Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 647, 22 February 1893 — Page 3

Page PDF (983.94 KB)

This text was transcribed by:  Toni Lynne Kaefferlein
This work is dedicated to:  Elizabeth Sherman Allyn

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

@ELUA  LAHUI  I  KULEANA  PU.

 

 Wakinekona Feb 10. Aole o Beretania Nui wale no ka mana o nana nei i keia mau hana a Amerika ma Hawaii me ka noonoo akahele loa ana.  O ke Aupuni kekahi o Gerimania, he kuleana no kena maiaila oia kana e manao nei e mau ia.  O na Aupuni o Geremania a me Beretania Nui ua hoike mai nei laua i keia Aupuni, o laua kekahi mea kuleana, a he mea pono e noonoo ia pela.

 O Sir Julian Pauncefote [Kuhina Noho o Beresania@ Nui ma Amerika] ua hoike waha aku oia i ke Kuhina Nui Foster, i ka manao o ke Aupuni o Beretania Nui, oia kekahi e ui ia aku ana, ina e manao ana o Amerika e hoohui i keia mau Mokupuni, a ina aole ma ka noho hoomalu ana paha maluna o kakou, ua like no keia me ka ke Kuhina Geremania i hoouna ae ai.  I ka manawa no i loaa aku ai ka Nuhou pili Aupuni a ke Kuhina iane'i nei ma ka la inehinei@; ua kipa koke aku o Sir Julian Pauncefort i ke keena oihana Aupuni e lohe mai ke Kuhina Poka mai, no na hana aku i koe a ke Aupuni o Amerika i manao ai maluna o keia hana.  A ma ke ano hea la i haawi ia aku ai na kauoha i ko lakou Kuhina?  Aole nae hiki e pane ia mai keia ninau a hiki i ka manawa e loaa hou aku ai na leta me na hoakaaka ana ma ko lakou ala mai Kapalakiko aku, alaila aku ka pono oke kahua a na Poo Aupuni e ku ai.

 

NA LIMAHANA EMI.

 

 O na kumu ano nui i kanalua ia ai oia no na paahana emi e noho ala ma Hawaii.  Aia maluna aku o 25,000 Pake a he 20,000 paha Kepani ke huipuia me na Pukiki; he poe paahana keia i kepa ia.  Ua manao ia nae, ina ma ka Hoohui Aina, he haawi ana aku keia ia lakou he puka e komo mai ai i Amerika nei.  Aole no hoi o na pake wale no ka poe e manao ia nei e kaupale aku i keia manawa.

 Aole no he kumu e hiki ae ke manao kanalua ia, ka hiki ole ke kaupale aku i ke komo ana mai o na pake, malalo o ka aelike Kuika hi.  A he kumu kupono keia e noo noo pono loa ia me ke akahele.

  S. F. Ex.  Feb. 14, 1893.

 

NUHOU O NA AINA E.

 

Wakinekona, Feb. 10- Ma ke Keena Aupuni i keia la, ua kaupai@naia ka olelo a na Luna Aupuni e pili ana no Hawaii.  O ke Kuni@  Poka, ua olelo ae oia, e kali ana ia a loaa mai na palapala pili Aupani, alaila, hiki iaia ke hoike aku imua o ka lehulehu.

  Ua hiki mai na hoa a pau o ka Aha Kuhina i ka halawai o keia la, nona@ hoi ka loihi i aneane hookahi hora.  O ke kumuhana ano nui imua o keia halawai, oia no ka hana a ke Kuhina Kiwini i ka lawe ana i ke kulana Hoomalu i ke Aupuni Hawaii.  Aole i loaa he manawa e noonoo pono ia ai ka apono ana a me ka apono ole ana paha i na keia hana a ke Kuhina Kiwini e maopopo ana nae paha i ka la mamua iho o ka mokuahi e haalele ai no Hawaii ma ka la 14 o Feb.  Ua hoike ae no o Kuhina Paka, ua lawa loa ka manawa o ke Aupuni e noonoo ai no ka pono a me ka pono ole o na hana a Kiwini, aole no hoi i manaoia o ka hoohana koke ana o kekahi ma kela aina he mea kupono loa ia.

 

 Lakana Feb.10 - O Hawaii paha auanei ka mea nana e hoopau loa i ka hoopaapaa ana nona pono o ke kai lawaia, ina e manao nui ioa ana o Amerika e kukulu ma ka hoomalu aku; he manawa kupono keia ia Enelani e waiho aku ai no ka hooponopono ana i ke Kuikahi e pili ana i ke kai lawaia e hoopaapaa loihi ia nei i maopono ole kona palena.

 Wasinetona Feb. 10; Ua manao ia ua lawa ka huina o 500 koa, e hooleleia mai iuka nei, mai na manuwa Amerika mai ekolu e ku nei ua lawa keia huina koa no ka hoomalu ana i ke Aupuni Kuloko, a hiki i ka manawa a keia Aupuni e hooholo no ka hopena, koe na mea i ike mua ole ia e ala mai ana.

 P. Numana,  Ua hiki mai nei au iane'i nei e hoopii ma ke ano o ka noonoo kaulike imua o ka Lahui Amerika, ke manao nei au, aole paha e ae ana oukou e lawe ia pono pilipaa o kekahi ohana mai kahiko mai, oiai ua poe ala e noi nei e hoao ana e hooholomua ia lakou;

 O na Komisina o ke Aupuni Kuloko @a hoolohe ia ka lakou mau hoike ma Wasinetona a o ka ko makou aoao hoike hoi koe a hiki aku makou ilalia.  He mae oiaio, o ka mea e loaa ana ia makou oia no ka mea a ka Lahui o Amerika i manao ai he kupono no makou no makou, a o ka makou hoopii ia lakou, e hoomalu mai ia makou.

 Wakinekona, Feb. 13.  O na la hope o ko Harisona noho ana, ua piha me ka hana ame na hookuiia, he ekolu mau mea nui i manao ia e hoonee ae, mamua o ke komo ana mai e keia hooponopono Aupuni hou.  Ka hoopau ana i ke kanawai a Sherman, [Kelemana], ka hoopuka ana ina bona ame ke kumuhana e pili ana i ka heohui ana i ka pae aina o Hawaii.  Ua hooholo ia e hoouna i kuikahi hoohui aina wale no imua o ka Aha Senata, a oia no ka waiho ana aku i ka ninau o ka haawi ana aku; I Aupuni Okana Aina o Amerika Hupuia ma Hawaii a na keia Ahaolelo ae e hoopau loa.

 He la ano nui keia ma Wakinekona nei, ma ke ano o ka ninau e pili ana ia Hawaii.  E halawai hou ana na Komisina Hoohui aina me ke kuhina nui i keia la.  Ua hoopanee mai nae ke Kuhina a ka la apopo, i loaa ai hoi iaia he manawa e hiki ai i ka halawai a na Elele no ka Aha Kuka o Monetare.

 

 Ua manao ia ma na ano apau, ua aneane e pau loa na hooponopono ana no Hawaii; a e hoouna ae ana ka Peresidena imua o ka Aha Senata i keia ninau iloko o elima la, me kana manao maluna o keia kumuhana.

 

 O na kumu kue i manao ia, ua hooponopono ia me ka malie, a ke nana ia aku nei ka hopena no kekahi halawai hou ina la mua o keia pule.  Koe aua nae ka la e hoike pili Aupuni ia mai, e kali ia ana paha a hiki mai na luua ma ko ka Moiwahine Liliuokalani Aoao.

 

 Eia kekahi mau mea i manao ia maloko o ke Kaikahi e hooholo ia aku ai, e hoomaka ana ma ke kulana o ka Pae Aina.  Aole e haawi ia aku ana i Aupuni nona iho.  Aka e hoonoho ia aku ana i kiaaina a me ona Papa Komisina, a na ka Peresidena keia e wae, me ke ao a hooholo loa ana o ka Aha Senate.  Aole hoi e hookomo ia iloko o keia Kuikahi ka loaa ana o ka pono, kulana Makaainana.

 

 O ka poe paahana i kepa ia e noho aia ma na Mokupuni Hawaii, a me ka poe i hele ae ma ia ano, aole lakou e manao ia he poe noho paa no Amerika, a aole hoi o lakou kuleana ma ka noho loihi ana mahopo iho o ka hoohui ia ana.  E hana ia ana no hoi kekahi mau mea e pili ana no ka hoomalu ana, ma ke ano he Aupuni Okana Aina, o kukulu ia nae ma na kahua o na Okana Aina o Amerika.  O keia pauku ka pauku ano nui, no ka mea, ua lawe ia ka mana koho mai ka lima mai o na kanaka Hawaii, a e pale aku ana hoi i ke komo ana mai o ma Pukiki, Pake a me na Iapana i kepa ia i ke komo ana mai iloko nei o Amerika.

 O ka ninau e pili ana i ke kulana hookolokolo aole i hoio pono loa, aka, ua manao no nae na Komisina, elike me ka lakou i hilinai ai.  O ko lakou mau Lunakanawai no o ka Aha Kiekie ke hoomau ia ana no ma ia mau kulana, oiai he poe kanaka wale no lakou o ka papa ekahi.  E hoouna ia aku ana keia Kuikahi imua o ka Aha Senate e na Poo Aupuni e noho nei i keia manawa, a na ka Hale Ahaolelo e hiki mai ana e hoopau loa i na hana liilii e ae, e ku no ke Aupuni Kuloko a hiki i ka manawa e pau pono ai keia mau hooponopono ana.

 

NU HOU KULOKO.

 

 Ua auamo mai na mokuahi holo pili aina o kakou, i ka Poaono a me ka la Sabati nei, i ka huina o 35,734 eke kopaa.

 

 Ei ae o Volney V. Ashford ma ke ala e huli hoi mai ai i Hawaii nei, malia paha @ eia mai oia maluna mai o ka mokuahi Australia o keia la ke ku mai.

 

  Ua hoounaia@ o William Crewes, e hoomakaikai i na paia anoano o ke Towera o Capt. Tripp o Kawa, no 10 la hooikaika kino.

 

 Ua panai ia mai makou o na leo ohaoha o ka makamaka a puni ka Paeaina, e kauoha mai ana i KA LEO O KA LAHUI me ka leo hookahi e wawalo mai nei, "e hoouna mai i pepa na'u, na makou, na makou no a pau," a pela aku.  Nolaila, ke hooko awiwi aku nei makou i ka hoouna ana i ka lakou mau pepa me ka hikiwawe e loaa ana ia makou.

 

 Ma ko makou lono i ahai ia mai e ka leo o ke telepone, o ka huina huikau o ka wahi pepa a ka Halepai Kekake a Wini e pai nei, oia hoi "Ka La Kuokoa" he 1,000 e pai ia-nei, a no ka hoopailua ia o kana mau kalai manao ana, ua hoolei ia oia ma na huina alanui o ke kula nakauhale nei, me he opala la e puhi ia ana e ka puahiohio.  No ke omaimai a nawaliwali hoi, ua kuai hoopohoia kona uku pepa a i ka .0005 o ka mahina. Ma-u no hoi ka nele.

 

Na Leta e Waiho nei Maloko o ka Hale Leta a hiki i lanuari 31, 1893.

 

NIOLOPA.

 W. S. Kalama.

MAKAAHO.

 Pekepikaio.

 D. K. Wailehua, Makuaole.

KAOPUAUA

 D. K. Wailehua,

 Makuaole.

KAULUWELA

 Julia Koleinani,  Keaka Kani,  Luahiwa,  James Kekile,  Mrs. Geo. Aulani.

KAHEHUNA

 Unea Kila,  H. N. Kamaunu.

ULAKOHEO.

 Kalua Haalou 2.

PELEKANE.

 Ekela Hiram.

MAEMAE

 Jim Ahlo,  S. Wahaawa.

KEPOHONI.

 Una 2, John Aiu, Kalimuhuna.

IWILEI.

 Lucy Kahaina,  Keoholani,  Sam Kakelaka.

MANA

 Pukalehua Kaipo,  C. Kahawaii-opio, Kekaha, E. Kamaka, Paahao, John Kamai-opio 2

KALIHI.

 Anna Kaaihne@, Manuela Kaokao J. M. Kaalele,  Mele Paul,  Kaaia,  Kamaka Puuomoni,  Pakui,  Maka Puaakuni,  D. P. Lokana.

KAPUUKOLO.

 Mrs. Kalua,

 Kalahookahi,

 Kaipo,

 Kamaka-kalakala,

 Uwa,

 Mrs. Kepakulani.

KAMANUWAI.

 Mrs. Kaulaokeahi,

 J. B. Kaliko

 Mele Lila 2,

 Mary Kahea,

 Mrs. Kepakulani.

WAIKIKI.

 Emalia,

 Samuel Paia 2,

 Kaehu Hoomaku,

 Kanihokula Maluae.

MANOA.

 Keawe, Maunu Kahaku, Hana Kanamu, Makea.

MANAMANA.

Keoki Pa.

KAWALAHAO.

Kahaleaupuni.

Kauapo,

J. K. Hilinai,

Kilia Solomona,

H. Ahwah,

Malie Kalehua,

Kaimi A. Hermanson,

Sam Kauhola,

Kalua Pamaiaulu,

S. K. Kapuhili,

Silas Pupuhi 4.

HUEHUE,

Laiaikawai,

Ana Malia,

KAPALAMA,

 Kimo Kapulou,  Ana Makaena,  Kapeka,  Mrs. Piaka,  John Makamalu,  Kukana Moolehua,  Kaina Kanani

LELEO.

 David Pi, i Piko.

 Pepe.

 A.J. Kauhaihao.

PELEULA.

 H. N. Kupau.

HONOLULU.

 Kahoehanaau, Lepolo a Manuahi, J. P. Imi, Lily Kalani, Kaluhia, Sam Kaluahine, Enoka Alohikea,  Koakou M@kaike, Hale Balaunu,  Kuaa Makaaia@, Sam Kipu, Liwai Oleloa, Pualoke Mau.

 Na Leta i hoihoi ia mai na Mokupuni mai.

 Mrs. V. Kanoholai, Sam Kaaea, Noah Naleilehua, Beni Ana, Hoopili, Onikupuna, Simon Kaai, James K. Kuhuhu, S. K. Pookalani, Mauwele, Emma D. Kalua, Likapeka Waiu, J. N. Kahaleanu, L. Kalainaina, Kaaikuoha, Helen Kawai, Mrs. C. Huakini, J. W. Makua, Keau Paakai, Mrs. Hoopiiaina 2, Mrs. Kulia Kaai 2, Haele, James H. Mahae, Noa Ahuula, Mrs. B. Castino, D. W. Keao, Rose Kaulaila, Mrs. N. Keliiokalou, S. Kamoe, Keawakea, Mrs. James Mapu, Joseph Self Naki, Annie Hopoe 2. Puakalehua, W. S. Kamoeau, Ana Keopuhiwa, Laika Meleana, Joseph Peter, Manu Naeole, D. Kapule, Kua Nahielua, Oliver, A. Kaanaana, J. S. Kaluahinenui,  Kapaanikoloke,  Mary John, Julia Ekekela, James Uahinui, Kahaleohu, Apikaila Keoni, Oali, Kimoa, K. Kamoeie, Lucy Naukana, Kahulapua, Emma Daniel 5.  Kolomona,  K Kaliwai,  Kaiako, Kahalelehua,  Kahilinai, Kaeneku, Kamuela Pupuhi, Lukia.

 O ka poe na lakou na Leta maluna ae e ninau mai ma na Leta i Hoolahaia.

  WALTER HILL.

 Luna Leta Niu.

 Feb 3,  1wk-dly.

 

OLELO HOOLAHA.

 E ike auanei na kanaka a pau ma keia, ke papa loa ia aku nei na mea a pau, aole e hele maluna o na aina o Kahikinui a me Auwahi i lilo mai ia maua malalo o ka kuai a me ka hoolimalima a lawe aihue i na manu Pelehu.  Pikake a me na ano manu e ae apau loa e hele ala maluna o ua mau aina nei.  A ma keia hoolaha ke ae aku nei maua e haawi aku i uku makana he $25 i ka mea a mau mea paha nana e hoike mai ia maua, a hookolokolo, a hoopai ia e ke kanawai no ka lawe aihue i kekahi o ua mau ano manu nei, e hoike mai ma ko maua Hale Kuai ma Wailuku.  Ua kapu pu ia no hoi na kanaka a pau, aole e hele maluna o ko maua mau aina kula no ka lawe ana i na Bipi.  Lio a mau Holoholona e ae, me ke noi mua ole mai ia maua a i ko mana Luna paha, oia o Frank Freitas e noho ala maluna o ka aina.

   A. ENOS & CO.

 Wailuku, Maui, Feb. 9th. 1893    feb93 msw.

 

HOOLAHA AINA.

 

 E ike auanei na kanaka a pau ma keia Hoolaha, owau o S. K. Kila Opio, e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ke hoike aku nei au ma ke akea owau wale no ka pilikoko pili loa i na aina o Kila (k) Kepola (w) a me Ku (k) i make e waiho la ma Kahuku Kau, Mokupuni o Hawaii.  O ka mea a mau mea i kuai a hoolimalima paha i keia mau aina, aole i mana ia hana@ ana, ina he mea a mau mea paha e paa nei i ua mau@ apana aina nei@, e hoike koke mai ia'u, a i ole e kipaku no au ia lakou.

  S. K. KILA O@.

 Honolulu, Feb 17 1893.

  4ts-wkly.