Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 680, 10 April 1893 — Page 3

Page PDF (947.14 KB)

This text was transcribed by:  Danna Lyman
This work is dedicated to:  Kamehameha Class of 1962

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

HE HANA APUKA HILAHILA OLE.

 

E Kakau i Kou Inoa loaa ia Oe he Umi Dala, a loaa pu Kau Hana.

 

       Ma ka Poaono nei, Aperila 8, hora 7:35 a.m., ua halawai me a’u o Alanui Liholiho, ma ke kihi o ke Alanui Moiwahine a me Likeke, a ua hoike mai oia ia’u i kekahi hana i hana ia aku iaia e Moke oopa, o ke Alanui Liliha penei:

       Ma ka Poaha iho nei, ua loaa au ia Moke oopa, ma ke Alanui Papu, a me ninau mai oia ia’u. e hele ana oe ihea, ua hai aku au iaia i ka huli wahi hana, ua pane mai kela ia’u.  owau ka mea hana, haele pu mai kaoa, ua ae aku au iaia; a ua hele aku la maua, a komo aku la iloko o kekahi Hale, a pii aku la iluna o kekahi alapii, a i ka hapalua o ke ola pii ua pane mai kela ia’u o ka @ a’u e makemake nei e haawi aku ia oe, oia no kou kakau inoa ona malalo o ka Hoohui Aina, alaia, loaa ia oe he $10 makana, no kou kakau inoa ana, elua lipine helu, a me ka loaa pu ia oe o ka hana lima, iluna o ke kao hao lepo o ke aupuni.

       Ua pii loa aku la maua a hiki @, ua komo aku la maua iloko o kekahi rumi, e noho mai ana he poe haole, oia ka wa o Moke-oopa i alelo mai ai ia’u e kakau i kou @.  Ua kakau aku la au i keia inoa—Keoki—i ka pau ana, ua ka@ aku au o ka loaa mai o ka $10 aole nae he loaa mai, pane aku la @ pehea noi ka’u mau wabi kenikeni o kou kakau ana aku nei i ke@ @.

       He pane mai o Moke-oopa ia’u e hoi a ke kakahiaka Poalima iho ae i kai i ka hana iluna o ke kao @ @ a’u i hai aku nei oe.

       I ka Poalima nei, ua hele aku au i kahi o ka hana i hoike ia mai ai ia’u, a i ku’u hiki ana ilaila, ua ni@ mai ka luna ia’u heaha kau, @ pane aku au.  i hele mai nei au i ka hana, nawai oe i kauoha mai na Moke oopa, Luna hooikaika o ka @ Hoohui Aina, a ma kana kau@ au i hele mai nei, oiai, ua ka @ inoa au malalo oia Hui, a ua loaa mai ko’u hookohu elua lipine @ a ona ka’u e kau nei ma ku’u @.

       Oia ka wa i pane mai ai ka luna, @ au hana o onei, a o ko’u hoi @ la no ia, me ka nele i ka hana.

       O keia moolelo maluna ae, mai ka mea ponoi mai noia nana keia @; a pana ponoi no i hai mai @ a malaila pu o Keoni Polapola.

       Ma keia, ua maopoopo loa, o ka hana e hana ia nei, he hana apuka maopoopo loa keia, oia ka makou e @ nei.

       O kahi paa o keia keiki, o Kilauea Kauai, a he malihini loa oia i keia kulanakauhale, a wahi ana i olelo mai ai ia’u, ua kuhi au he hana pono keia, eia ka he hana apuka keia.  Eia no i ka e-ka mua o ka Hoohui Aina, ike e ia no ka hewa la, he hoopunipuni na hana.

D. M. Punini, Jr.

       Aperila 6, 1893.

 

NA LETA.

 

       Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe kakau manao.

 

MAI KA MAKANI KOLOLIO MAI O WAIKAPU.

LUNAHOOPONOPONO.

Aloha oe:

 

                      Ua manao no au e hoi aku ma keia la, aka, i ko’u halawai ana me na hoaloha ma Wailuku, ua ninau mai lakou no na mea a’u i ike ai ma ka Aina E.  Ua hai aku au ia moolelo a me na kulana o ka poe Ilikini a me ka poe Negero, iwaena o na kanaka ilikeokeo o Amerika Huipuia.  I mai la kekahi o lakou, he moolelo kupono loa ka’u e lohe ai na kanaka o Nawaieha nei; a e lawe mai oe i na manao pili no ke kue ikaika ana i ka Hoohui Aina elike me ka’u i ike ai ma ka Aina E, i ke kulana o ka poe Ilikini me na Negero.

                      Nolaila, owau ana kekahi mea nana e malama ana ka halawai ma Wailuku ma keia po, a i ole ma ka po o ka la apopo.  Na na lani e kokua ia’u ma ka’u mau olelo a pau, a pela hoi me oe, ka mea nana i kokua mai ia’u ma ka aina malihini, a hiki i na aekai o ko kaua aina hanau.  Me ke aloha nui.

                                                                 DAVID KANUHA.

       Waikapu, Aperila 8, 1893.

 

UA HALA AKU LA MA O.

 

       Ma ke kuluaumoe o ka po Poalima nei, oiai na omaka wai mua o Kulanihakoi e haluku ana i ka papaku o ka honua.  oia ka wa i haalele mai ai o Mrs. Louisa Armstrong i na inea o keia noho ana mauleule, a naue aku la ma kela ao maha ma-o.

       Mamua ae o kona haalele ana mai i keia ola ana, ua pane ae la oia i keia mau huaolelo hoonaue puuwai i kanakane, penei:  “I am going;” ua kulou iho la kana kane e honi no ka wa hope loa, oiai na kulu waimaka e

 

Hoaleale ana Puna i ke kaha loa

E uhaiaholo aaa i ke one o Mahiki

He iki ka manao he mea eha

He mea hooniua i ke kino—e

 

       A i kela wa no hoi i pili iho ai kona mau maka, a hiamoe aku la i ka hiamoe hiki ole ke ala hou mai, iloko o ka malie a me ke kaniuhu ole mai.

       He wahine oia i hoopuni ia e na hoaloha he nui wale, a he umeke a me ka ipukai kana e hiki ai ke hoolawa i na mea a pau me ke kunukunu ole.  He wahine oia i kamanina nui ia e na poai o ke kulanakauhale nei, a ua hiki hoi i kona lehelehe ke kamailio i na olelo ekolu me ka maalahi loa.  He makamaka maikai oia no ka lahui Iapana i kipa aku ma ko laua home, a ke minamina nui la lakou ke lohe aku, ua hala ko lakou hoaloha pili paa.

       Ua hanauia paha oia ma ke Ehukai o Puaena, Waialua:  a me he mea la, ua piha ke 48 o kona mau makahiki a oi.  Me ke kane a me ka ohana ko makou u pu ana.

 

Ka Hui Aloha Aina o Hilo.

 

       Ua malama ia he halawai Hui Aloha Aina ma ka hale Hookolokolo ma Hilo taona i ke awakea Poaha hora 2 p.m.

       Ua akoakoa nui ae na kanaka malaila pu ae ka Hon. M. Koahou, ua koho ia o J. Keliikahi i luna hoomalu, J. Keawehano kakauolelo.  Ua hoomakaia na hana ma ka pule a ka luna hoomalu J.  Keliikahi.

       Na E. Kekoa i hoakaka mai i ke kumu i hea ia ai o keia halawai, oia keia, mamua o ko’u hoike ana aku he mea pono e malama i ka maluhia, ua ili iho maluna o’u ke kaumaha o ke kukulu ana i Hui Aloha Aina ma Hilo nei, e lilo keia Hui i lala no ka Hui waena ma Honolulu ma ke kakau inoa ana o na kane na wahine me na keiki i ae e aua i ka pono kuakoa o ko kakou aina.  Hon. M. Koahou kokua au i keia e pono e malama ia keia hana ma Hilo nei me na hoakaka maikai ana, a ua hooholoia.

       E. Kekoa, e pono e kohoia i Komite nana e hele e kakau mai na hoa kanaka aloha aina oiaio.   Hooholoia.  Komite Henry West.  Hookuu ia na hana a halawai hou.

       Halawai ma ka hale Hookolokolo Hilo taona Poaha hora 7:30 p.m. Rev. M. Kealoha ka lunahoomalu, hoomaka ia na hana me kana pule.  Aponoia ka moolelo o ka halawai i hala.  Malaila ae na alii kiaaina Mr. a me Mrs. J. T. Baker, na lede hanohano Mrs. M. Brown, Mrs. Aheona, Mrs. A. Akamu, Mrs. Mihana, na poe e ae 155 ka nui.

       Na E. Kekoa he 500 ka nui o na inoa i kakau mai i na inoa no ka hui aloha aina a eia no ke hana nei ke Komite Henry West, koe ka na Komite o Hilo Waena a me Puna; aponoia.  Na E. Kekoa no e Koho i na luna nui, hooholoia, noi o H. West, i mau lede na luna nui, aponoia:

       Na Lede:  Mrs. J. T. Baker, Perisidena Hanohano, Mrs. M. Brown Peresidena; Mrs. K. Pilipo, Hope Peresidena; Mrs. Kaiuaola, Kakauuolelo; Mrs. K. West, Hope Kakaolelo; Ms. A. Akamu, Puuku.

       Na Komite Hooko; Mr. J. T. Baker, Lunahoomalu; B. H. Brown, E. Kekoa, E. Kaeha, J. Keawehano, Henry West, M. Kauhane, 7 lala aponoia.

       E. Kekoa:  Noi mai oia e hoolahaia ma na nupepa KA LEO a me ka “Hawaii Holomua” aponoia, a hookuuia na hana me ka Himeni Hawaii Ponoi.

 

J. KEAWEHANO.

       Hilo, Apr. 3, 1893.

 

PALAPALA A KAKINA.

 

       Ma ke ku ana mai o ka Alameda mai Kaleponi mai.  Ua loaa mai ia Keoni Colobana a me Akoni Rose he mau palapala mai ia Kakina mai, e noi mai ana ia laua e hooikaika e hoohuli i na kanaka ma ka aoao e ae ana i ka hoohui aina, a ina aole e ae ana na kanaka Hawaii i ka Hoohui Aina, alaila aole no e ae ana ke Aupuni o Amerika e hoohui mai ia Hawaii, aia wale no ka holo o keia kumuhana a ae mai na kanaka Hawaii ponoi o ka Aina.

       Ma keia e ike ai kakou e ka Lahui Hawaii holookoa, aia no ia kakou ka lilo o ko kakou aina, a kakou i aloha nui ai, ka home a me ka aina hookahi wale no o ke kanaka Hawaii i hanaia ai e ke Akua a haawi ia mai la i ko kakou mau kupuna, no lakou a me ka lakou mau mamo a hiki loa mai la ia kakou ka lakou mau pua.

       O ka makou auanei ka hoike o ka oukou auanei e na Hawaii aloha aina oiaio ka paa mai ma ko kakou aoao i ka hoole i ka Hoohui ana i ko kakou Aina.  Mai hopo a makau, ua hala aku la ia mau la, a ke puka mai nei ka olinolino o ka malamalama no ke ola hou ou e Hawaii i kela a me keia la.  Na ke Akua e hooponopono ina hana hewa a me na hana pono ole a pau, “E Ola o Hawaii i ke Akua!”

 

NUHOU KULOKO,

 

 

       Ua hoi mai ke Komisina Numana, ke Alii Kawananakoa, ka E. C. Makapolena ma ka Alameda mai.

       Ua huli hoi aku he ehiku mau kaukau alii manuwa, i hele hoomaamaa mai nei maluna o ka Botona, no Annapolis, ko lakou wahi i ao kula ia ai.

       Nui ka mahaloia o ka Bana Lahui Hawaii.  Me he la o na haua mele a me hookani pila, kekahi haawina i hanau pu ia me ka Lahui Hawaii, a o ke kolu o ka haipulemamua o ka loli ana oia ano i ke ao hewa ia e na misionari.

       Ua piha-u ae ka Hale Mele Hou i na makaikai ake e ike maka i na hana hookalakupua o ke au kahiko o Hawaii nei, ka moolelo hoi o Laieikawai, ka mea hoi i kapaia “Ka Wahine o ka Liula.”  Ua hoike ia mai na mea a pau iloko o ka mikioi a me ka eleu o na lawelawe ana.  He nui ka mahalo a me ka hauoli o na makaikai i hiki kino ae.

       Aia ma ka ipuka aniani o ka hale paikii o J. J. Williams, e ike ia ai ke kii hou loa o ke Kama’liiwahine Kaiulani, i pai ia ma Boston.

       E hiki mai ana ka ona miliona Colonel Claus Spreckels, ma ka mokuahi Auseteralia mai.  Ua enaena ua keiki waihona la ia lakou nei ae, e okukuu mai nei.

Aia no o Kale Kaaka ke pokaakaa la mawaena o Nu Ioka a me Wasinetona, a o Kakina hoi ke hoolale la i ke kii caikalolama ana o ka Lua pele o Kilauea, me na Kaikuahine ona, na Hiiaka.

Ua hiki mai a hala loa aku la hoi maluna o ka mokumahu Mariposa, kekahi wahine alii inoa kaulana o Beritania Nui—oia hoi ke Duchess o Bakinihama.  He inoa ohana kaulana loa ka Duke o Bakinihama, no ka punahele o ke Duke mua oia inoa i kona Moi.

       Ua ae ke Kapena Whiing ua hei oia i ke kipuka a ke kaikamahine makaonaona a Afong, Miss Etta Afong.  Pomaikai keia ohana kaikamahine i ko lakou mare me na kane kupono, a pomaikai no hoi na kane ia lakou, no ka mea, he ohana kaikamahine inoa maika wale no lakou a pau.

       He $230,000 ka nui o ka aie o ke aupuni noho manawa e uku ai i keia mahina ae.  Hoomanao ae la makou, i ka ai haawi ia aku ai i na keiki puhi ohe o ka Bana, ia lakou i hoole ai i ka hoohiki kanawai ana—HE POHAKU—oia paha ke dala e kaa ai, oiaio aole he dala i koe o ka waihona, e pauma malo mau ia ana.  Banekarupa paha auanei ea?

       Ua hiki mai he kanalima mau leo mele hou, maluna mai o ka Alameda.  he mau mele lealea loa keia, a ke pa iho hoi i ka hooheno a me ka hoohaihai leo ana a na keiki o ka Bana Lahui Hawaii, aole ana e nele ke kapalili o na puuwai ohohia mele, a e hoonanea ia ai hoi na pepeiao o ka poe e hoolono ana.

 

$15 MAKANA.

 

       MA KA PO POAONO NEI, UA nalowale ia kekahi lio wahine hauliuli me ka noho no, he noho pulu nae.  O ka mea a mau mea naha e loaa ai keia lio, e hoihoi pololei mai i ka mea nona ka inoa malalo iho nei, a e loaa no iaia ka uku makana i hoike ia maluna.  E loaa no au ma Kahauiki.

                                                                         JNO. HAPA.

Kahauiki, Honolulu, Apr. 6, 1893.

 

HOOLAHA PAPA AINA.

 

       E ike auanei na kanaka a pau ma ke ia:  Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa aku nei au i na mea a pau loa, aole e puni wale a ae aku paha e hoolimalima a e kuai paha i kela mau Apana Aina a pau loa o kuu kupunakane i make, oia o S. W. B. Kahaumanu.  Oia keia:

       Hookahi Apana Aina ma @ouliuli Ewa, Oahu; Hookahi ma Waikele, Ewa; Hookahi ma Leleo, Honolulu.

       Owau iho no,

                                                                         S. W. B. Kahaumanu-O@

Maraki 9, 1893.                                                            mar 17 l@.