Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 691, 25 April 1893 — Page 1
| This text was transcribed by: | Lawrence Gersaba |
| This work is dedicated to: | Judith Nalani Kahoano Gersaba |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
Buke II.
HONOLULU APERILA 25, 1893.
Helu 691
KE ALOHA AINA.
1st. Kahiko ka ohu i Nuuanu
I ka holu a ka lau Kawelu
Ua lupea ia e ka moani
Hoope aala oia uka.
HUI: He halia he aloha keia
No kuu aina hanau
A'u e hiipoi mau nei
No ka Lanakila o Hawaii.
2nd. Ua nani ka pua o ka Ilima
I pilia mai me ka Maile
I wehi hoohie no ke kino
Kahiko mau no Hawaii.
3rd. Kamahao ka ike 'na i ka nani
I ka wai Lehua a na manu
Manu inu wai pua Ohelo
Iiwipolena o ke Kuahiwi.
MISS KEKOAOHIWAIKALANI.
Puahaulani Hale.
Honolulu , Mar. 25, 1893.
HE NANEA KAMAHAO
- NO -
MAIKA
KE KEIKI
Hapa Ilikini a Hawaii hoi.
KE KANAKA MUA LOA NANA I PANA KE AKUA BEA A NA ILIKINI I MAKA 'U LOA AI-A O KA WELI HOI O NA ILI KEOKEO-A ME KA LUKU IA ANA O KELA HUI
KEAKA A LI.
Hoohauoli ia ka puuwai o na poe o Kaleponi i ka loaa o ka hui pepehi kanaka o Conegokena ma Pepehi mainoino ia na ili keokeo. He $25,000,000, ka uku makana ke loaa o Maika. Kau hou ka weli i ko Kaleponi poe no ka eueu hapa Ilikini, 20 kue ia Maika 1. Aole oia he kanaka, he akua. Lele i ka pali kiekie me ka lio. He noho paipai ka hokua o ka lio ahui no Maika. Hui o Maika me na Ilikini iloko o kekahi a-na nui. Mare hou o Maika. Lio oia i moi. Hui ka makua me ke keiki. Ka luku ia ana o ka Hui Keaka a Li, ka loaa ana o kekahi keiki Hawaii oiaio opio ia Maika, ke ili poo o na ili keokeo ka mea e pii ai o kou kulana a me ka hopena o keia moolelo. Good-bye.
Mai ka manawa mai i lawe ia ai o ke kino wailua o ka wahine a Maika, no ka hale ilina, aole loa kekahi ohana ona i pii iki e ike ia ia, no ka mea, ina kekahi ohana o ka wahine a Maika e hoomanao ae no na mea i hana ia maluna ona me ke keiki, ua like me kekahi kui e houhou ana i ko lakou mau puuwai.
A no Kapena Sula, o kana hana mau i ka po me ke ao oia no kona awe mau ana ke ka naau mokumokuahua, i ke aloha no kana mau keiki me ka moopuna, i ka haalele ana mai iaia, a ua kuko mau no oia e pii e nana i ke kino lepo o ke kaikamahine me ka moopuna.
A o ke kumu nui wale no nana i kau'a mai i kona manao ana e uhu, e hele e like i kana kaikamahine, oia no kona maka'u o pau i ka ai ia e na holoholona ahiu o ka ululaau o ke kuahiwi, a no ka hiki ole iaia ke hoonalonalo ae i ke aloha kupouli i ke kakahiaka nui poniponi o kekahi la ae, oia hoi ka eono o ka la o ka waiho ia ana o ka wahine a Maika ma ka hale ilina, ua hele okoa aku la oia e hui me ka lunakanawai.
I kona hiki ana aku, e holoholo mai ana ua lunakanawai nei mawaho o ka lanai a e helelei mau ana no hoi, kona mau waimaka, i ka ike ana mai o ua lunakanawai nei ia Kapena Sula, ua mahamaha mai la no hoi kela iaia nei iloko o ka rumi hookipa o kona hale.
I ka hui ana ae o ua mau hapauea nei i kahi hookahi, ua hoohale ia e laua kekahi mau hora, ma ka hoohanini ana i ko laua mau waimaka, i ke aloha palena ole e hakukoi ana iloko o ko laua mau puuwai i ke aloha i na keiki me ka moopuna.
I ka mao ana ae o ke kuakoko o ke aloha keiki, ua kukai olelo pu iho la na mau hapauea nei, a ua hala he manawa loihi o ko laua kamakamailio ana no kekahi mau mea e pili ana no ka poe powa nana i hana na hana mainoino maluna o ka laua kaikamahine, a hiki i ke koi okoa ana aku o Kapena Sula e pii laua me ka ohana e ike i ke kino lepo o ke kaikamahine me ka moopuna.
A ua hooholo like ia, ia manao o laua, ma o ko laua hookaulua iki ana a pau ka aina awakea, a ano aui iki ae hoi ka la i ano oluolu hoika pii ana aku.
Ma keia wahi e hoomaopopo iho ai kaua e kuu makamaka heluhelu o keia la o Kapena Sula ma i manao ai e pii e ike i ka hale ilina o kana kaikamahine, oia no ka la i hana ai o Maika i kekahi hana ka raima eleele a kaua i ike mua ae nei, nolaila, e pailaka pololei ae kaua e kuu makamaka ma ke alahele pololei o ka mea no nona keia nanea.
I ka pau ana o ka lakou paina ana o ka aina awakea, ua hoomaka iho la lakou e liuliu no ka pii ana a i ke ano anu ana ae hoi o ka la ua hoomaka aku ka ohana a pau e pii, a o ka Ilamuku pu no kekahi i hahai mai me la huakai a Kapena Sula; a pela pu no hoi me na kanaka he 20 o Kapena Sula, oia hoi o Kapu ma.
O ke kumu wale no i komo ai o Kapena Sula i ka ohana a pau e pii pu me ia, no kona ano hopohopo i na holoholona hihio o ke kuahiwi, ma keia huakai a Kapena Sula ma, a i ke kokoke ana aku e hiki i ka hale ilina.
Ua hoopuiwa loa ia lakou i ko lakou lohe ana aku i kekahi poe leo e awe ana, me he umo ana la na ka bipi, ua manao iho la lakou he poe holoholona la e hakaka nui ana, o ko lakou hoomakaukau koke iho la no ia i ka lakou mau mea eha.
Aia nae i ko lakou wa e hakilo pono ana ma o a maanei i kahi o ka enemi, aia nae i ko lakou wa e moeuhane mua o e ai, he mea kekahi nana e hoolele hauli mai ana i ko lakou mau puuwai.
Ua hoopio o loa ia ae la ko lakou mau puuwai i ko lakou wa i ane kokoke loa aku ai i ka hale ilina, ma o ko lakou ike ana aku i keia poe, he ewalu ko lakou nui e lewalewa nui ana iluna o ke kumu laau, a ua hoomaopopo loa iho la lakou i ka leo a lakou i kuhihewa ai no ka holoholona, eia ka no keia poe ka e kau nei iluna o ke kumu laau.
Ua hoomaka aku la ka huakai e auau i ka hele ana, i ko lakou wa i hiki aku ai ma kahi o ua poe powa nei, ua hoomaka ae la ka Ilamuku e hooho me ka leo nui.
Auwe! He poe powa ka keia, na nawai la lakou i pepehi iho nei?
Auwe! Na kuu keiki i hana iho nei i keia karima pepehi kanaka, eia la, wahi a Kapena Sula i hooho ae ai me kona kuhi pu ana aku o kona mau lima i kahi o ka apana pepa hoolaha a Maika i kapili ai ma ke kumu laau.
Oia no ka wa o na poe a pau i nui like aku ai i kahi a ko Kapena Sula lima e kuhi ana, a i no ka lakou heluhelu i na manao a pau o ua palapala hoolaha nei, aia nae iwaena kono o ka lakou heluhelu ana, na hooho like ae la lakou me ka piha hauoli.
Oh! O ka hui pepehi kanaka ka keia, a Conegokena ma, a na lakou nei no ka i pepehi hoomainoino ka wahine a Maika me ke keiki! Eia la, ke i nei o Conegokena no kekahi iwaena o keia poe e ka-kau ma nei, ia wa i huli ae ai lakou a nana nui aku la i ua poe nei, me ko lakou ninau ana iho la lakou iho, aia la mahea o Conegokena?
Aole he mea nana i hai mai ka haina o ka lakou ninau, no ka mea, aole loa he hiki ke hoomaopopo ia aku na helehe lena o keia poe, a pela pu hoi me ko Conegokena.
I ka pau ana o ka lakou nana ana me ka maopopo ole ia lakou o ko Conegokena kino iwaena o keia poe, ua kauoha ae la ka Ilamuku i na kanaka o Kapena Sula e pii iluna o ke kumu laau e wehewehe ai i ke kaula i hoopaa ia ai o ua poe nei i ka hemohemo, ua hookuu nui ia iho la lakou ilalo o ka honua, a oia ka wa a ka Lunakanawai i ninau aku ai i kekahi o lakou.
Eia ka papa inoa o na Komite kakauinoa o "Ka Hui Hawaii Aloha Aina"
F. S. Keiki, Apana 1.
Chas. Keawe, Apana 2.
J. K. Prendergast, Apana 3.
(Kapamawaho)
A. K. Palekaluhi, Apana 4.
Wm. Mokimana, Apana 5.
HE UMI (10) APANA AINA HOME MAIKAI NO KE KUAI.
Aia he Umi apana aina Home maikai loa no ke kuai aku e waiho la ma Kalia Waikiki, Oahu, mawaena o kahi o Hon. Chas. L. Hopkins a me Mr. Marcfarlane a i keia mamua o ka aina o G. W. Keaweamahi.
A oia no na apana aina pa hale Inani loa i koe iloko o ke kulana kauhale nei.
He oluolu loa ke kumukuai. He maikai ke kuleana. Na ka mea kuai mai e uku no na Palapala.
No na mea i koe e ninau ia William C. Achi Honolulu Maraki 27, 1893. tf.
KAUKA
Yong Kam Pung
[APANA.]
Helu 81 Alanui Maunakea.
KAUKA LOEA O KA AINA PUA
Ua hiki ke hoole ia kela a me keia ano mai, mai ke pa kane, wahine a me ko na keiki liilii. O na mai ha-no a me na ma'i e pili ana i ka maka, pau pu ia i ke ola. O na ma'i koko inoino a me ka hooulu hou ana i na wahi poino o ka puuwai a me ke kino, e hoola ia no me ka maalahi. Pela me na ma'i hu'i koko maloo, ua hiki ke hoola ia me ke oki ole. Ke hoike ia aku nei eia ke ola ianei me ka oluolu pu o kahi auhau.
E KIPA mai e ka poe i hooluuluuia me na haawina pilihua a ka ma'i, a na'u oukou e hooluolu mea.
KAUKA YONG KAM PUNG.
@ - 2men@d
HUI ALAHAO A ME AINA O OAHU.
Papa Manawa
Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892.
NA KAA
A. M. A. P.M. P.M.
Haalele ia Honolulu 6:15* 8:45 1:45 4:35
Hoea i Honouliuli 7:20* 9:57 2:57 5:35
Haalele ia " 7:30* 10:33 3:45 5:42
Hoea i Honolulu 8:35* 11:55 4:55 8:50+
NO KULANAKAUHALE MOMI IHO.
Haalele ia Honolulu 5:10║ P.M.
Iliki i Kulanakauhale Momi 5:48║
Haalele ia " " 6:55* A.M.
+ Poaono wale no
* Koe ka Lapule
║ Koe ka Poaono.
Sept. 28 tf-dly.
HOOLAHA AINA.
E ike auanei na kanaka a pau ma keia Hoolaha, owau o S. K. Kila Opio, e noho ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ke hoike aku nei au ma ke akea owau wale no ka pilikoko pili loa i na aina o Kila (k) Kepola (w) a me Ku (k) i make e waiho la ma Kahuku Kau, Mokupuni o Hawaii. O ka mea a mau mea i kuai a hoolimalima paha i keia mau aina, aole i mana ia hana ana, ina he mea a mau mea paha e paa nei i ua mau apana aina nei, e hoike koke mai ia'u, a i ole e kipaku no au ia lakou.
S. K. KILA OPIO.
Honolulu, Feb 17 1893. 4ts-wkly.
Elia Kaululaau.
Kauka Hana Niho.
Ua hiki ke huki ina Niho me ka eha ole iloko o ka manawa pokole loa. He loea me ka noeau ma ka Hoopiha ana i ka niho me ke Gula Kala a mea e ae paha. He akamai lua ole i ka Hana ana i na Niho Kui o na ano a pau.
He Mikioi ka Holoi-ena-ina Niho. He palanehe kona mau lima ma Kana mau mea Hana Niho o na ano hou loa i loaa mai nei. He oluolu no ke kukai olelo ana no kona ukuhana.
O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina e 40,000 kanaka i lona ka Laikini Kauka Hana Niho; mai ka Papa Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o na Hoa o na Papa Ola i kona akamai maoli ma keia Oihana ano nui.
E ikeia kakou Hoa Kanaka o kipa hewa kealoha ia lakou nei ae.
Keena hana maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o alanui Moi a me Betala Puka komo e pii ai iluna o ke Keena ma Al. Moi.
mar.6-tfd