Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 665, 20 March 1893 — Page 2

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

KA LEO KA LAHUI

 

JOSEPH NAWAHI,

Lunahoooponopono a me Puuku.

 

POAKAUI, MARAKI 20, 1893

 

E OLUOLU NA MAKAMAKA

 

            Mamuli o kekahi mai wahi mea hemahema ihi, ua manao au he mea pono i ka oluolu o na makama ka a me na hoaloha o ka Lahui Hawaii, e kukai manao ana no ka nupepa KA LEO O KA LAHUI a me KA OIAIO, a i ole ia no na mea pili a pau loa no ia mau nupepa elua; e hoomanao i keia mau mea elua.

            (1)  E kakauia ka inoa ponoi o ka mea nona ka manao i hoounaia mai, a i ole, e hookomo pu ia mai paha ka inoa ponoi ma kekahi apana pepa okoa ae.

            (2)  E kakauia ka hua V.P. ma ke kihi hema malalo o ka wahi leta, i ole e huikau me ka'u leta ponoi.

            Owau no me ka haahaa

                                    JOSEPH NAWAHI.

                                                Lunahooponopono.

            Honolulu, March 19, 1893.

 

Komisina Alii

-MA-

Wasinetona.

 

Haawiia na Palapala

HOOPII HOOHALAHALA

 

-IA-

Kuhina Foster.

 

Ke noi a ka Moiwahine a me Kona Lahui Kanaka e hoihoiia mai ke Aupuni Alii Kumukanawai.

 

Hoopunipuni na Olelo no ka $20,000 uku hoomau.

 

Hoomau ia.

HOOLELE IA MAI NA KOA.

            Ma ka hora 4 p.m. o ka puali koa a me na puali pu kaa kani pinapinai o ka mokukaua Bosetona, ua hoolele ia mai la lakou iuka nei, o kekahi poe o lakou ua waiho ia aku la i ka rumi Kanikela, a o kekahi poe hoi i kahi o ka Elele Aupuni o Amerika (Stevens) a o ke kino maoli o keia puali, ua hoonoho ia aku mawaena o ka Hale'lii a me ka Hale Aupuni.  O ke kulanakauhale i kela manawa a ina manawa e ae no a pau, e noho ana lakou me ka maluhia a me ka hauwalaau ole, koe wale no ke Komisina kii pu, peka a pela aku a ka poe hookahuli aupuni, i ki ai me ka pupanapana  a ku kekahi makai kanaka, ma ke ano ulia laki wale no i pakele ai ka lilo  ole ana o kona ola.

            O Mr. Parker a me Peterson ua hoike hou mai no laua e like me keia nei:  Ma ka hora 2 p.m. o ke awakea Poaloa, Ianuari 17, ua kipa kou aku la maua i o Mr. Stevens @la, ma kona hale noho ma alanui Nuuanu, no ka hoomaopopo ana ina he oiaio na olelo i hoike ia ae ma ke akea e kekahi lala alakai o kekahi Komite i kapaia Komite Malama Maluhia, oia hoi ko Stevens haawi ana aku i kona ae, ina e hoopuka ia mai he kuahaua e olelo ana i Aupuni Kulo@o, oia [Stevens] ma ka aoao o kona aupuni e ike koke mai ana oia ia ana aupuni, a e kokua pa mai ana oia me ka mana o ke aupuni o Amerika e ku ana ia manawa malalo o kana mau kauoha.  Ua ninau aku la o Mr. Peterson ia Mr. Stevens, heaha la kana hana e hana aku ai i ka manawa a ka poe kipi e lele kaua aku ai i ko ka Moiwahine aupuni, ina ke aupuni e kahea aku iaia no kona kokua ana mai.

            Pane mai la o Stevens, aole oia e hiki mai [ka puali koa paha] e kokua i ke aupuni.  Ninau hou aku la o Peterson ia Stevens, hoaha hoi kau hana, i ka manawa o ko ke Alii aupuni e lawe ae ai i ke kulana o ka lele kaua ana aku i keia poe kipi a e hopuhouia lakou a pau loa ma ke ano he poe kipi.  O ka Mr. Stevens pane ina ma ia ano ua manao oia, o kana hana ma ia manawa e komo mai ana oia me kona mana e ku ana malalo o kana mau kauoha e keakea i ka hooko ia ana oia mau hana.  Ua hoike hou mai la no hoi oia, ua hooholo oia i kona manao, ina o kekahi makaamana ana i manao ai he poe kupono e lawe ai i na koikoi a pau a nonoi aku iaia e kokua mai ma ke kukulu ana i Aupuni Kuloko, e ae a e ike aku ana auanei oia ia lakou ma ia ano me ke kokua pu ana.  O Mr. Stevens i keia manawa o keia mau kukai olelo ana, e moe ana oia iluna o kekahi noho koki iloko o kona keena hana ponoi a e kamailio ana oia ma ke ano kupilikii, me he mea la aia oia iloko o ke kulana nawaliwali a paupauaho, ma ka hora 2:30 ua haalele aku ia o Mr. Parker a me Mr. Peterson ia Mr. Stevens a hoi mai la laua no ka Halewai, ke poo oihana hoi o ko ka Moiwahine Aha Kuhiha a me ke Aupuni.

NA PALAPALA ME STEVENS.

            Mawaho ae o keia mau kukai olelo ana, ua hoouna aku ke Kuhina o ko na Aina E i ke Kuhina Amerika e like me keia:

KEENA O KO NA AINA E

            HONOLULU, JAN. 16, 1893.

Me ka Mahalo:-Ua loaa ia'u ka hanohano o ka hoouna ana aku ia oe e ka Mea Mahaloia, o ka puali koa mai ka Mukukaua Bosetona mai o ke aupuni o Amerika Huipuia, ua lel@ mai la ia iuka nei o ka aina, ma ka hora 5 o keia ahiahi, me ka loaa ole o kekahi kauoha a noonoo ana o ko Kelii Aupuni no ia mea.  O ke kulana hoi e ku nei i keia manawa ma ke ano hookaoi, aole i makemake ia ke kahea ana aku ma ka aoao o ke aupuni o Amerika e komo mai e keakea.  Owau a me ko'u mau h@a ke waiho aku nei me ka haahaa i ka ninau ana aku ia oe e ka Mea Mahaloia, ma ka mana hea la i hookoia ai ka lawe ana i keia kuluna?  Ke pakui pu aku nei hoi au, ina he mau hoomalu ana kekahi i noonoo ia, he kupono no ka Elele Amerika, a i ole no na pono a me na pomaikai paha o Amerika iloko o keia kulanakauhale.  E oluolu loa ia ana ka hoolako koke ia aku e ko Kelii aupuni.  Me na mahalo kiekie ana.  Ua loaa ia'u ka hanohano e ka Mea Mahaloia.  Kau kauwa hoolohe.

SAM'L PARKER.

Kuhina o ka na Aina E.

I ka Mea Mahaloia, John L. Stevens, ko Amerika Huipuia Elele me ka Mana piha a Kuhina Nui ma Honolulu.

 

            No keia ua hoouna aku la ka Mea Mahaloia i kana pane, a oia iho keia:

 

KEENA OHIANA ELELE O AMERIKA HUIPUIA.

            HONOLULU, JAN. 17, 1893.

 

Me ka Mahalo.  O kau o ka la @nehinei e pili ana i ka hooleieia ana mai o ka puali koa kaua moana o Amerika Huipuia ma Honolulu nei ua loaa pono mai ia, o na mea maloko ua noonooia.  Ma na mea a pau a pa Luna Aupuni o Amerika Huipuia i kuka ai a i hanaia a e hana aku ana paha iloko o keia hora kupilikii o ko Hawaii kulana. o alakai ia ana makou me na manao oluolu loa me ka nana ana no ka pono o na mea a pau, me ma manao pumehana loa no ka lahui Hawaii a me kona o na lahui a pau.

Kou oiaio loa

            JOHN L. STEVENS.

I ka Mea Mahaloia Sam'l Parker,

Kuhina o ko na Aina E.

                        Aole i pau.

 

O ka Manao Lokahi,

 

No ke Aloha Aina.

 

Oia no ke Kahua o ka Leo o ka Lahui e ake nui nei e hookoia!!!

 

            O ko makou manaoio maoli, oia no ka hoohui lokahi ia o na manao Aloha Aina o na puuwai Hawaii Aloha Aina oiaio a pau loa; Aole e kaupaleia aku, aole e hehikuia, aole no hoi e hookaeia kekahi, mai na ikaika hakoko ana aku maluna o ka ninau hoohui aina.

            Aole makou i nana i ke kulana hanohano a kiekie paha o kekahi kanaka, aole hoi i ka haahaa loa a me ka hune nele i na pono lako o keia noho aua o kekahi kanaka alaila, hookaawale ae ia laua, ina nae he like @a pana ana a ko laua mau puuwali no @ aloha i ko laua ana; hoole i ka @ ai na ina.

            Aohe o makou manao e lilo keia @ mea e like ole ai na manao me ko ka Hawaii Holomua; aka, aole nae he mea pono e kapaia mai makou, he poe i hana i kekahi ha na i manao walela na makou i hana, me ko makou wahi lihi launa ole aku iloko o ia manao.

            He oi aku ka palekana a me ke kaokoa, ina ka Hawaii Holomua i hoopuka moa ae, alaila, ua ike makou i kahi i pili ai o kana olelo a me kahi i pili ole ai,

            He mau hoaloha na poe Hawaii a pau, a ua ike pono ka nupepa Holomua i ko KA LEO, noho hamau ana no ke kulana pili kino o kela a me keia kanaka Hawaii ponoi o ka aina koe wale no, ma kahi e alakai lalau ana i ka manao no ka pono o ka Lahui.

            Ke hoike aku nei KA LEO i kona manao ikaika maluna o ka ninau ano nui hookahi wale no. ka ninau e ike ia ai ko kakou aloha i ko kakou aina hanau ponoi, ka home hoi o na puuwai aloha aina oiaio.

            Ala mau makou i na wa a pau no ke kupaa i ke aloha aina, aole hookae, aoie kaupale, aole hookelakela, aole hooioi, aole hukihuki, aole paonioni, aole hoomauhala, aole hoomokuahana, aole hoopiliwale, he ole loa no.

            O ka makou @ ake nai. e hanaia a e hookoia, oia no ka hoomau ana i ke Kuokoa o Hawaii: Aia a pau ia nianu, alaila, hooponopono aku oukou i na manao lihii pilikino a oukou.  Ke maopopo mai la anei i ka Holomua keia manao?

                                    KA LEO O KA LAHUI.

 

Komo Hoko o ka Puuhonua ka Iapana Pepehi Kanaka.

 

KAU ILUNA O KA MOKUKAUA O KONA AINA.

 

Aua ia Oia ke Kapena mai ka mana aku o ke Aupuni.

 

            Ua holo mahuka mai kekahi Iapana Paahao mailoko mai o kekahi laina paahao e hana ana ma Kahakaaulana malalo o ka noho hoomalu ana a kekahi Luna Paahao.  Ua hoomaka keia Iapana Paahao. Ua hoomaka keia Iapana Paahao e holo me ka ike ole ia maluna o ka uapo e hoopaeia aku ai na limahana no Kahakaaulana, a hiki nae i kona mamao loa ana, ia manawa ua ike ia oia, a ua alualu mai la ka Luna Paahao iaia, e a nae ua loaa i keia Iapana he kowa e hiki ai iaia ke hoomau i ka holo ana a hiki i ke poo o ka uapo, lele iloko o ke kai, a u@ au aku la a kau iluna o ka moku kaua Nani Wa, e ke Aupuni o Iapana, mahope koke iho no o ke kau ana aku o ua Iapana paahao n@i, ua hiki aku la ka Luna Paahao ma ka aoao o ka moku, maluna o kekahi waa lawaia e lana koke ana no ma ke poo o ka uapo o Kahakaaulana.  Ua papa ia mai la oia aole e pii aku iluna o ka moku.

            I ka manawa i hoikeia mai ai ka lohe i ka Oihana Makai o ke Aupuni Kuloko, ua noi ia aku ke Kanikela Iapana e haawi mai i keia paahao mahuka ua hoole maila oia ia noi.  O na kumu o keia hoole ana mai o ke Kanikela Iapana, i maopopo i keia manawa.  Aole he kuikahi i hanaia mawaena o Iapana a me keia Aina, no ka hoihoi ana i na lawehala mahuka. he Panalaau keia mokukaua no Iapana. Ma ka nana ana i keia mau kumu pale, ua pakele loa kela Iapana mai ke koena aku o kona manawa hoopaahao aku.

            He mau haole pepehi kanaka no kekahi i mahuka ma keia ano.

            Ke kolu keia o na mahuka ano nui loa iloko o keia manawa pokole loa, o keia Iapana oia no o Imada Yasaka, ua hoopai ia ma ke degere elua o ka lawe ola no 21 makahiki, ma Lahaina, Maui, imua o ke Kiure no ka pepehi ana i kekahi Iapana me ke koi liilii.  Ma Waihee kahi i hanaia ai o keia pepehi kanaka.

 

HOAU MUA KA BANA LAHUI HAWAII.

 

            Ua hoau mua ae ka Bana Hawaii ma ke kakahiaka o ka Poalima i hala i kahi o ka Makuahine Alii o ka Lahui.  Ua hoomaka lakou e puhi aku mai ka puka pa aku a maki aku la a ku ma ka aoao Ewa o Wakinekona Hale.  Ia lakou i hiki aku ai e noho mai ana no ka Moiwahine Liliuokalani.

Ia lakou i puhi i ke mele mua ua holo ae la ke anoano eehia aloha iloko o ka puuwai o na makaainana aloha Alii, a me na keiki puhi ohe pu, a kau loa aku ian Kalani, ua kulu ka waimaka o na mea a pau, a ua eehia maoli ke anaina holookoa.  Nui ka mahalo o ka poe i hiki ae malaila a loho i na mele i puhiia mai ai.

            I mua e Hawaii a na na Lani e hoopomaikai ia oukou.

 

            Ua huli hoi mai nei ko makou Lunahooponopono me ke ola kino maikai mai ka Malu Hekuawa mai. He malie maikai no o Wailuku.

           

            Ma ka auwina la o ka Poaono nei, ua pakele ke ola o kekahi pauiolo hoohei Pipi mai poino, mamuli o ka hihia ana o kona puanai i ke kaula ili, a mai walawala oia mai luna aku o kona lio, o ka papale nae kai koheoheo aku.

 

            Ua ki ia i ka pupanapana o D. L. Huntsman e Herring ma ka po Poaono nei ma ke Alanui Liliha o  ke kumu o keia, no ke kii o keia wahi haole i ke wahine @ Herring ua lawe ia o Huntsman i Kahaukipila.  O na wahi i ku ai aia me ka lehelehe luna ka poka mua ia o ka lua o ka poka aia ma ka pahaka.