Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 663, 16 March 1893 — Komisina Alii MA Wasinetona. Haawiia na Palapala HOOPII HOOHALAHALA IA Kuhina Foster. [ARTICLE]

Komisina Alii MA Wasinetona.

Haawiia na Palapala HOOPII HOOHALAHALA

IA Kuhina Foster.

Ke noi a ka Moiwahine a me Kona Lahui Kanaka e hoihoiia mai ke Aupuni Alii Kumukānavraw Hoopunipum na Oielo no ka $20,000 uku hoonmau. Hoomau ia. Ka NUMA\A iIAU KUMU. Me ka mahalo: Ua lpaa īa'u ka hanohano o ka waiho ana aku i keia mau hoike oiaio e pili ana i kela har)a"ana i hanaia mai nei ma ke Aupuni Hawaii, me na palauala i hoaponoia ma ka apao o ka Moiwahine Liliuoknlmi. O Kalakaua i kona kohoia ana ua pii ae la oia a noho maluna o ke Kalaunu o Hawaii. hoohiki iho la oia e malama i ke Kumukanawni i kukalaia e ka Moi Kamehameha V me kona mana Moi a oia no hoi ka hooilina pololei o ke Kalaunu. 0 keia Kumukanawai ua ku ia # me kona mana a hiki i lune, 1887. īa manawa ua makemakeia e hooponopono hou ia ke Aupuni Hawaii, a ua kukala ia mai he Kumukanawai hou ma o ka Moi Kalakaua la, aole loa i ka nponola ana o keia Kumukanawai e ka hapanni 9 ka poe Koho Halota, ua ae ia nae me ka ekemu !eo ole oka leholehu. 0 keia Kumnkanawaihou ua haawi aku ia i ka pono koho ina haole me ka nana ole i kona wahi i hanau ai.

Ua haawi hou ia no hoi ka ma> na e kohoia na Alii o ka Hule Ahaolelo ma kahi na ka Moi e hookobu mai, elik» me ia malaio o ke Kumukanawai o Kamehameha V., me ke ana waiwai i kau ia v ka meahoi nana ī hoonele aku ea hapanui loa o na kanaka/ Hawaii mai ke kuleana o ke koho ana i na Alii Ahaolelo. O ka Lahui Hawaii u« pihoihoi loa lakou malalo o keia kaupaleia ana, a nenoi mai la i Kumukanawai hou i hoomakaukauia e kekahi ahaElele Hana, Kumukanawai, a o Dt hoa o keia aha Elele o kohoia - lakoua pau e na poe i kuponoi ke koho 15alotajma ke leoho l?alota nui ana, a e kukalai* nni hoi e ka

Moiwahine e'iike me ka mea i hana uiua ia. o keia "inau oia Kekahi ninau nui i kam/ulio riui ia iloko o kau koho .RaintH 1890. a nie ka I<S')2. O ka poe hulo lialoia Lunam.ikaainana a uau i kaniaiiio a haiolelo mau no keia Kamukanawai hou, ua puka lakou a pau loa ma ni£Aptftua.-Koho Balota a pau o ke Aupuni. 13a koho īa he 20 hoa m.ailoko mai o na hoa he 24 oka Hale Ahaoleio makaainana ika 1892 iho nei, he oiaio ua lilu ke eo oke koho Balota ma ka ka poe e manao ana e hoololi a hooponopono hou i ke Kumukanawai o ka 1887.

KEAKEAIA KA AH[A ELELE HANA KU- _ MUKANAWAI. O ka hapa uuku o ka fcfale Ahaolelo oke kau o ka 1890 a lue ke 1892, ua keakea mau lakou ike kahea a«a i Aha Elele hana KuXgukaiiawai, a hoomau aku la no ma ka hoololi ana i ke Kumukannwai, elike me ~a mea i hoakaka ia maloko o ua Kumukanawai ala. O ka poe nae e noho mana nei i keia manawa, o lakou kai keakea i ka hooholo loa ana ina hoololi i makemakeia o ke Kumukaanawai. XJa hooholoia no nae he hoololi e wehe ana i p\ika e komo nui mai ai na Pake limahana. Ua kakau inoa ia kekahi mau palapala hoopii e 4,000 a olaku poe kupono i ke koho Balo*a a hoounaia niai la iloko o ka Hale Ahaolelo e noi ana e hoololiia ke K»mukanawai. Oka huina nui o ka poe kupono ike koho Baiota a puni Ka Pae Aina aia ma kahi o 10,000. v

E loaa no na kumu nui loa o ka ka makemake ana o ka Lahui Hawaii e hoololiia ke Kumukanawai. Elike oae keia: Akahi —E hoihoi hou aku i ka Moi ka mana o fce Koho ana mai i kekahi huina o na Alii o ka Hale Ahaolelo. Alua —E hooemiia mai ke ana waiwai paa o ka poe kuponoi ke Koho Balota: Ekolu —E haawi wale ia no ke kuieana o ka i>ono Koho Baiota i na makaainana Hawaii wile no, koe ka poe-o na Aina E, i loaa ia la-. * kou ke kuleana koho malalo o ke Kumukanawai o ka 1887. Eha—E hoouiahuahua nou ia ae ka uku o na Lunamakaainana Elima—E hoemi iho ka manawa o ka nolio ana o na Liinakanawai o ka Aha Kiekie tnaf ka manawa noho a pau ke ola, a i ka manawa i hoomaopopoia no kekahi mau ma kahiki. Ka Pok Hookahuli Aupi'm, O ka ooe e noho uiana nei i keia manawa mainuli o keia*hook&huli Aupuni ana mai nei. ua ht>aoiu no o kekahi poe e nookahuli i ke Aupuni i ka 1880, a he ohumu kipi hoi i ki 1892. nialnlo hoi o na kumu a lakou i uianao ai e hoololi i ke Kumukanawai o ka 18S7. o ko

kumu o keia hoololi ana mamuii no ia o ka maKemake o na kanaka Ha* waii. 0 ka poe kokua i ka Hoohui Aina me Amerika? aole no la'kou i 'a-! una pui aKu me na kanaka i hu : pu ma keia hana nui oka 1889—-1892, j 1 nā o ka Hoohui Aina ua hlki ma ka olelo ana ae, ua ae pono ia ia e heohui mai me Anierika H uipuia nei. He ijui wale o ria makaainana Hawaii e ku* nei i keia poe i keia nianawa i lawe wale i ka urana o ke Aupuni o hai, ē hilinai ana iakon ma ka aoao kue mai i keia hana hoohui aina. Aoie "iiae no ka manao ana e waihoia aku ke AuDuni iloko o ka lima o na kanaka i hoowahawahaia ka iakou rula ana me ke poi pu ia e ka hapanui loa o ka noe Koho Balota imua o ka pahu balota. Iloho oka manawa pokole loa i ae ia ai no ka nana ana i manaoio maoli oka poe kupono ike Koho Balota, mahope koke iho o ke kuknlu ia ana o ke Aupuni Kuloko. Ua loaa mai he mau palapaIa hoopii mai ka poe kuoono i ke koho balota, e kue ana i ka hpololi ana ike kulana o ke Aupuni, me ka loaa ole he hoakaka ana o 'ka hapamii e hoapono ana i keia hana. 0 keia kuo ana, ua lioike koke mai la ka poe lawe wale i k<> hai pono imua o ke akea ma ka hooweliweli a oiiou mai la me ka ikaika i ke Kanawai Koa me ka hoomaau pu. KE Kl MU I HAAWI MNA KANaKA. O ka Lahui Hawaii holookoa a me ka hapanui ona haole hookaa auhau Si hupono rro hoi i ke koho balota, ul haa~i ia mai ka mana oke Aupuni ilokoo ka lima ona Koniite Malama Maluhia malalo o ka maiiaoia ana o na a keia Komite Malama Maluhia, ua kokua ia ia eka mana g ke Aupuni o Amenka Huipuia. A oiai :\o nae he hik i no ke paa ia keia mana e ke Aupuni e ku anaia manawa, ina aole ke; Aupuni oAmerika. O ktfia hana ano nui i hanaia me ka manaoio maoli elike me keia nei:

Akahi—Ka hooleie ia ana mai o ka mnna (na koa) o ka Mokukaua Buseton;. o Amerika Huiouia, e kue ana i na ōlolo l>npa o ke Aui>uni e ku an i ia ninnawa Alua —Ka ana mai o ka Elele iCuhina o ke Aupuai o Amerisa, i ia e kue ia aku ana keia poe lawe wale i ka pono o hai t e kakoo ana oin ia la*rou. i O kii hoopae ia ana o ka puhlikoa Amenia, he hana tuakehewa loa ia» aole hoi i; mak*makeia lakou ia manawn. Aoio hoi he mau kunm i makauia *i no ke ala ' inai o ku haunaol»», e hiki ai )a hoi j kc kala ia uku ka hoopaeia- ana j mai o ka pualikoa o Atnerika i ua i awake i IV*kahi iu. O Koia iiana ano nui aula i hana* ia oia k.'kahi hana i pili pu i ka hoao ana e iv wkahuli i k*> Aupuui

1 a be bik? ke hoikeia e like mo keia. Ma ku IV>aono īanuar> 14th iuahope iho oka hookuu ana o ka Hale Aht»olelo ua hoikeakulaka Mol- | wahine i kona Aha Kuhina. Ua 1 hiki mai nei kekaln poe Ha- | waii (Koinite Elele KumuKanowai), '' a ua noi mai nei laia e kukala i I Kuoiukanuwai hou, me na kumti | i hoakeaka mwa ia no keia hoololi ! ana, e like me ka makemake o ka ] Lahui Hawaii, a nonoi mai i ka [ anono ana aku a kona i ka hooko ana aJcu i keia noi. 0 ka Aha Ku hina holookoa a me na Luna Aupuni Kiekie o na Aina E ua hiki ae malaila i keia manawa a koe aku ke Kuhina o Amerika aole oia i bitci ae, me ka papa ana mai i ka Moiwahine aole e lawe i keia kulana ana e manao nei e hana ua hoike mai la Kelii i kona x>oe ! kanaka, aole hiki laia ke hoo&o i mai ka lakou noi, ma na olelo e li1- | keme keia: E Ko'u poe makaainana e hoi oukou ma ko oukou mau Hale mfe ka malamr. ana i ka malphia a e kali oukou me ka hoomanawanui no ka manaiva e hiki mai ana alaila hookoia ko oukou makemake Ua kuka iho nei a'u me ko'u Kuhina, a ua ao mal ncTlakoii | ī'au e waiho i keia hana no kekahi I manawa kuoono ma keia mua iho. Ua minamina Au, i ka liiki ole la'u ke hooko aku i ko oukou makemake e like me ka oukou i noi ! mai nei i keia manawa. Noiaila, ke hoike hou aku nei Au ia oukou, i Ko'u miuamma nui e hoi |no ko oukou mau Hale a e | malama i ka maluhia, me ka lana | o ka manao no ka manawa e hiki mai ana. I ko oukou hoi an:., e hoomanao mau oukou No'u īne ke aloha, a pela hoi Au no oukou, ke haawi aku nei Au i Ko'u aloha ia oukou. Aloha 'oukou. Aole i p«u.