Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 686, 18 April 1893 — Page 1

Page PDF (965.90 KB)

This text was transcribed by:  Sarah Whitaker
This work is dedicated to:  no ʻAlika McNicoll

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

BUKE II.  HONOLULU APERILA 18,1893.  Helu 686

 

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

NO

SENIA LUTERA

Ka Ui Puuwai Mabala

o

ENELANI KAHIKO.

 

A I OLE

He Nanea Hooheno no kekahi Kauna Wahine Opio me kana mau Aloha Ekolu.

(Kaauia no Ka Leo.)

 

MOKUNA XXXVI.

 

            Ua pili iho la na maka o Iulia, a o kona mau lima hoi ke lalama ana i o a ia nei, e ake ana o ka loaa aku o kekahi mea ana i makemake nui ai, a he oiaio ua pa aku la iaia na lima aloha o kana kane, a paa aku la oia a paa i ua mau lima la ana i makee nui ai, a pane aku la oia me ka leo palupalu:

            E malama oe e Laionela i ka kaua keia kamalei aloha, wahi ana me ka leo hawanawana, a no ka uuku loa o kona leo a hiki pono ole ke lohe ia aku, nolaila, ua kulou iho la o Laionela i kona poo ilalo a hookokoke aku la ma ka waha o kana wahine i loaa pono mai iaia na olelo hope loa mai kona mau lehelehe aloha mai. E oluolu oe e malama maikai i ke keika a kaua, e Laionela, a mai hoopoina pu no hoi oe i ka haawia ana i hoomanao ana no'u, no ka mea ua nui loa ko'u aloha ia oe, i ko'u haalele hookahi iho ia oe mahope nei e malama ai i ka luhi o kaua.

            Me keia mau waho huaolelo uuku, ua okiv pu ae la kana kamailio ana, a lele loa ae la kona hanu, a kuu aku la kona luhi, pau ka hoomanao ana i na inea o keia ola ana, aia no nae kona mau lima ke puili la i na lima aloha o kana kane, a o Laionela hoi ke uwe haalipolipo la oia i ke aloha i kana wahine.

            Iaia e hoomanao ana i kona uwe ana me ka leo nui, ua hiki mai la kekahi o kana mau kauwa i ona la, a pane mai la, I na e oluolu oe, e Sir Laionela, ua makemake ia oe e hiki koke ae ma kahi o ka lima koko e waiho la, no kona ak e hoike mai ia oe i kekahi mau olelo mamua o kona make ana, wahi a ua kauwa la, me kona paa no i kona papale i kona lima, e kali malie ana hoi i pane a kona haku.

            Ua kupono oe e hele, e Sir Laionela, wahi a ke kauka i pane koke mai ai. E hele aku oe e hoolohe i kona makemake, oiai o kou noho ana mai maanei aole ia he mea e oluolu hou ae ai no kau wahine, oiai ua hala loa oia mawaho o ka palena e hiki ai i kekahi mea o keia ao ke hoopakele aku.

            I ko Laionela lohe ana i keia mau olelo a ke kauka, ua kulou iho la oia a nana iho la i na helehelena nai o kana wahine, e waiho malie ae ana imua o kona mau maka, ua pau ka ike pau ka lohe ua hoi aku la ka uhane me ka mea nana i haawi mai, a haawi iho la oia i kekahi o na honi loihi ana maluna o na helehelena puanuanu o kana wahine a hawanawana malie iho la:

            E kuu aloha, kuu aloha, na ke Akua e hoomaikai mai ia oe.

            Me ka puuwai i hookaumahaia i ke aloha, ua haalele iho la oia i ke kino wailua o kana wahine, a hele aku la no kahi a ke kanaka eha e waiho mai la malalo o ka malamalama o ka mahina, a i ka wa a ua kanaka la i ike mai ai ia Laionela ua nana mai la kona mau maka i kona enemi, a pane mai la:

            O oe ka'u me i makemake ai e pepehi, aka aole i ko ka'u mea i manao ai, nolaila eia au ke make nei.

            Aka nae hoi, malia ua oi loa aku no ka maikai o ko'u make ana, a mamua nae o ka haalele ana mai o ka hanu i ko'u kino, he hoike ka'u i makemake ai e hoike aku ia oe. E kii koke aku i pepa me ona peni a kakau iho i na mea a pau a'u e hoike aku ai, mamua o kou nawaliwali loa ana mai a hiki ole ana mai a hiki ole ke kamailio aku, a kakau pu ana aku i ko'u inoa.

            Ua kukuli koke iho la o Laionela ma ka aoao o ua kanaka la, me ka peni ma kona lima, a o ke kanana hoi ma kona uha, a ua hoomaka mai la no hoi oia e hoike penei:

            "Na'u  ponoi i pepehi i ke 'lii Codona, a owau ka mea i kupono e hoopai ia no kona powa ia ana, aole hoi o kela kaikamahine e hoopaa ia mai la iloko o ka halepaahao, i kooholo ia no kona make i ka la apopo; mai puiwa oe no ka'u e hai aku nei, no ka mea, o ka oiaio maoli keia a'u e hoike aku nei, aole he hoopunipuni.

 

HE NANEA KAMAHAO

NO

MAIKA

KE KEIKI

Hapa Ilikini a Hawaii hoi.

 

KE KANA MUA LOA NANA E PANA KE AKUA BEA A NA ILIKINI I MAKA'U LOA AI – A O KA WELI HOI O NA ILI KEOKEO – A ME KA LUKU IA ANA O KELA HUI KEAKA A LI.

E noho mai kaua e kuu aloha, ke halialia e wale mai nei no ia'u na hiohiona i kau ia maluna o kuu makuakane, auwe ka manaonao e – ua kohu io bipi hoi keia mea, elua poo kanaka manaonao iluna o kahi moe, o keia poo uuku o kuu keiki no ia, a no kuu aloha keia poo, ka hele ana o ke kino maoli o Maika ma ka moeuhane no ka Ilina o ka wahine, wi ka niho o ka poe hana hoomainoino, pau i ke koli ola ia ka hui pepehi kanaka o Conegokena ma.

            Ha! ha!! aole loa e hiki ia'u ke nanahu iho i ko'u elelo ponoi, ma ke kue ana aku i ka'u mea i sila mua ai iloko o ko'u puuwai a'u hoi i hoohihi mua ai, e hooho i ka olelo kauoha a kuu kupunakane e like me ke kanawai i palapala ia ma ka boke nui, e malama oe i kou mau makua oia hoi, e malama.

            Nolaila, aole loa he mea nana e kue mai i ka'u mea i hoohiki ai, a no kau noi i olelo mai nei e hoomama aku au i kou hoopai, nolaila, eia au ke hoomama aku nei i kou hoopai, ma ka hoopanee ana aku i kou wa e make ai no na la elima, a e hooi paumi ia aku nae kou ehaeha mamua o kou mau hoa, no ka mea o oe ke humu o ka hewa, a o kou mau hoa na lala o ka hewa.

            I ka lohe ana o Conegokena i keia mau huaolelo a ke keiki hapa Ilikini, ua pii koke ae la kona lena me kona hoao ana ae e kupaka, me kona manao e hemo ana la oia mai na umii paa ana a na lima o ka eueu hapa Ilikini, eia nae he moeuhane palaualelo ia a ua olomana la, no ka mea, i ka wa a Maika e hoao ana o Congokena e mokumoku i ke kaula ilihau ana i hoopaa ai i kekahi o kana mau uala pulehu ma na papalina o ua olomana nei, a loaa iho la ka maka o ka puaa a ke alii, aia ke kuni iluna o ka papalina o ka olomana.

            I ka wa o Conegokeua i halawai hou aku ai me keia poino hou, ana hoi i manao ai he hamare kui hao ka mea i pa aku ma kona papalina a oia no kona wa i kaanini hou aku ai iluna o ka honua me ke ka-ka ana kona mau wawae, me he la ua loaa ia oia i ka mai huki, ua hala he mau hora loihi kona waiho maule ana, akahi no oia a pohala mai a oia uo ka wa a Maika i pane aku ai i keia mau huaolelo.

            Hookolohe no hoi kou hiamee, o ko kaua kamailio iho nei no ka a kou hiamoe iho nei no ka ia,

 

            Eia ka papa inoa o na Komite kakauinoa o "Ka Hui Hawaii Aloha Aina"

F. S. Keiki, Apana 1.

Chas. Keawe, Apana 2.

J. K. Prendergast Apana 3.

            Kapamawaho)

A. K. Palekaluhi, Apana 4.

Wm. Mokimana, Apana 5.

 

            HE UMI (10) APANA AINA HOME MAIKAI O KE KUAI.

 

            Aia he Umi apana aina Home maikai loa no ke kuai aku e waiho la ma Kalia Waikiki, Oahu, mawaena o kahi o Hon. Chas. L. Hopkins a me Mr. Marcfarlane a i keia mamua o ka aina o G. W. Keaweamahi.

            A oia no na apana aina pa hale Inani loa i koe iloko o ke kulanakauhale nei.

            He oluolu loa ke kumukuai. He maikai ke kuleana. Na ka mea kuai mai e uku no na Palapala.

            No na mea i koe e ninau ia William C. Achi Honolulu Maraki 27, 1893.  tf.

 

KAUKA

Yong Kam Pung

[APANA.]

Helu 81 Alanui Maunakea.

 

KAUKA LOEA O KA AINA PUA

 

            Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano ma'i, mai ko na kane, wahine a me ko na keiki liilii. O na mai ha-no a me na ma'i e pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ola. O na ma'i koko inoino a me ka hooulu hou ana i na wahi poino o ka puuwai a me ke kino, e hoola ia no me ka maalahi. Pela me na ma'i hu'i koko maloo, ua hiki ke hoola ia me ke oki ole. Ke hoike ia aku nei eia ke ola @nei me ka oluolu pu o kahi auhau.

            E KIPA mai e ka poe i hooluuluuia me na haawina pilihua a ka ma'i, a na'u oukou e hooluolu aku,

KAUKA YONG KAM PUNG.

mar.29–2monsd

 

HUI ALAHAO A ME AINA O OAHU.

Papa Manawa

Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892

NA KAA

 

                        A. M.   A.        P. M.   P. M.

Haalele ia Honolulu    6:15*   8:45     1:45     4:35

Hoea i Honouliuli        7:20*   9:57     2:57     5:35

Haalele ia "      7:30*   10:13   3:45     5:42†

Hoea i Honolulu          8:35*   11:55   4:55     6:50†

NO KULANAKAUHALE MOMI IHO.

Haalele ia Honolulu    5:10|| P.M.

Hiki i Kulanakauhale Momi    5:48||

Haalele ia "  " 6:55* A.M.

            † Poaono wale no

            * Koe ka Lapule

            || Koe ka Poaono

Sept. 28  tf-dly.

 

HOOLAHA AINA.

 

            E ike auanei na kanaka a pau ma keia Hoolaha, owau o S. K. Kila Opio, e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ke hoike aku nei au ma ke akea owau wale no ka pilikoko pili loa i na aina o Kila (k) Kepola (w) a me Ku (k) i make e waiho la ma Kahuku Kau, Mokupuni o Hawaii. O ka mea a mau mea i kuai a hoolimalima paha i keia mau aina, aole i mana ia hana ana, ina he mea a mau mea paha e paa nei i ua mau apana aina nei, e hoike koke mai ia'u, a i ole e kipaku no au ia lakou.

S. K. KILA OPIO.

Honolulu, Feb 17 1893.

4ts–wkly.

 

Elia Kaululaau.

Kauka Hana Niho.

 

            Ua hiki ke huki ina Niho me ka eha ole iloko o ka manawa pokole loa. He loea me ka noeau ma ka Hoopiha ana i ka niho me ke Gula Kala a mea e ae paha. He akamai lua ole i ka Hana ana i na Niho Kui o na ano a pau.

            He Mikioi ka Holoi ana ina Niho. He palanehe kona mau lima ma Kana mau mea Hana Niho o na ano Hou loa i loaa mai nei. He oluolu no ke kukai olelo ana no kona ukuhana.

            O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40,000 kanaka i loaa ka Laikini Kauka Hana Niho; mai ka Papa Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o na Hoa o na Papa Ola i kona akamai maoli ma keia Oihana ano nui.

            E ikeia kakou Hoa Kanaka o kipa hewa ke aloha ia lakou nei ae.

            Keena Hana maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Alanui Moi a me Betela Puka komo e pii ai iluna o ke Keena ma Al. Moi.

mar@–t@