Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 670, 27 March 1893 — Page 1

Page PDF (809.96 KB)

This text was transcribed by:  Kawena Komeiji
This work is dedicated to:  Vandeth Sek

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

BUKE II. HONOLULU. MARAKI 27, 1893. Helu 670.

 

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

NO

SENIA LUTERA

Ka Ui Puuwai Mabala

O

ENELANI KAHIKO.

A I OI E

He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine Opio me kana mau Aloha Ekolu.

(Kakauia no Ka Leo.)

-----

MOKUNA XXXII.

        Ua hoohala ia he mau hora loihi e ke alii Codona ma ka paani piano a himeni, e mele ana hoi i na mele hoolealea o na la opio ana e hele auwana ana maluna o ka ilihonua me kona hoaloha maikai hoi Laionela.

        Iaia e mele ana, ua hoohuli ia ae la kona noonoo i kahi mele no ana e mele mau ai, a hoomaka aku la no hoi oia e himeni i ua mele la, me kona ike ole aku nae, aia kekahi mau maka lokonio ke nana hoomauhala mai la iaia, mailoko mai o na laalaau e hihipea ana mawaho o ka puka aniani ana e himeni ana.

        A oia ka kou mea kakau e hoomanao ae nei i keia mau wahi lalani mele:

Lokoino kau hana e kuu aloha

E noho mai la i ka lai oia kaha

Hookaha ka manao la e inu

I ka wai hui koni o Auwaiolimu.

        Ua pa pono aku la na huaolelo mele i na pepeiao, na ua mau huaolelo ala i hoano e ae i ka noonoo o kekahi mea uhane ola e hoekepue mai la iloko o ke opu nahelehele, a ua hoopuka ae la oia i kekahi mau olelo kuamuamu no ke alii Codona me kona hoopuka pu ana ae i keia mau huaolelo:

        E ka naaupo nui! aole paha oe i ike o kena mele au e mele la, oia ka hope loa o kau mau mele e himeni ai iloko o keia ao!

        Noke ia i ka himeni, e kuu 'lii Codona wiwo ole noke ia; ke manao ala paha oe ua lanakila oe maluna o na mea a pau au e noho hookohukohu mai la me ko waha e hamama la ika makani, aka aole oe i ike i ka mea e ili aku ana maluna ou.

        Aia auanei, i ka wa a na eheu o ka po o ka la apopo e uhi mai ai maluna o na mea ola a pau, o keia ao, alaila oia auanei kou wa e haalele mai ai i ka malamalama o ka la, ka mea mehana.

        A o ka hoaloha auanei au i hilinai nui ai aia ana kona wahi e hooluolu ai iloko o ka rumi pouli o ka halepaahao, i hopu ia hoi no ka lawe ana ae i kou ola, a o ka wahine ui nani au e kapanei he wahine nau, e hoopaa pu ia aku ana no hoi oia iloko o kekahi o na rumi o ua halepaahao nei, mao ka hewa he kokua i ka pepehi ana ia oe.

        Ua manao ua wahine hookiekie lapuwale nei, o kela pahi ana i hou mai ai ia'u, a moku ai hoi au, he kumu ia la no'u e make ai, a ua lanakila oia e hana i na mea ana a pau i makemake ai, aole oia i moeuhane eia no au ke ola nei, e hookau aku i na hoopai ana maluna ona, a me ua mau kane la ana.

        Ua hoohiki paa au e uku aku ia ia no kana mau hana i hana mai ai maluna o'u, aole no hoi au e honope ana mai, ua olelo hoohiki la a'u!

        O, aole, ko makou lahui i maa i ka hoike hoopunipuni, ma ka hua e puka aku ai mai ko makou waha aku, malaila no auanei ko makou noonoo e uhai ai a hiki i ka wa e hooko ia ai!

        Ua poha ae la ka mahina, a ahuwale ae la na helehelena lokoino o Heneri ke kuewa, ka pohaku hoi e ku mau ai imua o ko ka ui Senia alahele, ka mea no hoi nana i hookau aku na ehaeha he nui maluna o ke kino o Senia.

        O na helehelena ui hoi o ua Heneri nei, ua kau ia aku e ke alina a ua linalina pu hoi ka papalina i ka pahi a ua nohea la i oki ai, a he ku i ka manaonao ke ike aku.

        O na helehelena nani o ua Heneri nei, ua kau ia e na alina o ka maka pahi a ka ui Senia, a he linalina nui hoi ma kekahi aoao holookoa o kona papalina, a he ku i ka manaonao ke ike aku iaia.

        Ka wahine lapuwale ino, nana keia mau hana i hookau mai maluna o ko'u helehelena nani! wahi a ua kuewa nei i namunamu iho ai me ka hamo ana ae o kona lima Senia i hou ai iaia, i ka po ana i hoao ai e hoopakele iaia mai na lima o ua kuewa la, ona hoi i hailuku ia ai i na pohaku, i hoopai no kona lawe ana i ke ola o ua kuewa la ana, me kona manao la ua make loa, eia ka auanei e ola hou ana, a e hoomaka hou ana no i kona mau hana lokoino, oia ka uhai loloa mahope o na kanuai o ka ui Senia, a hookau aku i kekahi hopena weliweli maluna ona.

 

HE NANEA KAMAHAO NO MAIKA

-----

KE KEIKI Hapa Ilikini a Hawaii hoi.

-----

KE KANAKA MUA LOA NANA I PANA KE AKUA BEA A NA ILIKINI I MAKA'U LOA AI - A O KA WELI HOI O NA ILI KEOKEO - A ME KA LUKU IA ANA O KELA HUI KEAKA A LI.

-----

        E noho mai kaua e kuu aloha, ke halialia e wale mai nei no ia'u na hiohiona i kau ia maluna o kuu makuakane, auwe ka manaonao e - ua kohu io bipi hoi keia mea, elua poo kanaka manaonao iluna o kahi moe, o keia poo nuku o kuu keiki no ia, a no kuu aloha keia poo, ka hele ana o ke kino maoli o Maika ma ka moeuhane no ka Ilina o ka wahine, wi ka niho o ka poe hana hoomainoino, pau i ke koli ola ia ka hoi pepehi kanaka o Conegokena ma.

-----

        Ia wa i lalau aku ai o Maika i na pepa 5 a hoohuli ae la he 4 eiki kaimana a me hookahi wahine kaimana, i ke ana o Kapu i keia mau pepa, ua pii koke la kona ola, a me ke pihoihoi nui oia i pane mai ai me ka leo haalulu.

        Aole paha e loihi loa mai keia wa au e kamailio aku nei ia oe, e ike ana ae i kekahi mea pili ia oe, he wahine nae, he aiai kona ili, ua make, i pepehi ia e kekahi poe ili keokeo he 8 ko lakou nui, he 4 nae o lakou nui, he 4 nae o lakou e paa ana me na pahi, a oia no keia mau eiki kaimana 4, no ka mea, o ke ano o ke kaimana, he oi, ua lilo keia mau olelo a Kapu i mea ano e loa i kekahi poe iho o lakou, a o Maika pu kekahi i komo iloko oia haawina hookahi, oia ka wa a Maika i ku ae ai iluna a haalele iho la i ka aha pepa, no ka hoi ana me ka piha ano e, iaia nae e hoi ana, a i kona kokoke aku i ko laua hale, ua hoano e loa ia ae la kona kino holookoa i kona ike ana o ka hale, a oia kana i i iho ai ia'u iho.

        Heaha la hoi ka mea i puhi koke mai nei o kuu wahine i ka ipukukui aole hoi oe pela mamua, he hele hoi au a aumoe hoi mai e a ana no ke kukui, a i keia po hoi, aole hoi au i aumoe loa, o ka puhi koke ia iho nei ka hoi ia o ke kukui, no ko piha maka'u loa ka paha, pela wale iho la, ua auau loa aku la keia a ku ma ka puka wehe ae la keia i kona wahi pale wawae a koe ke kakini, ia wa i wehe aku ai keia i ka puka, i ka hemo ana aku o ka puka, ua hoano e koke ia ae la keia me ka okakala pu ana ae o kona lauoho, ma o kona honi ana aku i kekahi ea ano e ana hoi i honi ole ai mamua, iaia nae i komo aku ai iloko o ka rumi hookipa, ma-u ana keia mea malalo pono ae o kona kapuai wawae.

        I ko ia nei ike ana i ka ma-u o kona wawae, nihi aku la ka ia nei hehi ana, me ko ia nei manao aole la hoi e pili hou ae ana i kona wawae kekahi mea, aka nae, iaia i manao ai pela, ua pili hou aela no kona wawae, a oia kana i iho ai iaia iho, keu maoli no keia wahi popoki lapuwale, hele aku nei e poi iole a lawe mai nei iloko nei e luhelelei ai i kana iole, mahope oe ike i ko hoomoe ia iwaho no kau mau hana kapulu, oia mau kuko ana a pau a ua hapa Ilikini poo paakiki nei, he mau kuko lapuwale wale no ia ana e kuhihewa nei, he io i o ka iole, a he mea hiki ole nae i kou mea kakau ke hoike aku no ka mea nona keia io a Maika e kuhihewa nei no ka iole, no ka mea he mea ehaeha ia no kou naau ke ike iho i na mea i hana ia maluna o ke kino hala ole o ke kaikamahine a kapena Sula, a wahine hoi a ka hapa Ilikini poo paakiki.

        I ka ike ana o ua hapa Ilikini nei i keia mau mea kupanaha, ua hoa ae la oia i ka ipukukui, i ka hoike ana mai e ke kukui i kona malamalama piha, aia hoi me he puupuu ikaika i hookui mai me ua hapa Ilikini nei, ua kulana aku la oia ihope a waiho ana iluna e ka papahele me ka oni ole, me he la he kanaka ua loaa i ka ma'i kuhewa e waioho oni ole ana.

        A me ka naau i piha me ka luuluu, eu ae la oia a ku ae la oia iluna me ka haalulu, a me na wawae kaumaha pu hele aku la oia ma kahi o ka moe e ku ana me kana mau ukana luuluu e hui mai ana a e like me ka pua i hemo mai ke kakaka mai a kapoo iloko o ka puuwai o ka kaua hiwahiwa, pela okoa iho la no ka welania o ka puuwai o ua hapa Ilikini nei ma o kona hoolei ana aku i ka @ ike o kona kiionohi maluna o kekahi mau mea i ano like me ka hua o ka mikana papaia ka poepoe opahapaha, a he hookahi nae o laua he wahi mea uuku a o kekahi he @ mea nui

 

HUIALAHAO AME AINA O OAHU.

Papa Manawa

Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892.

NA KAA

        A.M. A.P.M. P.M.

Haalele ia Honolulu 6:15 8:45 1:45 4:35

Hoea i Honouliuli 7:20* 9:57 2:57 5:35

Haalele ia " 7:30* 10:13 3:45 5:42

Hoea i Honolulu 8:35* 11:55 4:55 8:50†

NO KULANAKAUHALE MOMI IHO.

Haalele ia Honolulu. 5:10||P.M.

Hiki i Kulanakauhale Momi 5:48||

Haalele ia " " 6:55* A.M.

† Poaono wale no

* Koe ka Lapule

|| Koe ka Poaono.

 

HOOLAHA AINA.

        E ike auanei na kanaka a pau ma keia Hoolaha, owau o S.K. Kila Opio, e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ke hoike aku nei au ma ke akea owau wale no ka pilikoko pili loa i na aina o Kila (k) Kepola (w) a me Ku (k) i make e waiho la ma Kahuku Kau, Mokupuni o Hawaii. O ka mea a mau mea i kuai a hoolimalima paha i keia mau aina, aole i manaoia hana ana, ina he mea a mau mea paha e paa nei i ua mau apana aina nei, e hoike koke mai ia'u, a i ole e kipaku no au ia lakou.

S.K. KILA OPIO.

Honolulu, Feb 17, 1893.

4ts-wkly

 

Elia Kaululaau.

Kauka Hana Niho.

-----

        Ua hiki ke huki ina Niho me ka eha ole iloko o ka manawa pokole loa. He loea me ka noeau me ka Hoopiha ana i ka niho me ke Gula Kala a mea e ae paha. He akamai lua ole i ka Hana ana i na Niho Kui o na ano a pau.

        He Mikioi ka Holoi ana ina Niho. He palanehe kona mau lima ma Kana mau mea Hana Niho o na ano Hou loa i loaa mai nei. He oluolu no ke kukai olelo ana no kona ukuhana.

        O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40,000 kanaka i loaa ka Laikini Kauka Hana Niho; mai ka Papa Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o na HOa o na Papa Ola i kona akamai maoli ma keia Oihana ano nui.

        E ikeia kakou Hoa Kanaka e kipa hewa ke aloha ia lakou nei ae.

        Keena Hana maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Alanui Moi a me Betela Puka komo e pii ai iluna o ke Keena ma Al. Moi.

mar6-tfd