Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 705, 15 May 1893 — Page 3

Page PDF (937.02 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Bishop Museum; Herbarium Pacificum

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

  A ma ona ala, ke hilinai nei makou me ka oiaio ina wa a pau, aole makou e hoopohono aole hoi e kanalua, aole kui he, aka, e nonoi aku ana makou iaia. e kokua mai ia kakou a pau.

  A eia kana i hoike mai ai, a i ao mai ai hoi ia kakou.

  Pomaikai oukou, ke hoino mai kanaka ia oukou.

  Eia hou. o ka poe luhi, a me ka poe kaumaha, e hele mai oukou i o'u nei, na'u oukou e hoomaha aku.

  Na ke Akua e kokua mai.

 

NA LETA.

 

  Aole o makou makemake e lawe i ke kaikoi o na hala no na manao i hoopuka a malalo o keia poo e ko makou poe kakau manao.

 

    HE PANE IA PALEKA I KANA HAIOLELO MA KA LUAKINI O KAWAIWAHAO E PILI ANA NO KA MALE MAEMAE ANA LIKE AI.

 

  Ma kekahi Kapule i hala, ua haiolelo o Paleka i ka moolelo o kekahi kaikamahine nani, ana i minamina nui ai i na hana hookikina e komo poo ai oia iloko o ka lepo poho o ka waiona, a me kekahi mau hana haumia e ae, e ka poe ka nana i malama ino nei i kona maluhia, a me ka pomaikai nui, ina e male ana oia i ke kane. Ua hoike pokole oia i ka pooolelo o ke kane.

  E olelo ana he kanaka waiwai oia a me ka holomua o kana hana. Nolaila. ua hala ka Paleka haiolelo ma ka Luakini o Kawaiahao, a ke haiolelo aku nei au ma na kolamu @eahie o KA LEO O KA LAHUI a me ka Holomua, na luakini e lohe mai ai na hoa aloha, mai Hawaii a Kauai.

  E na makamaka, ua ike maka maoli au, i keia mau mea e manao a nei e male. He oiaio, he kaikamahine alii nani maoli no oia; kokoke e kulu iho ka meli ma kona mau lehelehe. Ua like hoi kona mau papalina me he pua rose ala i mohala i  ke kakahiaka nui, a o ka ea nana oia e hoopuni ana, he oluolu maikai i moe uhane ole ia e na miliona o na mea ola uhane o ko keia ao nei. A na kapa ia ka home o na kaikamahine nei, ka Paradaiso o ka moana nui.

  Owai keia kaikamahine nani?

  O Hawaii no ia, ka makuahine e @a kanaka Hawaii, ke kaikamahine alii noi o ka moana Pakipika.

  Owai ke kane i manao ia?

  O Amerika Huipu a ke keiki poakela o ka wa wai.

  Loaa anei keia waiwai i na kamaka Hawaii, ke male ia o Hawaii me A. H.  Aole!

  Aole loa, no ka mea, aole e ke kanaka Hawaii ka like o ke kane i hanao ia na ka makuahine nani o ke kanaka Hawaii. Ina e ko ana keia male a Paleka. alaila e nalowale loa ana ke aupuni me ke kanaka Hawaii ke hoohana i@ona ike noonoo a me ka ike lima.

  Ke kumu nui o ko Paleka makemake no keia malo ana, oia no ka puni ana i na waiwai o ko keia ao nei. He kue nui keia i ka Iosepa kahunapule o @iana haiolelo. E i ana, "kai hooahu i ka waiwai ma ko keia ao nei i kahi e pau ai i ka popo, a me ka mu." Aka, hoahu no o Paleka.

  Kalua. E hai ana o Paleka i kona minamina i ka onoonou ia o ke Aupuni Hawaii iloko o na nenelu poho o ka waiona, a me na hana haumia e ae.

  E na makamaka o Amerika Huipuia, ke kane ana i manao ai, aia malaila he lehulehu o na powa, na aihue, a me na tausani o ka poe e auana wale ana me ka hana ole. A ua hana hoi kekahi o lakou i na hana ino loa i mea e loaa ai ke ola o ka noho ana.

  Ma kahi hoouolu o ke kau ma ka la pule e ike no oe ne nui na hana lealea a pau i malama ia, me ke kuai pu ia o ka waiona, me he la noa ala. Ua aneane e piha 3,000,000 o na dala i hoolilo ia e Amerika iloko o ka la hookahi no ka ona.

  Nolaila ma ke ano hea la o Paleka i manao ai e pakele ana o Hawaii mai ka mana mai o ka waiona a me na hana hewa e ae iloko o "Amerika Huipuia?

  Na Paleka e hai mai i ka haina o keia ninau. Ekolu manao nui ma ke ia haiolelo a Paleka; oia keia kona manao puni waiwai, manao pahele i ka pono o ke kanaka i mea e loaa ai no pomaikai he nui i ka poe hoohui aina, a me kona maoao e alakai hewa i kekahi hapa o na kanaka Hawaii i poe hakihaki i ka maluhia o ka la pule, e like me ke ano nui ma Amerika Huipuia.

  Ua pono anei keia hana a Paleka? Na ka lahui Hawaii e noonoo iho i ka haina kupono iloko pakahi o kela a me keia kanaka Hawaii Aloha Aina.

                       HAWAII PONOI.

 

HAINA O NA NANEHAI3, 5, 6

 

  3-- Ina paha e (kipi ia) kapae ia na kanawai knmu (Kumukanawai) alaila, i hea o waino ai ka honua o Hawaii nei?

  Haina: Huna o kma Kumukanawai maikai a kaulike o na Lan Moi o Hawaii, o na Kamehameha e waiho ai ka Honua Hawaii.

  5-- Ina e pili na lihilihi e na maka maoli, he wa pule ia o ke kanaka i ke Akua (Iehova) wale no, o ka maka o ka neau ke kaakaa e ike iaial. he mea e pulale ele ai i ka ike a ka maka maoh.

  I ka malama e Ian@ari i hala, ua upoi na maka, puili na lima, malama i ke kauohi a Kalani Moiwahine. Hoopoina i na koa marina a ke Komisina (J. L. S.), ua nana ka lahui i na mauna, mailaila mai ke kokua.

  6-- O ka hora i ike ia ma ka moeuhane. he mau kahoeka ia o keia wa, e hoi hoa ae ana ke Alii ka Moiwahine Liliuokalani maluna o ka Nohoalii o ko Hawaii Pae Aina, a e onipaa ke kuokoa, a e mau ka Hae Hawaii nani.

  O ke Akua ka puuhonua a me ka ikaika o ka lahui Hawaii.

                            Wm. M. C. WEIR.

  Kakaako. Honolulu Mei 10 1893

 

NUHOU KULOKO,

 

  Ohuohu pono ka mahimahi o ka aina kaili la ma ke kakahiaka o nehinei me na ohua.

 

  O ka hukihuki kekahi o na hana lealea loa o ke kulanakauuhale nei i keia mau la.

 

  O ke kinipopo i malamaia mawaena o na hui Kamehameha a me Mahina Hoaka. ua kaa ke eo i ka inoa mua.

 

  Ua huli hoi aku ka mokukaua Iapana Naniwa no ka home, a e pani ia mai ana kona makalua e kahi manuwa hou.

 

  Ua hopuia ma ka po o ka Poaono i hala ma Kapuukolo kekahi mau ona root beer, a pau ana na omole i ka hali i Kuapapanui e hooaumoe ai ia koena po.

 

  Wahi a na lohe, e malamaia ana he hukihuki mawaena o na hui o Kapuukolo a me Auwaiolimu, ma ka hora 4 o keia Poalima iho, me ka ukku makana he $100.

 

  Ma keia po Poaono iho e haawi ia ai kekahi aha mele no ka pomaikai o na keiki Puhi Ohe. Eia kekahi mau kikiki o ia hoikeike ma ka lima o na keiki o ka Bana Lahui Hawaii. E naue nui ae ia po, i ike pono ina nani he nui e a-na ole ai kou hoohihi.

 

  He ekolu ka nui o na hale hoohainu Pia i hopu ia i ke ahiahi Poaono nei hookahi i kauapo o Kamika, maluna mai, a pela ma kauapo Haaliliamanu, ma na'e iho, a hookahi ma Kapuukolo, he elua ilikea, a hookahiili ula.

 

   => He kuai hoemi ko ka Heiau o na Paikini no ka manawa pokole loa, he 20 ia kalakoa maikai loa no ka hookahi dala, e wiki o pau e auanei i ka poe hikimua. aia ma ke kihi o ke Alanui Papu a me Hotele ma ka aoao ina Waikiki.

 

   => Ke kauoha ia aku nei na Luna Lawe Pepa a pau o ka nupepa "Ka Oiaio" a hoiha mai i na kela i koe oia pepa. a oukou e paa ala. ina he mau helu koe; mai hoi, ua makemake ia ka Helu 48 o Aperila 21. E hoouaa polola mai ina ka inoa o ka nupepa. E hoolohe i keia leo kahea.

                      MA KE KAUOHA.

 

HE LEI NO KA POE ALOHA

AINA.

 

Kaulana na pua a Hawaii

Kupaa mahope o ka Aina

Hiki mai ka Elele a ka lokoino

Palapala anunu me ka pakaha

Pane mai o Hawaii Nui a Keawe

Kokua na Hono a Piilani.

Kakoo mai Kauai o Mano

Pau pu me ke one o Kahuhihewa

Aole e kau kuu polima

Maluna o ka pepa a ka Enemi

Hoohui Aina kuai hewa

I ka pono Kiwila a o ke kanaka

Aole makou e minamina

I ka puu kala a ke Aupuni

Ua ola makou i ka pohaku

I ka ai kamahao a ka Aina

Mahope makou o ka Moi

A kau hou ia i ke Kalaunu

Haina ia mai ana ka puana

No ka poe i Aloha i ka Aina.

               MISS KEEOAOHIWAIKALANI.

                            PUAHAULANI HALE.

  Honolulu, Feb. 10, 1893.

  Mamuli o ka nui o na noi ia makou e hoopuka hou ia aku ke mele o ka poe Aloha Aina, ke hooko ia aku nei ko oukou makemake; a o keia ana ke kope pololei ina o keia Mele i loaa mai ka Lede nana i haku keia mele.

 

Puali Keaka Paele

MA KA

HALE MELE HOU.

MA KA

POAKAHi, MEI 20.

 

E haawiia ana e na haole manuwa o ka

Mokukaua Enelani Hyacinth,

    A me kekahi mau Paele Amerika mai ka MOKUKAUA ADAMU mai, a me ka bana a

ADIMARALA  SKERRETT,

  He hana keaka aoo hou loa. E naue ae e na makamaks like pass oukou i na nani o na hana keaka oia po.

                         D. M. CROWLEY,

                                 Luna Hoohana.

 

OLELO HOOLAHA.

 

  Oiai e kaawale aku ana au, [D. Keaweamahi] no Iapana, ke hoolaha ia aku nei na mea a pau, ua hookohu piha aku au ia S. K. Kane a me Henry Waterhourse, oia kou mau Hope oiaio no ka hooponopono ana i ko'u mau Waiwai paa a me na Waiwai Lewa a pau a o ka poe a hau he mau Aie ko'u ia lakou, e waiho ae i ka lakou mau Bila ia laua , a o ka poe a pau e paa ana he mau waiwai no'u, e hoihoi ae ia laua.

                         D. KEAWEAMAHI.

  May 15, 1892 2wk dly.

 

HE WATI LOAA.

 

  Ma ka la 10 e keia mahina, ua loa@ ia u kekahi wati pakeke ma ke alanui e hele ala i ka Hale pupule. maluna o ka pou pa. O ka uku o ko'u malama ana, a me na @ o o ka hoolaha ma ka aue o ka mea nana ka wati. E kii koke mai o hala na la he 15 lilo loa ia'u

                        DANIEL W. PUNIWAA

  Kapalama, Mei 11, 1893.

  may15 tfd.

 

$15 MAKANA.

  MA KA PO POAONO NEI, UA nalowale ia kekahi lio wahine hauliuli me ka noho no, he noho pulu nae. O ka mea a mau mea naha e loaa ai keia lio, e hoihoi pololei mai i ka mea nona ka inoa malalo iho nei, a e loaa no iaia ka uku makana i hoike ia maluna. E loaa no au ma Kahauiki.

                      JNO. HAPA.

Kahauiki, Honolulu, Apr. 6, 1893.

 

OLELO HOOLAHA.

  E ike auanei na kanaka a pau ma keia, ke papa loa ia aku nei na mea a pau, aole e hele maluna o na aina o Kahikinui a me Auwahi i lilo mai ia maua malalo o ke kuai a me ka hoolimalima a lawe aihue i na manu Pelehu. Pikake a me na ano mau e ae apau loa e hele ala maluna o ua mau aina nei. A ma keia hoolaha ke ae aku nei maua e haawi aku i uku makana he $25 i ka mea a mau mea paha nana e hoike mai ia maua, a hookolokolo, a hoopai ia e ke kanawai no ka lawe aihue i kekahi o ua mau ano manu nei, e hoike mai ma ko maua Hale Kuai ma Wailuku. Ua kapu pu ia o hoi na kanaka a pau, aole e hele maluna o ko maua mau aina kula no ka lawe ana i na Bipi, Lao a mau Holobolona e ae, me ke noi mua ole mai ia maua a i ko maua Luna paka, oia o Frank Freitas e noho aia maluna o ka aina.

                 A. ENOS & CO.

  Wailuku, Maui, Feb. 9th, 1896

  feb9 3msw.

 

HE UMI (10) APANA AINA

HOME MAIKAI NO KE

KUAI.

  Aia he Umi apana aina Home maikai loa no ke kuai aku e waiho la ma Kalia Waikiki, Oahu, mawaena o kahi o Hon. Chas. L. Hopkins a me Mr. Marcfarlane a i keia mamua o ka aina e G. W. Keaweamahi.

  A oia no na apana aina pa hale lnani loa i koe iloko o ke kulana kauhale nei.

  He oluolu loa ke kumukuai. He maikai ke kuleana. Na ka mea kuai mai e uku no na Palapala.

  No na mea i koe e ninau ia William C. Achi Honolulu Maraki 27, 1898               tf

 

OLELO HOOLAHA LIO.

 

  E ike ma mea a pau ma keia hoelaha. Ke hoike ia aku nei, eia ma ko'u lima kahi i paa ai o kekahi ho k., puakea 3 wawae keokeo like keokeo ma ka lae. 1 kuni ia i ka hao huni ano a akau. Ua paa wau i keia liu na ka makahiki hookahi, e kii koke mai ka mea nona keia lio me ka uku pu mai i ko'u mau poho a pau mo ka malania ana. I na e kii ole mai, a hala ka malama hookahi, alaila, lilo loa keia he ia'u

                   KAULA KAAI.

  Pulehuiki, Kula, Apr, 27, 189@

  may10 1m@