Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 654, 3 March 1893 — Page 2

Page PDF (960.27 KB)

This text was transcribed by:  Lily Duran
This work is dedicated to:  Dedicated to the Pukini Family

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

JOSEPH NAWAHI,

Lunahooponopono a me Puuku.

POALIMA, MARAKI 3, 1893

Hoolahaaka Lunahooponopono.

 

            Mai keia la aku, ua lilo holookoa ae nein a nupepa Ka Leo o Ka Lahui a me “ Ka Oialio,” malalo l ka’u hooponopono ana. Nolaila o na kauoha pepa a pau, na hookaa da@a ana n aka pepa, na kakau maoao ana mai, a pela aku, e hoouna a mai ma ko’u ina ponoi, me na pua V.P. I kauia ma ke kihi hema malalo o ka wa-hi leta.

JOSEPH NAWAHI.

 

Lunahooponopono a Puuku no @a nupepa I oleloia maluna ae.

Honolulu, Feberuari 8 th , 1893.

 

E Malama i ka Maluhi.

 

O ka maluhi, oia ka puuhonua, kahi e hekau aku ai na hana @oomanawanui.

Noko makou ake mau e loaa I a kakou, na pono o ka Lahui Hawaii Malama Maluhia, nolaila, ka kahea mau nei no ko makou leo ia kakou @ noho malie kakou, e noho me ka manao aloha, a me ke kuikahi, na pa ano a pau.

E paulele-I ko ke Akua hoomalu @na mai, a e nonoi aku e haawi @ai I ka Maluhia no kakou.

 

HAAWI POHO WALE.

 

He nui ka makemake o kekah. @oe e hoohui koke I ka Paeaina nai o Hawaii, I mea e ko ai ko lakou @akemake puni dala; eia nae I na e oiaio pa lono I hoea mai nei, laila, ua maopopo loa, ua haawaii @ai ka nele, a ua haawi poho wale @ aku o Hawaii me ka nele loa I ekahi wahi pomaikai.

 

KEKUIKAHI O HAWAII.

 

Ipa he oiaio pa mea I pae mai ei maluna o ka moku kia-pa, @ithe; alaila, he au hulihia nui @a keia o ka oihana mahiko ma Hawaii nei; a he mea no hoi e hoo@@kia ai ia ohana hooholomua o a aina.

Aole makou I oluolu I ka ike ana ku I na hopena e hoea mai ana @la; aka, o ko ke Akua makemake @e ke nookoia, aole o ko ke ka@ka.

I ka wa a kehai poe I manao @i ai, e l@@@ ana ia lokou ka laki @i o ka lona ana mai o na keneta @awi wale mai o ka paona ko; eia @, o ka wa ia e lilo ma’uwale aku ka P@@@ina hol@okoa o Hawaii. @@ ke hooaele i@ mai ia pomaikai @@ ke kau lanalila ia o na lima@oa palapala kepa. Kupanaha @@ Akua hana.

 

E HIKI AKUA ANA I KAHI

 

KA LUU LUU

            O keia ke poo manao I kakauia e kekahi haole Amerika, a I hoopukaia aku e makou ma kia Poakahi a me ka Poakolu o keia pule; a I keia wa, ke hoea mai nein a kahoahoa o kela mau mapuna olelo; “e hiki aku ana I kahi o ka luuluu.” Pela io anei: e ke kiai e hai mai heaha ka puana a ka po?

 

HEAHA NO HOI KE ANO?

 

            Heaha no hoi kea no o kekahi poe Keiki hpaphaole e noho nei iwaena o kakou?

            Ua like a like ko makou kulana me ko lokou ma ka hanaia ana iluna o ka lepo o Hawaii nei; a;ela no ma ka ike a me ka noonoo a ke Akuna I haawi mai ai.

            A maka ike aku, he ano kanaka makua hoi, a ua ikeia, e hooikaika ana ma na haiolelo, a ma na wahi hui ma na apaina o na poe kalai manao akea ana no ka pono o ka lahui o ko lakou mau makuahine I loaa mai ai; aka, heaha no la hoi, ua loli ae la, a ua ikea aku la, e kue ana aia I ka mea ana I hoohiki ai e hana no kona lahui?

            Heaha no la noi kea no?

            Ea! Heaha io no la hoi!-

 

NA HAN KOKUA ALOHA

 

            He nui ko makou Mahalo I ka ike ana aku, eia he mau le@e Hawaii, ke hooikaika kino nei iwaena o na Hawaii puuwai hamama, no ka imi ana aku I wahi e loaa ai na kolua, e loaa mai ai o na mau mea kani hou, n aka Puali Puhi Ohe a ko lokou mau kaikunane Hawaii I hookuuia iho nei.

            O ka makou pule, [me ka manoa lana e hookoia ana no] e uhaiia ka olua Komisina e hele nei, me na pomaikai o na makana haawina o ka hauoli e kauia aku maluna o olua.

            No na kuluwai liilii mai ka moana nui, no na huna one liilii hoi na kanakai one akea; p@@a hoi, no na hunahuna material liilii o ke aloha e nui ai ka hauoli.

            Hauoli m@@!  Ohohia nui! Ua hiki no – Oia Kanani.

 

O ko ke Akua Makemake ke hanaia.

 

Ma na hana a pau loa e hookoia ana ma keia ao; ua paa loa kei@ mau huaolelo, o kou (ke Akua) makemake ke hanaia.

            Ma na hana o keia wa e nee nei, ua manao no kekahi poe o ko lakou makemake ke hanai ana@ a o n alia ana o lakou, e loa mai an aka hookoia o ko lakou makemake; aka aole pela ko na Lani puana ana mai; aole ho@ he puna mai ka Po mai pela.

            Ua nui ka ukiuki o kela-poe kei ki a Iakupa ia I@@epa ko lakou pokii; kiolai oia I ka lua meki, a mahope kaeiia aku oia I ko Aigupita. A mahope imihalaia oia a paa I ka halepaehao; aku u ko ke Akua makemake; e hoolilo ia oia he Kiaaina no Aigupita, I hiki ai iaia ke Malama I kona makuakane a me kela poe hoaha@ u lokoino ona. I paekele lakou I ka wi nui. O ko ke Akua Makemake ke hana ia.

 

KA NUHOU HAUOL!!!  HOOLOHE MAI KA HUKU, I KA LEO NOI O NA HAIPULE. NA LONO HOPE LOA.

Ua Hoopaneeia ka Noonoo ana no ke Kuikahi Hoohui Aina.

            Ua au mai ka Hooilina Moi o Hawaii; Victoria Kaiulani I na ale hanupanupa o ka moana. Atelanika; aia oia ma ke Kapitala O Wasinetona I keia wa e uwao ana, a e nonoi ana, e hoihoi hou ia mak ka pono o ke Aupuni Moi o kona one hanau;

 

            Ladan, Feb 18.-Ka ka Hooilina Moi Kaiulani Palapala imua o ka Lahui o amerika. He Eha makahiki I hala ae nei, ma ke noi a Kakina, oiai oia e noho ana he Kuhina Kalaiaina ana no ke Aupuni Hawaii. Ua hoouna ia Wau @ Eoelani (Pelekane) e hoonaauao ia ai ma kea no o ke kumu Kula no ke hele mai I Ko’u Hale, no ka hoomakaukau ana I’au no ke kulana elike me ka ke Kumukanawai O Hawaii I hoakaaka ai, Owau ka Hooilina o ke Aupuni.

            Iloko o k@la mau makahiki I hala ae n@, na hoomanawanui au e loaa ka makaukau No’u iho, no Ko’u @oi ana aku I keia makahiki I Ko’u Aina.

            I keia Manawa, ua hoikela mai la ia’u eia o Kakina I Wakinekona e noi ana ia oe e lawe I Kuu Hae, a me Kuu Kalaunu.

            Aole no he mea I hoike mai Ia’u ma ke ana pili aupuni no keia mea. Ua hana hewa auanei au, o keia hewa auanei ke kuinu e hoopau ae ai Ia’u a me Ko’u poe kanaka?

            E hiki kino aku ana Aui wakinekena, e koi ai no Ko’u Noho Kalauna, ka Lahui a me Ko’u Hae, aole auanei hoi e hoolohe mai an aka Lahui Kaulana o Amerika Ia’u.

KAIULANI.

            Ka Aha Kuhina hou o Amerika I kohoia e Calivalana: Kuhina Nui, Wlakter Q Gresham: Kuhina Waiwai, John G. Carlisle; Kuhina Kapa, Daniel S. Lamont; Kuhina o na Aumoku, Hilary A. Herbert, Kuhina Kalaiaina.  Hoke Smith; Kuhiua na Mea Ulu, J. Sterling Morton; Loio Kuhina, Richard olney; Luna Leta Nui, Wilson S. Bissell.

            Ua haiolelo o Senate Mokana ma ka aoao kokua I ka Hoohui aina, a I ka panina o kana haiolelo ana, ua kiloi koke ia aku kekahi mau @pau iaia e ka poe kue I keia hana a ua lilo ke koikoi o kana ha@olelo I mea ole, mamuli o keia mau ni nau.  Ua hoike ae kekahi mau hoa o ka Aha Stenate.  He hilinai no makou is Cleveland e like me kakahi mea e ae , a ua makaukau  makou e waiho aku I ka hook@ ana I keia hana hoohui aina, iloke o ka Hooponopono Aupuni o Ka aoao Demokalaka.

            O ke kumu nui wale no I hoikeia mai e ka aoao kokua I ka hoohui Aina, oia no ko lakou manao e hoohui ai ana o Hawaii me Beretania. Ua pale ia mai keia kumu, mamuli o ko Pelekane komo ole ana mai iloko o na hana hookahui Aupuni.  Ua hoike aku o Senate Mills, e makemake ana oia e haiolelo maluna o keia kuikahi I kekahi Manawa okoa aku, a ua ,okua ia @@ai oia e kekahi mau @oa Senate e ae.

            Ladaua Feb. 22 – Ua haalele aku ka “Hoo lina Moi Kaiulani” ia Prelekane I keia la no Nu Ioka maluna o ka mokuahi Teutonica, I ukaliia e Theo. H. Davies. (Kanikela Pelekane ma Hawaii nei) a me kona ohana.

            Ua manao o Theo. H. Davies, ua makau na Komisina o ike mai ka Lahui Amerika I ke kulana Kalikiano a me ka naauao o ka Hooilina Moi o Hawaii, a hoke mai lakou I ko lakou hilinai ana maluna Ona. E lilo a na ia I kumu hookuia nui I ka lakou hana, nolaila lakou o h@@@ ala ma na ano a pau e hooholo ia ke kuikahi Hoohui aina me ka pupuahulu nui mamua o k aka Hooilina Moi Kaulani hiki ana aku I Amerika.

            He hana kupono ole loa ke ku@@e ana ae laia mawaho o keia hana ka lohe ole ia o Kona leo. Ua Hoole ka Hoolina Moi I ke K@@@@@@ I na kukai olelo ana @awaho ae o Kana palapala I waihe ae nei imua o ka Lahui Amerika.

            Aole he hiki Ia’u ke ike I na kumu kupono e kau;ale ia ae Au no. Ko’u ponoma ke kanawai, oiai aole Au I hewa.  a aole hoi Au I kauohaia mai e hiki aku no ke pale ana no ko’u mau pono. O ka’u wale no e noi nei o ka pono I haawaiia e na kanawa Amerika I kela a me keia mea, no ka hiki ae e pale nona iho mamua o ka laweia ana o kona mau pono mai iaia aku.

            Nuioka, Feb. 20 – Ed makapole. Na, ua hoike aku oia imua o ka mea kakau nupepa o Nuioka, aole oia I hele mai nei ma kea no he Komisina mai Kelii mai, o Paulo Numana oia ke Komisina Alii a ke olelo oia ma kekahi mea ma kona ano maoli no ia. Ua ninau aku ka mea kakau @upepa no kona manao no ke kuikahi ina e hooholoia ana e ka Aha Senate a hoouna loa aku I ke Aupuni Kuikawa no ke apono loa ana mai. Ua hoike aku oia I kona kanalua I ke aponoia o keia ano kuikahi.  Eia kana I hoike aku ai, he mea pono o hoouna ia I mau Komisina I Hawaii, I ike pono ia ai ka manao o ka lahi me ka hoohewahewa ole ia, ina no ka hoohui aina. No ka noho hoomalu ia pha a aupuni e ae paha.  Oiai ua loa@ he Manawa kupono@loa e waiho ia aku ka manao oiaio maoli o kela lahui imua o ka Ahaolelo o hiki mai ana ma ka hoike a keia Komisina, a e maopopo pono aua@ei ka Hawaii mea I makemake ai.

            Kapalakiko Feb. 23 – Hora 3 kakahiaka ua @o@a @ai ka lono hone loa ma ke Telegarapa mai Wakinekona mai e hoike ana ua hole na hoa Senate o ka aoao Demokarata a me na Senate o ka aoao Lehupalika I ke apono ana I ke Kuikahi Hoohui Aina me ka pupuahulu. Ua makemake o Peresidena Harisona a me ke Kuhina Nui Poka e apono ia keia Kuikahi mamua o ka pau ana o ka laua noho hooponopono Aupuni ana, ua hoopahu’a ia nae kei manao e na hoa o ka Aha Stenate.

            Ua hoahewa ke Kuhina Nui o Amerika Foster I ke Kuhina no@o Amerika Kiwini ma Hawaii nei, I ka huki ana I ka hae Amerika, a lawe aela I ke kulana o ka hoomalu ana ia Hawaii nei,

 

            He mea kamahao ia @pakou ka ike ana I kekahi wai kahe nui I ike ia I ka po o Akua – a ma ko @@kou kilo pono ana, he pulani keia o hoom@@@ae ana I ka hana a @@ Komiaina I a@ta ia mai la I Waainotona.

 

            He hookipa hanohano ka i @@@wiiia I ka K@@ki’lii K@@@@@@@@@ ma Waainotona. He maikai ke ola o ke Alii @@@@, a ina e hi@i @@@ @@ Kama’liiwahine Kaiulani I Waainotona, e huli@@@@@ @@ ka lahui Amerika ne ka hookipa hanohano ana aku @@@@.