Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 658, 9 March 1893 — Page 2

Page PDF (1.09 MB)

This text was transcribed by:  Rie Desta
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

KA KEO O KA LAHUI

JOSEPH NAWAHI,

Lunah@oponopono a ne Puuka.

POAHA, MARAKI 9. 1893

 

 

Ka Hihio Oiaio.

No kahaule loa o ke Kuikahi Hoohui Ain@.

Ua hoike KA LEO O KA LAHUI pela, ma kona iko ponoi iho, mamuli o ka nana aku i waho loa o ke ao nei, iluna liio, a ilalo loa o na mole o ka papaku o ka hohonu o ka moana.

 

O ko makou makaala mau me ka hoomaopopo i ke kilo ana aku i na ouli o ka lani akea, ka honua palapala, a me ka moana hohonu, he ike no makou iho, aole no hai mai.

 

E hiki anei ikou ike kilo aupuni ke hoike mai, e holo ana keia kuikahi hoohui aina, e ka nupepa hoohui aina? O kaka nupepa KA LEO O KA LAHUI he hoole loa, Heaha kau hoike? E holo ana paha ea? Ku mai oe e kahi nupepa wahakole hoohui aina a nana mai kou mau maka, a hoolohe pono mai kou mau pepeio, a hoomaopopo iho kou naau hiamoe, penei:-

 

I ka nana pono ana aku o’ko KA LEO O KA LAHUI MEA HIHIO; ike aku la oia i na kukakuka ana o na loea kalai i na kukakuka ana o na loea kalai @upuni o Enelani iloko o kekahi keena malu loa, a he palapala aina ke waiho ana iluna o ke pakaukau mamua ponoi o lakou. E hoopaapaa ana lakou no keia ninau ano nui hookahi o ke ao nei, oia keia: Nawai e noho mana hoomalu pookeia ka honua nei?

 

Mailoko ae o 17 poe loea kilo aupuni o Enelani e noho ana iloko o pa rumi nei, ua ike aku la au, he 15 poe i pane like ae: “Na Beri@@@ia Nui no!”

 

Ua hoopaaia ino la ia mau olelo ma ko lakou Buke Oihana Kuka Malu, a ua paa loa ia no keia mua aku ka hooko ana.

 

Ua lohe hou aku la ka MEA HIHIO, @e mau leo hawanawana me na @@K@ hoihoi o ua poe loea kalai @@puni noeau nei e olelo ana kekahi i kekahi: O! E hiki pono ana no e hookoia keia manao a ka@@@ i hooholo iho nei. Pehea e hi@@ @@? wahi a na mea elua o lakou @anelua ma ke koho ana. Penei @@ wahi a ka Luna Hoomalu o ko @ou halawai:

 

Ua hoomahuahua mau kakou i @@kulu ana i na mokukaua no @@@@ke nui o E@olani, aole oia @@@@, @ka, ua la@e ae nei na ke@@@@@@@ koa o Beritania Nui a @@@@@@ i na kukulu moku hae ana o ke kulana ooiea a paa loa, e loaa ai he kowa o 20 makahiki a na aupuni e ne e uhai mai ai; a iloko nae o ia mau makahiki he 20, a ia poe aupuni kamalii e haunaku mai ai, alaila, aia no o Neritania ke pii mau ala iluna kona aumoku a me kona ikaika. A ia kakou e hiki aku ai ma ka piko mauna o ke oioina e hoomaha ai, aia hoi, e nana mai ana kakou ia Farani. Geremania, Austria a me Italia, e lilo mui ana i ka hoopapau i ka hoe ana mai i ko lakou mau waa aupuni i loko o ka hanupanup@ o na ale o ka moana. Eia nae o Rusia, e au hookahi mai ana oia, nona ponoi iho, aka, aohe o kakou wahi hopo aku nona, oiai, he aupuni hune ia i ke dala ole.

 

O ke aupuni o Amerika, he aupuni hou ia akabi no a hoomaka ae e pii make kulana ikaika, aka i keia wa, he like a li@e kona hemahema me kela poe ma ka lawa ole i na moku kaua, a e hala no he mau makahiki hoohana o umi e loaa ai iaia ka ikaika e like me ko Enelani i keia la.

 

Hookahi a’u mea e li’a loa nei e hoopaa koke ia, [ke lohe pono mai la anei oukou i ko’u mea e olelo nei?] Ae ke lohe pono nei makou.

 

 

Eia ua manao la, e hoop@a koke la kela piko o ka lopi uwea telegarapa mai na mokupuni o Fiji mai a Vanekona, maluna aku o na mokupuni o Hawaii. Ua hoomaopopo mai la oukou, wahi a ka luna hoomalu. Ae ke hoomaopopo la makou i kau mau olelo, e Mr. Peresidena.

 

I keia wa kuku ae la lakou a pau loa iluna a puni ke pakaukau i waiho ia ai ka palapala aina o ke ao holookoa.

 

Nana mai la ka Luna Hoomalu ia lakou a olelo mai la. E hai paanaau aku ana au i na wahi a pau loa o ka lopi uwea telegarapa o Beritania Nui e moe poai nei iloko o ka papaku hohonu o ka moana, a oia keia:

 

E na keonimana o ka lahui Beritania; o Eneiani ka piko mua o ka lopi uwea moana a kakou e hoonee nei i ko kakou hookele mana aupuni holomua, e ike ia mai nei e keia ao @olookoa. Mai Enelani aku nei moe ko kakou uwea moe moana a hiki i Gibralta ma ka hema o Sepania; mailaila aku moe i ka hikina a pae ma keia wahi mokupuni o Malta @@oko o ke Kaiwaenahonua; mailaila aku pae i ka mokupuni o Cyprus (Kupero) ma ka hema iho o Toreke; mailaila aku holo ika hema a pae ma Sueza ma Aigupi@@; malaila ak@ komo maloko o ke Kaiula a p@e i Adena ma ka homa o Arabia; mailaila aku pue i l2ia ma ka hikine; mailaila aku nae i S@ogapore ma ka hema iho o Malaeoa; mailaila aku pii iluna i ka akau pae i Hongkong, ma ka mokupuni o Victoria; mailaila iho ilalo i ka hikina hema a pae i Australia; mailaila ae ho o hikina hema pae i Nu Zelani: mailaila mai holo I ka aka@ @ae i na moku puui o Fiji:

 

E na keonimana, e huli ake kakou ma ka aoao Komohana, a e ike oukou, ua pau mua ia kakou i ka lopi uwea moana mai Enelani aku maluna o ka aina a hiki i Liverpool alaila, luu aku iloko o ka moana Atelanika a hoea aku la i Halifax ke kulanakauhale o Novascotia; a mailaila aku, holo aku he pauku laina uwea moe moana a hiki i na mokununi Barmuda pau iho la.

 

O Barmuda oia kahi hoolulu aumoku kaua o Enelani iloko o ka noana Atelanika, pela o Hawaii e lilo i wahi hoolulu no ko kakou mau aumoku kaua iloko o ka moana Pakip ka.

 

E na keonimana, ke ike nei oukou, ua kokoke loa e puni ka honua holookoa i ka poai ia e ko ka@ou uwea, koe wale iho no keia wahi pauku moana, mai na mokupuni aku o Fiji a na paemoku o Hawaii a hiki loa aku i ka hui pu ana aku me kela welau ma Victoria ma Vanekoua.

 

I ka hoopau ana ae o ka olelo a ka Luna Hoomalu, ua lohe pono aku ka MEA HIHIO O KA LEO OKA LAHUI i ka puana like ana ae o ua poe loea kalai aupuni @ei o Enelani, e olelo ana: Ae; e pono e hoopaa kokeia kela wahi pauku i koe, alaila, ua puni ke ao holookoa i na kaula uwiia olelo o Beritania Nui; a oia auanei ka manawa e lilo ai ka noho mana hoomalu aupuni nui ana o ka hon@@nei.

 

I ko’u puka ana aei wahoe hauwalaau ana na loea kalaiaina o na aupuni e ae, no keia mau hauwa laau hoohui aina o Hawaii nei. Kipa aku nei au ma kahi o ke keena olelo uwea e ahu a@a @a mo@a o na laina monao kakau o kekahi kalai aina Amerika naau@o, a nana i hoouua awiwi aku la i na lono hoopaha’oha’o i Amerika, a he moole ua hoopahu’a ia iho la na hana kuikahi hoohui aina a Kakina ma.

 

O Hawaii, oi@ ke kiko hoolulu aumoku kaua iloko o ka Pakipika, ke okiia ke al@wa@ o Panama, a i ole ia o Nicaragua paha. O keia ka ike loea o KA LEO O KA LAHUI.

 

 

Ua kulike ka Hoohui Aina.

E KULIKE ANA NO NA HOPENA.

O na hana hoohui aina mamua loa aku nei no kekahi mau Mokupuni o na Paemoku o Inia Komohana i hoaoia e hoohui aku me ke Aupuni o Amerika Huipuia; ua haule loa a biki i keia la: Aole no i aia hou mai.

 

Ua kokoke loa ia mau Mokupuni i Amerika Huipuia, he mau Mok@nuni u@@ la@@a @e mai, a ua@nui hoi ka waiwai, aia @ha m@una oka $100.000.000 ka waiwai io; a ua makemako no na kam@aina e hoohui pe me Amerika, na nui hei ka hooikaika ana o na Semate a me na Lunamakaaiaana o Amerika e hoohui ia mau Mokupuni no ko lakuu ma@ pono pilikino iho, elike me keia poe o Hawaii e hooikaika ino nei e hoohui no ko lakou mau pono ponoi ihom akam heaha ka mea i ikeia iloko o ka Hale Ah@olelo o Amerika Huipuia?

 

Eia ka mea i ikeia; i lohe mai na pepeiao ka nupepa hoohui aina; ua hoole loa ia ua kuikahi hoohui la, a ua make loa a hiki i keia la; aole e ala hou mai.

 

Pela KA LSO O KA LAHUI e ike nei i na hihio a me na kahoaka o keia Kuikahi Alunu Hoohui Aina a oukou e hana nei; O ka hopena, he haule loa aole ala hou mai.

Ua hana ia keia kuikahi me ka pupuahula a me ka hopohopo nui o loaa auanei he wahi e, hiki ole ai ke hoole ia ina e loaa ana he wakupon@ e noonooia ai.

 

Nolaila, aohe a Kakina ma nana iho i ka Lahui Hawaii, o Ku, o Ka o Wahineomao, ku ae no holo ana! Ae, ike no nae na Aumakua o ka po ia oukou la? Ua hoauwana ia ouko@ aua hoi nele mai nei.

 

Kui ko ke Akua aloha ia Hawaii” Ua haule aku o Harrison mai ke koho balo@a Peresidena ana aku nei o Novemaba 1892: ua make aku nei hoi o Blaine ma ka mahina o Ianuari 1893, me ka ike ole i na hopena o ka lakou mau hana i hoolala ai no Hawaii nei: a na pau aku la o Harrison me Kuhina Foster ma ka la 4 o Maraki nei, a ua hoi aku nei, hoi o Capt. Wilt@e o ka mokukaua Boston, a ke kali nei ke Kuhina Stevens i kona wahi i kona hope Kuhina Amerika paha e hoea hope Kuhina Amerika pana e hoea mai ana i keia mua iho.

 

Ma ko ke Akuna hoonee ana ae i keia poe nana i ohumu e hana maluna o Hawaii nei e like me na hoike a ka nupepa o Amerika, ua ike makou i ko ke Akua aloha i ka Lahui Hawaii noho malie hana hewa ole. Ae: - He aloha ke Akua ia kakou; ka luhi ana i hana ai. Aole lakou nei i luhi ia kakou, oia no ka mea i ike ole ai i ke aloha.

 

 

(Kukauia no KA LEO O KA LAHUI.)

Kapalapa a Hon. J. E. Bush.

Hoomau ia.

Ke hui pu keia mau alii opio e imi ia k@ EA o ka aina hanau, a me @@ leo o ka loio o ka Moiwahine, ua maopopo e pio loa ana ke Kuikahi hoohui aina, a ke kaulana e nei, e ne ana o Aia@@ika @ h@e @@ h@ia Kaiulani Moi no Hawa@@

Ua hi o loa na Ko@i@ina o ke Au@@@i Kuloko, a eia ae ke hoi uni mai nei, a hoi loa aku e hoopunip@@@ i @a kumu i leua ole ai ke Kuikahi ia l@kou elike me na haauni e na la moa. Aka me iako@ no na hana eepa a pau, a o kakou hoi e noho kupaa, mai @makau wale a hopohopo i na hooneinui ole@@ a ka poe m@nao ino, a ka e ao kanaka mai oukou aole e puni i@i i na hoopu@@puni a kakau i kekahi palapala o kekahi ano.

Ua maopopo loa ia’u, elike me ka’u i hoopuka ai ma ke C@il o keia pule aku nei, o ka nana ia o ke kumu o keia hana ka mua, a o ka waiho ia na ka lahuie ae a e hoole ma kekoho ana, i ke Kuikahi hoo hui, a i ka noho Moi paha.

Nolaila, e kiai a makaala loa mai oukou, a mai hoohem@hema. E halawai a hoole i ka hoohui aina me ka hana oluolu noe.

Feb.23, Ho@@ 7 30 – Mana nupepa puka la, o keia ka nahou hope loa. Ke kanalua la o Kakina ma no ka noi mai a maopopo ka hoele a ae ia paina o ke Kuikahi hoohui aina. He mea maopopo aoie lakou e hoi ana a huli keia makahiki, oiai, ua akaka ha nui o na hoa e hoole ana anie e hooholo i ke Kuikahi i keia noho ana o ka Senate, oiai ne ehiku wale no la i koe pau ka noho ana.

KA HOPENA.

 

Ua nui ka haohao o kekahi poe ne ka uhi ia o ka puka o Kauikeao@li e ka Pa Alii me ka lole keokeo O ke kum@ o keia e pena vaniki ia ana ka puka me ka hana pu ana me ka wai Gula.

 

Ai@ maluna o ka mok@ahi Kepani i ku mai nei Mike Maru, 2000 tona lanahu na Wakanabe he Iapana, i la@ei@ mai nei no Honolulu, no le kuai aku. Hoom@a no keia pee ma oihana kaleona Hoopapa ana keia i ko kakou poe lakepa lanahu o Honolulu nei.

 

Ua lohe ia mai, e malema hou ia ana ka hukihuki ma Manamana @ na Hui e makemake ana e komo i i keia hukihuki, e hoike mu ak@ ia Kale Makake kaka@olelo iho nei o ka A@aolele, ma ka Helu 35 ala kalepa, mamua ae o ka la 17 o keia mahina, ma @a la 18 e hoomala mua ia ai k@ia hane. He @ili ka makou ne Hawaii ne ke eo e keia kaum iaa oia hui kakahi @ kom@ ana.

 

O Ka@ka Ma@@nao Go@@, he Kaulapana no ka poe mai Pake, i kiki mua ai ho ianei nei mamua, @a hoike ae oia iaia imua o ka Papa Ola @ ka, Poalima nei ma makaukau oia @ lawala @@ ma ka hana i @@ia i@ia Ua manao ia e hole ake ana oia no ke kahua mai 2ake ma Kala@@@ Molokai, ma keia @ ua koke i@o ne ka ho@@ ana i ka lap@@@ ka @@ Pake.