au a komo kino aku iloko o ka nohona hookele no ke kakou nupepa, e noi aku ana au, e kala mai i na hemahema a me na kina’una’u o na kalai manao ana o keia au naauao.

            Ua lawe’ae nei au maluna iho o’u i na kaumaha a pau loa o na Manao Alakai iloko o KA LEO O KA LAHUI;  aole loa ia e ili alu maluna o ka ona nona ka Papa Pa’i a me na kokua hoohana.  O na Manao Pepa, ua Hoolaha. na Mele, na kauoha Pepa, e hoouna mai ma ko’u inoa ponoi me ke kauia i na hua V. P.  ma ke kihi malalo ma ka lima-hema o ka wa-hi leta, i mea e huikau ole ai me ka’u mau palahuikau ole ai me ka’u mau palapala ponoi.

            E hoouna mai i na manao oiaio a ku i ka hoonaauao, oiai aole e ae ia e hookomo i na manao pilikino a hailiili wale aku i na hoa kanaka O ka’u e haupu nei, na ka lahui e kokua i ke ola o KA LEO O KA LAHUI.

            Owau no me ka haahaa, ke kauwa a ka lahui Hawaii,

                                                                                                JOSEPH  NAWAHI.

Honolulu, Feb, 6 th , 1893.

 

Na Kulana Aiii o na Aupuni o ka Honua Nei.

 

            He 63 ka nui o na aupuni o ke ao nei i hoomaopopoia ko lakou mau kulana malalo o na hoomalu ana a na inoa alii like ole 13, a penei ka hoonohonoho ana:

            He 18 aupuni i noho hoomalu ia e na Moikane, he 4 mau aupuni i hoomaluia e na Moiwahine, he 5 aupuni i hoomaluia e na Emepera, (hookahi nae o lakou he Zal kona Moi):  he 22 mau aupuni i noho hoomaluia e na Peresidena;  he 3 aupuni i hoomaluia e na Sultan;  he 3 aupuni he mau Khan na alii;  he 2 aupuni he Shah ne aiii;  he 2 i hoomalu ia e na Duke;  he 1 he Kekiva (Khedive) ke alii  hoomalu he 1he Rajah ke alii;  a 1 he Syndic ka mea hoomalu.

            Mailoko ae o 4 mau Moiwahine, o Kuini Vitoria ka mea i noho he Emeperesi no na kanaka  200 miliona o Inia ma Asia;  a o ka Moiwahine Liliuokalani, ka mea i noho Moi i ke kiko-waena o na kuhikuhi eono o ke panama iloko o ke kai akea o ka moana Pakipika.

            O ke aupuni kahiko loa e ku nei, oia no ke aupuni o Aigupita i noho hoomaluia e kahi moi Kekiva.  He nui nei, aole nae i ike ia mai ko lakou mau kulana ano aupuni makaukau e kea o nei.

 

            Eia makou ke pulelo aku nei i keia kakahiaka, me na mea hou omamaka, au e kuu hoa hoonanea e kunukunu ole iho ai, ke kilohi i ao oe i kou a mau aoao a pau.

 

E MALAMA NO KAKOU I KA MALUNIA.

 

            No ko makou aloha nui i ko makou Lahui Hawaii ponoi;  nolaila ke hoomau nei no makou i keia leo kahea, e uwalo aku ana no ia kakou, e noho malie, e noho hamau, mai pioo, mai puiwa wale, e uumi malie ka hanu I ka houpo, kukuli i kou mau kuli imua o ko kakou Makua Lani, e ninini aku i ko kakou mau waimaka imua o Kona Noho Alii aloha , a Nana no e hoomaha i ko kakou mau luuluu a me na ehaeha;  no ka mea,  ua piha Oia i ke aloha a me ka lokomaikai.

 

HE HIKI NO ANEI AU KE PULE?

 

            Hiki no o eke pule i ke Akua no kou Lahui, Kou Aina a no kou Moi.

            Hiki no oe e pule i ke Akua no kou Lahui, kou Aina a me kou Peresidena.

            Ua ae ko kakou Kumuanawai i na kanaka a pau, e hooomana ia Iehova ke Akua e like me ke kuhikuhi pono ana o ko kakou Iuna manao, koe no na hana kolohe a kue i ka maluhia o ka lehulehu.

            Oiai ke noho nei kakou malalo o ke Aupuni Kuloko e kali ana no ka hopena o na hoopii koi i ke aupuni o Amerika Huipuia; ua pono e malama, a e hoolohe aku i na ao ana o na Luna o ke aupuni kuikawa.  Aole oia wale no, aka, e pule i ke Akua, e hoolilo ia lakou a pau loa i poe hoopono, i hooko pono lakou i na hana Aupuni me ka pono a me ka pololei no ka pono kaulike o keia lahui, i ole lakou e hio i poe kau i na kanawai hoopilikia wale, i ole lakou e lilo i poe puni waiwai a alunu e hao i na oihana me ka manao nui i ko lakou peno iho, me ka nana ole i ko ka lahui nona na dala auhau e haawi nei iloko o ka waihona aupuni.

            E pono na mea a pau loa e pule e nonoi i ke

Akua e hoohiki mai i ka wa maluhia ma Hawaii nei, i pau na kaua, na hakaka a me na mea poino.

            E pule no kou lahui Hawaii i noho lakou me ka maluhia, me ka hoolohe i na ao ana o na kanawai hoomalu;  oiai, o ke Akua aloha, oia ka Lunakanawai nana e haawi mai i ka pono kaulike oi kelakela maluna o na mea a pau loa.

 

EHOOMANAOIA, UA LOLI NA MEA A PAU.

 

            Ke hoikeia aku nei ka lohe i na mea a pau, mai keia la aku, e loli ai ke kulana o ka kakou milimili, a wahaolelo hoi o ka lahui Hawaii.  Oia hoi, ua hoololi ia ae nei kona uku ia ana ma ke ano kuike, aole he aie.  Nolaila, ke hoike ia aku nei ka lohe i na makamaka a pau, ua manao makou oia ka rula kupono e pili ana i ka kakou milimili, i mau ai kona ola a me na paahana pu.  E hoolohe i keia leo poloai a mai hoopalaimaka iho.

 

Na Mea Ano Nui Kaulana

 

            E hoomanaoia ai e ka lahui Hawaii oia ne keia:

1.       –Ianuari 16. Hora 5 P.M.  1893  he Poakahi ia; lele main a koa me na sela he aneane 300 paha ka nui o ka mokukaua  Amerika Bosetona, me na lako kaua iuka nei o ka aina.

2.       – Ianuari 17, Poalua, 1983, ma ka auina la, ma ka puka iho o Aliiolani Hale, ua kokala ia mai la ke kuahaua o ke Aupuni Kuloko hou, oia keia:-

 

(Holomua.  Ianuari 18, 1893.)

1.       –Ma keia ua hoopau wale ia ke Kulana Aupuni Moi o Hawaii.

2.       – Ma keia ke kukulu ia nei he Aupuni Kuikawa no ka manawa no ka noho mana a meka hooponopono i na hana o ka lehulehu a me ka malama i ka maluhia o ka lehulehu, e mau aku a hiki i ka manawa e kukakuka a hooholoia ai na kahua hoohui pu aku me Amerika Huipuia.

3.       – O keia Aupuni Kuikawa no ka manawa e hoonoho ia lakou ma kea no Aha Mana Hooko o Eha Lala, a ma keia ke kukala ia aku nei lakou o

S. B. DOLE,

J. A. KING,

P. C. JONES,

W. O. SMITH.

            Na lakou no e lawelawe i na hana o na Mahele Oihana Hooko o ke Aupuni, o ka mea non aka inoa mua e noho oia ma kea no Peresidena a Lunahoomalu o ua Aha la me ka lawelawe i na hana o ka Oihana o ko na Aina E, a o na poe pakahi e ae e lawelawe i na hana o na Oihana Kalaiaina, Waiwai, a me Loio Kuhina, elike me ka papa i hoonohonoho ia, i kulike me na Kanawai o Hawaii nei e ku nei e like me ka mea i kulike me keia Kuahaua; a pela no hoi, he Aha Kuka kekahi, a e helu ia lakou he Unikumamaha Lala, a ma keia ke Kukala ia aku nei lakou o S. M. Damon, A. Brown, L. A. Thurston, J. F. Morgan, J. Emmeluth, H. Waterhouse, J. A. McChesney, F. Wilhelm, W. R. Castle, W. G. Ashley, W. C. Wilder, C. Bolte.

            O keia Aha Kuka e loaa pu no ia Lakou ka mana e lawelawe ma kea no Ahaolelo.

            O keia Aha Mana Hooko a me keia Aha Kuka, e lawelawe pu, a e loaa ka mana e hoopau aku i kela me keia lala o kekahi o  ua mau Aha ‘la a hoopiha hou aku ia hakahka a me na hakahaka e ae.

4.       O na Luna a pau malalo o ke Aupuni e ku nei ma keia ke kauoha ia nei e hoomau aku i ko lakou  mau mana a e lawelawe i na hana o ko lakou mau Keena Oihana pakahi, koa wale no ka poe no lakou na inoa i hoike ia malalo iho nei:

 

MOIWAHINE LILIUOKALANO,

CHARLES B. WILSON,

                                                                                          Ila@uku.

 

SAMUEL PARKER,

      Kuhina o ko na aina E.

W. H. CORNWELL,

      Kuhina Waiwai.

JOHN F. COLBURN,

      Kuhina Kalaiaina.

ARTHUR P. PETERSON,

      Loio Kuhina.

            5.- O na Kanawai Hawaii a pau a me na kahua Kumukanawai a pau i kue ole i keia, e mau aku no ka mana a hiki i ke kauoha hou ana aku a ka Aha Mana Heoko a me ka Aha Kuka.

(KAKAU INOAIA)

 

            Henry E. Cooper, J. A. McCandless, Andrew Brown, Theodore F. Lansing, John Emmeluth, C. Bolte, Ed Suhr, Henry Waterhouse, W. C. Wilder, F. W. McChesney, W. O. Smith.

            3.- Ianuari 17, Ahiahi Poalua, 1893, kukala kue ke Alii Aimoku Liliuokalani i ke Aupuni Kuloko hou; a penei kana

            Owau, Liliuokalani, ma ka lokomaikai o ke Akua, malalo o ke Kumukanawai o ke Aupuni Hawaii, Moiwahine, me keia ke hoike paa nei o Ko’u kue i kekahi hana a mau hana paha a pau i lawelaweia e kue ana Ia’u iho a me ke Aupuni Kumukanawai o ke Aupuni Hawaii e kekahi poe e koi ana ua kukulu lakou he Aupuni Kuikawa no ka manawa no keia Aupuni.

            “Kea e wale nei no Au mamuli o ka mana oi ikaika o Amerika Huipiua, nona hoi ke Kuhina Elele Nui, ka Meamahaloia John L. Stevens, ua kauoha aku i ma koa o Amerika Huipuia e hoopae ia mai ma Honolulu, a ua kukala ae e kokua no oia i ua Aupuni Kuikawa’la no ka Manawa i oleloia.

            Nolaila, i mea e kaupale aku ai i na hookuia ana o na puali i hoolawa ia me na lako kaua, a malia paha o hoopoino ia ke ola;  nolaila malalo o keia Kuahaua Kue a i kauhola ia hoi e ua mana ikaika la@ ke ae wale nei no Au e panee aku Ko’u Mana a hiki i ka manawa a ke Aupuni o Amerika Huipuia, mamuli o na mea oiaio e waiho ia aku ai imua ona, e hoololi ai i na hana a kona Luna Aupuni a e hoonohohou Ia’u maluna o ka mana A’u e koi nei ma ke ano Aliiaimoku o ka Paeaina Hawaii.

            Hanaia ma Honolulu, i keia la 17 o Ianuari

(Kakauinoaia:)

 

LILIUOKALANI, R.

SAMUEL PARKER,

Kuhina o ka na Aina E.

WM. H. CORNWELL,

Kuhina Waiwai.

JNO. F. COLBURN.

Kuhina Kalaiaina.

A.P. PETERSON,

Loio Kuhina.

 

Ia S. B. Dole a me kekahi poe e ae o ke Aupuni Kuikawa no ka Manawa o ka Paeaina

Hawaii.

            4.- Feberuari la 1. Hora 9, a.m., he Poakolo ia 1893: hukiia ka @@@ hoku o Amerika iluna o ka pahu @@@ o ka Hale Aupuni o Aliiolani Hale.