Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 677, 5 April 1893 — Page 1

Page PDF (926.13 KB)

This text was transcribed by:  Zorana Lazarevic
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.  HONOLULU APERILA 5, 1893.   HELU 677

 

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

 

-NO-

 

SENIA LUTERA

 

Ka Ui Puuwai Mabala

 

-:o:-

 

ENELANI KAHIKO.

 

A I OLE

 

He Nanea Hooheno

no kekahi Kauna

Wahine Opio me

kana mau Aloha

                                                                 Ekolu.

(Ka auia no Ka Leo.)

 

MOKUNA XXXV.

 

 O ko’u aloha nou e Laionela, ua oi aku ia mamua o ko’u makau i ka make. Ua oi aku ka nani owau ke make mamua o ko’u hoonale ana ia oe a me kou aloha.

 Iloko o ka manawa i lohe ia ai ka leo o ka ui Senia e kalahea ana oia ponoi no ka mea nana i lawe ae i ke ola makamae o kana kana kane, ua meha a ku mumule iho la ke anaina kanaka nui i hiki mai no ka hopu ana ia Sir Laionela Mavila. Ua nana aku la kekahi i kekahi me ke kahaha nui, a o na wahine hoi, ua hawanana ae la lakou ia lakou iho: no ka pupule o ka ui Senia ka mea i hoopuka ai i kela mau huaolelo.

 Aka, noonoo hou ae la lakou, he oiaio io no paha, oiai ua kaulana loa kona hoowahawaha i kana kane mare, a o ke kanaka opio ui e ku mai ana imua o lakou, oia ka mea ana i aloha ino ai, oia hoi o Laionela, nolaila komo ae la kekahi manao aloha iloko o lakou no ka ui Senia.

 Ua aka ae la oia i kekahi o kana mau aka hoonaue puuwai, a hele aku la hoi a kokoke ma ko Laionela aoao, hoopuka ae la oia i keia mau huaolelo:

 E na kanaka, ua hoopouli ia anei ko oukou mau maka ? Eia au ke hoike hou aku nei ia oukou a pau loa, na ko’u mau lima ponoi i lawe ae i ke ola o ke alii Codona, kau kane mare hoi, aole hoi na Laionela ka mea a oukou e hoopaa kuhihewa nei.

 E hookuu ae oukou iaia me ka laelae, a e hopu mai hoi oukou ia’u nei nei, ka mea nana i hana keia karaima, no ka mea e nana mai ko oukou maka, eia ka pahi a’u i pepehi iaia a make, a ia wa oia i unuhi ae ai i kekahi pahi paumaele me na kulukoko, mailoko ae o kona aahu nani a hoike aku la ia lakou.

 E like me ka olapa ana a ka uwila, pela oia i ike aku ai i na makai i ka hoopaa ana ae i na lima o Laionela i kahi hookahi, aka aole no nae ia he mea nana e kanalua a hopo iho ai, i kona hoao ana e hoopakele ae i kana ipo mai ka make mai.

 Ua hoomanao ae la oia no ka wahine makau ole i hoao ai e hoopakele ae i kana aloha mai ka make mai, oiai ke kaula li kakana a ka mea lawe ola e paa ana ma kona a-i, a oia kana i hooholo iho ai iloko ona e hana aku e like me ua wahine la.

 Heaha hoi ka waiwai o ko’u ola ana iho ina oia e make ana, wahi ana i ninau iho ai iaia iho.

 A oia hoi kana aloha, kana ipo, ka mea nui hookahi, e make no ka hewa ana i hana hewa ole ai, a he mea ehaeha ole nona ke ko ana aku a nana i ka hoahewa ia mai o ka mea i maemae a haumia ole me ua hewa la.

 Aole, aole, wahi ana, e hoao au ma na ano a pau e hoopakele iaia, oiai he wahine a he keiki kana e kau nui mai la no kona hoopakela ia ae, a owau hoi he hookahi wale iho no au, aohe a’u mea nui e kaumaha ai no ka haalele ana iho mahope nei.

 E hoomaikai mai no auanei o Iulia ia’u, wahi a kona puuwai i hawanawana ae ai iaia iloko ona, a aole he heluna no ko’u wahi ola.

 Iloko o ka manawa pokole ua ala mai la na noonoo he nui iloko ona no kana aikane aloha Iulia, a ua hiki ole iaia ke uumi ana iho i ke kaohi ana i na manao hoopakele no ka laua kane Laionela.

 Ua like me he la he mau hora kona ku ana malaila no ke kali ana no ka hooko ia mai o kana nonoi e hopu ia oia, a no kona hopu ole ia, nolaila, ua hoomaka hou aku la oia e kamailio penei.

 E ka poe naaupo nui, wahi ana me ka leo moakaka, e ka poe makapo naaupo i hoopaa hewa aku i na lima o ka mea hewa ole, me ke ku aku o ka lawehala maoli hana i karaima imua o ko oukou alo, me kona hoike aku i ka mea oiaio, a i makau ole hoi i ka haawi pio ana aku iloko o ko oukou mau lima o, e ka poe naaupo ! naaupo ! naaupo !

 E hamau, ma ke ola o ke Akua, e hamau ! wahi a Sir Laionela i pane aku ai me ka leo luuluu a kaumaha.

 E Senia, heaha keia ou, e ua pupule anei ae ? a huli ae la oia a pane aku la i na kanaka e hoopuni ana ia laua.

 Mai manaoio aku oukou i kana mau olelo i hoopuka mai nei, no ka mea aole oia i ike i kana mea e olelo nei.

 Ua ulupuni ia oia no keia kaumaha nui i kau iho maluna ona, a nolaila ka mea i hoano e ia ae ai o kona noonoo maikai.

 Ke hoohiki ae nei au imua o ke akua kiekie loa ua maemae oia mai keia hewa ae, a pela pu no hoi me a’u !

 E wehe aku i keia mau kupee hao lokoino mai ko ’u mau lima ae e wehe koke oukou i keia manawa ano.

 Ua hoao ae la oia e uhaki i na apo hao i hoopaa ia ai ma kona mau lima, a ua piha kona mau helehelena i na aa koko o ka piha inaina me ka hooikaika ana e hemo ua mau hao nei, me ka hau ana o kona mau kui, i ka hoomanao ana ae, oia o Sir Laionela Mavila, e hoopaa kuhihewa ia nei no kekahi hewa eleele loa o keia ao, ke karaima hoi a kona mau lima punahele i hawahawa ole ai me ke koko o kona mau hoaloha pili paa.

 Hamau, hamau, e Laionela, wahi a Senia i pane aku ai me ka hookau ana aku i kona lima maluna o na lima o kana lei aloha, e hooikaika ana no kona pono.

 Hamau, wahi a’u e pane aku nei ia oe, aole no anei hoi oe e hoolohe mai ana i ka’u e kauleo aku nei ia oe, owau ka mea i hewa, a owau no ke kupono e hopu a hoopaiia no ka’u hewa i hana ai, aole hoi o kekahi mea e ae.

 Aole anei oe e hoomanao ia’u i kaua aku ai ia oe, aole oe e komo aku iloko o ka rumi hooluolu i keia po ?

 Aole anei oe i hoomaopopo mai ia’u e au’a a e kaohi aku ana ia oe no ku’u maka’u o ike aku oe i ka mea a’u i hana ai maluna o kela kino, a kuhikuhi aku la kona lima i ke kino e waiho oni ole mai ana o ke ’lii Codona iloko o ka uluwehi o na pua.

 No keaha la au i au’a aku ai ia oe ! aole e komo aku iloko o ua rumi la ?

 A heaha hoi ke kumu o kou puliki a me ko’u uwe ana aku, aole oe e komo ilaila, heaha a, o, heaha ke kumu, e hiki ana anei ia oe he hoike mai ia’u ?

 Ua hiki loa ia’u ke hoike aku ia oe e Laionela, ua ike au no na mea e launa mai ana me oe, aole hoi o’u makemake e ili wale aku ka’u hewa i hana ai maluna ou; e pane mai, a e pane mai hoi ia’u me ka oiaio, aole anei au i kaohi aku ia oe ? e hoike mai ia’u i ka oiaio e like me kou ano mau.

 Ua hoao ae la oia e pane i ka ninau a Senia, aka, ua hiki ole, a ua ike ia aku la ke kulou ana iho o kona poo ilalo, a puka ae la he leo ehaeha mai kona mau lehelehe ae, o na lani wale no ka mea i ike i ka pilihua e loku ala iloko o kona puuwai.

 Ke ike mai la oukou, aole e hiki iaia ke hoike hoopunipuni, a ua makau oia i ka hoike ae i ka mea oiaio wahi ana me ka leo o ka lanakila, ua ike no hoi oia, o na mea a pau a’u i hoopuka ae nei, he oiaio wale no !

 Aole io no au e pane aku ana i oe ! wahi ana me ka leo haahaa, a pilihua, mamuli o kona hoomaopopo ana iho, ke hooikaika kino wahine ana o kana aloha, no ka hoopakele i kona ola a me kona inoa maemae, mai ka hewa ae e hookauhihi ia aku nei maluna o kona oiwi kino.

 Ua a-ea hou ae la kona poo iluna a kilohi hou aku la i na onohi maka o ka mea e ake loa nei e lilo iaia ka hoahewa ia.

 Ina oukou e na kanaka a e hooko koke aku i ka oukou apana hana, ua pupule oia aole i ike i kana

mea e kamailio nei imua o kakou a pau.

Aole i pau.

 

 Ua hoopau ia o W. S. Wond [Bila Wanu] hope makainui o Ewa no kona papa ana i na makai o Ewa aole e kakau inoa malalo o ka pepa Hoohui Aina.

 

OLELO HOOLAHA.

 

 E ike auanei na kanaka a pau ma keia, ke papa loa ia aku nei na mea a pau, aole e hele maluna o na aina o Kahikinui a me Auwahi i lilo mai ia maua malalo o ke kuai a me ka hoolimalima a lawe aihue i na manu Pelehu, Pikake a me na ano manu e ae apau loa e hele ala maluna o ua mau aina nei. A ma keia hoolaha ke ae aku nei maua e haawi aku i uku makana he $25 i ka mea a mau mea paha nana e hoike mai ia maua a hookolokolo, a hoopai ia e ke kanawai no ka lawe aihue i kekahi o ua mau ano manu nei, e hoike mai ma ko maua Hale Kuai ma Wailuku. Ua kapu pu ia no hoi na kanaka a pau, aole e hele maluna o ko maua mau aina kula no ka lawe ana i na Bipi, Lio a mau Holoholona e ae, me ke noi mua ole mai ia maua a i ko maua Luna paha, oia o Frank Freitas e noho ala maluna o ka aina.

A. ENOS & CO.

Wailuku, Maui, Feb. 9th. 1893

feb9 3maw.

 

 

HUIALAHAO A ME AINA

O OAHU.

 

Papa Manawa

Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892

 

NA KAA

 

A. M. A. P. M. P. M.

Haalele ia Honolulu 6:15* 8:45 1:45 4:35

Hoea i Honouliuli 7:20* 9:57 2:57 5:35

Haalele ia  “          7:30* 10:13 3:45 5:42

Hoea i Honolulu  8:35* 11:55 4:55 6:50†

NO KULANAKAUHALE MOMI IHO.

Haalele ia Honolulu  5:10|| P.M.

Hiki i Kulanakauhale Momi 5:48||

Haalele ia    “                  “     5:55* A.M.

† Poaono wale no

* Koe ka Lapule

|| Koe ka Poaono.

Sept. 28  tf-dly.

 

 

HOOLAHA AINA.

 E ike auanei na kanaka a pau ma keia Hoolaha, owau o S. K. Kila Opio, e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ke hoike aku nei au ma ke akea owau wale no ka pilikoko pili loa i na aina o Kila (k) Kepola (w) a me Ku (k) i make e waiho la ma Kahuku Kau, Mokupuni o Hawaii. O ka mea a mau mea i kuai a hoolimalima paha i keia mau aina, aole i mana ia hana ana, ina he mea a mau mea paha e paa nei i ua mau apana aina nei, e hoike koke mai ia’u, a i ole e kipaku no au ia lakou.

S. K. Kila Opio.

Honolulu, Feb. 17, 1893.

4ts-wkly.

 

 

Elia Kaululaau.

Kauka Hana Niho.

 

 Ua hiki ke huki ina Niho me ka eha ole iloko o ka manawa pokole loa. He loea me ka noeau ma ka Hoopiha ana i ka niho me ke Gula Kala a mea e ae paha. He akamai lua ole i ka Hana ana i na Niho Kui o na ano a pau.

 He Mikioi ka Holoi ana ina Niho. He palanehe kona mau lima ma Kana mau mea Hana Niho o na ano Hou loa i loaa mai nei. He oluolu no ke kukai olelo ana no kona ukuhana.

 O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40,000 kanaka i loea ka Laikini Kauka Hana Niho; mai ka Papa Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o na Hoa o na Papa Ola i kona akamai maoli ma keia Oihana ano nui.

 E ikeia kakou Hoa Kanaka o kipa hewa ke aloha ia lakou nei ae.

 Keena Hana maulna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Alanui Moi a me Betela Puka komo e pii ai iluna o ke Keena ma Al. Moi.

Mar.6 - tfd