Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 642, 15 February 1893 — Page 2

Page PDF (1003.62 KB)

This text was transcribed by:  Kehau Chrisman
This work is dedicated to:  Kehau Chrisman

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA LEO O KA LAHUI.

---------

JOSEPH NAWAHI,

 

Lunahooponopono a me Puuku.

-----------------------

POAKOLU, FEBERUARI 15, 1893

--------------------------

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono.

--------------

Mai keia la aku, ua lilo holookoa ae nei na nupepa KA LEO O KA LAHUI a me “Ka Oiaio,” malalo o ka’u hooponopono ana.  Nolaila o na kauoha pepa a pau, na hookaa dala ana no ka pepa, na kaku manao ana mai, a pela aku, e hoouna ia mai ma ko’u inoa ponoi, me na hua V. P. i kauia ma ka kihi hema malalo o ka wa-hi leta.

JOSEPH NAWAHI.

Lunahooponopono a Puuku no na nupepa i oleloia maluna ae.

Honolulu, Feberuari 8 th , 1893.

-----------------------

Ka Moiwahine Liliuokalani.

-------------

 

He oia mau no ke ola o ka Moiwahine kaeaea o Hawaii, ka mea hoi a Kona lahui aloha i kapa aku ai me ka makahehi: “Ka Puuwai Hao Kila Makeneti.”  Nani no ka pilipaa ana o ka ka lahui aloha, mahope o ke Alii i mohai i Kona ola no ka pono o kona lahuikanaka.  Ke ku mai nei ka la 17 o Ianuari a hooia mai i ke kupaa o ke Alii mahope o Kona lahui ponoi, aole hoi mamuli o ka onoonou ia, aka, mai Kona puuwai Alii ae no.  Eia no Oia i ka olu kohai o Wasinetona, i ke Kapitala o Amerika.  He oia mau no ka mohala, me he pua la no ka Melekule; o ka ala kupaoa ka hanu o ke Alii.

-------------------------

E Hoolohe mai e ka

Lahui Hawaii.

----------

Ua hoike pono ia mai ia makou, aia he mau buke pa’ihakahaka ia ma ka lima o na poe luna aupuni o Hilo, o Kohala, o Kauai; e koi ana i na kane, me na wahine e kakau inoa aku, no ka hoohui ana aku ia Hawaii nei me Amerika; me na olelo pahele, ku i ka hana maalea.  O ka makou e hoonaauao aku nei, mai puni e kakau inoa me ko oukou hoomaopopo ole i na hopena o ia mea.

Aole i kauohaia na luna aupuni e hana ia mea; oiai, o ka mea i kanohaia ia lakou, o ka noohiki oihana ana o na poe luna aupuni.  Oia wale no.

 

----------------------

AOLE PELA KA OIAIO.

------------

Ua hoike aku nei hoi o Kakina, ma ka nupepa Examiner o Kaleponi; penei:--

“He nui wale o lakou [na poe Hawaii] iloko o ka Hale Ahaolelo, i makemake e hele mai ia makou e kue aku i ka Moiwahaine no na dala he 50 pakahi.”

A@@@le hoi oia i hoike ae owai @@@ na inoa eia poe?

Ke manaoio nei makou he mau olelo oiaio ole kela a Kakina; a ina e hiki iaia ke hoike ae i na inoa oia poe Hawaii i ake e loaa na dala he 50, no ke kumakaia ana, a kue ana paha i ka Moiwahine; alaila, e loaa koke ana ua poe la; o lakou no; aole he poe e ae.

Ina e hiki e kekahi Hawaii Ponoi e hana pela; alaila, hookahi ana mea i hana’i; oia no kona hoowalewale ia e Kakina ma.

E nana i ka lakou mau hana o ka A. D. 1887 i hoao ai e lawe i ke ola o ka Moi Kalakaua.

Ua loheia he mau dala mahuahua, he $5,000 paha i lilo aku i na powa, i mea ka e koe mai ai kona ola?

Nawai ia hana?  No ka poe Hawaii oiaio anei? Aole loa!  Na lakou no.

 

--------------------

O F. S. Pratt no ke Kanikela

Nui o Hawaii ma Kapalakiko.

--------------

Ua loaa aku ia F. S. Pratt (Palaika), ko kakou Kanikela Nui ma Kaleponi, he mau palapala kauoha Pili Aupuni, mai ke Aupuni Kuloko aku.

O kekahi o keia mau palapala, mai ia Peresidena Dole aku, e hoike aku ana i ke kulana o ke Aupuni.  A e hooia pu aku ana i ka hoomau ana aku iaia e noho i Kanikela Nui malaila.  Ua kauoha ia oia e hoike i na Kanikela e ae eha maloko o kona mau palena no ka loli ana o ke kulana o ke aupuni.

O ka lua o na palapala, mai ke Kuhina Waiwai, P.D. Jones aku, e kauoha aku ana iaia e hoike koke aku i ka hale hana dala ma Wasinetona; e hoopau i ko lakou hana ana i na Keneta 400,000, a me na Hapaumi 400,000, a me na Kenikeni 100,000.

Elike me kekahi kauoha i loaa aku ia lakou mamua aku nei, no ka hana ana i 400,000 Keneta, i 400,000 Hapaumi, i 100,000 Kenikeni, me ke kii o ka Moiwahine Liliuokalani maluna o keia mau apana dala.  Ua hooko koke ia keia kauoha.  Ua hoikeia mai, aole no i nui loa ka hana i hanaia, e lilo ai i mea e hoopaapaaia ai.  Ua hoike pu ae no hoi o F. S. Pratt no ka pomaikai o ka p@e malihini e manao ana e holo mai ana no Honolulu, i ka maluhia a me ka poino ole e kau aku ana maluna o lakou.

-----------------------------

NA KA MEA HALA OLE E

NOU MUA I KA POHAKU.

----------------

O ka Karisto rule ana keia, i pane aku ai i na poe Iudaio, e pili ana no ka ninau hailuku i kekahi wahine moekolohe i lawe ia mai imua ona,

Na kela pane ana a Karisto, opa-pu aku i na poe Iudaio hookamani, mai ko lakou mau manao hookohukohu maalea, me ke poe malama kanawai la.

Pela no i keia mau la, eia kekahi poe i manao ia lakou iho, he poe ano haipule, ke aku nei, e kamailio akea, e kukala akea, e hoike akea ae i ko hai mau hewa, i mea e hoowahawaha ia ai oia; aka nae, ua kuhihewa oia, aole i ike kekahi poe i kona mau kee a me na hewa ona.

O keia mau hana ana pela, he kuhihewa nona iho; a o ka poe e nana aku ana ia kanaka; he hoopailua lakou iaia.

Ua loheia, ua noho pono ole kekahi o keia poe, me kekahi mau wahine, me ka hiki e hooiaio ia ia mau mea; aka, heaha la ka kakou mea e ike nei?  eia, o lakou ia e hele nei e ae, a e @uhikuhi aku; o mea, a o mea, ka mea hana hewa!—Ea!  pehea hoi kou hewa iho?—

 

----------------------

KO KA LAHUI HAWAII KULANA

MAOLI.

----------------

O ke kulana o ke aupuni Hawaii he kulana hiki ole ke hoopaapaaia kona oiaio, mai kahiko mai; maia na kupuna mua loa mai i noho mua ia Hawaii nei.

O na hoao ana e hao wale ae, a e kaili honua wale, a e pakaha wale, he mau hana ia no loko mai o ka manao ole i ko hai pono, mamuli o ka manao akea kaulike.

He mea hiki ole i ka naauao akahai, o keia au Karistiano ke alakai ia i ka hoole maoli ana i ke kulana o ka Lahui Hawaii, ma na ano a pau loa, maluna o ka pono i Hawaii.

Ke ikea nei ka puka maoli ana ae o na olelo, ma ka waha o kekahi poe haole, e olelo ana; aole kuleana o na kamaaina o ka aina, maloko o ka hooponopono ana no Hawaii, No ke aha?  E ae anei na haole, e hele aku kakou, a komo, a noho maluna o ko lakou aina, a haawi mai i na pono ia kakou e like me ko lakou?

O ko lakou ala koke mai no ia a kipaku loa ia kakou ke hana kakou pela.  Aole loa lakou e kakali i hookahi minute o ke ahonui, e like me ko ka Lahui Hawaii ahonui.

He mea anei e hiki ai ia kakou ka poe Hawaii e paulele aku, o ko lakou kahua, he kaulike, he hoopono, a he pololei, e like me na mea e hanaia nei i keia wa?

O ka manao mau o ka lahui Hawaii, he kaulike, he hai manuli o na hana pono i kuhikuhiia e hana; aole he alunu wale aku. He oi aku ka makee o ka Hawaii i ka oiaio o na hana, mamua o kekahi @oe o ka lahui e, e noho nei.

--------------------------------

O ke Kuhina P D. Jones, ma o ke Komite Waiwai he hoike e pili ana i haawina no na hoolilo o na Komisina a ke aupuni Kuloko i Wakinekona ame kekahi haawina liilii e ae.

 

------------------------

O KUIKAWA.

---------------

E MAHALO ANA IA

-------------

KAKINA

------------

ME KE KUIKAHI ELAU PU

O KA 1889.

--------------------

I kou’u hoomaopopo ana iho i na manao pai nuu a ka mea i kapaia, o Kuikawa ua ike makou, ua hanauia oia mamua loa aku o ka hanaia ana o ka Honua nei.

O Solomona ka lua ole o ka naauao; ka ike, ke akamai i hoikeia, aole he mea mamua aku, aole hoi mahope aku nei: Eia ka hoi o Kakina aenei ka oiaio!—

Pehea na hana a Kakina ma o ka 1887?  Oiai o ka lua ole ona hana powa!  Helu ekahi ia o ke aloha i ka Moi Kalakaua la?

Ua lohe paha oe i ka manaoia e powa i ke ola o ka Moi no na apana dala $5,000?—

Ua lohe paha oe i ka lilo ana oia mau dala i na poe powa, i mea e pakele ai kona ola ea?

Ua hoomaopopo anei oe i kela hana lapuwale i imihala ia ai o Gibbison (Kuhina o ka Moi Kalakaua) e kela wahime hoopunipuni?  Owai na loio no ia hihia?  O Kakina hoi kekahi!—

Ua hoopuka ae nei oe i ko@ hoino a hoowahawaha ia A. Rosa a me J. E. Bush no ke aha?  No ko laua hoole ana i ke kuikahi elelaupu a Kakina ea?

Ua oi ae ka pono e ae aku i ka o na pomaikai, ma ka hana a hooko ana, i na mea ino.  e pilikia ai ka lahui, mamua o ka hoole ana?

O ka hooholoia ana o kela Kanawai a Mc Kenley.  he hewa anei ia no Bush a me Rosa?

O ke Akua ka mea nana i hana na mea apau loa; aole mea e hanaia.  aole mea hiki wale mai me ko ke Akua ike ole.

O ka lako, ka hanohano a me ka waiwai o ke ia ao, aia lakou iloko o ko ke Akua mana.  O ka nele ka ilihune, a me na popilikia, ua ike ke Akua ia mau mea; Nana no e hoonui i ka waiwai ma kekahi aina; a e hoonele hoi i kekahi aina; Na ke Akua e hookemo, i na dala apau o kekahi aina, lahui, Aupuni paha iloko o ke eke palanehe, o kona mana, a lawe aku a pau loa ma kekahi aina okoa: Aole e hiki i ka mana o ko ke kanaka noonoo a me kona ike ke hoihoi hou mai, me ko ke Akua ike ole.

He nui na kanaka i oi aku ko lakou ike a me ka nauao i ko Kakina; aka, auhea lakou i keia wa?  Ua hala, ua make aku.

Ke hoomaopopo nei makou @@ pau no kou aloha i kou Aina hanau a ua lilo e no oe he kupa no ka aina malihini.

O makou nae, ua mau loa ka paa ana o ke aloha Aina, aloha Lahui, a me ke aloha Moi.

                                                                  ALOHAAINA,

 

------------------------

HAIPULE MAU MA KAUMAKA-

PILI.

------------

 

Ua like makou ma ka nupepa Avalataisa o ke kakahiaka onehinei, i kekahi manao a makou i kahaha loa ai, e olelo ana:  Ua uluhua ka lehulehu i ka lohe mau i kela bele e kani mau nei ma ka halepule o Kaumakapili, i na wanaao a pau, mawaena o ka hora 4 a me ka hora 4:30.  E kahea ana i na kanaka Hawaii hapauea, mai na wahine a me na kane, a koakoa ae ma keia halawai haipule kakahiaka, no ke noi ana ma ka pule e hoihoi hou ae i ka Moiwahine Liliuokalani iluna o ka noho Moi o Hawaii.

A ke manao nei keia poe e hele me kekahi palapala hoopii i kaku i noa ia, a waiho aku ma ka lima o ka Ilamuku Ashley, no ka hoopau ana i keia halawai kakahiaka, ma ke ano, ua lilo he mea hoouluhua ia lakou, mamuli o ka hoopuoho ia ana o na poe he lehulehu wale e noho ana ma ia apana, ma ke kani ana o ka bele.

He hoike ana mai auanei ia oia nupepa Mikanele ia kakou, he mea maikai ole ka pule i ke Akua ma na Lani Kiekie Loa, oia wale no ke Akua oiaio hookahi.  Ua ape aku kakou i keia haawina maikai, me ka manaoio ana maluna oia kahua, a hiki i keia la a kakou e lohe la i ka leo o ka bele e kahea ana i na kanaka manaoio o Hawaii nei.  E ala e hele maloko o ka heiau o Iehova ke Akua Mana hookahi wale no.

Nolaila, ke manao nei makou, o keia hana a na kanaka Hawaii, he hana kaulana a he mea ku i ka mahaloia.  ko lakou hoopii pololei ana i ko lakou mau leo pule imua o ke Akua.

Ua hele aku no kekahi poe e papa i keia hana, a ua pane ia mai, e hoomau ana lakou i ka malama ana i keia halawai a hiki i ka ike ia ana o ka hopena o keia hana i hana ia iho nei, mamuli o ka hooholo ana mai o na mana nui a kakou i noho kuikahi pu ai.

Ke lana nei ko makou manao, aole e ae ana ka Peresidena Dole, a me kekahi poe Karistiano oiaio e ae i keia hana hoohaiki.

--------------------------

Ua hoi hou mai nei o C. St@@@@@ me kana pahu oiaio, mai kona k@@hele ana aku nei ma na ku@@@.  Ua loaa mai nei he pahu hou @@ kela mokuahi aku nei, a me he mea la, e hoonanea hou ia ana @@ ke kulanakauhale nei e @@@ wahi mea hoowalewale.