Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 672, 29 March 1893 — Page 1

Page PDF (900.90 KB)

This text was transcribed by:  Laura Yamamoto
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

NO

SENIA LUTERA

Ka Ui Puuwai Mabala

O

ENELANI KAHIKO.

A @@@@

He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine Opio me kana mau Aloha Ekolu.

(Ka a@ia no Ka Leo)

MOKUNA XXXIV.

Owau ka mea i ka i ka hewa!  E hopu mai ia’u, no ka mea na’u lawe i ke ola o ke ‘lii Codona, a o ke kanaka nona na lima a oukou e hoopaa nei, ua maemae o kana wahi bebe uuku!

            Me kona ike ole, aia kona make ke hoolala ia mai la e ka opu lokoino, e nana mai la me na maka i ka huhu hoomauhala, malalo mai o na lua o kekahi mau kumu laau rose nunui e ulu ana mawaho o ka puka aniani o kona kakela nani, ua ku aela oia a haalele iho la i kana piano a bele aku la ma ka pukaaniani, me kona hapai ana ae i na uhi pukaaniani nani e kuuwelu ana, a nana eku la hoi oia i na pua nani e popohe mai ana malalo o ka malamalama o ka mahina.  Ua lohe aku la no hoi oia i ka leo nani o na manu mele, e kuupau ana i ke kani o ko lakou leo, a me kona poo e hilina: ana maluna o kona lima ua hawanawana malie iho la oia iaia iho:

            Aole a’u po i lohe ai i ka @ani o ke mele ana a na manu, e like la me keia a’u e lohe nei no keaha la ko lakou mea i paaou loa ai i keia ne, nani no hoi ko lakou mau leo mele!

            Me la mau huaolelo ua moe iho la kona mau maka; a lilo aku la kona noonoo ana no kekahi mau mea okoa, a ke hoomau la no hoi na manu i ka lakou mele ana, o ka mahina no hoi ke hoike iho la i kona nani nui, a o ke kuewa naau lokoi@o hoi, aia no oia ke poe malie mai la iloko o ke opu nahelehele, no ke kali ana i ka manawa kupono nona @ lele mai ai maluna o kona enemi, e hooko i ka manao ele ele a kona puuwai e ak@ nui ana e hooko ia.

            A pau kona noho ana ma ka puka aniani, ua hoomanao koke ae la oia e hele aku e nana i na pue nani iloko o ka rumi hooluolu, kahi no hoi ana e luana mau ai me kana wahine, a me kona hoaloha Laionela.  I kona komo ana aku pa holoholo iki iho la oia no kekahi mau miante pokole, a hoi hou aku la a moe iho la iluna o kekahi koki nani e k@ ana ma ka aoao o ka puka o ua nani hooluolu ia, kahi no hoi a Laionela i ike hope loa ai iaia e moe ana, i ka po ana i ku mai ai e hoomahaka@ kana lei aloha Senia.

            Aia na huna wai ke hoopulu la i ka lihilihi o na pua rose nani, @ na ko lakou aaia kupaoa hoi i hoohiamoe aku i ke l@ Codona, a pani iho la oia i kona mau maka me kona hana nui ana iho, me he la ua hauoli oia no ka ona iaia o kahi maha, aia no nae oia ke hoolohe la i ke mele mai a na manu, oi lohe aku me ka moakaka, a ano mamao loa ko lakou mau leo no kona komo aku iloko o ka aina moeuhane.

            Ua lilo aku la kona noonoo maikai me Niolopua, e moeuhane ana hei no kona mau la opio a me ka mea a kona naau i aloha ai, ke kai komahine hoi ana e mili ana i na la i kaa hope aku.

                                                                                    Aole i pau.

 

            He Ahaaina Fea ke haawha ana ma kahi o Mr. Wala mauka o Kalihi, ma o aku o kahi o Wilikoki mahele olelo ma ka la 5th o Aperila, no ka pomaikai o ka Halepule Kakolika ma Moanalua.

            He elua Kikiki e kuai ia nei i keia manawa he 50e a me ka 25e ua emi maoli keia e hiki ai i keia a me keia ke loaa ona wahi Tikiki.

            He elua ano mea ai he mea ai Hawaii a me ka mea ai Haole.  E ku mau ana na kaa Ahi i ka holo a me ka hoi ana mai, oiai he @@@ na waiwai o kela a me keia ano e kuai ia ana ma keia Fea.  he mau pono lawaia kekahi, e kuaiia ana me ka emi loa e loaa ka Lau owena, Aho Upena, Hinai a me na lako e ae oia Oihana.

            Ua makemake ia k@ poe lawaia e hele kino ae i ike lakou i ka make pono maoli no o keia mau waiwai; a pela hoi ka lehulehu holokoa ke konoia aku nei e hele ae ma keia Fea e kuai ia ana na waiwai o kela a me keia ano me ke kumu kuai haahaa loa.

 

 

HE NANEA KAMAHAO

NO

MAIKA

KE KEIKI

Hapa Hikini a Hawaii hoi.

KE KANAKA MUA LOA NANA E PANA KE AKUA BEA A NA ILIKINI I MAKA’U LOA AI-A O KA WELI HOI O NA ILI KEOKEO-A MAKA LUKU IA ANA O KELA HUI KEAKA A LI.

E noho mai kaua e kuu aloha, ke haliaha e waie mai nei na ia’u na hiohiona i kau ia maluna o kuu makuakane, auwe ka manaonao e-na ko@@ io bipi hoi keia mea, elua poo kanaka manaonao iluna o kahi moe, o keia poe uuku o kuu keiki no ia, a no kuu aloha keia poo, ka hele ana o ke kino maoli o Maika ma ka moeuhane no ka Ilina o ka wahine, wi ka @iho o ka poe hana hoomainoino pau i ke kooli oia ka hui pepehi kanaka o Conegokena mu.

            I ka hiki ana mau o na minute hope loa e ike ai na poe a pau i ke kimo wailua o ka wahine a Maika me ke keiki, ua hoi aku la na poe a pau no ko lakou home me ka naau luuluu, a no ka kaua hiwahiwahoi, i ka wa i nalo aku ai o kana eha koni, ua hoi mai la oia me ka naau luuluu no ko laua home, ala nae, i ka wa ana i komo aku ai iloko o ka hale me he mea aia o ka maka wale no o ka wahine ma na wahi a pau oloko o ka hale, a mo he mea ala oia pu no kekahi iloko o ka rumi, a no ka hiki ole iaia ke hoonaloaalo ae i ko aloha kupouli ua hele okoa aku la oia e kii ia kapena Sula ka lunakanawai me na kanaka o kapena Sula oia hoi o Kapu ma, no ka hele ana mai no kona hale, no ka mea; he makemake oia e hoike aku i kekahi manao ano nui imua o lakou, a e ike aku ana no kaua e kuu makamaka heluhelu i na manao kupanaha ia o ua hapa Ilikini nei a kaua.

            Ia lakou i akoakoa mai ai, na ku ae la ua hapa Ilikini nei iluna a pane aku la oia imua o na poe a @au me ka helelei ana iho o kona amu waimaka, a e naka haalulu ana hui kona kino holookoa.

            Ia oukou e o’u poe hoaloha o na la i hala mua ae nei, aloha oukou a pau loa, he mea ehaeha no kuu naau ka hoike ana imua o oukou no k@ m@@@a’u i kauoha aku nei ia oukou no ko’u manao, a o ua manao la o’u, aole loa e hiki ia’u ke uumi iho a huna, a no kahi kaawale ole o loko o kuu puwai, ko’u mea e hoike aku nei imua o oukou a pau loa a o ua manao la o’u oia keia.

            I ka wa a’u i haalele aku ai i ko’u ohana, ua kauoha mai la kuu kupunakane ia’u, i na au e hele ma ka’u huakai, a i halawai au me kekahi ili keokeo e hoolilo no au iaia i enemi no’u, a i halawai au me kekahi ili ulaula e hoolilo no au ia ia i hoaloha no’u nolaila, i keia sekona a’u e kamailio pu nei me oukou, e hooko ana au i kela mea i kauoha ia mai ia’u, i na oukou e lohe a ike paha i kekahi ili keokeo i pepehi hoomainoino ia ma kekahi wahi mai no oukou a hoohuoi, no ka mea, aole he mea a aku nana i hana ia karaima eleele, laka, na ka mea no e kupu nei me oukou a e kamailio aku nei hoi imua o oukou nolaila, o ka’u wale no e kauona aku nei ia oe e kapena Sula a me oe hoi e kuu makua honowai iunakanawai, mai no olua a kapa hou mai ia’u he keiki na olua, e hoolilo mai olua ia’u i enemi ine loa no olua, n ka mea, ina no olua e halawai hou mai ana me a’u ma ko’u alahele, e hoolilo ana no au ia olua enemi no’u, a eia ka’u kauoha hope loa ia oe e kapena Sula.

            O na waiwai a pau au i hooilina mai ai maluna o’u e lawe aku oe a hooilina aku maluna o kuu alkane, Kapu, a eia au ke haalele nei ia oukou me ke aloha, ia waa i ku ae ai ua hapa Ilikini nei a hoomaka aku la oia e hele, aka nae mamua o kona manao ana e hele aku, ua lele  e mau la o kapepa Sula a puhiki mai la ia maika, me ke kaukau ana mai.

            Heaha helu mau ano hana au e kuu keiki aloha, ua haalele mai a nei kou noonoo maikai ana ia oe?  Ina o ke kumu o ka ulu ana mai o keia mau noonoo ano e ana ia oe no na mea e pi@i ana i ko wahine me ko keiki i hala, e hoopau koke ae oe i kou noonoo ano a ana no ia mau mea, no ke mea, he mea loaa wale no ka wahine ia oe i na wa a pau au e makemake ai e kuu keiki aloha mai no oe a haalele iki mai ia’u, no ka mea, he mau la helu wale no ko’u i kea a haalele iho ia oe iluna o ka waiwai a kaua i huli ai, nolaila, e hoopau oe i kou noonoo ana no keia nau mea, a oia ka’u e ana aku nei.

                                                                                    Aohe i puehu

 

 

            Ua komohewa ma ko makou pepa inehinei ka inoa o Mrs. E.C. Macfarlane, o ka pololei Mrs. F.W. Naoiarlane Peresidena.

 

 

HUIALAHAO A ME AINA O OAHU.

Papa Manawa

Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892

NA KAA

                                                                                    A.M.    A.        P.M.    P.M

Haalele ia Honolulu                                                    6:15r    8:45     1:45     4:55

Hoea i Honouliuli                                                        7:20*   9:57     2:57     5:35

Haalele ia                                                                    7:30*   10:13   3:45     5:42

Hoeea i Honolulu                                                        8:35*   11:55   4:55     6:50†

NO KULANAKAUHALE MOMI IHO.     

Haalele ia Honolulu                                                    5:10‖ P.M.

Hiki i Kulana kauhale Momi                                       5:48‖

Haalele ia    “               “                                              6:55 A.M.

            † Poaono wale no

            * Koe ka Lapule

            ‖ Koe ka Poaono.

 

HOOLAHA AINA.

            E ike auanei na kanaka a pau ma keia Hoolaha, owau o S.K. Kila Opio, e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ke hoike aku nei au ma ke akea owau wale no ka pilikoko pili loa i na aina o Kila (k) Kepola (w) aina Ku (k) i make e waiho la ma Kahuku Kau, Mokupuni o Hawaii. O ka mea a mau mea i kuai a hoolimalima paha i keia mau aina, aole i mana ia hana ana, ina he mea a mau mea paha e paa nei i ua mau apana aina nei, e hoike koke mai ia’u a i ole e kipaku no au ia lakou.

                                                                                                S.K. KILA OPIO.

            Honolulu. Feb 17 1893

            4ts-wkly.

 

 

Elia kaululaau.

Kauka Hana Nihe.

            Ua hiki ke huki ma Niho me ka eha ole iloko e ka manawa pokele loa.  Ee kea ele ha noeau ma ki Keopi’ia ana i ka niho me ke Gula Kala a mea e ae paha.  He akamai hua ole i ka Hana ana i na Nihe Kai e na ana a pau.

            He Miki@i ka Kolo@ana ma Niho.  @e pa’apehe kona mau lima ma Kana mau mea Hana Niho o na a@@ Hou loa i loaa mai nei.  He oluolu nu ke kukai oiei ana me kona ukuhane.

            O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40,000 kanaka i loaa ka Laikini Ka@@ Hanu Niho; mai ka Papa Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o ua Hoa o na Papa Ola kona akamai maoli ma keia Oihana ane aui.

            E@keia kakou Hoa Kanaka o kipa hewa ke aloha ia lakou nei a@.

            Keena Hana maluna ae o ka Hal@ Hana Pu i ke kihi o Aianei Moi a me Botela Puka komo e pii ai iluna o ko Kea@@ ua Al. Mei.