Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 709, 19 May 1893 — Page 2

Page PDF (952.24 KB)

This text was transcribed by:  Kahaunani Gum
This work is dedicated to:  Jane Mikala Lahilahi Kako Aki

 

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

JOHN E. BUSH,

Lunahooponopono a me Puuku.

 

POALIMA MEI 19, 1893

 

AKAHI NO A MAHALOIA

 

          I keia kakahiaka ua puka mai ka nupepa Advertiser me ka mahalo i ka hookohuia ana mai nei o Mr. Blount i Kuhina no Amerika ma Hawaii nei.  He mea hou keia, oiai ma keia mua aku nei he mau hana hoino wale no ka lakou ia ia. no ke kuu ana i ka hae Amerika ilalo a hoihoi hou ae i ka Hae Hawaii , ma kona wahi. He mau hoike ana keia i ka olalau a me ka hoao'ana  o ka aoao hoohui aina e alakai hewa i ka lehulehu, i kumu e haawi pio ai na Hawaii naau palupalu a manao mamake wale. Ua makemake nui ka aoao hoohui aina e hoomau ia ke Kuhina Noho Stevens i pau iho la, a ua kakau inoa aku kekahi poe o lakou i kekahi palapala hoopii  ia Peresidena Cleveland oia ae la ka manao. Aka, ua haule ka pule a ka poe hana hewa , a ua hoopau ia mai hoi ka lakou mea i nonoi ai e hoomau ia ma ka oihana.

          I ka ikeia ana ma na nupepa o na Aina e mai ua hookohuia o Mr. Blount, i Elele Kiekie a me Kuhina Mana Nui, i ko Hawaii Pae Aina, na hoike mai oia i keia olelo telegarapa penei:

          Ia James. H. Blount, Komisina Amerika, Honolulu.

          "Ua loaa mai kau hoike o Apr. 20. Ua aponoia na manao" ou i hoikeia malaila a me kau hana i hana ai e ka Peresidena.

          "Oiai ua hooholo iho ka Peresidena e kahea aku ia Mr. Stevens. e hoouna ia aku ana hoi na palapala ia ia e hoihoi  ae i ka oihana ia oe ano koke.

          "Ma keia ua hookohuia oe i Elele Kiekie a me Kuhina Mana Nui i ka Paeaina Hawaii. Ma ka la 9 Mei, kou Komisina i kakauia ai. Ua hiki ia oe ke hoohiki imua o ke Kanikela Nui, a maluna oia oe e kukala ae ai i kou hookohuia ana.

          "Oiai o kou ae e noho paa he mea ia e oluolu nui ai ka Peresidena, aia nae ia i kou makemake."

          Ua hoohiki o Mr. Blount, e like me ke kauoha a kona aupuni. Mawaho ae o keia aole ana olelo ae@ koe no keia wa.

          Mamuli o ka ike maka ana o na nupepa i kipe ia e paipai i ka hoo hui aina ma Ameerika, aole ka Peresidena Cleveland a me ka mana hooponopono aupuni democrata e ae ana i ka manao hoohui  aina ka@ pulu, ke iho ma@e iho la na lik@ ana a me na hoino i ka aoao o k@ Moiwahine e like me keia mau nupepa hoohui aina.

          Ua make loa ka hoohui aina, @ @@ kanaloa ole ma@ou i ka hoo@@@ ae mamua e hoi nou ana ka aina e like me kona kulana mamua o ka la 16 o Ianuari, 1893 a e oi aku ana kona kulana a me kona hookele ia ana ma ke kahua hoopono a holomua.

 

HE ALOHA.

 

          I kela pule i hala iho nei, ua hoolaha aku makou i kekahi manao malalo o ke poo "he pilikia@" ma keia hoi he okoa keia, "he aloha" i ka poe i pilikia.  A eia me keia ke ano; ua haawi ia ko makou aloha i ka poe a pau i alakai hewa ia e na manao daimonio e hoomaewaewa i ko lakou kuleana paa a ke Akua i hoopomaikai ai ia lakou. He mea mau i na lahui a pau, ka lili i ko lakou kuokoa a me ko lakou pono oiwi, aka, ma Hawaii nei hoi ke ike ia nei ka haawina ino hoohui aina o kekahi poe ponoi o Hawaii. O na Kahunapule nae ka oi oiai he poe lakou i kamaaina i ka ke Akua olelo ao, aka, o lakou nae kai make i kahi uku omilumilu o ka noho ana malalo o na alakai a na haole e ao i ka lahui e haawi i ko lakou one hanau. Ua pono ia poe a pau e hoopau ia, a me na kanaka muhee e ae o keia lahui e hana ana pela. E nana kakou ia Pa@, a @a Maule. Ua hoopau ia kekahi e na hoahanau mamuli o ka hoowahawahaia o kana mau hana; a ua hoopauia hoi o Maule e na hoa haole ana @ pili wale aku nei, me ka manao @ pakele ana.  Ua ukuia oia a me kana wahine ma ka hoo@ele ia i kahi a laua i makee ai me ka Moiwahine nana oia i hoonoho ma ia oihana, @ ka aina ke aupuni a me ka lahui ana i hana ino. Ua pono e hoopau ia na kanaka Hawaii lole lua o ka naau mai ka oihana, ke hiki ole ia lakou ke koho akea i kahi a lakou e ku ai.  

 

KE PAI NEI.

 

          Ma ka Nupepa Awalakaika o ka la inehinei Mei 18, i ike iho ai makou i keia mau olelo hapaimemeue e like me keia nei.

          He mea e lana ai ka manao o ka lehulehu i ka ike ana ua waiho ia iho la o Hawaii malalo o ka malama ana a kekahi mea kupono, naauao me ka hoopono o keia luna o Amerika Huipuia e like me Kuhina Blount e hana aku ana malalo o ka mana piha, mahope iho o ko Stevens haalele ana mai ia anei nei.

          O keia Nupepa Awalakaika no kai hoopuka ku ae i kekahi mau olelo hoinoino no Kuhina Blount iloko o na la i hala ae nei, a eia ke nahu h@wa nei i kona alelo iho.   

          Ua pau loa o Stevens mana o ka noho Kuhina ana no Hawaii nei mahope koke iho o ka lawe ana o Kuhina Blount i ka hoohiki oihana ma ka Poakolu nei, Mei 17, imua o ke Kanikela Amerika. Ke olelo nei nae aia ka pau o ka mana a kau iluna o ka moku, o ka la 24 o keia malama, he hoopunipuni keia oiai o ke kauoha ia Stevens e hoihoi koke ae i na lako a pau loa o ke Keena Oihana Kuhina o Amerika ia Kuhina Blount i ka manawa e ike ai oia ia kauoha.

 

He Leta @@ Mr. Nordhoff.

 

          He leta ka keia keonimana ma ka nupepa N@ W. Herald, o ka la 4 o Mei uwi maloo ana i ka poe hookahuli aupuni a hoohui aina, a ke loaa ia makou e unuhi aku ana makou i ike pono iho ai keia lahui i ka manao kuokoa o ke kanaka, a me na ano o ka holona hoohui aina.

 

He Mahalo.

 

          Ke pahola ae nei makou i ka mahalo nui i ko ke Akua lokomaikai i ka hookaawale ana aku i na enemi o keia lahui, a ke hoomaikai nei i ka hookohu ia ana mai nei o kekahi kanaka hoopono o ko Mr. James H Blount ano i Luna Au Puni Nui, ma ka aoao o ko kakou makamaka,  ke Aupuni Amerika. Ma kona hoopono kakou e hiki ai ke mahalo ae i keia hookohuia ana o Mr. Blount.

 

KE KUKUI O NA EKALESIA.

 

          Mamuli o ke @ipaku ia ana o ke kahunapule o Lahaina, e kona mau hoahanau ponoi na Lunakanawai hoi nana i hookolokolo iaia me ka ewaewa ole, ua lilo ia i laau hahau no na kahunapule hoopilimeaai a pau e kumakaia ana i ko lakou aina hanau a ke ao mai nei  ka Apana o Lahaina, ma o na hoahanau la o ka ekalesia o Wainee, ka poe nana e hanai iaia i ka ai a me kahi e moe ai, ua lilo ia i mea nui na na hoahanau o kela a me keia ekalesia e hoohalike aku ai me ko ka Malu Ulu o Lele mau hoahanau, o ka hilinai ole ia ke kumu o ka hoopau ia. Oia ke aloha aina oiaio, ke hiu ia la a lele i kapuahi a Uli.

 

UA MINAMINA MAKOU.

 

          O KA LEO O KA LAHUI,  no ke Akua no ia, a nolaila, ua minamina makou i ko oukou mau leo kauoha e na makamaka ia makou, no ka hoouna ana aku ia oukou i ka pepa Ka Leo, o na helu i hala.

          Ke hoike aku nei makou, ua hoouna ia aku no, a o ka loaa ole ana aku ia oukou, na oukou no ia e ike iho, oiai hoi he mea hiki ole ia makou ke hoike aku i na kumu o ia nele ana: aka, na oukou no ia e noonoo iho.

          A ke hoike ia aku nei, o na pepa o na la 2,3,5,9,10,11,16, o ka maiama a Mei nei, na pau loa.

                                                                                                                             Kou Oiaio

                                                                                                                                      JNO. E. BUSH.                               

 

LUAKALAI NUI KUPANAHA

 

          Mawaena o ka hora 11 a me ka hora 12 o ka Poaha nei Mei 18 ua ike @a aku la kekahi Luakalai nui e hoopuni ana i ka la me ka nani nui@ he haawina kamahao wale no keia, a aole he ike pinepine ia. O ko ke Akua nani keia.

 

          Oia @a hana ana i na keiki o KA LEO.

 

BANA LAHUI HAWAII.

 

          Ma keia ahiahi Poaono  Mei 20 e hiki mai ana, e haawiia ana kekahi Aha Mele Nui ma ka Hale Mele Hou no ka pomaikai o ka Bana Lahui Hawaii, e na keiki Puhiohe o ka Bana a me kekahi mau Puukani e ae o ke kulanakauhale nei i haawi mai i ko lakou mau kokua ana no ka kakou Bana.

          He nui na Mele Hou e himeni ia mai ana ma keia ahiahi o na Kahuli Leo Nahenahe like ole.

          Ua hoike ia mai ia makou e ka poe i ike i ka hoomaamaa ana no na hana o keia Po Lea o Halalii, he ku na Mele i ka Aihue Puuwai i ka pa mea o ka maikai o na mele i Hakuia a me ka nahenahe maoli o na leo, oia no oe i ka leo kai e na hone malie ana i ka iliili; a me he hanehane ala hoi i ke anoano ahiahi.

          O ka makou hoi e nonoi nui nei i ka oluolu o na makamaka o ka Bana Lahui Hawaii e hele nui ae malaila i ike pono ia Lohiau i Ha@na a me kana Kaeka kani kupanaha.

          O ka auhau o na Tikiki e kuai ia nei; he 50 a me 75 keneka.

          E hele nui ae e na makamaka ma keia Ahiahi Poaono.

 

KIPAKUIA O REV. A. PALI.

 

          Ua hoike ia mai ia makou ua hooholo ka hapanui loa o na hoahanau o ka ekalesia o Lahaina e kipaku ia o Rev. A. Pali, mai ka noho kahu ana no lakou, malalo o ke kumu, aole he pono i na kahu ekalesia e komo pu e hooikaika ma ka hana hoohui aina. Nolaila ua kipaku ia o Rev.A. Pali.

          Eo no ia Maui keia hana kupono maoli o ke kipaku i na kahunapule o keia ano, oiai aole oia ka lakou hana i poni ia ai e noho kahu no kekahi ekalesia.

          Ua lohe wale ia mai e kauoha ia aku ana e hoi mai e kakau nupepa ma kahi o Iosupa Kawailiilii e maki ia ae ana. Imua hele loa; no ka mea ua apulu loa oe a ua pahulu kou kihapai; ua like hoi oe me kekahi lio wiwi hoopau ai o ke kula, wahi a ke kapena kui kini e kahea ana. Aloha ino keia kino uhane e hana kamalii ia mai nei.

 

HOOKOMO IA MAI.

 

          He eha poe haole puhi ohe i hiki mai nei ma keia moku e kokua ia Waikakalana ma laua o Waialua, o na hua mea loa keia o ka ninau hoohui-aina a na mahoe Iosepa ma a me kahi kui kini oiuia e walaau m@@ nei me he piheetelo ala ka hana kuli ike o mau e kokua mai oukou e na Hawaii i holo pono keia hee a makou e alaula ae nei. E na Hawaii, e nana me ka hoomaopopo i keia, oiai ua make ka hoohui  aina, hookomoia mai nei keia poe oi loa aku paha ina i holo ka lakou i hoohana iho nei alaila e hookomo ia mai ana ma ke ai @ kuai nui na haole o kela a me keia ano; no ke kipaku a me ke kaiehu ana aku ia oe e Hawaii ma na ano a pau.

          O keia ka hua mua loa o ke kumu Niu hoohui-aina i puka amaka ae nei me ka hiki ole ke upoipoi iho.

          Nui ke aloha i ke kanaka Hawaii eia ke hoike mai nei ka hana i ka hoopunipuni o ke alelo o Binoki a me na mahoe Iusupa a me ia poai. E hoopmaopopo e ka lahui i keia mau hana a e kaupaona me ke akahele.

          Ua pomaikai kakou i ko kakou kupaa ana mahope e ko kakou aina, a e haaheo kela a me keia i hoole i ka hoohui-aina, keia manawa e ke ia nei keia hua awahia a kahi keleawe kanikani a me kahi kimomo kini o alanui Nuuanu.

 

NUHOU KULOKO,

 

          Ua lohe ia aku ka leo o kekahi  Luna Aupuni, i ka olelo ana ae i kona hoaloha, ua pau ka manaolana no ka hoohui aina. Auwe no ka hoi e luuluu ino.

 

          Mai ke kukulu ia ana o ke Aupuni Kuikawa i ka la 17 o Ianuari, mailala mai ka noke ana o na Iosepa i ka hoino i ka Moiwahine, a me na makaainana i aloha Iaia, a hiki i ka la 16 o Mei, a i ka la 17 mai nei hoi. he nele loa aohe pane iki  heaha mai nei la keia.

 

          He Aha Mele Nui ma ka Hale Mele Hou i ke Ahiahi Poaono, Mei 20, no ka pomakai o ka Bana Lahui Hawaii. E ala e na Hawaii Aloha Aina oiaio a pau e kokua i ka kakou Bana ma ke kuai ana i na Tikiki .50 c a me ka 75 c .

 

          Aole i maopopo loa ka holo o ka Bana Lahui Hawaii no ke kaahele ana ma Amerika i keia manawa, a oiai ua loaa mai nei no he leta e hooia mai ana, i ke ohohia ia o na keiki  Hawaii me ka lakou mau ohe leo lea kaili puuwai. E kahea ia ana he halawai na lakou no keia leta.

 

          MAI HAKIHAKI NA AU. - Ma ka po Poalua a ao ae ka Poakolu nei, ua maau hele ae kekahi poe kaikamahine auwana o ka po, iloko o na pa mea kanu manago o Kapalama, a ua h@ a'a ia ka ona hale mamuli o ka hauwawa o na leo hauwalaau iloko o kona pa mea kanu k@h@ i lalama ai, ma kahi paha o ka umi ko lakou nui. Ua pau kekahi oe i ka naholo iwaho o ka pa, a o ka poe iluna o ke kumu manago kahi i @inana ai, ua helelei wale iho lakou i ka honua me he mau @aluna la ua pau ke ea oloko i ke omo ia o kahi  laki wale no oia ke pa-@@ ole ana o ka @aluna. ma kona @@ kaomi la. Mai maau hou, o hakihaki na a-u, @ ka lohe ke ola @ @ ke kuli ka poi@@.