Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 663, 16 March 1893 — Page 1

Page PDF (921.69 KB)

This text was transcribed by:  Maggie Butterfield
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II                                    HONOLULU  MARAKI 16, 1893              Helu 663

 

HE  MOOLELO  KAILI  PUUWAI

NO

SENIA  LUTERA

 

Ka Ui Puuwai Mabala

_: O:-

 

ENELANI  KAHIKO.

 

A  I  OIE

 

He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine Opio me kana mau Aloha Ekolu.

(Kakauia no Ka Leo.)

 

He mea nui oe ia’u i oi aku mamua o kuu Akua ponoi, aka nae i keia po e kaawale ka moe ana  o ko kaua alahele no ka manawa pau ole !

 

   Ua hoio ae la ka hauoli iloko o Aenia, i lona lohe anas aku i na olelo a Laioneia, hoomanao pu ae la no hoi oia no kana aikane aloha e noho hoomanawanui mai la i ko laua hone, no ke aloha kane, me kamalei opio.

 

   Ua hewa loa au, wahi ana, ina i ike mua au ua mare oia me kuu aikane, ina aole au e hana i keia hana lokoino, aka, ua hoopaa iho ua i kuu manao, e hoihoi aku no iaia i ona la.

 

   Me keia mau noonoo e uluku ana iloko ona, ua pale aka la oia, iua lima aloha e hoopuni ana i kona a-i, a ku ae la iluna me ka pane ana aku:

 

   He mau hana naaupo wale no keia a kaua e kuu lei, aka, ke ole e kunihewa ka’u kolio ana i na kahoaka o ka manawa, he mea maopepo, e ili mai ana no he hoopai koikoi no keia mau hana a kaua, ke hoomaop@po mai la no anei oe ia’u e kuu aloha ?

 

   Heaha ke @ noho kau mau olelo e houpuupu mai nei, pehea la e hiki ai ia’u ke pale ne i ke aloha a kaua e hiipoi nei.

 

   Ua aa au e haawe hookahi i ua koikoi o na ahewe ana a keia ao ke lohe mai la no anei oe e kuu mea e ahewa ia aku ai.

 

   Heaha ka mea nana i hoololi hikiwawe ae i kou noonoo, a hoopuka mai oe i kela mau lehelehe nani, e ae mai ia’u e hoopau aku i kona kau ana malaila, ma o na honi aloha mai ia’u aku?

 

   Aole, aole, wahi a Senia, me ka paluiu ana ae o kona mae lima ma kona mau maka i kumu no kona hoa e hookokoke ole mai ai ma kona aoao.

 

   E Laionela, ke ike nei au aole e hiki ia kaua ke hoomau aku i ko kaua aloha ana kekahi i kekahi, oiai hoi e kaakaa mai ana no na maka aloha o kau wahine – he wahine inoa maemae e hiki ai ke loaa hou ole aku kona lua ia oe, a eia me oe kona aloha pili paa, a he nae kanalua oie, ina oia e lohe aku ana, ua iilo kou aloha ana ia’u, e lawe koke no auanei oia i kona ola nou no kana mea i aloha ai.

 

   A hoi iho no hoi he keiki uuku kau, he wani ola makamae hoi nana e malama mai ia oe, i ka wa e haalele mai ai o ka ikaika i kou kino.

 

   He kumu kupono nou e loa ino ai ma keia ao, aka owau nei aole, aole oe e hoino wale i kou ola ana, no ke ino o ko’u a hookahi kumu o ko kaua kaawale ana oia no kou aloha ia oe, he mea nui oe ia’u mamua o ko’u akua, aka nae, mai keia po aku, e kaawale ka kaua pili ana, e hele oe i kou ala a pela no hoi au.

 

   E Senia maikai, ua haalele mai anei kou noonoo kanaka ia oe?  wahi ana, me ka puliki ana aku i ka lima o kanaipo.  Aole oe i ike kau mea e olelo mai nei ia’u.  He mea hiki ole ia’u ke ola ana ina oe e haalele mai ana ia’u pela, a heaha no hoi ko kaua mea e hookaawale ae ai i ko kaua aloha ana.  I na no e ike ana o Iulia, eia no oe ke ola nei, e manao auei oe e makemake ana oia e haokaawale ia’u mai ia oe mai?  Aole, loa oia e hana pela e olelo koke mai no auanei oia ia’u e huli hoi hou mai ia oe i ka’u aloha @oua ina no ka pono a me ka hewa.

 

   Hoolaha a ka Lunahooponopono

 

   Mai keia ia aku, ua lila holookoa ae nei na nupepa KA LEO O KA LAHUI a me “KA Oiaio.” malaloo ka’u hooponopono ana.  Nolaila o na ka aoha pepa a pau na hookha dala ana no ka pepa, na kakau manao ana mai, a pela aku e hoouna ia mai ma ko’u inoa oanoi. me na hua V. D. i kauia ma ke kiai heina malalo o ka wahi leta.

 

                        JOSEPH NAWAHI.

 

   Lunahooponopono a Puuku no na nupepa i o’eloia maluna ae.

Honolulu, Feveruari 8thj, 1893.

 

            Mai haohao e ko makou poe lawe pepa i na aole e loaa a ku ka oukou nupepa.  Oiai e hoopaa ana makou i ka pepa a na Luna hoihoi pololei ole mai i ke ola o ka Pepa, a ke hoi pu aku nei makou i ka poe i hookaa mua i ka lakou kala ina Luna i a ua ia o ka pepa, e hoike mai i ko makou nei Keena, a na makou ka hana me ia Luna.  Mai poina i keia.

                                    JOSEPH  NAWAHI,

                                    Lunahooponopono.

 

HE  NANEA  KAMAHAO

-           NO-

MAIKA

KE  KEIKI

Hapa Ilikini aHawaii hoi

 

KE  KANAKA  MUA  LOA  NANA  I  PANA  KE  AKUA  BEA  A  NA  IKIKINI  I  MAKA’U  LOA  AI -  A  O  KA  WELI  HOI  O  NA  ILI  KEOKEO – A  ME  KA  LUKU  IA  ANA  O  KELA  HUI  KEAKA  A  LI.

 

Hiu a weia, lawe a lilo, ke keiki Hapa Ilikini, elua i ka manawa hookahi. na hana powa, a ioe ka makeana o na heahanao Conegokena, ka mare ana o Maika a me na hana hoomainoino.

 

   I ka hala ana aku o ka Ilamuku ua ku ae la ka lunakanawai iluna a hookuu ae la i ka aha, a hoi aku la kela a me keia no kona home iho.

 

   A huli ae la hoi o Maika a komo aku la iloko o ka rumi oihana o ka Hamuku, oia ka wa o ka Ilamuku i haawi mai ai i na makana a pau ana i kamailio ai i ka opio.

 

   I ka loaa ana o na mea a pau ioia, ua kaha aku la oia puka no waho, a hui aku la oia me kahi kalaiwa kaa a hoaloh@ no hoi ona e kali hoomanawanui aku ana iaia me ke kunukkunu ole.

  

   Ua hoohaueli loa ia ua wahi kaiaiwa kaa nei i ka haawi ana aku o Maika i kekahi puu dala mahuahua malalo o kona malu, me ka loaa pu ana aku o ke kauoha a ka opio, no ka lawe ana iaia no ka halepialiao ua oleu koke akku la no wahi kai iwa nei ma kana i paa hana wole no hoi i enio ku ana lana nei ilaila.

 

   Ua lele iho ia oia ilaio a kona aku la, a i kona halawai ana aku me ua aikana nei, ua haawi aku la oia i ke koena o ke dala na @@  a huli ae la oia hoi maluna o ke kaa no kona home.

 

   I kona komo ana aku i ka rumi hookipa ua ike aku la oia i ka puapuai mai o ka uia ma na papahna o kana aloha a e noke ana hoi o kapena Sula i ka akaaka.

 

   Ua ike aku la no hoi oia i ka iho ana iho o na waimaka o ka piha inaina mai na maka iho o kana aloha.

 

   Nolaila me ka maopopo ole iaia o na kumu, na hele loa aku la oia a noho iho la ma ka aoao o ua ipo nei ana; aka mamua ae o ke kuu ana iho o ka nae, poha ana ka maka i ke oai a ka nohoa i kona mau maka.

 

   Ua huli mai la ka opio a ninau mai la i ka nohea oiai no na lima e mili ana i ka maka heaha mai hoi keia ou e ua hoa nei?

 

   Heaha mai nei keia ou ?  Heaha ko mea hapala i keia mea pipili iluna o kuu poo ?  lapuwale maoli no oe e Maika.

 

   Aole paha au i lapuwale, e kuhi ana paha au ua pau pono ka holoi ana mai nei a kela wahi kanaka i ko lanoho huelo lio.

 

   Auwe he huelo lio ka ko’u i hookohukohu mai nei iloko o ka hale hookolokolo, auwe no ka hoi ka moa hilahila e !

 

   E hoopau olua i ke kamailio ana no na mea ua hala.

 

   Ua pololei oe, aole no paha keia o kahi mea e hookolokolo loa ai a hele loa i ka nui a pau makehewa ka waimaka; nolaila, e hoopau i kou noonoo ana ia mau mea, wahi a ua eueu nei, me ka holoi pu ana aku i na waimaka e kahe iho ana ma na papalina o kana aloha.

 

   Aka ua pane mai la no ua kaikamahine nei me ka leo aaka:   hele oe ma kahi e, e nei hapa Ilikini lapuwale.

 

   I ka ike ana o kapena Sula i keia mau hana a kaua mau keiki, ua eu ae la oia a puka aku ia iwaho, a kaukoha aku la i kona poe kanaka e halihali ae i kona mau waiwai ma kahi kopono, a me na waiwai o o ka hale hookolokolo.

 

   Ia kakpena Sula i hala aku ai ua apo aku ia oia i ka a i o kana aloha me ka pane ana aku.

 

   Aole no hoi e hiki ia oe ke hookaawale ae i koa manauino ana @@@ ua palua a pakolu kana ninau ana aole he wahi pane i loaa mai nolaua ua eu ae la i a a haaleie kookohi iao la iaia iloko o ka rani kaokipa.

 

   irla i puka aku ai iwahi, ike aku i eio i ka honaka@@ wai, ka Hamuu a u o ka @@  Sula e pii like mai ma ke @lapii, a no ke waikamahine hoi, ua napoo aku ia oia iloko o kekahi a mi okoa.

 

   I ko lakou nei hui ana ae iloko o ka romi hookipa, ua pane mai la ka lunakanawai:

 

   He wahi hana ka’u i manao ai e waiho aku na kou noeau e hanu a hiki i ke koiekole ana o na iwi o ke kolohe, wahi a ka lunakanawai i pane mai, me ka helelei pu ana iho o na waimaka.

                                    Aole i pau.

 

HUIALAHAO  A  MEA  AINA  O  OAHU.

 

Papa Manawa

 

Mai a Mahope o Ocatoba 1, 1892

 

NA  KAA

 

A.     M. A. P.M. P.M.

Haalele ia Honolulu                6:15 8:45 1:45 4:35

Hoea i Honouliuli                   7:20* 9:57 2:57 5:30

Haalele ia   “                          7:30* 10:13 3:45 5:42

Hoea i Honolulu                     8:35* 11:55 4:55 8:50

 

NO  KULANAKAUHALE  MOMI  IHO

 

Haalele ia Honolulu                                        5:10 P.M.

Hiki i Kulanakauhale Momi                            5:48

Haalele ia  “                “                                  6:55* A.M.

 

+Poaono wale no

*Koe ka Lapule

IKoe ka Poaono

                        Sept. 28 tf-dly

 

                        HOOLAHA  AINA.

 

   E ole auanei na kanaka @ pau ma keia Hoolaha, owau o S. K, Kila Opio, e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ke hoike aku nei au ma ke akea owau wale no ka pilikoko pili loa i na aina o Kila (k) Kepola (w) a me Ku (k) i make e waiho la ma Kahuki: Kau Mokupuni o Hawaii.  O ka mea a mau mea i kuai a hoolimalima paha i keia mau aina, aole i mana ia hana ana, ina he mea a  mau mea paha e paa nei i ua mau apana aina nei, e hoike koke mai ia’u, a i ole e kipaku no au ia lakou.

                                    S. K. Kila Opio.

Honolulu, Feb 17, 1893

            4ts-wkly

 

 

Elia Kaululaau.

Kauka Hana Niho.

 

   Ua hiki ke huki ma Niho me ka eha ole iloko o ka manawa pokole loa.  He loea me ka noeau ma ka lioopiha ana i ka niho nie ke Gula Kala a mea e ae paha.  He akamai loa ole i ka Hana ana i na Niho Kui o no ano a pau.

 

   He Mikioi ka Holoi one ma Niho iie pa’anehe kona mau lima ma Ku ua pau maa Maua Niho o na ano Hou loa i kaa niai nei.  He o’uala no ko kukai @ hana no ko@  na ukuhana.

 

   O ke kamaka Hawaii hookahi wale no keia maik ko ke o ka iluina o 40,000 kanaka i loaa ka Lailini Kauka Hana Niho mai ka Papa Keeka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana ona Hoa o na Papa Ola i kona akamai maoli ma keia Oihana ano nui.

 

   E ikeia kakou lioa Kanaka o kipa hewa ke aloha ia lakou nei ae.

 

   Keena Hana maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Aianui Moi a me Betela Puka komo e pii ai iluna o Keena ma Al. Moi.

 mar.6 - tfd